2. Daire 2003/166 E. , 2003/451 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
İKİNCİ DAİRE
Esas No : 2003/166
Karar No: 2003/451
KARAR
Tetkik Hakimi: …
Hakkında Soruşturma
İzni İstenenler : 1- … – … Bankası Genel Müdürü.
2- … – Aynı yer Genel Müdürü.
3- …- ” ” ” ”
4- … – ” yerde…Daire Başkanı.
Soruşturulacak Eylem: … Bankası Genel Müdürlüğü’nün yıllık yatırım programlarında yer alan işlerin imalatından dolayı müteahhit firmaların alacaklarına karşılık ödenmesi gereken hakediş tutarlarını, bankanın tediyede bulunacağı tarihteki nakit imkanlarını dikkate almadan ve Bankanın sermayesi ile parasal kaynaklarını Bankanın kuruluş gayesine ve verimlilik ilkelerine uygun bir şekilde kullanılmasını sağlamadan Genel Müdürlük Makamı’nca belirlenen oranlar kapsamında ödemeyerek, 4759 sayılı İller Bankası Kanunu’nun 17 nci maddesi ile aynı Kanuna ilişkin Uygulama Yönetmeliği’nin 46 ncı maddesinin b, c ve d fıkralarına aykırı davranmak, ayrıca iktisadi alanda ticari esaslara göre basiretli bir iş adamı gibi hareket edip mensubu oldukları bankayı iyi yönetmeyerek nakdi yönden sıkıntıya düşürmek.
Eylem Tarihi: 1998-2000 yılları arası.
Yetkili Merciin Kararı: … hakkında soruşturma izni verilmemesine; diğer görevliler hakkında soruşturma izni verilmesine.
Karara İtiraz Eden: … Cumhuriyet Başsavcısı ve haklarında soruşturma izni verilen … ile … vekili Av. …
… Bakanlığından 4483 sayılı Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanun uyarınca … gün ve … sayılı yazı ile gönderilen dosya ve … Bakanı tarafından verilen … gün ve … sayılı karar incelenerek gereği görüşüldü:
T.C. Anayasasının kamu hizmeti görevlileriyle ilgili 128 inci maddesinin 1 inci fıkrasında, Devletin, kamu iktisadi teşebbüsleri ve diğer kamu tüzel kişilerinin genel idare esaslarına göre yürütmekle yükümlü oldukları kamu hizmetlerinin gerektirdiği asli ve sürekli görevlerin, memurlar ve diğer kamu görevlileri eliyle görüleceği hükmüne yer verilmiştir.
4483 sayılı Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanun’un “kapsam” başlıklı 2 nci maddesinin 1 inci fıkrasında ise, bu Kanunun, devletin ve diğer kamu tüzel kişilerinin genel idare esaslarına göre yürüttükleri kamu hizmetlerinin gerektirdiği asli ve sürekli görevleri ifa eden memurlar ve diğer kamu görevlilerinin görevleri sebebiyle işledikleri suçlar hakkında uygulanacağı kural altına alınırken; 2 nci fıkrasında da, görevleri ve sıfatları sebebiyle özel soruşturma ve kovuşturma usullerine tabi olanlara ilişkin kanun hükümleri ile suçun niteliği yönünden kanunlarda gösterilen soruşturma ve kovuşturma usullerine ilişkin kanun hükümlerinin saklı olduğuna işaret edilmiştir.
Bu bağlamda, 4483 sayılı Kanun’un uygulanabilmesi için hakkında suç isnadında bulunulan kişi ve/veya kişilerin Devlette ya da diğer kamu tüzel kişilerinde görev yapan memur veya kamu görevlisi ve genel idare esaslarına göre yürüttükleri kamu hizmetlerinin gerektirdiği asli ve sürekli görevi ifa ediyor olmaları ve görevleri sebebiyle işlemeleri gerekmektedir..
Olayda ise, yukarıda belirtilen suç nedeniyle haklarında 4483 sayılı Kanun uyarınca ön inceleme yapılan …, … ile …’ın … Bankası Genel Müdürü, …’ın da aynı yerde … Daire Başkanı olarak görev yaptıkları görülmekte olduğundan, … Bankası’nın hukuki yapısının incelenerek personelinin 4483 sayılı Kanun kapsamında olup olmadığının saptanması bir zorunluluk arzetmektedir..
4759 sayılı İller Bankası Kanunu’nun 1 inci maddesine göre, İller Bankasının; tüzel kişiliği haiz bir banka olup, İl Özel İdareleriyle belediye ve köy idarelerinin ve bu idarelerin kuracakları birliklerle adı geçen idarelere bağlı, tüzel kişiliği haiz olan veya olmıyan ve katma bütçeli idare ve kurumların imar işleriyle ilgili konularla uğraşmak amacıyla ve bütün işlemlerinde özel hukuk hükümleriyle bu kanuna bağlı olmak üzere kurulduğu; nitekim anılan Kanunun 20 nci maddesinde de, Bankanın para ve para hükmündeki kağıt ve senetleri ile her türlü mallarına karşı veya bilanço, rapor gibi her türlü kağıt, defter ve belgeleri üzerinde suç işleyen banka memur ve hizmetlilerinin bu suçlarından dolayı, Devlet mallarına karşı veya Devlete ait kağıt ve belgeler üzerinde suç işliyen memurlara mahsus cezalarla cezalandırılacakları, bu memur ve hizmetliler hakkında Memurin Muhakematı Kanunu hükümlerinin uygulanmayacağı belirtilmiş olup, son cümleden suç yönünden bir ayırıma gidilmeksizin Bankanın tüm memur ve hizmetlilerine Memurin Muhakematı Kanununun uygulanmayacağının anlaşılması gerektiği tartışmasızdır.
Öte yandan anılan 4483 sayılı Kanun’un 16 ncı maddesinin 2 nci fıkrasında da, kanunlarda Memurin Muhakematı Hakkında Kanunu Muvakkatın uygulanmayacağı belirtilen hallerde genel hükümlerin uygulanacağı kurala bağlanmıştır.
Açıklanan nedenlerle, …, …, … ile … hakkında 4483 sayılı Kanun hükümleri uyarınca karar verilmesine hukuken olanak bulunmadığından soruşturma izni verilmeyen … yönünden … Cumhuriyet Başsavcısı ve haklarında soruşturma izni verilen … ile … vekili Av. … tarafından yapılan itirazların kabulü ile … Bakanı tarafından soruşturma izni verilmesine ve soruşturma izni verilmemesine ilişkin … gün ve … sayılı kararın kaldırılmasına, dosyanın adıgeçenler hakkında genel hükümlere göre gerekli yasal işlemlerin yapılabilmesi amacıyla … Cumhuriyet Başsavcılığına gönderilmek üzere yerine çevrilmesine 11.3.2003 gününde oybirliği ile karar verildi.