2. Daire 2001/349 E. , 2001/1129 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
İKİNCİ DAİRE
Esas No : 2001/349
Karar No: 2001/1129
K A R A R
Tetkik Hakimi: …
Hakkında Soruşturma
İzni İstenenler : 1- … – … Büyükşehir Belediye Başkanı.
2-… – ” ” Belediye Başkanı.
3-… – Aynı yerde Genel Sekreter.
4-… – ” ” ” Sekreter.
5-… – ” ” ” Sekreter Yardımcısı.
6-… – ” ” ” Sekreter Yardımcısı.
7-… – ” ” Teftiş Kurulu Başkanı.
8-… – ” ” Personel ve Eğitim Dairesi Başkanı.
9-… – ” ” Özel Kalem Müdürü.
10-… – ” ” Personel İşleri Müdürü.
11-… – ” ” Personel ve Eğitim Dairesi Başkanı.
12-… – ” ” Personel İşleri Müdürü.
13-… – ” ” Kültür İşleri Daire Başkanı.
14-… – ” ” İtfaiye Daire Başkanı.
15-… – ” ” Sosyal ve İdari İşler Müdürü.
16-… – ” ” Büyükşehir Arşiv Müdürü.
17-… – ” ” … Genel Müdürü.
Soruşturulacak Eylemler : …, …, …, … ile …’ın :
1-Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Çalışan Personelin Kılık ve Kıyafetine Dair Yönetmeliğe aykırı hareket edenlere gözyummak ve teşvik etmek.
2-Türk Silahlı Kuvvetlerinde çalışırken yıkıcı irticai yasa dışı tutum ve davranışlarda bulunmaları nedeniyle görevlerine son verilen kişilerin Belediyede çalışmalarına gözyummak.
…, …, …, … ile …’in :
3-Yüksek Askeri Şura kararları ile görevlerine son verilen personelin mevzuata aykırı olarak açıktan atamalarını yapmak.
…, …, …, …, …, ile …’nun :
4-Devlet Memurları Sicil Yönetmeliğine aykırı olarak, personel sicillerini objektif kriterler dışında ön yargılı doldurmak.
…, …, … ile
…’ın :
5-İtfaiyenin yangınlarda kamera ile aldığı görüntüleri Yeni Haber Ajansına ücretsiz olarak vermek.
…, …, ile … ‘in :
6-İETT otobüsleri ile Vakıf ve İmam-Hatip Okullarına servis yapmak.
…, …, …, …, ile …’un :
7-Belediyenin araçlarını özel işlerinde kullanmak.
Eylem Tarihi : 1996-1997-1998 yılları arası.
Yetkili Merciin Kararı : 5.,6.ve 7.maddelerden soruşturma izni verilmemesine, 1.,2.ve 3.maddelerden soruşturma izni verilmesine, 4.maddeden …, … ile … hakkında soruşturma izni verilmesine, diğerleri hakkında soruşturma izni verilmemesine.
Karara İtiraz Edenler : …, …, …, …, …, …, …, …, …, …
İçişleri Bakanlığından … ve … sayılı yazı ile gönderilen dosya 4483 sayılı Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanunun 9 uncu maddesi uyarınca itiraz edenler yönünden incelenerek gereği görüşüldü:
…, …, … ile …’ın; 1.maddeden Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Çalışan Personelin Kılık ve Kıyafetlerine Dair Yönetmelik hükümlerine aykırı hareket eden personel hakkında gerekli yasal işlemleri yapmayarak gözyumdukları; …, …, …, … ile …’ın 2.maddeden Türk Silahlı Kuvvetlerinde çalışırken yıkıcı,irticai,yasa dışı tutum ve davranışlarda bulunmaları nedeniyle görevlerine son verilen kişilerin 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 93. ve 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanununun 104.maddelerine aykırı olarak Belediyede çalışmalarına göz yumdukları; …, …, …, … ile …’in 3.maddeden Yüksek Askeri Şura kararları ile görevlerine son verilen personeli 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 93.ve 5434 sayılı T.C.Emekli Sandığı Kanununun 104.maddesine, İtfaiye Teşkillerinin Kuruluş, Görev,Eğitim ve Denetim Esaslarına Dair Yönetmeliğin 8/c fıkrasına, Belediye Bütçe Uygulama Talimatlarına ve Başbakanlık Genelgesine aykırı olarak açıktan atamalarını yaptıkları dosyada bulunan bilgi ve belgelerden anlaşıldığından İçişleri Bakanınca adıgeçenler haklarında soruşturma izni verilmesine ilişkin … gün ve … sayılı karara karşı yaptıkları itirazın reddine, …’nın 1. maddeden, Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Çalışan Personelin Kılık ve Kıyafetine Dair Yönetmelik ve Genelge hükümlerinin uygulanması hususunda Belediye bünyesindeki bütün birimlere gereğinin yapılması için duyurularda bulunduğu, görevi gereği bütün birimleri tek tek denetlemesinin mümkün olamayacağı gibi mülkiye müfettişi tarafından yapılan araştırma sırasında aykırılıkları tespit edilen personel hakkındada sonradan uyarma ve kınama cezalarının verilmesini sağladığı; …, … ile …’nun 4.maddeden, Devlet Memurları Sicil Yönetmeliğine aykırı olarak personel sicillerini sübjektif ve kasıtlı olarak olumsuz doldurdukları ileri sürülmekte ise de; sözkonusu eylem idari davaya konu olabileceğinden ve TCK’na göre suç teşkil etmediğinden itirazlarının kabulü ile haklarında soruşturma izni verilmesine ilişkin … gün ve … sayılı kararın kaldırılmasına, dosyanın 1. maddeden …, …, … ile …’a ilişkin kısmının … Cumhuriyet Başsavcılığına 2.ve 3.maddelerden itirazı reddedilenlere ilişkin kısmının … Cumhuriyet Başsavcılığına gönderilmesi gerektiğinden gereğinin yapılması için İçişleri Bakanlığına gönderilmesine 26.4.2001 tarihinde 1.,2.ve 3.maddelerden oyçokluğu, 4.maddeden oybirliği ile karar verildi.
Karşı Oy :
Anayasa’nın 70.maddesinde kamu görevine girmek için kamu hizmetinin gerektirdiği niteliklerden başka koşullar aranmayacağını öngörmüş, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 93.maddesinde de T.C.Emekli Sandığı Kanunu hükümlerine göre emekli olanlardan (5434 sayılı Kanun’un 104 üncü maddesine göre emeklilikle ilgili görevlere yeniden atanamayacaklar hariç) sınıfında yazılı nitelikleri taşımakta bulunanlar Kanunun 92 nci maddesi hükümlerine göre kurumlarda boş kadro bulunmak şartıyla yeniden memurluğa alınabilirler” hükmünü getirmiştir.
Bu durumda,2.ve3.maddelerden disiplin sebebiyle Türk Silahlı Kuvvetlerindeki görevinden emekliye sevkedilen ve Devlet memurluğu için engeli bulunmayan personelin yeniden hizmete alınmasında hukuka aykırılık bulunmadığından haklarında soruşturma izni verilenlerin itirazlarının kabulüne karar verilmesi gerektiği görüşüyle çoğunluk kararına katılmıyorum.
Karşı Oy :
657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 93.maddesinde “T.C. Emekli Sandığı Kanunu hükümlerine göre emekli olanlardan (5434 sayılı Kanunun 104.maddesine göre emeklilikle ilgili görevlere yeniden atanmayacaklar hariç) sınıfında yazılı nitelikleri taşımakta bulunanlar, Kanunun 92.maddesi hükümlerine göre kurumlarda boş kadro bulunmak şartıyla yeniden memurluğa atanabilirler” hükmü yeralmaktadır.
5434 sayılı Emekli Sandığı Kanununun 104.maddesinde ise aynen “39.maddenin yetersizlik ve disiplin sebepleri hariç olmak üzere (e) ve (f) fıkralarıyla 92.maddede gösterilenler kurumlarda emeklilik hakkı tanınan vazifelerde çalıştırılamazlar” denilmektedir, 39.maddenin (e) fıkrasında ise, “(e) subay ve askeri memurlarla gedikli subay ve erbaşların ahlak noktasından hüküm ile veya yetersizlik veya disiplin sebeplerinden dolayı sicilleri üzerine veyahut askeri mahkemelerce verilen kararlar üzerine kurumlarınca re’sen,”hükmü yer almaktadır.
Görüldüğü gibi 657 sayılı Kanunun 93.maddesi Emekli Sandığı Kanununun 104.maddesine atıfta bulunmakta, Emekli Sandığı Kanununun 104. maddesinde ise aynı Kanunun 39.maddesinin (e) bendinde sayılanlardan “yetersizlik ve disiplinsizlik” sebepleri hariç olmak üzere denilmek suretiyle, disiplinsizlik ve yetersizlikleri belirlenip görevden çıkarılanlar dışında kalanların tekrar çalıştırılamayacakları hükme bağlanmıştır. Bu nedenle disiplinsizlik ve yetersizlik sebebiyle hizmetten çıkarılanların yeniden Emekli Sandığına tabi bir göreve atanmalarını engelleyen bir hüküm bulunmamaktadır.
Askerlik mesleği, yüksek derecede düzen ve disiplin isteyen, emir ve direktiflere mutlak olarak itaat gerektiren; disiplinsiz tutum ve davranışların, ülkeyi ve milleti, telafisi mümkün olmayacak milli zararlara uğratabileceği bir meslektir. Bu nedenle “askerlik hizmetinin gereklerine” uygun davranmak ve buna uymayanlar hakkında gerekli tedbirleri almak, bu hizmetin düzenli ve etkili şekilde görülmesinin yarattığı kaçınılmaz bir zarurettir. Bu zaruret gereğince askerlik hizmetinden resen emekliye sevketmek suretiyle çıkarılmış olanların, … Büyükşehir Belediyesine başvurarak yeniden görev talep etmeleri üzerine, Belediye Başkanlığı, K.K.Komutanlığına bu kişilerin göreve atanmalarında sakınca bulunup bulunmadığını sormuş, Komutanlık da herhangi bir sakınca bildirmeksizin, haklarında disiplinsizlik sicili düzenlenmiş olduğundan sicilleri üzerine Y.A.Ş.Kararı ile re’sen emekliye ayrıldıklarını bildirmiştir.
Ayrıca,Başbakanlık Devlet Personel Başkanlığının … gün ve … sayılı yazısında da “Disiplin sebebiyle Türk Silahlı Kuvvetlerindeki görevlerinden emekliye sevkedilen personelin, atanacağı sınıfın ve görevin niteliklerini taşıması ve açıktan atanması prosedürüne uyulması kaydıyla Devlet Memurları Kanununun 93. maddesine göre Devlet memuriyetine atanmasının mümkün bulunduğu” mütalaa edilmiştir.
Bu durumda, yukarıda yazılı yasal hükümlerin, yetersizlik ve disiplinsizlik sebebiyle mesleklerinden re’sen emekliye sevkedilmiş olanların Devlet memuriyetine yeniden atanmalarına cevaz vermesine rağmen, gerekli yazışmalarla yetkili makamlardan herhangi bir sakınca bulunup bulunmadığı da araştırılmış olduğundan ve alınan cevaplarda “disiplinsizlik” nedeniyle olumsuz sicil düzenlenmiş olduğunun dışında herhangi bir bilgi de verilmediğinden; Örneğin, İçişleri Bakanlığınca sonradan, öninceleme sırasında öğrenildiği anlaşılan “atanan kişilerin yıkıcı, irticai, yasa dışı tutum ve davranışlarda bulunmak nedeniyle görevlerine son verilmiş olduğu” yolundaki bilgilerin atama sırasında Belediye Başkanlığına verilmediği anlaşıldığından sözü edilen personelin genel idare hizmetlerinde memur,şef, itfaiye eri ve şefi,zabıta memuru, harita sürveyanı gibi karar verme yetkisi bulunmayan önemsiz görevlere atanmalarında yasaya aykırılık bulunmadığından 2.ve 3.cü maddelerden haklarında soruşturma izni verilenlerin itirazlarının kabulüne karar verilmesi gerektiği görüşü ile çoğunluk kararına katılmıyorum.
Karşı Oy :
1.maddeden …’nın Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Çalışan Personelin Kılık ve Kıyafetine Dair Yönetmelik hükümlerine aykırı hareket eden personel hakkında gerekli yasal işlemleri yapmayarak gözyumduğu dosyada bulunan bilgi ve belgelerden anlaşıldığından itirazının reddine karar verilmesi gerektiği görüşüyle çoğunluk kararına katılmıyoruz.