2. Daire         2008/802 E.  ,  2008/3663 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
İKİNCİ DAİRE
Esas No : 2008/802
Karar No: 2008/3663

Temyiz İsteminde Bulunan (Davalı) : Milli Eğitim Bakanlığı – Ankara
Karşı Taraf: …
Vekili: …
İsteğin Özeti: … İdare Mahkemesi’nce verilen … günlü, E:…, K:… sayılı kararın, dilekçede yazılı nedenlerle temyizen incelenerek bozulması isteminden ibarettir.
Cevabın Özeti: Temyiz isteminin reddi gerektiği yolundadır.
Danıştay Tetkik Hakimi : …
Düşüncesi: Mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Savcısı: …
Düşüncesi: 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 2670 sayılı yasayla değişik 72 nci maddesinde; Kurumlarda yer değiştirme suretiyle atamalar; hizmetlerin gereklerine, özelliklerine, Türkiyenin ekonomik, sosyal, kültürel ve ulaşım şartları yönünden benzerlik ve yakınlık gösteren iller gruplandırılarak tespit edilen bölgeler arasında adil ve dengeli bir sistem içinde yapılır kuralı ve 13.8.1999 tarihli 23785 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren İlköğretim Müfettişleri Başkanlıkları Yönetmeliğinin 50 nci ve izleyen maddeleri uyarınca yer değiştirme işlemleri gerçekleştirilmektedir.
Bu durumda 1.1.2006 tarihi itibariyle 21 yılı tamamlamayan ve 1. ve 2.bölgede eksik süresi bulunan davacının zorunlu bölge hizmetinde eksik kalan süre için Yönetmeliğin 61. maddesinde belirlenen kıstaslar uyarınca hizmetin gereği olarak atamasının yapılmasında kamu yararı ve hizmet gerekleri yönünden hukuka aykırılık görülmemiştir.
Açıklanan sebeplerle, davalı idare temyiz isteminin kabulü ile idare mahkemesi kararının bozulmasının uygun olacağı düşünülmüştür.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay İkinci Dairesi’nce dosyanın tekemmül ettiği anlaşıldığından, yürütmenin durdurulması istemi hakkında bir karar verilmeksizin işin gereği düşünüldü:
Dava; … İl Milli Eğitim Müdürlüğü’nde İlköğretim Müfettişi olarak görev yapan davacının, … İl Milli Eğitim Müdürlüğü’ne İlköğretim Müfettişi olarak naklen atanmasına ilişkin 24.07.2007 günlü, 59429 sayılı işlemin iptali istemiyle açılmıştır.
… İdare Mahkemesi’nin … günlü, E:…, K:… sayılı kararıyla; dava konusu olayda davacının 01.01.2006 tarihi itibariyle 21 yıllık hizmet süresini tamamlamadığı ve ikinci bölge olan … İli’ne atamasının yapıldığı anlaşılmakta ise de, davacının atama tarihi olan 24.07.2007 tarihi itibariyle 21 yıllık zorunlu hizmet süresini tamamladığı ve 25.04.2007 tarihinde yer değiştirme talebinde bulunduğu, davalı idare tarafından bu yer değiştirme başvurusu dikkate alınmadan hizmet gereği …’dan …’ya atamasının yapıldığı anlaşılmakta olup, tercih etmiş olduğu iller (1. Bölgeden Ankara, İzmir, Aydın; 2. Bölgeden Antalya, Manisa, Muğla illeri) bakımından atanma talebinin değerlendirilmesi gerekirken, bu yapılmaksızın hizmet gereği atama kapsamında Konya’ya atanmasına ilişkin olarak tesis edilen işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Davalı idare, İdare Mahkemesi kararının hukuka aykırı olduğunu ileri sürmekte ve temyizen incelenerek bozulmasını istemektedir.
13.08.1999 günlü, 23785 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Milli Eğitim Bakanlığı İlköğretim Müfettişleri Başkanlıkları Yönetmeliği’nin “Bölge hizmeti” başlıklı 52. maddesinin ilk halinde, “Müfettişlerin hizmet bölgelerinde zorunlu çalışma süreleri, birinci ve ikinci hizmet bölgelerinde beşer yıl, üçüncü ve dördüncü hizmet bölgelerinde dörder yıl, beşinci hizmet bölgesinde üç yıldır.
Bir hizmet bölgesinde çalışılan sürenin, çalışılması gereken süreden fazla olması durumunda, fazla olan süre öncelikle görev yapmadığı bir alt hizmet bölgesinde değerlendirilir. Bu değerlendirme sonucunda alt bölge hizmetlerinden artan süreler varsa çalışması gereken bir üst bölgeden sayılır,
Müfettişler, hizmet bölgeleri itibarıyla toplam zorunlu çalışma sürelerini dolduruncaya kadar her hizmet bölgesinde görev yapmakla yükümlüdürler. Müfettişlerin hizmet bölgeleri arasındaki zorunlu yer değiştirme işlemleri, müfettiş ihtiyacı da göz önüne alınarak Bakanlıkça her yıl bir plan dahilinde yürütülür.
Müfettişlerin bu göreve atanmadan önce Devlet memurluğunda geçen süreleri bu yönetmelikte belirtilen bölge hizmetinden değerlendirilir” hükümlerine yer verilmişken, 21.07.2005 günlü, 25882 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Yönetmelikle değişikliğe uğrayarak bu maddeye birinci fıkrasından sonra gelmek üzere; “Her hizmet bölgesinde öngörülen süre kadar çalışmak esastır. Aynı ilde çalışma süresi sekiz yılı aşamaz.” fıkrası eklenmiş ve mevcut ikinci ve dördüncü fıkraları ise yürürlükten kaldırılmıştır.
Söz konusu bu değişikliğe karşı çeşitli davalar açılmış ve neticesinde, Danıştay İkinci Dairesi’nin 06.12.2005 günlü, E:2005/2295 sayılı kararıyla, yukarıda açıklanan 52. maddenin yeni ikinci fıkrasının ikinci cümlesi olan “…Aynı ilde çalışma süresi sekiz yılı aşamaz.” cümlesinin yürütülmesi durdurulurken, Danıştay İkinci Dairesi’nin 18.04.2006 günlü, E:2005/2529 sayılı kararıyla da bu maddeye ilişkin diğer değişiklikler açısından yürütmenin durdurulması istemi reddedilmiş; diğer taraftan aynı Yönetmeliğin çeşitli maddelerine ilişkin olarak verilen diğer yargı kararları da dikkate alınarak hazırlanan ve 08.08.2006 günlü, 26253 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Milli Eğitim Bakanlığı İlköğretim Müfettişleri Başkanlıkları Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik’le dava konusu 52. maddeye son şekli verilmiştir.
Buna göre, Milli Eğitim Bakanlığı İlköğretim Müfettişleri Başkanlıkları Yönetmeliği’nin 52. maddesinin son hali, “Müfettişlerin hizmet bölgelerinde zorunlu çalışma süreleri, birinci ve ikinci hizmet bölgelerinde beşer yıl, üçüncü ve dördüncü hizmet bölgelerinde dörder yıl, beşinci hizmet bölgesinde üç yıldır.
Her hizmet bölgesinde öngörülen süre kadar çalışmak esastır.
Müfettişler, hizmet bölgeleri itibarıyla toplam zorunlu çalışma sürelerini dolduruncaya kadar her hizmet bölgesinde görev yapmakla yükümlüdürler. Müfettişlerin hizmet bölgeleri arasındaki zorunlu yer değiştirme işlemleri, müfettiş ihtiyacı da göz önüne alınarak Bakanlıkça her yıl bir plan dahilinde yürütülür.” hükümlerini taşımakta olup, ilköğretim müfettişlerinin zorunlu atamaya tabi oldukları açıkca düzenlenmiştir.
İlköğretim müfettişlerinin yer değiştirme işlemleri de, anılan Yönetmeliğin, “İllerin Müfettiş İhtiyacı ve Yer Değiştirme Suretiyle Atama” başlıklı yedinci bölümünde düzenlenmiş olup, söz konusu bölümde yer alan 51. maddesinde, “İllerin müfettiş ihtiyacı en çok; birinci ve ikinci hizmet bölgelerinde 90, üçüncü hizmet bölgesinde 80, dördüncü ve beşinci hizmet bölgelerinde 70 öğretmene bir müfettiş görevlendirilecek şekilde belirlenir. Buna göre yeterli müfettiş sayısına ulaşılıncaya kadar, illerde bulunması gereken müfettiş sayısı her yıl atama ve yer değiştirme döneminden önce makam onayı ile belirlenir.” hükmü yer almıştır. Bu hükme dayanılarak Milli Eğitim Bakanlığı’nca ihtiyaç belirlendikten sonra Milli Eğitim Bakanlığı Personel Genel Müdürlüğü’nün 22.03.2007 günlü, 17240 sayılı “İlköğretim Müfettişlerinin 2007 Yılı Yer Değiştirme İşlemleri” konulu Genelgesi’nin yürürlüğe konulduğu, buna göre, illerde bulunması gereken müfettiş sayısı, mevcut öğretmen sayısına göre hesaplanarak, ülke çapında (4577) ilköğretim müfettişine ihtiyaç bulunduğu, ancak ülkede (2762) ilköğretim müfettişi ve (82) ilköğretim müfettiş yardımcısı olmak üzere toplam (2844) ilköğretim müfettişi ve yardımcısının görev yaptığı, şu an için tüm ihtiyacın karşılanmasının mümkün olmadığının belirtildiği, ancak, bütün bölge illerinin ihtiyacı göz önünde tutularak, dengeli ve eşit dağılımı sağlayacak şekilde mevcut ilköğretim müfettiş sayısı ile illerin ilköğretim müfettişi ihtiyacının karşılanmaya çalışıldığı, bu bağlamda da, olan ilköğretim müfettişi sayısı ile olması gereken ilköğretim müfettişi sayısının oranlanması sonucu ülkedeki ilköğretim müfettişlerinin ihtiyacı karşılama oranının %62.136 (2844/4577=0,62136) şeklinde saptandığı ve söz konusu bu oranın illerin olması gereken ilköğretim müfettişi norm kadrolarına uygulanması sonucu 2007 yılı içerisindeki müfettiş ihtiyacı veya fazlalığın belirlendiği görülmektedir.
Diğer taraftan, anılan Yönetmeliğin, yürürlüğe girdiği tarihten bu yana birçok kez değişikliğe uğradığı ve bu değişikliklerin yapıldığı dönemlerden önceki Yönetmeliklerden kaynaklanan ve ilgililerin kendi statülerinde yansıma bulmuş haklarının korunması gerekeceği hususunun hukukun genel ilkelerinden olduğu da dikkate alındığında, 13.08.1999 günlü, 23785 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Milli Eğitim Bakanlığı İlköğretim Müfettişleri Başkanlıkları Yönetmeliği’nin 52. maddesinin son fıkrasında yer alan, “Müfettişlerin bu göreve atanmadan önce Devlet memurluğunda geçen süreleri bu Yönetmelikte belirtilen bölge hizmetinde değerlendirilir.” hükmü, 01.01.2006 tarihinden geçerli olmak üzere 21.07.2005 günlü, 25882 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Yönetmelik değişikliğiyle kaldırılmakla beraber, yürürlüğe girdiği tarih olan 1.1.2006 tarihi itibariyle 21 yılını tamamlamış olanların haklarının korunacağı da açıktır.
Dosyanın incelenmesinden; davacının … İli’nde 03.09.1999 tarihinde göreve başladığı, Milli Eğitim Bakanlığı Personel Genel Müdürlüğü’nün 22.03.2007 tarihli İlköğretim Müfettişlerine Ait 2007 Yılı Yer Değiştirme İşlemleri Genelgesi uyarınca anılan Yönetmeliğin isteğe bağlı yer değiştirmeyi düzenleyen 54. maddesi kapsamında 25.04.2007 tarihinde 1. Bölgeden Ankara, İzmir, Aydın; 2. Bölgeden Antalya, Manisa, Muğla illerine tercihli yer değiştirme talebinde bulunduğu, ancak Milli Eğitim Bakanlığı’nın 24.07.2007 günlü, 59429 sayılı işlemi ile atamasının …’dan Konya’ya yapılması üzerine uyuşmazlığın doğduğu anlaşılmaktadır.
Bakılan davada, anılan Yönetmeliğin 52. maddesinde yer alan; “Bir hizmet bölgesinde çalışılan sürenin, çalışılması gereken süreden fazla olması durumunda, fazla olan süre öncelikle görev yapmadığı bir alt hizmet bölgesinde değerlendirilir. Bu değerlendirme sonucunda alt bölge hizmetlerinden artan süreler varsa çalışması gereken bir üst bölgeden sayılır.” ve “Müfettişlerin bu göreve atanmadan önce Devlet memurluğunda geçen süreleri bu Yönetmelikte belirtilen bölge hizmetinde değerlendirilir.” hükümleri 01.01.2006 tarihi itibarıyla yürürlükten kalktığı için ilköğretim müfettişi olan davacının hizmet sürelerinin hesaplanmasında, 01.01.2006 tarihine kadar olan hizmet süreleri, söz konusu Yönetmeliğin yürürlükten kaldırılan hükümleri doğrultusunda alt ve üst bölgeden sayılarak değerlendirilmiş; 01.01.2006 tarihinden sonra gerçekleşmiş olan fazla hizmet süreleri ise alt ve üst bölgeden sayılmanın yasal dayanağı kalmadığı için görev hangi hizmet bölgesinde yapılmış ise o bölge hizmetinden sayılmış olup, buna göre davacının 5. bölgede 3 yıl, 4. ve 3. bölgede 4’er yıl olan zorunlu çalışma sürelerini tamamladığı, 1. ve 2. bölgede 5’er yıl olan çalışma süresini ise tamamlamadığı, toplam çalışma süresinin de 01.01.2006 tarihi itibariyle 21 yılın altında olduğu, bu nedenle ilgili Yönetmeliğin 61/1-c maddesindeki usule uygun olarak 1. bölgeden eksik olan hizmet süresini tamamlamak üzere 1. Bölgeden Ankara, İzmir, Aydın; 2. Bölgeden Antalya, Manisa, Muğla illerini tercih ettiği, Bakanlıkça gönderilen ihtiyaç-sıra çizelgesinde tüm illerde bulunan müfettiş sayılarının gösterildiği ve dolayısıyla davacı tarafından bu husus bilindiği halde, 1. ve 2. bölgeden sıralı illeri tercih ettiği bu illere, 21 yılını doldurup hizmet puanı daha yüksek ve kıdemce kendisinden önde olan kişilerden önce atanmasının imkansız olduğu, ayrıca eksik olan birinci ve ikinci bölge hizmetini de tamamlamak zorunda bulunduğu için kendisiyle aynı durumda olan ve tercih ettiği illere atanamayan diğer kişilerle birlikte elektronik ortamda atama kurasına tabi tutularak 2. bölge olan Konya İli’ne atanmasının yapıldığı görülmektedir.
Her ne kadar, 2007 yılı için Türkiye genelinde %62.136 olarak belirlenmiş olan ilköğretim müfettişi ihtiyacı karşılama oranının, 2007 yılı atamaları yönünden uygulanmadığı ve bu nedenle de, rotasyonun objektif bir şekilde yapılmadığı hususları, Danıştay’a temyizen incelemeye gelen değişik dosyalarda iddia edilmiş ise de, her ilin kendine özgü özellikleri, büyüklüğü ve müfettiş ihtiyacı gözönüne alındığında söz konusu bu oranın bütün illerde sıkı sıkıya uygulaması her zaman mümkün olamayacağından, bu yöndeki iddialara itibar edilmemiştir.
Bu durumda, Yönetmelikte aranan ve beş bölgedeki zorunlu çalışma sürelerinin toplamına denk düşen 21 yıllık hizmet süresini 01.01.2006 tarihi itibariyle doldurmadığı açık olan davacının zorunlu atama kapsamında tutulup, hizmet süresinin eksik olduğu 1. ve 2. bölgede tercih ettiği illere atanmasının imkansız olduğu hususu göz önüne alınarak 2. bölgeden olan Konya İli’ne elektronik ortamda objektif bir biçimde bilgisayar kurası ile atanmasına ilişkin dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığından, dava konusu işlemi iptal eden İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, davalı idarenin temyiz isteminin kabulüyle … İdare Mahkemesi’nce verilen … günlü, E:…, K:… sayılı kararın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesinin 1/b. fıkrası uyarınca bozulmasına, aynı maddenin 3622 sayılı Kanun’la değişik 3. fıkrası gereğince ve yukarıda belirtilen hususlar da gözetilerek yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın adı geçen Mahkeme’ye gönderilmesine, posta gideri avansından artan … YTL’nın isteği halinde davalı idareye iadesine, 22.09.2008 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.