Danıştay 2. Daire Başkanlığı         2016/10174 E.  ,  2020/3647 K.

T.C.
D A N I Ş T A Y
İKİNCİ DAİRE
Esas No : 2016/10174
Karar No : 2020/3647

DAVACI : …
DAVALI : … Bakanlığı
VEKİLİ : I. Hukuk Müşaviri Yardımcısı …

DAVANIN KONUSU : Dava; …İl Nüfus ve Vatandaşlık Müdürlüğünde Nüfus Müdürü olarak görev yapan davacı tarafından;
1- 2015 yılı için ilan edilen İl Nüfus ve Vatandaşlık Müdürlüğü kadrosu için yapılacak görevde yükselme ve unvan değişikliği sınavına girmek için yapılan başvurunun reddine ilişkin …. günlü, … sayılı İçişleri Bakanlığı işleminin,
2- 08/06/2007 günlü, 26546 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan İçişleri Bakanlığı Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Usul ve Esaslarına Dair Yönetmeliğin 7. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinin (1) numaralı alt bendinin iptali istenilmektedir.

DAVACININ İDDİALARI : 1982 yılında Van Eğitim Enstitüsü iki yıllık sınıf öğretmenliği bölümünden mezun olduğu, 1987 yılında ise Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Biyoloji lisans bölümünden Biyolog unvanı ile mezun olduğu, 1982 yılında Maden Tetkik Arama Anadolu Bölge Müdürlüğünde memur olarak göreve başladığı, 1987 yılında kurumlar arası nakil yoluyla …ili, …ilçesi nüfus müdürlüğüne veri hazırlama ve kontrol işletmeni olarak atandığı, 1993 yılında Karaman ili, Sarıveliler ilçesi nüfus müdürlüğüne nüfus müdürü olarak atandığı, aynı unvanla 1997 yılında …ili, İbradı ilçesi nüfus müdürlüğüne atandığı, 2000 yılında …ili, Manavgat ilçesi nüfus müdürlüğüne, 04/10/2010 tarihinde ise …İl Nüfus ve Vatandaşlık Müdürlüğüne nüfus müdürü unvanıyla atandığı, 10/04/2015 tarihinde yapılacağı ilan edilen görevde yükselme ve unvan değişikliği sınavına il nüfus ve vatandaşlık müdürlüğü kadrosu için başvurduğu, söz konusu başvurusunun 18/06/2015 tarihinde; 08/06/2007 günlü, 26546 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan İçişleri Bakanlığı Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Usul ve Esaslarına Dair Yönetmelikte belirtilen yükseköğrenim koşulunu sağlamadığı gerekçesiyle, anılan Yönetmeliğin 7. maddesi, 1. fıkrası, a bendinin 1. alt bendi uyarınca kabul edilmediği, dava konusu bireysel işlemin ve bu işleme dayanak Yönetmelik hükmünün hukuka aykırı olduğunu ileri sürmüştür.

DAVALININ SAVUNMASI : Davalı idare tarafından; 08/06/2007 günlü, 26546 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan İçişleri Bakanlığı Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Usul ve Esaslarına Dair Yönetmeliğin 7. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinin 1 numaralı alt bendinde İl Nüfus ve Vatandaşlık Müdürlüğü kadrosuna atanabilmek için “üniversitelerin siyasal bilgiler, hukuk, iktisat, işletme, iktisadi ve idari bilimler fakülteleri ile bu dallarda eğitim yapan yükseköğretim kurulu tarafından denkliği kabul edilen yurtdışındaki fakülte veya en az dört yıl süreli yüksekokullardan mezun olmak” düzenlemesinin bulunduğu, sınıf öğretmenliği bölümü mezunu olan davacının, bu koşulu taşımadığı, bu nedenle davacının başvurusunun uygun görülmediği, işlemin dayanağı olan düzenlemenin Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmeliğe uygun olduğu, işlemde mevzuata aykırılık bulunmadığı ileri sürülerek, davanın reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Davacının, 2015 yılı için ilan edilen İl Nüfus ve Vatandaşlık Müdürlüğü kadrosu için yapılacak görevde yükselme ve unvan değişikliği sınavına girmek için yaptığı başvurunun reddine ilişkin … günlü, … sayılı İçişleri Bakanlığı işlemi yönünden davanın reddine; 08/06/2007 günlü, 26546 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan İçişleri Bakanlığı Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Usul ve Esaslarına Dair Yönetmeliğin 7. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinin (1) numaralı alt bendinin ise yürürlükten kaldırılmış olması nedeniyle; iptali istemi hakkında karar verilmesine yer olmadığına hükmedilmesi gerektiği düşünülmüştür.

DANIŞTAY SAVCISI : …
DÜŞÜNCESİ : Dava; … İl Nüfus ve Vatandaşlık Müdürlüğünde İl Nüfus Müdürü olarak görev yapan davacının, 2015 yılı için ilan edilen İl Nüfus ve Vatandaşlık Müdürü kadrosu için yapılacak görevde yükselme ve unvan değişikliği sınavına girmek için yaptığı başvurunun reddine ilişkin 18/06/2015 tarih ve 9342 sayılı İçişleri Bakanlığı işlemi ile işlemin dayanağı İçişleri Bakanlığı Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişkliği Usul ve Esaslarına Dair Yönetmeliğin 7. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinin (1) numaralı alt bendinin iptali istemiyle açılmıştır.
Anayasa’nın 124. maddesinde; Başbakanlık, bakanlıklar ve kamu tüzel kişilerinin, kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve tüzüklerin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla yönetmelikler çıkartabileceği hüküm altına alınmıştır.
657 sayılı Yasa’nın “Temel İlkeler” başlıklı 3. maddesinde, “Sınıflandırma”, “Kariyer” ve “Liyakat” ilkeleri bu Kanunun temel ilkeleri olarak belirlenmiştir.
657 sayılı Yasa, Devlet memurluğunu bir meslek olarak kabul etmekte ve bunlara, sınıfları içinde en yüksek derecelere kadar ilerleme imkanı sağlanmasını, sınıflar içinde ilerleme ve yükselme işlemlerinin liyakat sistemine dayandırılmasını öngörmektedir.
18/04/1999 gün ve 23670 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmeliğin 1. maddesinde, bu Yönetmeliğin amacının, liyakat ve kariyer ilkeleri çerçevesinde, hizmet gerekleri ve personel planlaması esas alınarak personelin görevde yükselme ve unvan değişikliklerine ilişkin usul ve esasları belirlemek olduğu belirtilmiş, 5. maddede, Devlet memurlarının bu Yönetmelik kapsamındaki görevlere atanabilmeleri için gerekli olan öğrenim düzeylerinin kurumları tarafından çıkarılacak yönetmeliklerinde unvanlar itibariyle gösterileceği, 5. maddenin 1. fıkrasında ise, kurumların, bu Yönetmeliğin kapsamına giren görevlere atanacaklarda aranacak öğrenim düzeyi ile hizmet süresi, alt görevlerde bulunma süresi ve disipline ilişkin şartlar ile bunlar için verilecek görevde yükselme eğitiminin ilanı, şekli, süresi, konuları, ağırlıkları ve kapsama dahil edilecek diğer unvanlar ve bunlara ilişkin hususları Devlet Personel Başkanlığının olumlu görüşünü alarak çıkaracakları yönetmelikle düzenleyecekleri belirtilmiştir.
Görüldüğü üzere, yukarıda adı geçen Yönetmeliğin 15/1. maddesi ile kurumlara, kendi görevde yükselme yönetmeliklerini çıkarma konusunda yetki verilmiş ve düzenleme yapılacak hususların çerçevesi de belirlenmiştir.
İdarenin, memurların üst görevlere yükselmesini belirli şartlara bağlama konusunda takdir yetkisi bulunduğu kuşkusuzdur.
Ancak bu yetkinin hukukun genel ilkelerine, üst hukuk normlarına, kamu yararı ve hizmet gereklerine aykırı olarak kullanılması halinde iptali söz konusu olacaktır.
İçişleri Bakanlığı Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişkliği Usul ve Esaslarına Dair Yönetmeliğin 7. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinde; İl nüfus ve vatandaşlık müdürü kadrosuna atanabilmek için; Üniversitelerin siyasal bilgiler, hukuk, iktisat, işletme, iktisadi ve idari bilimler fakülteleri ile bu dallarda eğitim yapan, yükseköğretim kurulu tarafından denkliği kabul edilen yurt dışındaki fakülte veya en az dört yıl süreli yüksekokullardan mezun olmak, şartının aranacağı öngörülmüştür.
İdarelerin ilgili mevzuatla verilmiş olan görev ve yetkilerini, eksiksiz ve istenilen bir seviyede yerine getirebilmeleri için, mevcut kadro ve unvanlarını hukukun genel ilkeleri ile mevcut hukuki düzenlemelere aykırı olmamak koşuluyla belirleyebilmeleri İdare Hukukunun ilkelerindendir.
İdareye tanınan bu yetkiye dayanılarak kurulan işlemlerin iptallerinin ancak kamu yararı ve hizmet gereklerine aykırı olduklarının kanıtlanması halinde mümkün olup, Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmelikte belirtilen esaslar doğrultusunda üst görevlere yükselmede öğrenim düzeyi konusunda düzenleme getiren dava konusu Yönetmelik kuralında ve bu kural uyarınca tesis olunan bireysel işlemde kamu yararı ve hizmet gereklerine aykırılık görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, davanın reddi gerekeceği düşünülmüştür.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay İkinci Dairesince; Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, işin gereği görüşüldü:

MADDİ OLAY VE HUKUKİ SÜREÇ :
…İl Nüfus ve Vatandaşlık Müdürlüğünde Nüfus Müdürü olarak görev yapan davacının, 2015 yılı için ilan edilen İl Nüfus ve Vatandaşlık Müdürü kadrosu için yapılacak görevde yükselme ve unvan değişikliği sınavına girmek için yaptığı başvurunun reddine ilişkin … günlü, … sayılı İçişleri Bakanlığı işlemi ile bu işlemin dayanağı olan 08/06/2007 günlü, 26546 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan İçişleri Bakanlığı Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Usul ve Esaslarına Dair Yönetmeliğin 7. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinin (1) numaralı alt bendinin iptali istemiyle görülmekte olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

İNCELEME VE GEREKÇE :
İLGİLİ MEVZUAT:
Anayasa’nın “Yönetmelikler” başlıklı 124. maddesinin davanın açıldığı tarihte yürürlükte olan halinde; Başbakanlık, bakanlıklar ve kamu tüzel kişilerinin, kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve tüzüklerin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla yönetmelikler çıkartabileceği hüküm altına alınmıştır.
657 sayılı Yasa’nın “Temel İlkeler” başlıklı 3. maddesinde, “Sınıflandırma”, “Kariyer” ve “Liyakat” ilkeleri bu Kanun’un temel ilkeleri olarak belirlenmiştir.
657 sayılı Yasa, Devlet memurluğunu bir meslek olarak kabul etmekte ve bunlara, sınıfları içinde en yüksek derecelere kadar ilerleme imkanı sağlanmasını, sınıflar içinde ilerleme ve yükselme işlemlerinin liyakat sistemine dayandırılmasını öngörmektedir.
18/04/1999 günlü, 23670 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmeliğin dava konusu işlemin tesis edildiği tarih itibarıyla yürürlükte olan haliyle 1. maddesinde, bu Yönetmeliğin amacının, liyakat ve kariyer ilkeleri çerçevesinde, hizmet gerekleri ve personel planlaması esas alınarak personelin görevde yükselme ve unvan değişikliklerine ilişkin usul ve esasları belirlemek olduğu belirtilmiş, 5. maddesinde, Devlet memurlarının bu Yönetmelik kapsamındaki görevlere atanabilmeleri için gerekli olan öğrenim düzeylerinin kurumları tarafından çıkarılacak yönetmeliklerinde unvanlar itibariyle gösterileceği, 5. maddenin 1. fıkrasında ise, kurumların, bu Yönetmeliğin kapsamına giren görevlere atanacaklarda aranacak öğrenim düzeyi ile hizmet süresi, alt görevlerde bulunma süresi ve disipline ilişkin şartlar ile bunlar için verilecek görevde yükselme eğitiminin ilanı, şekli, süresi, konuları, ağırlıkları ve kapsama dahil edilecek diğer unvanlar ve bunlara ilişkin hususları Devlet Personel Başkanlığının olumlu görüşünü alarak çıkaracakları yönetmelikle düzenleyecekleri belirtilmiştir.
Görüldüğü üzere, yukarıda adı geçen Yönetmeliğin 15/1. maddesi ile kurumlara, kendi görevde yükselme yönetmeliklerini çıkarma konusunda yetki verilmiş ve düzenleme yapılacak hususların çerçevesi de belirlenmiştir.
İdarenin, memurların üst görevlere yükselmesini belirli şartlara bağlama konusunda takdir yetkisi bulunduğu kuşkusuzdur.
Ancak bu yetkinin hukukun genel ilkelerine, üst hukuk normlarına, kamu yararı ve hizmet gereklerine aykırı olarak kullanılması halinde iptali söz konusu olacaktır.
08/06/2007 günlü, 26546 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan İçişleri Bakanlığı Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Usul ve Esaslarına Dair Yönetmeliğin 7. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinde; İl nüfus ve vatandaşlık müdürü kadrosuna atanabilmek için; Üniversitelerin siyasal bilgiler, hukuk, iktisat, işletme, iktisadi ve idari bilimler fakülteleri ile bu dallarda eğitim yapan, yükseköğretim kurulu tarafından denkliği kabul edilen yurt dışındaki fakülte veya en az dört yıl süreli yüksekokullardan mezun olmak, şartının aranacağı öngörülmüştür.

Öte yandan, 08/06/2007 günlü, 26546 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan İçişleri Bakanlığı Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Usul ve Esaslarına Dair Yönetmelik; 18/01/2020 günlü, 31012 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan İçişleri Bakanlığı Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliği’nin 26. maddesi ile yürürlükten kaldırılmıştır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
Dava Konusu Yönetmeliğin İptali İsteminin İncelenmesinde :
Davacı tarafından, 08/06/2007 günlü, 26546 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan İçişleri Bakanlığı Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Usul ve Esaslarına Dair Yönetmeliğin 7. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinin (1) numaralı alt bendindeki il nüfus ve vatandaşlık müdürü kadrosuna atanabilmek için; Üniversitelerin siyasal bilgiler, hukuk, iktisat, işletme, iktisadi ve idari bilimler fakülteleri ile bu dallarda eğitim yapan, yükseköğretim kurulu tarafından denkliği kabul edilen yurt dışındaki fakülte veya en az dört yıl süreli yüksekokullardan mezun olmak, ibarelerinin hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek iptali istenilmiş ise de; dava konusu Yönetmelik, 18/01/2020 günlü, 31012 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan İçişleri Bakanlığı Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliği’nin 26. maddesiyle yürürlükten kaldırılmış olduğundan, iptali istenen Yönetmelik maddesinde yer alan ibarelerin, karar tarihi itibarıyla mevcut olmadığı açık olup; bu nedenle, davanın konusuz kaldığının anlaşılması karşısında, bu ibarelerin iptali istemi hakkında karar verilmesine yer bulunmamaktadır.
Dava Konusu Bireysel İşlemin İncelenmesi :
Davacının, 2015 yılı için ilan edilen İl Nüfus ve Vatandaşlık Müdürlüğü kadrosu için yapılacak görevde yükselme ve unvan değişikliği sınavına girmek için yaptığı başvurunun reddine ilişkin … günlü, … sayılı İçişleri Bakanlığı işleminin iptali istemine gelince; her ne kadar, dava konusu bireysel işlemin dayanağı olan düzenleme 18/01/2020 günlü, 31012 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan İçişleri Bakanlığı Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliği’nin 26. maddesi ile yürürlükten kaldırılmış ise de, davaya konu bireysel işlemin hukuki denetiminin, tesis edildiği tarih itibarıyla yürürlükte olan mevzuat hükümlerine göre yapılacağı açıktır.
Bu itibarla, İçişleri Bakanlığı bünyesinde İl Nüfus ve Vatandaşlık Müdürlüğü kadrosuna atanacakların hangi şartlara sahip olması gerektiğini düzenleyen yegane norm olan ve idarenin takdir yetkisi çerçevesinde üst hukuk normlarına uygun şekilde düzenlenen 08/06/2007 günlü, 26546 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan İçişleri Bakanlığı Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Usul ve Esaslarına Dair Yönetmeliğin 7. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinin (1) numaralı alt bendinde, başvuruya konu görevde yükselme ve unvan değişikliği sınavına son başvuru tarihi itibarıyla yürürlükte bulunan halinde yer alan açık düzenleme uyarınca, İl Nüfus ve Vatandaşlık Müdürü kadrosuna atanabilmek için; Üniversitelerin siyasal bilgiler, hukuk, iktisat, işletme, iktisadi ve idari bilimler fakülteleri ile bu dallarda eğitim yapan, yükseköğretim kurulu tarafından denkliği kabul edilen yurt dışındaki fakülte veya en az dört yıl süreli yüksekokullardan mezun olmak koşulunu davacının taşımadığı konusunda tereddüt bulunmamaktadır. Davacının İl Nüfus ve Vatandaşlık müdürü olarak atanabilmek için aranılan öğrenim koşulunu taşımaması nedeniyle dava konusu işlemde de hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
Yargılama giderleri yönünden ise ;
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun “Kararlarda bulunacak hususlar” başlıklı 24. maddesinin birinci fıkrasının (f) bendinde; kararlarda, yargılama giderleri ve hangi tarafa yükletildiğinin belirtileceği hüküm altına alınmış; aynı Kanun’un 31. maddesinin yargılama giderleri konusunda atıfta bulunduğu 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun yerine yürürlüğe giren 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 323. maddesinde; vekâlet ücretine yargılama giderleri arasında yer verilmiş ve 326. maddesinde; Kanun’da yazılı hâller dışında, yargılama giderlerinin, aleyhine hüküm verilen taraftan alınmasına karar verileceği, davada iki taraftan her biri kısmen haklı çıkarsa, mahkemenin, yargılama giderlerini tarafların haklılık oranına göre paylaştıracağı belirtildikten sonra, 331. maddesinde; “Davanın konusuz kalması sebebiyle davanın esası hakkında bir karar verilmesine gerek bulunmayan hâllerde, hâkim, davanın açıldığı tarihteki tarafların haklılık durumuna göre yargılama giderlerini takdir ve hükmeder.” düzenlemesine yer verilmiş; böylece, kural olarak, yargılama giderlerinin davada haksız çıkan tarafa yükletilmesi esası benimsenmiştir.
Davaya konu düzenleyici işlem hakkında, davanın konusuz kaldığına karar verilmiş ise de; bu husus, düzenleyici işlemde, dava tarihinden sonra değişiklik yapan idarenin doğrudan haksız çıkan taraf olduğu ve yargılama giderlerinden sorumlu olacağı sonucunu doğurmayacaktır. Zira, bireysel işleme yönelik yapılan hukuki denetim sırasında, düzenleyici işlemin, bireysel işlem tarihindeki halinin de hukuki irdelemesi yapılmakta ve hukuka aykırılık taşımadığı yönünde tespitlerde bulunulmaktadır.
Sonuç olarak, işbu dava sonucunda davacının, davada haksız çıkan taraf olarak kabulü ile yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılması gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. 08/06/2007 günlü, 26546 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan İçişleri Bakanlığı Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Usul ve Esaslarına Dair Yönetmeliğin 7. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinin (1) numaralı alt bendinin iptali istemi hakkında KARAR VERİLMESİNE YER OLMADIĞINA,
2. Davacının, İl Nüfus ve Vatandaşlık Müdürlüğü kadrosu için yapılacak görevde yükselme ve unvan değişikliği sınavına girmek için yaptığı başvurunun reddine ilişkin … günlü, … sayılı İçişleri Bakanlığı tarafından tesis edilen işlemin iptali istemi yönünden DAVANIN REDDİNE,
3. Aşağıda dökümü yapılan … TL yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına, davalı idare tarafından yatırılan … TL posta gideri ile karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca … TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine; posta gideri avansından artan kısmın kararın kesinleşmesinden sonra davacıya iadesine,

4. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere, 28/12/2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.