2. Daire 2010/1419 E. , 2010/4703 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
İKİNCİ DAİRE
Esas No :2010/1419
Karar No:2010/4703
Temyiz İsteminde Bulunan (Davalı) : Milli Eğitim Bakanlığı – Ankara
Karşı Taraf: …
İsteğin Özeti: … İdare Mahkemesi’nce verilen … günlü, E: …, K: … sayılı kararın dilekçede yazılı nedenlerle temyizen incelenerek bozulması isteminden ibarettir.
Cevabın Özeti:Temyiz isteminin reddi gerektiği yolundadır.
Danıştay Tetkik Hakimi: …
Düşüncesi: Mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Savcısı : …
Düşüncesi: İdare ve vergi mahkemelerince verilen kararların temyizen incelenerek bozulabilmesi için, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinin birinci fıkrasında belirtilen nedenlerin bulunması gerekmektedir.
Temyiz dilekçesinde öne sürülen hususlar, söz konusu maddede yazılı nedenlerden hiçbirisine uymadığından, istemin reddi ile temyiz edilen Mahkeme kararının onanmasının uygun olacağı düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay İkinci Dairesi’nce dosyanın tekemmül ettiği anlaşıldığından yürütmenin durdurulması istemi hakkında bir karar verilmeksizin işin gereği düşünüldü:
Dava, … İli, … İlköğretim Okulu’nda sözleşmeli Sınıf Öğretmeni olarak görev yapan davacının, 2009 yılı Şubat atama döneminde, eş durumu özrüne dayalı olarak … İli’nde boş ilan edilen pozisyonlara atanmak için yaptığı başvurunun reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle açılmıştır.
… İdare Mahkemesi’nin … günlü, E: …, K: … sayılı kararıyla; uyuşmazlığa ilişkin Milli Eğitim Bakanlığı Öğretmenlerinin Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği’nde sözleşmeli ve kadrolu öğretmen ayrımına gidilmediği, bu Yönetmelikte herhangi bir değişiklik yapılmaksızın 2006/58 sayılı Milli Eğitim Bakanlığı Genelgesi ve 2009 Yılı Öğretmenlerin Özür Durumundan Yer Değiştirme Kılavuzu’nda sözleşmeli öğretmenlerin özür durumundan yer değiştirmesine ilişkin düzenleme cihetine gidildiği, bu genelge ve kılavuzda da, astsubayların öğretmen olan eşlerinin atanma ve yer değiştirmelerine ilişkin hükümler içeren Devlet Memurlarının Yer Değiştirme Suretiyle Atanmalarına İlişkin Yönetmeliğin 9. maddesi ile Milli Eğitim Bakanlığı Öğretmenlerinin Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği’nin 20/3. maddesinin dikkate alınmadığı sonucuna ulaşıldığı; bu nedenle çerçeve yönetmeliklere aykırı olarak hazırlanan 2006/58 sayılı Milli Eğitim Bakanlığı Genelgesi ve 2009 Yılı Öğretmenlerin Özür Durumundan Yer Değiştirme Kılavuzu uyarınca tesis edilen işlemde hukuka uyarlık görülmediği gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline hükmedilmiştir.
Davalı idare, dava konusu işlemin hukuka uygun olarak tesis edildiğini öne sürmekte ve mahkeme kararının temyizen incelenerek bozulmasını istemektedir.
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun “İstihdam şekilleri” başlıklı 4. maddesinde, kamu hizmetlerinin; memurlar, sözleşmeli personel, geçici personel ve işçiler eliyle gördürüleceği belirtilmiştir. Anılan maddenin (B) bendinde, “sözleşmeli personel”in; kalkınma planı, yıllık program ve iş programlarında yer alan önemli projelerin hazırlanması, gerçekleştirilmesi, işletilmesi ve işlerliği için şart olan, zaruri ve istisnai hallere münhasır olmak üzere özel bir meslek bilgisine ve ihtisasına ihtiyaç gösteren geçici işlerde, kurumun teklifi üzerine Devlet Personel Başkanlığı ve Maliye Bakanlığı’nın görüşleri alınarak Bakanlar Kurulu’nca geçici olarak sözleşme ile çalıştırılmasına karar verilen (anılan Kanun’un 36. maddesinin II-Teknik Hizmetler Sınıfında belirtilen görevlerde çalıştırılanlar için, işin geçici olma şartının aranmayacağı) ve işçi sayılmayan kamu hizmeti görevlileri olduğu belirtilmiştir. Bu statüdeki kamu görevlileri hakkında, anılan Kanun’da belirtilen özel hükümler uygulanmaktadır.
Anılan maddeye, 31.03.2006 günlü, 26125 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 5473 sayılı Kanun’un 3. maddesiyle; “Milli Eğitim Bakanlığında norm kadro sonucu ortaya çıkan öğretmen ihtiyacının kadrolu öğretmen istihdamıyla kapatılamaması hallerinde öğretmenlerin;” ibaresi eklenmiştir. Bu ekleme sonrasında; özel ihtisas mesleği, asli ve sürekli bir kamu hizmeti olan öğretmenliğin, yasal dayanağa kavuşmuş sözleşmeli öğretmenlik statüsü ile de yapılabilmesi olanaklı hale gelmiştir.
Bu yasal değişiklikten sonra Milli Eğitim Bakanlığı’nca çıkarılan 2006/58 sayılı Genelge ile; örgün eğitim kurumlarında görev yapmak üzere, 657 sayılı Kanun’un 4. maddesinin (B) bendi kapsamında istihdam edilecek sözleşmeli statüdeki öğretmenlerle hizmet sözleşmesi imzalanması öngörülmüş, bu statüde öğretmen olarak istihdam edileceklerde, öğrenim durumu ve diğer yönlerden Bakanlık kadrolarında görev yapan emsal kadrolu öğretmenlerde aranan, 657 sayılı Kanun’un 48. maddesinin (A) bendinin 1., 4., 5., 6. ve 7. alt bentlerinde belirtilen genel şartlar yanında bazı özel şartlarında aranacağı belirtilmiş ve 29.03.2009 günlü, 27184 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 2009/14799 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı’nın 5. maddesiyle 06.06.1978 günlü, 7/15754 sayılı Kararnameye eklenen “Kurum içi yer değişikliği” başlıklı Ek 3. maddenin (b) bendinde, “Personelin eş durumuna bağlı kurum içi yer değişikliği talebi; vizeli olduğu birimde fiilen en az bir yıl çalışmış olması, geçiş yapacağı hizmet biriminde aynı unvan ve niteliği haiz boş pozisyon bulunması ve kamu personeli olan eşin, kurum içi görev yeri değişikliği mümkün olmayan veya mevzuatı uyarınca zorunlu yer değişitirmeye tabi tutulan bir görevde bulunması kaydıyla yerine getirilebilir” kuralına yer verilmiştir.
Diğer taraftan, 3797 sayılı Milli Eğitim Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkındaki Kanunun 4359 sayılı Yasayla değişik 62. maddesi ile Milli Eğitim Bakanlığı’na tahsis edilmiş bulunan serbest kadroların, Milli Eğitim Bakanlığı, Maliye Bakanlığı ve Devlet Personel Başkanlığınca birlikte hazırlanacak norm kadro sayılarının tespit edildiği Yönetmeliğe uygun olarak merkez ve taşra birimleri, öğretmen kadrolarının ise branşlar bazında okul ve kurumlar itibarıyla dağıtılacağı hükmü getirilmiştir. Bu maddeye dayalı olarak çıkarılan ve 10.08.1999 günlü, 23782 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Milli Eğitim Bakanlığına Bağlı Okul ve Kurumların Yönetici ve Öğretmenlerinin Norm Kadrolarına İlişkin Yönetmeliğin “Amaç” başlıklı 1. maddesinde, bu Yönetmeliğin amacının, Milli Eğitim Bakanlığına bağlı her derece ve türdeki örgün ve yaygın eğitim kurumlarıyla diğer eğitim kurumlarının öğretmen ve yönetici norm kadro sayılarına ilişkin esas ve usulleri belirlemek olduğu; “Temel İlkeler” başlıklı 5. maddesinde, bu Yönetmelikte düzenlenen esas ve usullerin belirlenmesinde (a) Okul ve kurumlarda yönetim, eğitim ve öğretim hizmetlerinin gerekli ve yeterli personelle yürütülmesinin, (b) Personel boyutunda atıl kapasite yaratılmamasının, var olan atıl kapasitenin ihtiyaç duyulan okul ve kurumlara yönlendirilmesine zemin oluşturarak verimliliğe dönüştürülmesinin temel ilke olarak dikkate alınacağının belirtildiği ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 72. maddesinde de “kurumlarda yer değiştirme suretiyle atamaların …. adil ve dengeli bir sistem içinde yapılacağı” şeklindeki hükme yer verilmek suretiyle, kamu personeli yönünden atıl kapasitenin yaratılmamasının ve verimli, etkin bir yönetimin amaçlanmış olduğu görülmekte olup, esasen belli bir statüye girmeyi kabul eden bir kişinin de, bu statü için geçerli kurallara uyması gerektiği de açıktır.
Yukarıda yer alan kurallar ve yapılan açıklamalar birlikte değerlendirildiğinde; bir kamu görevlisinin eş durumu nedeniyle atanma talebinde bulunması halinde, sadece eş durumunun değil, hizmet gereklerinin de gözetilmesi gerekmektedir. Esasen bu yönde bir değerlendirme, hizmet verimliliğinin sağlanması ve etkin bir yönetim için zorunlu bulunmaktadır.
Dava dosyasının incelenmesinden; … İli, … İlköğretim Okulu’na, yukarda bahsedilen 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 4/B maddesinde 31.03.2006 günlü Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren değişiklik sonucu sözleşmeli Sınıf Öğretmeni olarak atanan davacının, 2009 yılı Şubat atama döneminde, eş durumu özrüne dayalı olarak … İli’nde boş ilan edilen pozisyonlara naklen atanmak için yaptığı başvurunun, …’da sözleşmeli öğretmen atanabilmek için yeterli boş pozisyon bulunmaması nedeniyle reddi üzerine bu davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Dava konusu olayda, davacı tarafından her ne kadar Anayasa’nın Ailenin Korunması ile ilgili kurallarının ihlal edildiği ile kadrolu öğretmenler için getirilen istisnai kuralların sözleşmeli öğretmenler için de uygulanması gerektiği iddia edilmekte ise de, davacının sözleşmeli öğretmen olarak atanmasının, norm kadro uygulamaları sonrasında öğretmen ihtiyacının karşılanamamış olması neticesinde gerçekleştiği, bu nedenle norm kadroya getirilen çeşitli istisnai hükümlerden yararlanma imkanının bulunmadığı ve diğer taraftan sözleşmeli personel için yine çeşitli mülahazalarla getirilen yer değişikliği imkanının ise, norm kadro uygulamalarının dışında atıl kapasite yaratacak şekilde kullanılamayacağı da gözönüne alındığında davacının, yeterli boş pozisyon bulunmayan … İli’ne eş durumundan atamasının yapılması hususunda idarenin zorlanamayacağı açık olup, yukarıda belirtilen mevzuat hükümleri uyarınca, eğitim kurumlarında atıl kapasite yaratılmadan, verimli ve etkin bir hizmet sunumunu sağlamak amacıyla uygulamaya konulan düzenlemelerin ve ilkelerin varlığı karşısında dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığından anılan işlemin iptali yolunda verilen Mahkeme kararında hukuki isabet görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, davalı idarenin temyiz isteminin kabulüyle … İdare Mahkemesi’nin … günlü, E: …, K: … sayılı kararının, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesinin 1/b. fıkrası uyarınca bozulmasına, aynı maddenin 3622 sayılı Kanun’la değişik 3. fıkrası gereğince ve yukarıda belirtilen hususlar da gözetilerek yeniden bir karar üzere dosyanın adı geçen Mahkeme’ye gönderilmesine, 07.12.2010 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.