2. Daire 2003/55 E. , 2003/268 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
İKİNCİ DAİRE
Esas No : 2003/55
Karar No: 2003/268
KARAR
Tetkik Hakimi: …
Hakkında Soruşturma
İzni istenenler : 1- … – Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Teftiş Kurulu Başkanı.
2- … – Aynı yerde Başmüfettiş
3- … – ” ” “
4-… – ” ” Müfettiş.
Soruşturulacak Eylemleri: …’ın:
1-Usulsüz olarak kendisi,eşi ve çocuklarının Sağlık Kulübü
aidatını Müsteşar Yardımcısı …’a ödetmek.
2-Usulsüz olarak evi ile makam odasının dekorasyon
ücretini Müsteşar Yardımcısı …’a ödetmek.
3-Tasarruf tedbirlerine rağmen, makam odası, başkan
yardımcıları ve bazı müfettişlerin odalarının, fotokopi makinesi,
yazıcı ve bilgisayar gibi büro malzemelerini, usulsüz olarak
almak veya yenilemek.
…, … ve …’in:
4-Teftiş Kurulu Başkanı … hakkında yanlı incelemeler yapmak.
Eylem Tarihi: 2001 ile 2002 tarihleri arası.
Yetkili Merciin Kararı: 1, 2 ve 4 üncü maddelerden soruşturma izni verilmemesine, 3 üncü maddeden soruşturma izni verilmesine.
Karara İtiraz Edenler: Yakınıcı … ve …
İncelenme Nedeni:İtiraz üzerine.
… Bakanlığından … gün ve … sayılı yazı ile gönderilen dosya ve … Bakanı tarafından verilen … gün ve … sayılı karar 4483 sayılı Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanunun 9 uncu maddesi uyarınca incelenerek gereği görüşüldü:
4483 sayılı Kanunun 5 inci maddesinde; Ön incelemenin, izin vermeye yetkili mercii tarafından bizzat yapılabileceği gibi, görevlendireceği bir veya birkaç denetim elemanı veya hakkında inceleme yapılanın üstü konumundaki memur ve kamu görevlilerinden biri veya birkaçı eliyle de yaptırılabileceği, inceleme yapacakların, izin vermeye yetkili merciin bulunduğu kamu kurum veya kuruluşunun içerisinden belirlenmesinin esas olduğu, işin özelliğine göre bu merciin, anılan incelemenin başka bir kamu kurum veya kuruluşunun elemanlarıyla yaptırılmasını da ilgili kuruluştan isteyebileceği, bu isteğin yerine getirilmesinin ilgili kuruluşun takdirine bağlı olduğu belirtilmektedir.
Madde hükmünden anlaşılacağı üzere, ön inceleme yapmakla görevlendirilen memur ya da kamu görevlisinin, hakkında ön inceleme yapılacak olanın üstü konumunda olma zorunluluğu bulunmaktadır. Bu husus, hakkında ön inceleme yapılanın denetim elemanı olması durumunda da dikkate alınacaktır.
Diğer taraftan ön inceleme yapmak üzere görevlendirileceklerin; incelemeye konu olayla ilgisi bulunmayan, suç konusu eylemden zarar görmemiş, sanığın veya olayın mağduru durumunda olan kişilerle akrabalık bağı bulunmayan, ön inceleme yapılan memur veya kamu görevlisi ile halef-selef ilişkisi olmayan, maiyetinde görev yapmamış ve tamamen tarafsız kişilerden olması gerekir. Bu hususların, ön incelemenin etkilerden uzak ve objektif yapılması için, ön inceleme yapacaklarda bulunması zorunludur.
Öte yandan kurum içinde aranılan nitelikte ön inceleme yapacak bir görevlinin bulunamaması durumunda, 4483 sayılı Kanun’un 5 inci maddesi uyarınca olayın niteliğine göre, incelemenin başka bir kamu kurum veya kuruluşu elemanlarıyla yaptırılmasının, ilgili kuruluştan da istenebileceği tabiidir.
Dosyanın incelenmesinden, 5.4.1991 gün ve 20836 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Teftiş Kurulu Tüzüğünün 4 üncü maddesi uyarınca Bakan’a doğrudan bağlı, Bakan adına inceleme ve soruşturma yapmak ve anılan tüzüğün 7 nci maddesi uyarınca Teftiş Kurulunu yönetmekle görevli olan Teftiş Kurulu Başkanı; idari görevleri de bulunan bir denetim elemanı, yani memurdur.
4483 sayılı Kanun’un 5 inci maddesi ile yukarıda açıklandığı üzere ön incelemenin; bir denetim elemanı veya hakkında ön inceleme yapılan memur ya da kamu görevlisinin üstü konumunda bulunan bir görevli tarafından yapılması zorunlu kılınmıştır. Hakkında ön inceleme yapılanın denetim elemanı olması durumunda da, ön incelemeyi yapan denetim elemanı veya kamu görevlisinin, hakkında ön inceleme yapılan denetim elemanının üstü konumunda olması gerekir.
Olayda ise, … Bakanlığında Teftiş Kurulu Başkanı olarak görevli … hakkında, üstü konumunda olmayan ve yerine atanmakla halef-selef konumunda bulunan, Bakanlık Teftiş Kurulu yeni Başkanı …’in, yukarıda belirtilen koşullara aykırı olarak yetkili merci tarafından ön inceleme yapmakla görevlendirildiği ve ön incelemenin adı geçen tarafından yapıldığı anlaşılmaktadır.
Açıklanan nedenlerle itirazın kabulüne, yetkili merci kararının kaldırılmasına, yetkili merci tarafından bizzat veya yanında kurum içinden görevlendireceği bir veya birkaç denetim elemanı ile birlikte, ya da Başbakanlık Teftiş Kurulundan talep edeceği bir veya birkaç denetim elemanı marifetiyle, yeniden tüm görevliler hakkında ön inceleme yaptırılması, haklarında soruşturma izni verilmesi ya da soruşturma izni verilmemesi yolunda bir karar verilmesi, gerekli tebligatların yapılması ve itiraz edilmesi halinde dilekçenin eklenerek gönderilmesi için dosyanın yerine çevrilmesine 20.2.2003 gününde oybirliği ile karar verildi.