2. Daire         2000/3563 E.  ,  2001/266 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
İKİNCİ DAİRE
Esas No : 2000/3563
Karar No: 2001/266

K A R A R

Tetkik Hakimi: …
Hakkında Soruşturma
İzni İstenenler : 1- … – … İl Daimi Encümeni Başkanı (Vali Yardımcısı)
2-…- … İl Genel Meclisi Üyesi.
3-…- ” ” ” ” “
4-… – ” ” ” ” “
5-… – ” ” ” ” “
6-… – ” ” ” ” “
7-… – ” İli Özel İdare Müdür Vekili.
Soruşturulacak Eylem : … İl Özel İdare Müdürlüğüne ait tescilli … İlköğretim Okuluna ek bina yapılması işinde 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanununun 13 üncü maddesine aykırı olarak Bakanlık izni almamak.
Eylem Tarihi : 20.5.1998-23.6.1998
Yetkili Merciin Kararı : Tüm görevliler hakkında soruşturma izni verilmesine.
Karara İtiraz Edenler : …, …, …, …, … ile … İçişleri Bakanlığından…gün ve…sayılı yazı ile gönderilen dosya 4483 sayılı Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanunun 9 uncu maddesi uyarınca incelenerek gereği görüşüldü:
… İl Daimi Encümeni Başkanı (Vali Yardımcısı) … ve İl Genel Meclisi Üyeleri …, …, …, … ile İl Özel İdare Müdür Vekili …’ın haklarında 4483 sayılı Memurlar ve Diğer kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanun uyarınca soruşturma izni verilmesine ilişkin İçişleri Bakanı’nın … gün ve … sayılı kararına karşı anılan Kanun’un 9 uncu maddesi hükmüne göre … Bölge İdare Mahkemesi Başkanlığı aracılığıyla … Bölge İdare Mahkemesi Başkanlığına verilen itiraz dilekçelerinin İl Genel Meclisi Üyeleriyle ilgili itirazlar ile aynı suça iştirak ettikleri ileri sürülen Vali Yardımcısı ve İl Özel İdare Müdür Vekili hakkında İçişleri Bakanı tarafından verilen soruşturma iznine yapılan itirazlara, İl Genel Meclisi Üyeleriyle ilgili itiraza bakacak olan Danıştay 2. Dairesince incelenip karara bağlanacağı gerekçesiyle görevsizlik kararı verilerek İçişleri Bakanlığına gönderilen dilekçelerin ön inceleme raporu ile birlikte … gün ve … sayılı yazı ile Danıştay Başkanlığı kanalıyla Dairemize gönderilmesi üzerine dosya incelenerek gereği görüşüldü:
4483 sayılı Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanun’un 3 üncü maddesinde, soruşturma izni verme yetkisine sahip merciler belirlenmiştir. Buna göre, anılan maddenin “b” bendinde; İlde ve merkez ilçede görevli memurlar ve diğer kamu görevlileri hakkında vali,”h” bendinde; Büyükşehir belediye başkanları, il ve ilçe belediye başkanları; büyükşehir, il ve ilçe belediye meclisi üyeleri ile il genel meclisi üyeleri hakkında İçişleri Bakanı soruşturma izni verme yetkisine sahiptir. Ayrıca anılan Kanun’un 9 uncu maddesinde; yetkili merciin, soruşturma izni verilmesine veya verilmemesine ilişkin kararını Cumhuriyet Başsavcılığına, hakkında inceleme yapılan memur veya diğer kamu görevlisine ve varsa şikayetçiye bildireceği ve bu kararın türüne göre ilgilileri tarafından kararın tebliğinden itibaren 10 gün içerisinde itiraz edilebileceği; itirazlara ise, 3 üncü maddenin “e”, “f”, “g” (Cumhurbaşkanınca verilen izin hariç) ve “h” bentlerinde sayılanlar için Danıştay İkinci Dairesinin, diğerleri için ise yetkili merciin yargı çevresinde bulunduğu Bölge İdare Mahkemesinin bakacağı belirtilmiştir.
Öte yandan 2451 sayılı Bakanlıklar ve Bağlı Kuruluşlarda Atama Usulüne İlişkin Kanun’un incelenmesi sonucunda vali yardımcılarının anılan Kanun’a ekli (2) sayılı cetvelde bulunması ve sözkonusu cetvelde sayılan görevlilerin müşterek kararname ile atanması nedeniyle, 4483 sayılı Kanun’un uygulaması bakımından; vali yardımcıları hakkında soruşturma izni vermeye yetkili merciinde vali olması gerekmektedir.
İl Özel İdaresi Kanunu’nun 136 ncı maddesi hükmüne göre, il daimi encümeni üyeleri, il genel meclisi üyeleri arasından her dönem başı toplantısında gizli oyla seçilmekte, anılan Kanun’un 141 inci maddesi hükmüne göre de; il daimi encümenine vali veya yerine görevlendireceği vali yardımcısı başkanlık etmektedir. İl daimi encümeni’nin görevleri de anılan Kanun’un 144 üncü maddesinde belirtilmiştir. Böylece; il daimi encümeni, il genel meclisinden ayrı ve ondan bağımsız karar vermeye yetkili bir yönetsel organdır. Dolayısıyla il daimi encümeni üyeleri, il daimi encümeni toplantılarında,il genel meclisi üyesi sıfatıyla değil il daimi encümeni üyesi sıfatıyla görev yapmaktadırlar. Bu nedenle 4483 sayılı Kanun’un 3/h maddesinin, il daimi encümeni üyelerini kapsamadığı açıktır. Bununla birlikte ast memurun üst memur ile aynı fiile iştiraki halinde iznin üst memurun bağlı olduğu merciiden isteneceği hükmü uyarınca il daimi encümeni üyeleri hakkında, encümene vali yardımcısının başkanlık etmesi durumunda soruşturma izni verme yetkisine sahip merciin, 4483 sayılı Kanun’un 3/b maddesi hükmüne göre vali olması gerekmektedir.
Dosyanın incelenmesinden haklarında soruşturma izni verilmiş olan Vali Yardımcısı ve İl Daimi Encümeni Başkanı …, İl Daimi Encümeni Üyeleri …, …, …, … ile İl Özel İdare Müdür Vekili … haklarında 4483 sayılı Kanun’un 3/b maddesi hükmü gereğince soruşturma izni verilmesi ya da verilmemesi konusundaki yetkinin … Valisine ait ve dolayısıyla yapılacak itiraza bakmakla görevli yargı yerinin de anılan Kanun’un 9 uncu maddesinin 3 üncü fıkrası hükmü uyarınca … Bölge İdare Mahkemesi olduğu sonucuna varılmıştır.
Açıklanan nedenlerle adı geçenlerin itirazlarının kabulü ile haklarında yetkisiz olarak verilen İçişleri Bakanının … gün ve … sayılı kararının kaldırılmasına, 4483 sayılı Kanun’un 3 üncü maddesinin (b) fıkrasına göre işlem yapılmak üzere dosyanın yerine geri çevrilmesine 30.1.2001 gününde oyçokluğu ile karar verildi.

Ayrışık Oy :
4483 sayılı Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanunun 3 üncü maddesinin (h) bendinde, il genel meclisi üyeleri hakkında soruşturma izni verme yetkisinin İçişleri Bakanı tarafından kullanılacağı, 9 uncu maddesinde 3 üncü maddenin (h) bendinde sayılanlarla ilgili soruşturma izni verilmesine veya verilmemesine ilişkin kararlara karşı yapılan itirazlara Danıştay İkinci Dairesince bakılacağı belirtilmiştir.
Aynı Kanunun 3 üncü maddesinin son fıkrasında, ast memur ile üst memurun aynı fiile iştiraki halinde iznin üst memurun bağlı olduğu merciden isteneceği 10 uncu maddesinde ise; bu kanun kapsamındaki suçların iştirak halinde işlenmesi durumunda, memur olmayanın memur olanla, ast memurun üst memurla aynı mahkemede yargılanacağı vurgulanmıştır.
Her ne kadar Kanunda, iştirak halinde işlenen suçlar için verilen soruşturma izinlerine yapılacak itirazları inceleyecek merciler hakkında açık bir düzenleme bulunmamakta ise de; bu konunun, yukarıda sözü edilen soruşturma izni verecek merci ve yargılamayı yapacak mahkeme hakkında getirilmiş düzenlemeler çerçevesinde değerlendirilmesi ve iştirak halinde işlenen suçlar için verilen soruşturma izinlerine yapılan itirazların daha üst itiraz mercii tarafından itirazı incelenecek olan memurun itirazını incelemeye yetkili yerde incelenip karara bağlanmasının, Kanunun genel düzenleniş biçimi ve amacına uygun düşeceği kuşkusuzdur.
Bu nedenle, İl Özel İdaresi Kanunu’nun 136 ıncı maddesi hükmüne göre il genel meclisi üyeleri arasından gizli oyla seçilen il daimi encümeni üyelerinin il genel meclisi üyelikleri sıfatları devam ettiğinden, haklarında 4483 sayılı Kanun’un 3/h maddesine göre soruşturma izni verilmesine ilişkin İçişleri Bakanı kararına karşı yapılan itirazlara Danıştay İkinci Dairesince bakılması gerektiği, … İl Genel Meclisi Üyeleriyle birlikte aynı suça iştirak ettikleri ileri sürülen ve valinin görevi olan toplantı başkanlığını yürüten Vali Yardımcısı … ile aynı suça katıldığı öne sürülen İl Özel İdare Müdür Vekili … hakkında İçişleri Bakanı tarafından soruşturma izni verilmesi yasaya uygun olduğu gibi, verilen soruşturma iznine yapılan itirazların da Danıştay İkinci Dairesince incelenip karara bağlanması gerektiği görüşüyle aksi yönde verilen çoğunluk kararına usul açısından katılmıyorum.