Danıştay 15. Daire Başkanlığı 2016/972 E. , 2016/2762 K.
T .C.
D A N I Ş T A Y
ONBEŞİNCİ DAİRE
Esas No : 2016/972
Karar No : 2016/2762
Temyiz Eden (Davacılar) : 1-
2-
3-
Vekilleri :
Karşı Taraf (Davalı) :
Vekili :
İstemin Özeti : … 2. İdare Mahkemesi’nin … tarih ve … sayılı kararının hukuka uygun olmadığı ileri sürülerek temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
Savunmanın Özeti : Temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.
Danıştay Tetkik Hakimi : …
Düşüncesi : Temyiz istemine konu İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Onbeşinci Dairesince dosyadaki belgeler incelenerek gereği görüşüldü:
Dava; 26.05.2009 tarihinde Bursa Şevket Yılmaz Devlet Hastanesi’nde hasta olarak yatmakta iken çıkan yangın sonucu hayatını kaybeden …. mirasçısı davacıların, ölüm olayı nedeniyle uğradıkları toplam 1.500.000-TL manevi zararın dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faziyle birlikte tazmini istemiyle açılmıştır.
Mahkeme; davacıların, 26.05.2009 tarihinde meydana gelen vefat olayı nedeniyle 1.500.000-TL tazminat istemiyle 24.03.2015 tarihinde idareye başvuruda bulundukları, bu başvurunun cevap verilmemek suretiyle zımnen reddi üzerine, uğranıldığı ileri sürülen zararın tazmini istemiyle 11.06.2015 tarihinde dava açıldığı, 2577 sayılı Kanun’un 13. maddesinde öngörülen bir yıl ve herhalde olay tarihinden itibaren beş yıllık sürelerin geçmesi nedeniyle süre aşımı yönünden davanın reddine karar vermiştir.
Davacı tarafından, hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek anılan mahkeme kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
Dosyadaki bilgi ve belgeler incelendiğinde;
Davacılar yakını … Bursa Şevket Yılmaz Devlet Hastanesinde hasta olarak yatmakta iken çıkan yangın sonucu 26.05.2009 tarihinde hayatını kaybetmiştir.
Olayda sorumluluğu bulunan kamu görevlileri ile ilgili olarak yapılan yargılama neticesinde … 3. Ağır Ceza Mahkemesinin … tarih ve … sayılı kararıyla, bir kısım kamu görevilerinin mahkumiyetine ve bir kısmının ise beraatine karar verilmiştir. Mahkemenin kararı, Yargıtay …Ceza Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla düzeltilerek onanmıştır.
Davacılar uğradıklarını iddia ettikleri zararın tazmini amacıyla 23.03.2015 tarihinde davalı idareye başvurmuştur. Başvuru davalı idare kayıtlarına 24.03.2015 tarihinde intikal etmiştir. Davalı idarece cevap verilmeyerek talep zımnen reddedilmiştir.
Bunun üzerine davacılar tarafından … tarihinde … 15. İdare Mahkemesinde dava açılmıştır. Mahkemece … tarihinde yetkisizlik kararı verilerek dosya … İdare Mahkemesine gönderilmiştir.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 13. maddesinde, idari eylemlerden hakları ihlal edilen ilgililerin, idari eylemleri öğrendikleri tarihten itibaren bir yıl ve herhalde idari eylem tarihinden itibaren beş yıl içinde ilgili idareye başvurarak haklarının yerine getirilmesini istemeleri gerektiği hükme bağlanmıştır.
Anılan Kanun hükmünde idareye başvuru için öngörülen en geç beş yıllık sürenin hangi tarihten itibaren başlatılacağı zaman zaman duraksamalara yol açtığından, bu hususun irdelenmesi gerekmektedir.
Kanunla öngörülen tam yargı davaları, idari eylem nedeniyle uğranılan zararın tazminini ifade etmektedir. Bu nedenle, tam yargı davasının açılabilmesi için eylemin idariliğinin ve yol açtığı zararın ortaya çıkması zorunludur.
İdari eylem, idarenin işlevi sırasında bir hareketi, bir davranışı, bir tutumu veya hareketsizliği; idari karar ve işlemle ilgisi olmayan, başka bir deyişle öncesinde, temelinde bir idari karar veya işlem olmayan salt maddi tasarrufları ifade etmektedir.
Söz konusu eylemlerin idariliği ve doğurduğu zarar bazen eylemin yapılmasıyla birlikte ortaya çıkarken, bazen de çok sonra, değişik araştırma, inceleme ve hatta ceza yargılamaları sonucu ortaya çıkabilmektedir.
Özellikle kamu görevlilerinin idari bir tasarruf yaparken, mevzuatın, üstlendiği ödevin ve yürüttüğü hizmetin kural, usul ve gereklerine aykırı olarak, kendisine izafe edilebilecek boyutta ve biçimde, ancak yine de resmi yetki, görev ve olanaklardan yararlanarak, onları kullanarak hareket ettiği, bu nedenle de idaresinden tamamen ayrılmasını önleyen ve engelleyen görev kusurları nedeniyle doğan zararların tazmini istemiyle açılacak tam yargı davalarında eylemin idariliği, bazen ceza davalarıyla personelin şahsi kusuru sonucu mu yoksa görev kusuru sonucu mu zararın ortaya çıktığının belirlenmesinden sonra saptanabilmektedir.
Bu itibarla, 2577 sayılı Kanun’un 13. maddesinde öngörülen 1 ve 5 yıllık sürenin, eylemin idariliğinin ortaya çıktığı tarihten itibaren hesaplanması zorunludur. Aksi yorumun, zarara yol açan eylemin idariliğinin ortaya çıkmasıyla kulanılması mümkün olan dava açma hakkını ortadan kaldıracağı, hak arama özgürlüğüyle bağdaşmayacağı açıktır.
Davacıların yakınının vefatıyla sonuçlanan olayda, ilgili kamu görevlileri hakkında yapılan yargılama sonucunda, … 3. Ağır Ceza Mahkemesinin … tarih ve … sayılı kararıyla kişisel kusur – hizmet kusuru ayrımı yapılabilmesinin mümkün hale geldiği, bu kararın da Yargıtay tarafından 03.11.2015 tarihinde onaylandığı dikkate alındığında, davacıların en erken … 3. Ağır Ceza Mahkemesi kararının, en geç ise Yargıtayın düzelterek onama kararının kendilerine tebliği tarihinden itibaren eylemin idariliği hakkında bilgi sahibi olabilecekleri, bu nedenle olayda eylemin idariliğinin, anlaşılması üzerine davacılar tarafından 2577 sayılı Kanun’un 13. maddesi uyarınca 1 yıl içerisinde yapılan başvurunun zımnen reddi üzerine açılan davada uyuşmazlığın esasının incelenerek bir karar verilmesi gerekirken, davanın süre aşımı nedeniyle reddi yolunda verilen temyize konu İdare Mahkemesi kararında hukuka uygunluk bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle, … 2. İdare Mahkemesinin … tarih ve … sayılı kararının, BOZULMASINA, yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine, 2577 sayılı Kanunun 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren onbeş gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 21/04/2016 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.