2. Daire 2004/873 E. , 2004/684 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
İKİNCİ DAİRE
Esas No : 2004/873
Karar No: 2004/684
Temyiz İsteminde Bulunan (Davalı) : Kayseri Valiliği
Karşı Taraf: …
İsteğin Özeti : … İdare Mahkemesinin … günlü, E: …, K: … sayılı kararının dilekçede yazılı nedenlerle temyizen incelenerek bozulması isteminden ibarettir.
Cevabın Özeti: Cevap verilmemiştir.
Danıştay Tetkik Hakimi : …
Düşüncesi: İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmüştür.
Danıştay Savcısı: …
Düşüncesi: İdare ve vergi mahkemelerince verilen kararların temyizen incelenerek bozulabilmesi için, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49 uncu maddesinin birinci fıkrasında belirtilen nedenlerin bulunması gerekmektedir.
Temyiz dilekçesinde öne sürülen hususlar, söz konusu maddede yazılı nedenlerden hiçbirisine uymadığından, istemin reddi ile temyiz edilen Mahkeme kararının onanmasının uygun olacağı düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay İkinci Dairesince dosyanın tekemmül ettiği anlaşıldığından, yürütmenin durdurulması istemi hakkında bir karar verilmeksizin işin gereği düşünüldü:
Eşi … İli … Anaokulunda Öğretmen olarak görev yapan ve kendisi … İlçesi … İlköğretim Okulunda Öğretmen olarak görevli bulunan davacı, eş durumu nedeniyle İl merkezine atanmak için yaptığı başvurunun reddine ilişkin … günlü işlemin iptali istemiyle dava açmıştır.
… İdare Mahkemesinin … günlü, E: …, K: … sayılı kararıyla; Anayasanın 41, Milli Eğitim Bakanlığına Bağlı Eğitim Kurumları Öğretmenlerinin Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliğinin 14/b. maddeleri uyarınca çalışan eşlere koşulların elverdiği ölçüde aynı yerde görev yapma olanağı verilmesinin zorunlu olduğu; davacının görev yaptığı yerle İl merkezi arasında mutat ulaşım aracı bulunmadığı anlaşıldığından adı geçenin İl merkezinde veya ulaşım olanaklarının yeterli ve kadro durumunun uygun olduğu bir okula atanması gerektiği, Devlet Memurlarının Yer Değiştirme Suretiyle Atanmalarına İlişkin Yönetmeliğin 9. maddesinin son fıkrası uyarınca eş durumu gözetilmeksizin tesis edilen işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlem iptal edilmiştir.
Davalı idare; işlemin hukuka uygun olduğunu öne sürmekte ve İdare Mahkemesi kararının temyizen incelenerek bozulmasını istemektedir.
Devlet Memurlarının Yer Değiştirme Suretiyle Atanmalarına İlişkin Yönetmeliğin, 9. maddesine 12.1.2000 günlü, 2000/1466 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla eklenen 6. fıkrada, ilgili mevzuat uyarınca zorunlu yer değiştirmeye tabi tutulan eğitim ve öğretim hizmetleri sınıfına ………….. giren memurların görev süresiyle sınırlı olmak üzere atandıkları yere, memur olan eşinin atanmasında mevzuat uyarınca yürürlüğe konulan norm kadro sayılarına ilişkin hükümlerin uygulanmayacağı hükme bağlanmıştır.
Davacının eşi, … İli … Anaokulunda Öğretmen olarak görev yapmakta ise de, 11.6.2000 günlü, 24076 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Milli Eğitim Bakanlığına Bağlı Eğitim Kurumları Öğretmenlerinin Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliğinin “Zorunlu Çalışma Yükümlülüğü” başlıklı 7. maddesiyle Ek-1 Çizelgenin incelenmesinden … İlinin birinci hizmet bölgesinde yer aldığı, dolayısıyla öğretmenler yönünden zorunlu çalışma yükümlülüğü öngörülen ikinci ve üçüncü hizmet bölgelerinde yer almadığı anlaşılmaktadır. Diğer bir deyişle davacının eşi … İline zorunlu yer değiştirme suretiyle atanmış kişi konumunda olmadığından davacının yukarıda belirtilen Yönetmeliğin 9. maddesinin son fıkrası hükmünden yararlanamayacağı açık olup, Mahkeme kararının bu madde uyarınca davacı hakkında norm kadroya ilişkin hükümlerin uygulanamayacağı yolundaki gerekçesinde hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
3797 sayılı Milli Eğitim Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkındaki Kanunun 4359 sayılı Yasayla değişik 62. maddesi ile Milli Eğitim Bakanlığına tahsis edilmiş bulunan serbest kadroların, Milli Eğitim Bakanlığı, Maliye Bakanlığı ve Devlet Personel Başkanlığınca birlikte hazırlanacak norm kadro sayılarının tespit edildiği Yönetmeliğe uygun olarak merkez ve taşra birimleri, öğretmen kadrolarının ise branşlar bazında okul ve kurumlar itibarıyla dağıtılacağı hükmü getirilmiştir. Bu maddeye dayalı olarak çıkarılan ve 10.8.1999 günlü, 23782 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Milli Eğitim Bakanlığına Bağlı Okul ve Kurumların Yönetici ve Öğretmenlerinin Norm Kadrolarına İlişkin Yönetmeliğin “Amaç” başlıklı 1. maddesinde, bu Yönetmeliğin amacının, Milli Eğitim Bakanlığına bağlı her derece ve türdeki örgün ve yaygın eğitim kurumlarıyla diğer eğitim kurumlarının öğretmen ve yönetici norm kadro sayılarına ilişkin esas ve usulleri belirlemek olduğu; “Temel İlkeler” başlıklı 5. maddesinde, bu Yönetmelikte düzenlenen esas ve usullerin belirlenmesinde (a) Okul ve kurumlarda yönetim, eğitim ve öğretim hizmetlerinin gerekli ve yeterli personelle yürütülmesinin, (b) Personel boyutunda atıl kapasite yaratılmamasının, var olan atıl kapasitenin ihtiyaç duyulan okul ve kurumlara yönlendirilmesine zemin oluşturarak verimliliğe dönüştürülmesinin temel ilke olarak dikkate alındığı belirtilmiştir.
Öte yandan, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 72 nci maddesinde “kurumlarda yer değiştirme suretiyle atamaların…. adil ve dengeli bir sistem içinde yapılacağı” hükmüne yer verilmek suretiyle kamu personeli yönünden atıl kapasite yaratılmaması ve verimli etkin bir yönetim amaçlanmıştır.
Belli bir statüye girmeyi kabul eden bir kişinin bu statü için geçerli kurallara uyması gerektiği açıktır. 657 sayılı Yasanın 72 nci maddesi naklen atanan memurun kamu kurumunda çalışan eşine ancak belli koşullarla sınırlı bir koruma getirmektedir. Söz konusu maddeye göre memurun atandığı yerde eşinin kurumunun örgütünün bulunmaması ya da örgütü olmakla birlikte niteliğine uygun boş bir görev bulunmaması hallerinde, isteğe bağlı olarak, eş kural olarak ücretsiz izinli sayılabilecek; kadrosu eşinin görevlendirme süresiyle sınırlı olarak saklı tutulacak; ancak bu süre memuriyet boyunca 4 yılı geçmeyecektir.
Yukarıda yer alan kurallar ve yapılan açıklamalar birlikte değerlendirildiğinde; bir kamu görevlisinin eş durumu nedeniyle atanma talebinde bulunması halinde, sadece eş durumunun değil, hizmet gereklerinin de gözetilmesi gerekmektedir. Esasen bu yönde bir değerlendirme, hizmet verimliliğinin sağlanması ve etkin bir yönetim için zorunlu bulunmaktadır.
Davacının İl Merkezine atanmak için yaptığı başvuru, İl merkezindeki okullarda hizmet alanı sırası bulunması ve branşında öğretmen ihtiyacı olmaması nedeniyle reddedilmiş olup, yukarıda belirtilen mevzuat hükümleri uyarınca, eğitim kurumlarında atıl kapasite yaratılmadan, verimli ve etkin bir hizmet sunumunu sağlamak amacıyla uygulamaya konulan “norm kadro” uygulaması nedeniyle dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığından anılan işlemin iptali yolunda verilen Mahkeme kararında hukuki isabet görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, davalı idarenin temyiz isteminin kabulüyle, … İdare Mahkemesince verilen … günlü, E: …, K: … sayılı kararın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinin 1/b. fıkrası uyarınca bozulmasına, aynı maddenin 3622 sayılı Kanunla değişik 3. fıkrası gereğince ve yukarıda belirtilen hususlar da gözetilerek yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın adı geçen Mahkemeye gönderilmesine, posta ücretinden artan … liranın isteği halinde davalı idareye iadesine, 5.10.2004 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.