2. Daire 2008/7717 E. , 2011/5937 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
İKİNCİ DAİRE
Esas No :2008/7717
Karar No:2011/5937
Davacı : …
Vekili: …
Davalı : Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı – ANKARA
Davanın Özeti: Mühendis olarak görev yapan davacı tarafından, 969 sayılı Kanun gereğince 2006 yılında elde edilen kâr payından 2007 yılında ödenecek üretimi teşvik primine esas performans puanının 0,936 olarak belirlenmesi işlemiyle bu belirlemeye karşı yaptığı itirazın reddine dair 14.2.2007 günlü, 9 sayılı komisyon kararının ve dava konusu işlemlerin dayanağı olan ve 28.12.2006 günlü, 26390 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan ”Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Döner Sermaye İşletmeleri Uygulama Yönetmeliği”nin 42. maddesinin (1/b) bendi ile (1/ç) bendinin ilk cümlesinde yer alan ”performans puanı” ibaresinin; 969 sayılı Yasa’nın objektif esaslar dahilinde üretime katılan tüm çalışanlara teşvik primi ödenmesini öngörmüşken, idarenin, anılan ödemenin içeriğini yeni baştan düzenleyerek bu ödemeleri subjektif esaslara bağlı bir ödeme haline getirdiği, değerlendirme formunda yer alan soruların, idarenin adeta ikinci bir “sicil notu” uygulaması yapmasına neden olduğu, kurum yöneticilerine, çalışanların parasal hakları üzerinde doğrudan etkili sonuçlar doğuracak bir puanlama yetkisi verilmesinin keyfiliğe yol açacağı, disiplin cezası almamasına ve sicil notunun da olumlu olmasına rağmen teşvik primine esas performans puanının düşürülmesinin hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek iptali istenilmektedir.
Savunmanın Özeti: Personelin performans puanına tabi tutulmaması halinde, işletmede çalışan ile çalışmayan personelin ayırt edilemeyeceği, gelire katkısı, giderin yapılmasındaki özen ve intizamı, bilgisi, becerisi, bağımsız iş yapabilme ve insiyatif kullanma yeteneği ile işin güçlüğü ve riskinin öneminin de kalmayacağı, dolayısıyla, personelin katkısının tesbiti için bir takım kriterlerin belirlenmesinin yasa gereği olduğu, davacının performans puanının da amirlerince dava konusu Yönetmeliğe uygun olarak düzenlendiği, bu nedenle iptali istenilen işlemlerde hukuka aykırılık bulunmadığı belirtilerek davanın reddi gerektiği savunulmuştur.
Danıştay Tetkik Hakimi : …
Düşüncesi: ” Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Bakanlığı Döner Sermaye İşletmeleri Uygulama Yönetmeliği”nin 42. maddesinin (1/b) bendi ile (1/ç) bendinin ilk cümlesinde yer alan ”performans puanı” ibaresinin Danıştay İkinci Dairesinin 30.11.2011 günlü, E:2008/4963, K:2011/5940 sayılı kararıyla iptal edilmesi nedeniyle, söz konusu düzenlemelerin iptali istemi hakkında karar verilmesine yer olmadığı, davacı hakkında tesis edilen bireysel işlemlerin ise iptalleri yolunda karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Savcısı : …
Düşüncesi: Dava, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Bakanlığı … İl Kontrol Laboratuvar Müdürlüğünde görev yapan davacının 969 sayılı Kanun gereğince 2006 yılında elde edilen kar payından 2007 yılında ödenecek üretimi teşvik primine esas performans puanının 0,936 olarak belirlenmesi işlemi ile bu belirlemeye yapılan itirazın reddine dair 14.2.2007 tarih ve 9 sayılı komisyon kararı ile dava konusu işlemlerin dayanağı olan 28.12.2006 gün ve 26390 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan ” Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Bakanlığı Döner Sermaye İşletmeleri Uygulama Yönetmeliği’ nin 42. maddesinin (1/b) bendi ile (1/ç) bendinin ilk cümlesinde yer alan ”performans puanı” ifadesinin iptali istemiyle açılmıştır.
969 sayılı … Bakanlığının Merkez ve Taşra Kuruluşlarına Döner Sermaye Verilmesi Hakkında Kanunun 28.12.2005 gün ve 5441 sayılı Yasa ile değişik 3. maddesinde, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Bakanlığı Döner sermaye işletmelerinden elde edilen kârın en fazla % 80’inin kârın elde edilmesinde emeği geçen 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa ve bu Kanunun 4/B maddesine tâbi personele katkıları oranında, asgari ücretin yıllık brüt tutarının iki katını aşmamak üzere, üretimi teşvik primi olarak ödenebileceği belirtilmiş; üretimi teşvik priminin miktarı ile ödenmesine ilişkin esas ve usûllerin ; görev yapılan birimin iş hacmi, görev mahalli, görevin önem ve güçlüğü, personelin hizmet sınıfı, kadro unvanı ve çalışma süresi gibi kriterler dikkate alınarak, Maliye Bakanlığının uygun görüşü üzerine, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikle belirleneceği hüküm altına alınmıştır.
Anılan madde uyarınca çıkarılan ve 28.12.2006 gün ve 26390 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Bakanlığı Döner Sermayeli İşletmeler Uygulama Yönetmeliğinin “Prim Hesaplama Esasları” başlığını taşıyan 42. maddesinin (b) bendinde, “Personelin Performans Puanı: Bu Yönetmeliğe ekli Performans Değerlendirme Formu (Ek-1) ile Performans Değerlendirilmesini Yapacak Personele Ait Formda (Ek-2) yer alan yöneticiler tarafından değerlendirilerek aşağıdaki şekilde hesaplanır, denildikten sonra Performans Değerlendirilmesini Yapacak Personele Ait Formda belirtilen ve yöneticiler tarafından yapılacak değerlendirmeye ilişkin düzenleme ve hesaplama yöntemlerine yer verilmiştir. Maddenin (ç) bendinin birinci cümlesinde ise, işletmelerde ödenecek prim hesaplanırken, her bir personelin iş hacmi puanının, performans puanının, grup puanının ve fiili çalışılan gün sayısının birbiriyle çarpılarak katkı puanının bulunacağı kuralı getirilmiştir.
Yönetmelik eki performans değerlendirme formunda ise, performans kriterleri, gelirlere katkısı ve giderin yapılmasındaki özen ve intizamı, işe devamlılık durumu, işini düzenli ve kaliteli yapabilme yeteneği, bağımsız iş yapabilme ve insiyatif kullanabilme yeteneği, verilen işi organize edebilme becerisi, araştırma ve geliştirme gayreti, tatil günlerinde ve mesai dışı zamanlarda katkısı, yaptığı işe ilişkin bilgi ve yeteneği, birim tarafından yapılan işlerin geliştirilmesine katkısı, işin güçlüğü ve riski şeklinde sayılmıştır.
969 sayılı Yasanın 3. maddesi uyarınca ek ödeme yapılmasında esas alınacak kriterler; görev yapılan birim ve iş hacmi, görev mahalli, görevin önem ve güçlüğü, personelin hizmet sınıfı, kadro unvanı ve çalışma süresi gibi, yapılan görevle ilgili genel ve objektif nitelikte olup, üretimi teşvik priminin miktarı ile ödenmesine ilişkin usul ve esaslar için belirtilen kriterler arasında personelin performansıyla ilgili herhangi bir kritere yer verilmediği görülmüştür. Yönetmeliklerin üst norm olan yasalara aykırı ve yasanın kapsamını genişletici nitelikte kural getiremeyeceği genel ilkesinden hareketle, idarece, Yasada belirtilen ve görevle ilgili genel ve objektif kriterlerin temel alınması gerekirken, subjektif nitelikte bir kriter belirlemesinde Yasaya uyarlık bulunmamaktadır. Dolayısıyla bu düzenleme esas alınarak davacı hakkında performans değerlendirme formu düzenlenerek bu formda yer alan sorular puanlanmak suretiyle davacıya üretimi teşvik primi ödenmesi yolunda kurulan bireysel işlemlerde de hukuka uyarlık görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, dava konusu Yönetmeliğin 42. maddesinin (1/b) bendi ile (1/ç) bendinin ilk cümlesinde yer alan ”performans puanı” ifadesi ile davacı hakkındaki bireysel işlemlerin iptaline karar verilmesinin uygun olacağı düşünülmüştür.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay İkinci Dairesi’nce duruşma için önceden belirlenerek taraflara bildirilen 30.11.2011 tarihinde davacı … vekili Av. … ile davalı idareyi temsilen Hukuk Müşaviri …’nün geldiği görülmekle açık duruşmaya başlandı. Taraflara usulüne uygun olarak söz hakkı verilerek dinlendikten ve Danıştay Savcısı’nın düşüncesi alındıktan sonra duruşmaya son verildi. Dava dosyası incelenerek işin gereği düşünüldü:
Dava, mühendis olarak görev yapan davacı tarafından, 969 sayılı Kanun gereğince 2006 yılında elde edilen kâr payından 2007 yılında ödenecek üretimi teşvik primine esas performans puanının 0,936 olarak belirlenmesi işlemiyle bu belirlemeye karşı yaptığı itirazın reddine dair 14.2.2007 günlü, 9 sayılı komisyon kararının ve dava konusu işlemlerin dayanağı olan ve 28.12.2006 günlü, 26390 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan ” Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Bakanlığı Döner Sermaye İşletmeleri Uygulama Yönetmeliği”nin 42. maddesinin (1/b) bendi ile (1/ç) bendinin ilk cümlesinde yer alan ”performans puanı” ibaresinin iptali istemiyle açılmıştır.
969 sayılı … Bakanlığının Merkez ve Taşra Kuruluşlarına Döner Sermaye Verilmesi Hakkında Kanun’un 28.12.2005 günlü, 5441 sayılı Yasa ile değişik 3. maddesinin üçüncü fıkrasında; döner sermaye işletmelerinden elde edilen kârın en fazla % 80’inin, kârın elde edilmesinde emeği geçen 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa ve bu Kanunun 4/B maddesine tâbi personele katkıları oranında, asgari ücretin yıllık brüt tutarının iki katını aşmamak üzere, üretimi teşvik primi olarak ödenebileceği, üretimi teşvik priminin miktarı ile ödenmesine ilişkin esas ve usûllerin; görev yapılan birimin iş hacmi, görev mahalli, görevin önem ve güçlüğü, personelin hizmet sınıfı, kadro unvanı ve çalışma süresi gibi kriterler dikkate alınarak, Maliye Bakanlığının uygun görüşü üzerine, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikle belirleneceği, üretimi teşvik priminin dağıtımının işletme bünyesi ile sınırlı olduğu, işletmenin zararının, izleyen yılların kârlarından mahsup edileceği hükmüne yer verilmiştir.
Görüleceği üzere, 969 sayılı Yasa’nın 3. maddesi uyarınca, üretimi teşvik priminin miktarı ile ödenmesine ilişkin esas ve usûller, maddede sayılan görev yapılan birimin iş hacmi, görev mahalli, görevin önem ve güçlüğü, personelin hizmet sınıfı, kadro unvanı ve çalışma süresi gibi yapılan görevin niteliğine ilişkin kriterler dikkate alınarak Maliye Bakanlığının uygun görüşü üzerine, … Bakanlığınca (… Bakanlığınca ) çıkarılacak yönetmelikle belirlenecektir.
Yukarıda metnine yer verilen madde uyarınca çıkarılan ve 28.12.2006 günlü, 26390 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Bakanlığı Döner Sermayeli İşletmeleri Uygulama Yönetmeliği’nin uyuşmazlık tarihi itibariyle yürürlükte olduğu haliyle “Prim Hesaplama Esasları” başlığını taşıyan 42. maddesinin (b) bendinde, “Personelin Performans Puanı: Bu Yönetmeliğe ekli Performans Değerlendirme Formu (Ek-1) ile Performans Değerlendirilmesini Yapacak Personele Ait Formda (Ek-2) yer alan yöneticiler tarafından değerlendirilerek aşağıdaki şekilde hesaplanır. Performans Değerlendirilmesini Yapacak Personele Ait Formda belirtilen yöneticiler tarafından, her soru 0,1 – 1 puan üzerinden değerlendirilir. İşletme müdürü Performans Değerlendirme Formunun ortalamasını alır veya aldırır. Performans puanı, yöneticilerin ara toplam puanlarının aritmetik ortalaması alınarak hesaplanır ve ortalama puanlar 10a bölünerek personelin performans puanı bulunur. Bu suretle doldurulan performans değerlendirme formları, ilgili birim yöneticilerince içinde bulunulan yılın son iş günü idarî ve malî işler biriminde olacak şekilde gönderilir. Yaptıkları iş itibarıyla performans kriterleri ile değerlendirilemeyen ve hizmetin üretilmesi, sevk ve idaresinden doğrudan sorumlu olan Yayın Dairesi Başkanı, işletme müdürü ve muhasebe yetkilisi performans kriterlerine tabi tutulmaksızın (1) puan üzerinden değerlendirilmiş sayılır. Tatil günlerinde ithalat, ihracat ve hayvan hareketlerinde çalıştırılması zorunlu olan personele çalıştıkları günlerle orantılı olarak, muhasebe yetkilisi mutemetlerine çalıştıkları yerin coğrafi konumu ve çalışma zorlukları dikkate alınarak ve birden fazla görevde çalıştırılan personele 0,1 – 0,5 arasında ek puan verilir. Bu personelin performans puanları hiçbir şekilde tam puanı (1) geçemez.” kuralı yer almış; (ç) bendinin birinci cümlesinde ise, işletmelerde ödenecek prim hesaplanırken, her bir personelin iş hacmi puanının, performans puanının, grup puanının ve fiili çalışılan gün sayısının birbiriyle çarpılarak katkı puanının bulunacağı kuralına yer verilmiştir.
Yönetmelik eki performans değerlendirme formunda ise, performans kriterleri; “gelirlere katkısı ve giderin yapılmasındaki özen ve intizamı, işe devamlılık durumu, işini düzenli ve kaliteli yapabilme yeteneği, bağımsız iş yapabilme ve insiyatif kullanabilme yeteneği, verilen işi organize edebilme becerisi, araştırma ve geliştirme gayreti, tatil günlerinde ve mesai dışı zamanlarda katkısı, yaptığı işe ilişkin bilgi ve yeteneği, birim tarafından yapılan işlerin geliştirilmesine katkısı, işin güçlüğü ve riski” şeklinde sayılmıştır.
969 sayılı Yasa’nın 3. maddesinde üretimi teşvik priminin miktarı ile ödenmesine ilişkin usul ve esaslar için belirtilen kriterler arasında personelin performansıyla ilgili herhangi bir unsura yer verilmemiştir.
969 sayılı Kanun’un yukarıda metni yazılı bulunan 3. maddesi uyarınca ek ödeme yapılmasında esas alınacak kriterler; “görev yapılan birim ve iş hacmi, görev mahalli, görevin önem ve güçlüğü, personelin hizmet sınıfı, kadro unvanı ve çalışma süresi” gibi yapılan görevle ilgili genel ve objektif kıstaslar olarak sayılmış olup, idarece personele ödenecek üretimi teşvik primine ilişkin usul ve esaslar belirlenirken de, söz konusu Yasa’da belirtilen ve görevle ilgili olan genel ve objektif kriterlerin temel alınması gerekmektedir.
Bu durumda, Yasa ile öngörülmeyen kişisel performans gibi subjektif bir kriterin üretimi teşvik primi ödenmesinde ölçüt olarak belirlenmesine ilişkin düzenleyici işlemde ve bu işleme dayalı olarak davacı hakkında performans değerlendirme formu düzenlenerek bu formda yer alan sorular puanlanmak suretiyle davacıya üretimi teşvik primi ödenmesi yolunda tesis edilen bireysel işlemlerde hukuka uyarlık görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, davacının 2007 yılında ödenecek üretimi teşvik primine esas performans puanının 0,936 olarak belirlenmesi işlemi ile bu belirlemeye karşı yaptığı itirazın reddine dair 14.2.2007 günlü, 9 sayılı komisyon kararının ve dava konusu işlemlerin dayanağı olan 28.12.2006 günlü, 26390 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan ” Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Bakanlığı Döner Sermaye İşletmeleri Uygulama Yönetmeliği”nin 42. maddesinin (1/b) bendi ile (1/ç) bendinin ilk cümlesinde yer alan ”performans puanı” ibaresinin iptallerine; aşağıda dökümü yapılan … TL yargılama gideri ile Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca davacı vekili için belirlenen … TL avukatlık ücretinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine, artan posta ücretinin isteği halinde davacıya iadesine, 30.11.2011 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.