2. Daire         2004/2316 E.  ,  2006/92 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
İKİNCİ DAİRE
Esas No : 2004/2316
Karar No: 2006/92

Temyiz İsteminde Bulunan (Davalı): Milli Eğitim Bakanlığı-Ankara.
Karşı Taraf : …
İsteğin Özeti : … İdare Mahkemesi’nin … günlü, E:…, K:… sayılı kararının dilekçede yazılı nedenlerle temyizen incelenerek bozulması isteminden ibarettir.
Cevabın Özeti : Cevap verilmemiştir.
Danıştay Tetkik Hakimi : …
Düşüncesi : İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmüştür.
Danıştay Savcısı : …
Düşüncesi : İlköğretim müfettiş yardımcısı olan davacının, 8.9.2002 günü yapılacak olan yeterlik sınavına alınması yolundaki başvurusunun reddine ilişkin işlemi, iptal eden idare mahkemesi kararının bozulması istenilmektedir.
Milli Eğitim Bakanlığı İlköğretim Müfettişleri Başkanlıkları Yönetmeliği’nin “yeterlik sınavına çağrılma” başlıklı 20. maddesinde; “Müfettiş yardımcısı olarak üç yıllık yetişme dönemi sonunda, bu Yönetmeliğin 16 ncı maddesinde belirtilen görev başında yetiştirilme eğitiminde başarılı olanlar, Bakanlıkça belirlenen tarihte yeterlik sınavına çağrılır ve “Yetiştirme döneminde görevinden ayrılanlar” başlıklı 74. maddesinde “müfettiş yardımcılarının üç yıllık yetişme döneminin herhangi bir aşamasında çeşitli nedenlerle bu görevlerinden ayrılmaları durumunda yarışma sınavı sonuçları ile müfettiş yardımcılığında geçen süreler yeniden başvurularında kazanılmış hak sayılmaz.” hükmü yer almıştır.
Yönetmelik ilgili maddelerinin incelenmesinden; müfettiş yardımcılığı süresince, görev yerlerinin değiştirilemeyeceği ve başka birim veya kurumlarda geçici olarak görevlendirilemeyeceği (madde 16) yolundaki hükümle, müfettiş yardımcılığının 3 yıl kesintisiz olarak yapılmasının öngörüldüğü, böylece müfettişlik görevinin en iyi şekilde yerine getirilmesini sağlayacak bilgi ve birikimin kazandırılmasının öngörüldüğü anlaşılmaktadır.
Davacının 15.1.1997 tarihinde ilk kez atandığı … İli müfettiş yardımcılığından kendi isteği doğrultusunda 1.10.1998 günü ayrılarak … İline sınıf öğretmeni olarak atamasının yapılması sebebiyle, önceki yönetmelik hükümlerinden yararlandırılması ve anılan sürenin müfettiş yardımcılığında dikkate alınması yolundaki isteminin reddi üzerine açılan davaların red ile sonuçlandığı görülmüştür.
Bu durumda, davacının 9.5.2000 tarihinde ikinci kez atandığı müfettiş yardımcılığı görevinde 4359 sayılı Kanun ve 13.8.1999 tarih ve 23785 sayılı yönetmelik hükümlerine tabi olduğu, bu hükümlere göre de müfettiş yardımcılarının 3 yıllık yetişme dönemi sonunda yapılacak yeterlik sınavında başarılı olmaları halinde ilköğretim müfettişi olarak atanabileceklerinden, 9.5.2000 tarihinde müfettiş yardımcılığına atanan davacının 3 yıllık yetişme süresini tamamlamadığından 8.9.2002 günü yapılacak yeterlik sınavına alınmamasına ilişkin işlemde hukuka aykırılık, davacının ilköğretim müfettiş yardımcılığında geçirdiği dönemde dikkate alınarak dava konusu işlemin iptali yolundaki idare mahkemesi kararında ise hukuki isabet bulunmamaktadır.
Açıklanan sebeplerle, davalı idare temyiz isteminin kabulü ile idare mahkemesi kararının bozulmasının uygun olacağı düşünülmüştür.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Hüküm veren Danıştay İkinci Dairesi’nce işin gereği düşünüldü:
Dava, … İl Milli Eğitim Müdürlüğü’nde ilköğretim müfettiş yardımcısı olan davacının, 8.9.2002 tarihli yeterlik sınavına alınması amacıyla yaptığı başvurusunun reddine ilişkin 29.8.2002 günlü, 76741 sayılı işlemin iptali istemiyle açılmıştır.
… İdare Mahkemesi’nin … günlü, E:…, K:… sayılı kararıyla; “davacının, müfettiş yardımcılığına başladığı tarihten itibaren 1997 yılında 154 gün, 1998 yılında ise 112 gün olmak üzere toplam 266 gün hastalık izninin ve de müfettiş yardımcılığı dışında öğretmenlikte geçirdiği sürelerin düşülmesi durumunda dahi geçirilen 10.3.1997 tarihinden 15.10.1998’e kadar olan süreler ve 9.5.2000 tarihinden hesaplanmak suretiyle 9.7.2002 tarihine kadar yönetmelikte öngörülen 3 yıllık yetiştirme süresini tamamladığı anlaşılmakla, müfettiş yardımcıları için getirilen 3 yıl zorunlu hizmet süresini tamamlayan davacının hedeflenen amaç doğrultusunda yetiştiğinin kabulü mümkün olacağından tesis olunan dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı” gerekçesiyle işlemin iptaline karar verilmiştir.
Davalı idare, dava konusu işlemin hukuka uygun olduğunu öne sürmekte ve İdare Mahkemesi kararının temyizen incelenerek bozulmasını istemektedir.
İlköğretim müfettişleri ile müfettiş yardımcılarının atanması ve atanacaklarda aranacak nitelikler, görev, yetki, sorumluluk, çalışma usulü, yetişme şekli, yer değiştirme, rehberlik, araştırma, inceleme, soruşturma, teftiş ve değerlendirme hizmetlerine ilişkin usul ve esasları düzenlemek amacıyla hazırlanan ve 13.8.1999 günlü, 23785 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Milli Eğitim Bakanlığı İlköğretim Müfettişleri Başkanlıkları Yönetmeliği’nin “Müfettiş yardımcılarının yetiştirilmesi” başlıklı 16. maddesinde; “Müfettiş yardımcılarının yetiştirilme programı, hizmet içi eğitim ile bu eğitimde başarılı olanların katılacağı görev başında yetiştirme eğitimi olmak üzere iki aşamadan oluşur. Müfettiş yardımcılarının yetiştirilme süresi üç yıldır.

a) Hizmet içi eğitim;
Müffettiş yardımcıları, İlköğretim Genel Müdürlüğünce hazırlanacak bir program dahilinde Bakanlığın hizmet içi eğitim merkezlerinde veya yüksek öğretim kurumlarında hizmet içi eğitimle yetiştirilirler.
Yüksek öğrenim durumları bakımından;
1) Eğitim yönetimi, teftişi, planlaması ve ekonomisi veya buna denkliği onaylanmış yüksek öğretim kurumlarından mezun olanlar ya da bu alanlarda lisans üstü eğitim görenler, Anayasa; Temel Hukuk Bilgileri; Eğitim ve İdare Hukuku ile İktisat konularından 240,
2) Birinci fıkrada sayılanların dışındaki yüksek öğrenim programlarından mezun olanlar ise, Anayasa; Temel Hukuk Bilgileri; Eğitim ve İdare Hukuku; İktisat; Eğitim Yönetimi, Teftişi, Planlaması ve Ekonomisi konularından 1200 saatten az olmamak üzere hizmet içi eğitime alınırlar. Hizmet içi eğitim sonunda yapılacak değerlendirme sınavında 100 puan üzerinden 70 puan alanlar başarılı sayılır. Bu Yönetmeliğin 56 ncı ve 57 nci maddelerinde belirtilen özürlerden herhangi biri nedeniyle bu sınava giremeyenler, sınav tarihinden itibaren en geç bir ay içerisinde Hizmetiçi Eğitim Dairesi Başkanlığınca belirlenecek bir tarihte değerlendirme sınavına alınırlar. Bu sınavlarda başarısız olanlar aynı usul ve esaslara göre son bir defa daha sınava alınırlar. Bu sınavda da başarılı olamamaları durumunda istek ve ihtiyaç dikkate alınarak Bakanlıkça durumlarına uygun görevlere atamaları yapılır.
Hizmet içi eğitim sonunda yapılan değerlendirme sınavının sonuç listeleri, Hizmetiçi Eğitim Dairesi Başkanlığı’nca, İlköğretim Genel Müdürlüğüne bildirilir.
Yüksek öğrenimleri bakımından 240 saat hizmet içi eğitime alınan ve bu eğitimi başarıyla bitirenler, kadrosunun bulunduğu ilin teftiş bürosunda iş ve işlemleri izlemek üzere görevlendirilirler. Bu durumda olanlar 1200 saatlik hizmet içi eğitim programında başarılı olanlar ile birlikte görev başında yetiştirme eğitimine alınırlar.
b) Görev başında yetiştirme eğitimi;
Hizmet içi eğitimde başarılı olan müfettiş yardımcıları bir müfettişin rehberliğinde görev başında yetiştirme eğitimine alınırlar. Görev başında yetiştirme eğitimi ve süresi müfettiş yardımcılığı yetiştirme programında belirlenir. Bu programda; rehberlik ve iş başında yetiştirme, teftiş ve değerlendirme, inceleme ve soruşturma konuları ile tutum ve davranışlar yer alır.
Rehber müfettiş ile grup başkanı, müfettiş yardımcıları hakkında altı aylık dönemler halinde görev başında yetiştirme eğitimi programına göre bu Yönetmeliğin 3 numaralı Ekinde yer alan İlköğretim Müfettiş Yardımcısının Görev Başında Yetiştirme Eğitimi Değerlendirme Formunu düzenleyerek başkana sunar. Söz konusu forma dayalı olarak yeterli oldukları belirlenen müfettiş yardımcıları ikinci yılın sonunda başkanın önerisi, milli eğitim müdürünün uygun görüşü ve valinin onayı ile rehberlik ve iş başında yetiştirme, teftiş ve değerlendirme, inceleme ve soruşturma hizmetlerini bağımsız olarak yürütmekle yetkili kılınabilirler.
Müfettiş yardımcılığı yetiştirme programı; Hizmetiçi Eğitim Dairesi Başkanının başkanlığında, Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı, Araştırma Planlama ve Koordinasyon Kurulu Başkanlığı, Okul Öncesi Eğitimi Genel Müdürlüğü, İlköğretim Genel Müdürlüğü, Özel Eğitim Rehberlik ve Danışma Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Özel Öğretim Kurumları Genel Müdürlüğü, Çıraklık ve Yaygın Eğitim Genel Müdürlüğü ve Personel Genel Müdürlüğünden birer daire başkanı veya şube müdürü düzeyinde temsilciden oluşturulan bir komisyon tarafından, Devlet Memurları Eğitimi Genel Planı hükümleri çerçevesinde Devlet Personel Başkanlığının görüşü de alınarak hazırlanır.
Müfettiş yardımcılarının yetiştirilme devresinde görev yerleri değiştirilemez ve başka birim veya kurumlarda geçici olarak görevlendirilemezler.” hükmüne yer verilmiştir. Dolayısıyla, söz konusu sürecin bu ölçüde ayrıntılı olarak düzenlenmesi ve sürecin kesintisiz bir şekilde tamamlanmasının öngörülmesi; görevin önem ve özelliği kadar tam ve donanımlı mesleki yetişmenin sağlanması amacından kaynaklanmaktadır.
Bununla birlikte, “Yetiştirme döneminde görevinden ayrılanlar” başlıklı 74. maddesinde; “Müfettiş yardımcılarının üç yıllık yetiştirme döneminin herhangi bir aşamasında çeşitli nedenlerle bu görevlerinden ayrılmaları durumunda, yarışma sınavı sonuçları ile müfettiş yardımcılığında geçen süreler yeniden başvurularında kazanılmış hak sayılmaz.” biçiminde düzenleme getirilmekle, söz konusu yetiştirilme sürecinin kesintisizliğine yapılan vurgu, daha net bir şekilde ortaya konulmuştur. Yönetmeliğin geçici 1. maddesinde yer alan; “4.3.1998 tarihli ve 4359 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte müfettiş yardımcısı olarak görev yapmakta olanların hizmet süreleri, müfettiş yardımcılığında geçirilecek sürede değerlendirilir. Bunlar, bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren en geç altı ay içerisinde bu Yönetmeliğin 16 ncı maddesi hükümleri çerçevesinde yetiştirilirler. Ancak, bu yetiştirme programı sonunda değerlendirme sınavına tabi tutulmazlar. Bu kişilerin, yeterlik sınavları, göreve başlama tarihi itibarıyla üçüncü yılın sonunda Bakanlıkça belirlenecek bir tarihte bu Yönetmelik hükümlerine göre yapılır.” hükmü ise, anılan Yönetmeliğin sistematiğinde; istisnai bir düzenlemeyi ifade etmekte, bir başka deyişle, belli bir duruma özgü olarak geçerli olan ve bu durumda olanlar açısından hak kaybını önlemek amacını taşıyan pozitif kural getirmektedir.
Dava dosyasının incelenmesinden; davacının öğretmen olarak görev yapmakta iken, 15.1.1997 tarihli işlemle … İl Milli Eğitim Müdürlüğü emrine ilköğretim müfettiş yardımcısı olarak naklen atandığı ve bu göreve 10.3.1997 tarihinde başladığı, kendi isteği üzerine tesis edilen 1.10.1998 tarihli işlemle … İl Milli Eğitim Müdürlüğü’ndeki ilköğretim müfettiş yardımcılığı görevinden alınarak … İl Milli Eğitim Müdürlüğü emrine öğretmen olarak naklen atandığı ve bu göreve 15.10.1998 tarihinde başladığı, bu görevi yürütmekte iken yeniden ilköğretim müfettiş yardımcısı olarak atanmak amacıyla yaptığı başvuru üzerine tesis edilen 3.2.2000 tarihli işlemle … İl Milli Eğitim Müdürlüğü emrine ilköğretim müfettiş yardımcısı olarak naklen atandığı ve bu göreve de 9.5.2000 tarihinde başladığı, davacının, söz konusu atama işleminin ilköğretim müfettiş yardımcısı olarak değil, ilköğretim müfettişi olarak gerçekleştirilmesi gerektiğini belirterek yaptığı 15.5.2000 tarihli ve düzeltme istemli başvurusunun cevap verilmemek suretiyle zımnen reddedilmesi üzerine, bu işlemin iptali istemiyle … İdare Mahkemesi’nin … esasına kayıtlı davanın açıldığı, anılan Mahkeme’nin 10.1.2001 günlü, E:…, K:2001/3 sayılı kararıyla davanın süre aşımı nedeniyle reddine karar verildiği, bu kararın temyizen incelenerek bozulması istemiyle yapılan başvurunun, Danıştay Beşinci Dairesi’nin 5.7.2001 günlü, E:2001/828, K:2001/2894 sayılı kararıyla reddedilmek suretiyle anılan Mahkeme kararının onandığı, yine davacı tarafından yapılan karar düzeltme isteminin, anılan Daire’nin 15.10.2002 günlü, E:2001/5164, K:2002/3826 sayılı kararıyla reddedildiği, davacının, 8.9.2002 tarihli yeterlik sınavına katılmak amacıyla yaptığı 17.7.2002 tarihli başvurusunun, dava konusu 29.8.2002 günlü, 76741 sayılı işlemle reddedilmesi üzerine, bu işlemin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Bu durumda, 15.1.1997 tarihli işlemle ilköğretim müfettiş yardımcısı olarak atanan ve kendi isteği üzerine tesis edilen 1.10.1998 tarihli işlemle bu görevden ayrılan davacının, belirtilen tarihler arasında ilköğretim müfettiş yardımcılığı görevinde geçen hizmet süresinin, anılan Yönetmeliğin 16. maddesinde öngörülen 3 yıllık yetiştirilme süresinin hesabında, geçici 1. madde hükmü uyarınca dikkate alınması; 74. madde hükmüne göre mümkün olmadığından, 8.9.2002 tarihli yeterlik sınavına katılabilmek için gerekli olan, “3 yıllık yetiştirilme süresini tamamlamış olmak” şartını taşımayan davacının, bu sınava katılmak amacıyla yaptığı başvurusunun reddine ilişkin dava konusu işlemde hukuka aykırılık; bu işlemin iptaline ilişkin İdare Mahkemesi kararında ise hukuka uyarlık görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, davalı idarenin temyiz isteminin kabulüyle … İdare Mahkemesi’nce verilen … günlü, E:…, K:… sayılı kararın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinin 1/b fıkrası uyarınca bozulmasına, aynı maddenin 3622 sayılı Kanunla değişik 3. fıkrası gereğince ve yukarıda belirtilen hususlar da gözetilerek yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın adı geçen Mahkemeye gönderilmesine, 23.1.2006 tarihinde oybirliği ile karar verildi.