Danıştay 15. Daire Başkanlığı 2017/1143 E. , 2017/7423 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONBEŞİNCİ DAİRE
Esas No : 2017/1143
Karar No : 2017/7423
Temyiz Eden (Davalı) :
Karşı Taraf (Davacı) :
Vekili :
İstemin Özeti : … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve … sayılı kararının hukuka uygun olmadığı ileri sürülerek temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
Savunmanın Özeti :Savunma verilmemiştir.
Düşüncesi : Temyize konu Mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onbeşinci Dairesi’nce; tetkik hakiminin açıklamaları dinlenip, dosyadaki belgeler incelenerek gereği görüşüldü:
Dava; davacıya ait … plakalı aracın 2918 sayılı yasanın Ek:2/3 maddesi uyarınca 60 gün süre ile trafikten men edilmesine dair 23.12.2015 tarih ve 0822 sayılı işlemin iptali istemiyle açılmıştır.
…. İdare Mahkemesi’nce; davacı ‘a ait … plakalı aracın, ilgili belediyeden izin belgesi alınmadan ticari amaçlı yolcu taşımacılığı yapıldığından bahisle 60 gün süreyle trafikten men edilmesi işleminin iptali yolunda verilen Mahkemenin, … tarih ve … sayılı kararının temyiz incelemesi sonucunda, Danıştay Onbeşinci Dairesi’nin 21.11.2016 tarih ve E:2016/6648, K:2016/5517 sayılı kararı ile davada araç sürücüsünün gerçekleştirdiği taşımacılık faaliyetinin, araç sahibi olan davacının bilgisi ve izni dahilinde yapıldığının görüldüğü, bu durumda taşımacılık faaliyetinin 2918 sayılı Kanun’un Ek2/3. maddesi kapsamında idari yaptırım uygulanabilmesi için gerekli unsurları taşıyıp taşımadığı hususunun değerlendirilerek bir karar verilmesi gerekirken, bu yönde bir inceleme yapılmaksızın işlemin iptali yolunda verilen kararda hukuki isabet görülmediği gerekçesiyle bozulduğu, ve mahkemece bozma kararına uyularak, olayda 23.12.2015 tarihinde emniyet yetkilileri tarafından yapılan denetimde … plakalı araçla belediye sınırları içinde izinsiz personel servis taşımacılığı yapıldığından bahisle tesis edilen dava konusu işlemde; ” D2” yetki belgesi bulunan ticari plakalı araçla yapılan personel servis taşımacılığı faaliyeti, servis aracı çalışma izin belgesi bulunmasa dahi, 2918 sayılı Kanun’un Ek. 2. Maddesinin 3. Fıkrası kapsamında ilgili belediyeden izin ve ruhsat alınmaksızın faaliyette bulunmak şeklinde nitelendirilmeyeceğinden , hukuka uyarlık görülmediği gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Davalı idare tarafından, hukuka aykırı olduğu ileri sürülen anılan İdare Mahkemesi kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun “Araçların tescil edildikleri amacın dışında kullanılması” başlıklı Ek 2. maddesinde; araçlarını motorlu araç tescil ve trafik belgesinde gösterilen maksadın dışında kullananlar ile sürülmesine izin veren araç sahiplerinin 14.400.000 lira para cezası ile cezalandırılacağı, ayrıca, aracın onbeş gün süre ile trafikten men edileceği, ilgili belediyeden izin veya ruhsat almaksızın, belediye sınırları dahilinde ticari amaçlı yolcu taşıyan kişiye, araç sahibine, bağlı bulunduğu durak, işyeri ve işletmelerin sorumlularına birinci fıkrada gösterilen idari para cezasının üç kat olarak, fiilin işlendiği tarihten itibaren bir yıl içinde tekerrürü halinde ise beş kat olarak uygulanacağı, ayrıca, aracın her defasında altmış gün süre ile trafikten men edileceği hükmüne yer verilmiştir.
Anılan maddenin ilk halinde aracın üretim amacı dışında yolcu veya yük taşımacılığında kullanılması hali için ceza öngörülmüşken, maddeye 31.05.2012 tarihinde kabul edilen 6321 sayılı Kanunla eklenen üçüncü fıkrayla, “korsan” olarak tabir edilen şehiriçinde ticari amaçlı kayıt dışı yolcu taşımacılığının engellenerek, hem taşımacılık hizmetlerinin düzene sokulması hem de kurallara bağlı olarak yolcu taşımacılığı yapan esnafın haklarının korunmasının amaçlandığı görülmektedir.
5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun “Ulaşım hizmetleri” başlıklı 9. maddesinde; büyükşehir içindeki karayolu üzerinde her türlü taşımacılık hizmetlerinin koordinasyon içinde yürütülmesi amacıyla ulaşım koordinasyon merkezi (UKOME) kurulacağı ve bu Kanun ile büyükşehir belediyesine verilen trafik hizmetlerini plânlama, koordinasyon ve güzergâh belirlemesi ile taksi, dolmuş ve servis araçlarının durak ve araç park yerleri ile sayısının tespitine ilişkin yetkiler ile büyükşehir sınırları dâhilinde il trafik komisyonunun yetkilerinin ulaşım koordinasyon merkezi tarafından kullanılacağı, büyükşehir belediyelerine bu Kanun ile verilen görev ve yetkilerin uygulanmasında 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun bu Kanun’a aykırı hükümlerinin uygulanmayacağı ifade edilmiştir.
5216 sayılı Kanunun anılan hükmüne istinaden hazırlanan ve 15/06/2006 gün ve 26199 sayılı Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe konulan Büyükşehir Belediyeleri Koordinasyon Merkezleri Yönetmeliği’nin 28/2 maddesinde, “Taksi, dolmuş, minibüs ve umum servis araçları ile toplu taşım araçlarının tahsis süreleri, ticarî plâka sayıları ile bu plâkaların verilmesine ilişkin usûl, esas ve devir ücretleri UKOME’ce tespit edilir.” kuralı yer almıştır.
Dava dosyasının incelenmesinden; görevli trafik ekiplerince 23.12.2015 tarihinde yapılan denetimde düzenlenen tespit tutanağında; … plakalı araç ile belediye sınırları içinde izinsiz yolcu taşımacılığı yapıldığından bahisle dava konusu trafikten men işleminin tesis edildiği, dosya kapsamında yer alan bilgi ve beyanlarda araç sürücüsünün gerçekleştirdiği taşımacılık faaliyetinin, araç sahibi olan davacının bilgisi ve izni dahilkinde yapıldığı görülmüştür.
Yukarıda yer verilen Kanun ve Yönetmelik maddeleri birlikte değerlendirildiğinde; belediye sınırları içinde karayolu taşımacılığı yapacak araçların (taksi, dolmuş, minibüs, servis aracı,..) güzergâh ile sayılarının UKOME tarafından tespit edileceği, aracın trafik tescil belgesinde ticari/yolcu nakli, servis aracı veya minibüs olarak kaydedilmesinin tek başına araçla ticari yolcu taşımacılığı yapılabilmesi konusunda yetki vermediği, UKOME’den alınmış izin belgesi ya da çalışma ruhsatı bulunmaksızın ticari yolcu taşımacılığı yapan araçlar hakkında 2918 sayılı Kanun’un Ek 2/3. maddesinde belirtilen müeyyidelerin uygulanması gerektiği sonucuna ulaşılmaktadır.
Olayda, davacıya ait ve kullanım amacı yolcu nakli-ticari olan araçla, … Büyükşehir Belediyesi UKOME’den alınmış güzergah izin belgesi ya da çalışma ruhsatı olmaksızın belediye sınırları içinde ticari yolcu taşımacılığı yapıldığı görülmekte olup, uyuşmazlığa konu taşımacılığın Kanunun Ek 2/3. maddesi kapsamında yer aldığı kuşkusuzdur.
Bu durumda, davacıya ait araçla, ilgili belediyeden izin veya ruhsat alınmaksızın ticari yolcu taşımacılığı yapıldığı hususu sabit olduğundan, tesis edilen dava konusu işlemlerde hukuka aykırılık bulunmamakta olup, davanın reddine karar verilmesi gerekirken, dava konusu işlemi iptal eden İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet görülmemiştir.
Öte yandan, 4925 sayılı Karayolu Taşıma Kanunu’na dayanılarak çıkarılan Karayolu Taşıma Yönetmeliği’nin “Yetki belgesi türleri” başlıklı 6. maddesinde, D türü yetki belgelerinin tarifesiz olarak yurtiçi ticari yolcu taşımacılığı yapacaklara verileceği düzenlemesi dikkate alındığında; D2 yetki belgesi ile yurtiçi ticari yolcu taşımacılığı yapılabileceği, bu belgenin belediye sınırları dahilinde ticari yolcu taşımacılığı yapılabilmesi için yetki vermediği ve ilgili belediyeden izin veya ruhsat alınması gerekliliğini ortadan kaldırmadığı sonucuna ulaşılmaktadır.
Açıklanan nedenlerle, … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve … sayılı kararının BOZULMASINA, yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine, 2577 sayılı Kanunun 18.06.2014 gün ve 6545 sayılı Kanunla eklenen Geçici 8. maddesinin 1. fıkrası ve 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren onbeş gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 12/12/2017 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.
(X) KARŞI OY :
Davaya konu edilen trafikten men işleminin dayanağı olan 2918 sayılı Kanunun Ek 2. maddesinin üçüncü fıkrasının iptali istemiyle yapılan başvuru üzerine, Anayasa Mahkemesinin 11.09.2014 tarih ve E:2014/52, K:2014/139 sayılı kararıyla 2918 sayılı Kanunun Ek 2/3. maddesinin; idari para cezası verilmesini düzenleyen ilk cümlesinde yer alan “araç sahibine” ibaresi ile aracın trafikten men edilmesini düzenleyen ikinci cümlesi “araç sahibine” yönünden iptal edildiğinden; ortaya çıkan yeni hukuki durum nedeniyle dava konusu trafikten men işleminde hukuka uyarlık bulunmadığından, temyize konu İdare mahkemesi kararının trafikten men işlemine ilişkin kısmının belirtilen gerekçeyle onanması gerektiği oyuyla karara katılmıyorum.