Danıştay 15. Daire Başkanlığı         2016/930 E.  ,  2017/7453 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ON BEŞİNCİ DAİRE
Esas No : 2016/930
Karar No : 2017/7453

Davacı :
Davalı :
Vekili :

Davanın Özeti : 29.05.2013 gün ve 28661 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliği’nin 17. maddesinin 2. fıkrasının (b) bendinin; mülkiyet hakkı ile çeliştiği, eğitim ve sınav dışındaki zamanlarda araçtan tasarruf hakkına müdahale edilemeyeceği, aynı maddenin (d) bendinin; resmî belgeli araçların hizmet sınırının yirmi yıl olduğu, ticari faaliyet yapmalarının ve ekonomik özgürlüklerini kısıtlandığı, belirtilen yaş sınırını doldurduğu için iki eğitim aracını eğitimden çektiği ve onların çalışma izinlerinin iptal edildiği, bu durumun dava açma süresini ihya ettiği, 21. maddesinin; motorlu taşıt sürüc kurslarının Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği kapsamında olduğu, anılan Yönetmelikte bir ders saatinin kırk beş dakika olarak belirlendiği, düzenlemenin Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği ile çeliştiği, 30. maddesinin; idarece direksiyon sınavı yapılacak araç ve personelin kurslardan bedelsiz istendiği, bedellerin kurslarca karşılandığı, sınavlarda görev alan personele mesaiden dolayı ödeme yapılırken kurs görevlilerinin yaptığı mesai için ödeme yapılmadığı, ön koltukta motorlu taşıt sürücü kursu personeli oturmadığından kaza halinde kursun korumasız kaldığı, anılan Yönetmelikte değişiklik yapan 04.03.2014 tarih ve 28931 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Yönetmeliğin 3. maddesinin; prim borcunun nasıl tahsil edileceğinin kanunda düzenlendiği, 02.04.2014 gün ve 1360110 sayılı Makam Oluru ile yürürlüğe giren Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Direksiyon Eğitimi Dersi Sınav Yönergesi’nin 10. maddesinin son cümlesinin; alınan bedellerin doğrudan İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü’ne aktarıldığı, kendilerine ödeme yapılmadığı, 11.09.2013 gün ve 2415748 sayılı Makam Oluru ile yürürlüğe giren Özel Öğretim Kurumları Standartlar Yönergesinin 30. maddesinin 2. fıkrasının (a) bendinin (1) alt bendinin; belirlenen sayının kurumdaki kontenjanları ile uyumsuz olduğu, düzenlemenin kurslara ekonomik külfet getireceği, 20.03.2012 gün ve 28239 sayılı Milli Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği’nin 26. maddesinin 3. fıkrasının; öngörülen onay sürecinin sakıncalı olduğu ileri sürülerek iptali istenilmektedir.
Savunmanın Özeti : Verimli eğitimin sağlanmaya çalışıldığı, dava açıldıktan sonra 05.12.2015 tarihinde 17. maddenin 2. fıkrasının (b) bendinde değişiklik yapıldığı, davacının iddiasının düzenlemenin eski haline ilişkin olduğu, dava açma süresini ihya eder nitelikte bir işlem bulunmadığı, aynı maddenin (d) bendi yönünden; direksiyon araçlarının izninin Valilikçe re’sen iptal edilmediği, davacının talebi üzerine demirbaştan düşürülme işlemlerinin yapıldığı, bu işlemin dava açma süresini ihya eder nitelikte olmadığı, 21. madde yönünden; süreaşımı bulunduğu, Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliği’nin Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği’ne göre özel düzenleme niteliğinde olduğu, 30. madde yönünden; davacı tarafından İlçe Millli Eğitim Müdürlüğü’ne sunulan personel ve araç listesinin olumsuz uygulama işlemi niteliğinde olmadığı, bu nedenle dava açma süresini ihya etmediği, anılan Yönetmelikte değişiklik yapan 04.03.2014 tarih ve 28931 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Yönetmeliğin 3. maddesi yönünden; davacı tarafından sunulan makbuzların dava açma süresini ihya etmediği, sektör temsilcileri ile görüşülüp sosyal güvenlik mevzuatı ile uyum sağlandığı, kamu alacağının bizzat tahsil edilmediği, kamunun zarara uğratılmasının önlendiği, borcunu yatırmadığından düşük ücret belirleyen kursların yoğun olarak tercih edildiği, bu durumun haksız rekabete neden olduğu, bu değişikliklerin kursiyerleri etkilemediği, 02.04.2014 gün ve 1360110 sayılı Makam Oluru ile yürürlüğe giren Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Direksiyon Eğitimi Dersi Sınav Yönergesi’nin 10. maddesi yönünden; davacının aldığı araçlara verilen çalışma izin onaylarının süreyi ihya eder nitelikte olumsuz uygulama işlemi olmadıkları, kursiyerlere yeteri kadar eğitim verecek aracın teminat altında alındığı, kurslara geçiş süreci tanındığı, 11.09.2013 gün ve 2415748 sayılı Makam Oluru ile yürürlüğe giren Özel Öğretim Kurumları Standartlar Yönergesinin 30. maddesinin 2. fıkrasının (a) bendinin (1) alt bendi yönünden; davacı tarafından sunulan kursiyerlerden alınan ücrete ilişkin makbuzların dava açma süresinin ihya etmediği, keyfi ücret alınmasının engellenmeye çalışılıdğı, sınavlar için sürücü adaylarından alınacak sınav ücretini belirleme yetkilerinin bulunduğu, kursa kayıt yapılırken öğretici ve araç giderlerinin peşin olarak alınacağı, 20.03.2012 gün ve 28239 sayılı Milli Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği’nin 26. maddesinin 3. fıkrası yönünden ise Özel Öğretim Kurumları Kanunu’nda da aynı yönde düzenleme olduğu, dava konusu düzenlemelerde hukuka aykırılık bulunmadığı, davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.

Düşüncesi : 29.05.2013 gün ve 28661 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliği’nin 17. maddesinin 2. fıkrasının (b) bendi ile aynı Yönetmeliğin 21. maddesi yönünden davanın süreaşımı nedeniyle reddine, 11.09.2013 gün ve 2415748 sayılı Makam Oluru ile yürürlüğe giren Özel Öğretim Kurumları Standartlar Yönergesi’nin 30. maddesinin 2. fıkrasının (a) bendinin (1) alt bendi yönünden karar verilmesine yer olmadığına, anılan Yönetmeliğin 17. maddesinin 2. fıkrasının (d) bendi ve aynı Yönetmeliğin 30. maddesi ile 20.03.2012 gün ve 28239 sayılı Milli Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği’nin 26. maddesinin 3. fıkrası yönünden davanın reddine, Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliği’nde değişiklik yapan 04.03.2014 tarih ve 28931 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Yönetmeliğin 3. maddesi ile 02.04.2014 gün ve 1360110 sayılı Makam Oluru ile yürürlüğe giren Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Direksiyon Eğitimi Dersi Sınav Yönergesi’nin 10. maddesinin son cümlesinin ise iptaline karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Savcısı :
Düşüncesi : Dava, Davacı tarafından, 29.05.2013 gün ve 28661 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliği’nin 17.maddesinin 2.fıkrasının (b) bendinde yer alan “Direksiyon eğitim aracı eğitim ve sınav dışında başka amaçla kullanılamaz.” ibaresi ile (d) bendinde yer alan ““A2” ve “B” sınıfı direksiyon eğitim ve sınav aracı olarak kullanılacaklar 10 yaşından büyük olamaz” ibaresinin, bir ders saatinin elli dakika olduğunu düzenleyen 21.maddesi ile direksiyon sınavları için araç ve personel listesinin Milli Eğitim Müdürlüğüne teslim edilmesini öngören 30.maddesinin; anılan Yönetmelikte değişiklik yapan 04.03.2014 tarih ve 28931 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Yönetmeliğin kurumların SGK prim borcu olması halinde dönem
açamayacaklarına ilişkin 3.maddesinin; 02.04.2014 gün ve 1360110 sayılı Makam Oluru ile yürürlüğe giren Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Direksiyon Eğitimi Dersi Sınav Yönergesinin 10.maddesinin Milli Eğitim Bakanlığı’nın belirlediği sınav ücreti dışında sınav için herhangi bir ad altında ücret alınmamasını düzenleyen son cümlesinin ve 11.09.2013 gün ve 2415748 sayılı Makam Oluru ile yürürlüğe giren Özel Öğretim Kurumları Standartlar Yönergesinin “B” sınıfı sertifika için en az 4 araç bulundurma zorunluluğu getirmesinin çalışmalarını olumsuz etkilemesi ve üst hukuk normlarına aykırılık teşkil etmesi nedeniyle iptali gerektiğinden konu hakkında görüşlerinin bildirilmesi istemiyle yapılan başvurunun Milli Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Genel Müdürlüğünce, ilgili maddelerinin büyük bir kısmının dava konusu edildiği, bu davalardan bazılarında yürütmenin durdurulması istemlerinin reddedildiği, bazılarında da yargı sürecinin devam ettiği şeklinde cevap verilmesi üzerine bahse konu yönetmelik ve yönerge hükümleri ile yine davacı tarafından, 20.03.2012 gün ve 28239 sayılı Milli Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliğinin 26. maddesinin 3. fıkrası ile dayanağı 5580 sayılı Özel Öğretim Kanununun 8. maddesinin kendilerine uygulanmaması istemiyle yapılan başvurunun … İlçe Milli Eğitim Müdürlüğünce reddedilmesi üzerine bahse konu yönetmelik maddesinin iptali istemiyle açılmıştır.
2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun 123. maddesinde; “Motorlu taşıt sürücüsü yetiştirmek, yetişmiş olanlara sınav sonucu sertifika vermek, trafik ile ilgili öğretim ve eğitim yaptırmak üzere kamu kurumları ile diğer hakiki ve hükmi şahıslara Milli Eğitim Gençlik ve Spor Bakanlığınca ilgili mevzuatına göre sürücü kursları açma izni verilir.
Sürücü kurslarının sürücü belgesi cinslerine göre sınıflandırılması, hangi sınıf kursun kimler tarafından açılabileceği, öğretim ve eğitim konuları ile metodu, kurs süreleri, kurslar için eğitim ve öğretimde kullanılacak bina, araç, gereç ve teçhizatın nitelik ve niceliği, teminat miktarları, sertifika sınavlarının esas ve usulleri, sertifika aranmayacak sürücü belgesi sınıfları ve bunların sınavları İçişleri Bakanlığının uygun görüşü üzerine Milli Eğitim Gençlik ve Spor Bakanlığınca çıkartılan yönetmelikle belirlenir.” hükmü yer almaktadır.
2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu ve 5580 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanununa dayanılarak çıkarılan Milli Eğitim Bakanlığı Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliğinin 17. Maddesinin 2. Fıkrasının (b) bendi ile 21. Maddesinin iptali istemine yönelik yapılan incelemede;
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 7. maddesinin birinci fıkrasında, dava açma süresinin, özel yasalarında ayrı süre gösterilmeyen hallerde Danıştay’da ve idare mahkemelerinde altmış gün olduğu, aynı maddenin dördüncü fıkrasında, ilanı gereken düzenleyici işlemlerde dava süresinin, ilan tarihini izleyen günden itibaren başlayacağı, ancak bu işlemlerin uygulanması üzerine ilgililerin, düzenleyici işlem veya uygulanan işlem yada her ikisine karşı dava açabilecekleri belirtilmiştir.
Buna göre, ilanı tarihini izleyen günden itibaren işlemeye başlayan dava açma süresi içerisinde idari davaya konu edilmeyen düzenleyici işlemlerin, bu tarihten sonra davaya konu edilebilmeleri için, ilgili hakkında uygulama işlemi yapılmış olması, bireysel işlemin ise birlikte dava konusu yapıldığı düzenleyici işlemin uygulanması niteliğinde bulunması gerekmektedir.

Milli Eğitim Bakanlığı tarafından hazırlanan Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliğinin 29.05.2013 günlü, 28661 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak bu tarihte yürürlüğe girdiği halde, Davacı şirket tarafından, dava konusu edilen Yönetmeliğin anılan maddelerine karşı yayımlanma tarihlerini izleyen günden itibaren 2577 sayılı İdari Yargılama
Usulü Kanunu’nun 7. maddesinin 1. fıkrası uyarınca altmış gün içinde dava açma yoluna gidilmemiş; ancak, dava açma süreleri geçirildikten sonra,11.12 2014 tarihinde … Valiliği İl Milli Eğitim Müdürlüğüne, 30.12.2014 tarihinde de … Kaymakamlığına yaptığı başvurusunun 29.12.2014 tarihli işlem ile reddi üzerine, 26.01.2015 tarihinde bakılan davayı açmıştır.
Bu durumda, yürürlüğe girerek hukuki sonuçlarını doğurmuş olan Yönetmeliğin anılan maddelerine karşı dava açma süresi içinde dava açmayan davacı şirketin, dava açma süresinin geçirilmesinden sonra, sözü edilen Yönetmelik maddelerinin ilgili yasalara aykırı olmaları sebebiyle iptalleri gerektiği konusunda tarafına bilgi verilmesi için 2577 sayılı Kanun’un 11. maddesine göre davalı idareye yaptığı başvuru dava açma süresini yeniden başlatmayacağından ve bu maddelere yönelik dava açma süresini ihya edecek başkaca bir işlemin de ibraz edilmemiş olması nedenleriyle anılan başvurunun reddi üzerine açılan davanın bu maddelere yönelik kısımlarının süre aşımı nedeniyle incelenemeyeceği sonucuna ulaşılmıştır.
Davanın Yönetmeliğin “Direksiyon eğitim araçları” başlıklı 17. maddesinin 2. fıkrasının (d) bendine ilişkin kısmının incelenmesine gelince;
Yönetmeliğin “Direksiyon eğitim araçları” başlıklı 17. maddesinin 2. fıkrasının (d) bendinde; “Direksiyon eğitim ve sınav aracı olarak kullanılacak bütün araçların yetkili kuruluşlarca muayenesinin yapılmış ve trafiğe çıkması uygun görülmüş olması ve mevsim şartlarına uygun donanıma sahip olması gerekmektedir. Bu araçlardan “A1”, “A2”, “H (motosiklet)”, “H (otomobil)” ve “B” sınıfı direksiyon eğitim ve sınav aracı olarak kullanılacaklar 10 yaşından, “C”, “D”, “E” ve “F” sınıfı direksiyon eğitim ve sınav aracı olarak kullanılacaklar 20 yaşından büyük olamaz. Araçların yaşı fabrikasından imal edildiği tarihten sonra gelen ilk takvim yılı esas alınarak hesaplanır.” düzenlemesine yer verilmiştir.
Davacı tarafından yaş sınırının motorlu taşıt sürücü kurslarının maliyetlerini arttıracağı ileri sürülerek iptali talep edilmekte ise de davalı idarenin, eğitim ve öğretimde kullanılacak araçların niteliğini belirleme yetkisinin bulunduğu, yaşının büyük olması nedeniyle kullanımı da güçleşen araçların direksiyon eğitimlerinde kullanılmamasının kursiyerlere kolaylık sağlayacağı, bununla birlikte trafik güvenliğine de katkıda bulunacağı hususları göz önünde bulundurulduğunda dava konusu düzenlemede kamu yararına, hizmet gereklerine ve hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
Davanın 4.3.2014 gün 28931 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Milli Eğitim Bakanlığı Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 3. maddesiyle, 29.05.2013 gün ve 28661 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Yönetmeliğin 23. maddesine eklenen 3. fıkranın iptali isteminin incelenmesi:
Milli Eğitim Bakanlığı Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliğinin 23. maddesine 4.3.2014 gün 28931 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Yönetmeliğin 3. maddesiyle eklenen davaya konu 3. fıkrada, “Millî eğitim müdürlüğünce, teorik sınava gireceklerin listesi özel MTSK Modülü üzerinden onaylanmadan önce; kursta istihdam edilenlerin sosyal güvenliklerinin sağlandığına ilişkin aylık prim ve hizmet belgesinin Sosyal Güvenlik Kurumuna verilmiş olması gerekmektedir. Ayrıca bu kurumların Sosyal Güvenlik Kurumuna idari para cezası, prim ve prime ilişkin borçlarının olmaması veya borcu bulunmakla birlikte 21.7.1953 tarihli ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanuna göre tecil ve taksitlendirilmiş ya da özel kanunlara göre yapılandırılmış olup taksitlerinin düzenli ödenmiş olup olmadığı kontrol edilir. Bir önceki ayın primini ödemediği tespit edilen kurslara prim borçlarını ödeyene kadar yeni dönem açmalarına izin verilmez.” düzenlemesine yer verilmiştir.

Davalı idarece, dava konusu tebliğ hükmü ile mevcut sosyal güvenlik mevzuatı hükümlerinin uygulanmasını kontrol etmek, sürücü kurslarında çalışan işçilerin haklarının korunması ve kimi kuruluşların prim ödemeyerek kurs maliyetlerini, dolayısıyla kurs ücretlerini düşük tutarak haksız rekebete girmesinin önlenmesinin amaçlandığı ileri sürülmekte olup; Yönetmeliğin 23. maddesine eklenen 3. fıkrada kamu yararı, hizmet gerekleri ve hukuka aykırılık görülmemiştir.
Davanın 29.05.2013 gün ve 28661 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliği’nin direksiyon eğitimi dersi sınavı başlıklı 30.maddesi ile Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Direksiyon Eğitimi Dersi Sınav Yönergesinin Kursiyerlerden alınacak sınav ücreti başlıklı 10. Maddesine yönelik kısmının incelenmesine gelince;
Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliği’nin Direksiyon Eğitimi Dersi Sınavı başlıklı 30. (Değişik:RG-5/12/2015-29553) maddesinde, ” (1) İlçede bir dönemin direksiyon eğitimi dersini tamamlayan ve teorik derslerin sınavında başarılı olan kursiyerlerle direksiyon eğitimi dersi sınavından başarısız olan kursiyerler, o dönemin direksiyon eğitimi dersi sınavına alınırlar. Bir günde en fazla 600 kursiyerin sınava alınması esastır. a) Direksiyon eğitimi dersi sınavı için ilçede o dönemde sınava girecek kursiyer sayısının 600’den fazla olması veya kursta yeterli sayıda direksiyon eğitim ve sınav aracı ya da usta öğreticisi bulunmaması halinde farklı günlerde sınav yapılır. b) Direksiyon eğitimi dersi sınavı için ilçede o dönemde birden fazla günde sınav yapılması halinde her gün için sınav yürütme komisyonu, direksiyon eğitimi dersi sınavı uygulama ve değerlendirme komisyonu ile diğer sınav personeli görevlendirilir ve her gün için görevlilere ayrı ücret ödenir. c) Direksiyon eğitimi dersi sınavına; ilçede o dönemde sınava girecek kursiyer sayısı 3000’i aşması durumunda, bir günde en az 360, en fazla 960 kursiyer sınava alınabilir. 3000’in altındaki ilçelerde ise en az 240, en fazla 600 kursiyer sınava alınabilir. ç) Direksiyon eğitimi dersi sınavına; ilçede o dönemde sınava girecek kursiyer sayısının 240 ve daha az olması, direksiyon eğitim ve sınav aracı ya da usta öğreticisi yeterli olması halinde direksiyon eğitimi dersi sınavı bir günde yapılır. (2) Kurs müdürlüklerince sınav gününden en az dört iş günü önce kurslar, kendilerine Özel MTSK Modülünde belirlenen sınav tarihi ve kontenjanına göre direksiyon eğitim ve sınav aracının ve her bir direksiyon eğitim ve sınav aracı için en çok 12 kursiyer ile araçta görevlendirilen direksiyon usta öğreticisinin bilgileri Özel MTSK Modülüne girilir. Her kursiyer adına sertifika sınıfına göre düzenlenmiş üçer adet EK-3 veya EK-4’te yer alan form millî eğitim müdürlüğüne teslim edilir.” hükmüne yer verilmiştir.
Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Direksiyon Eğitimi Dersi Sınav Yönergesinin dava tarihinde yürürlükte bulunan 10 . Maddesinde de ” (1) Sınavda görev alanların ücretlerinin ödenmesi için kursiyerlerden her yıl Ocak ayında Bakanlıkça belirlenen miktarda sınav ücreti alınır. Sınava girecek kursiyerler veya kurs yöneticileri sınav tarihinden 6 iş günü önce sınav ücretlerini millî eğitim müdürlüğünce belirlenen bir bankada açılan hesaba yatırır. Liste ve makbuz kurs tarafından il/ilçe milli eğitim müdürlüğüne verilir. Bu ücret dışında kursiyerlerden direksiyon eğitimi sınavı için herhangi bir ad altında ücret alınmaz.” hükmü yer almıştır.
Davacı, direksiyon sınavında kullanılacak araçların sürücü kurslarından temin edildiği halde giderlerinin karşılanmamasının ve sınavda görevlendirilen kurs elemanlarına her hangi bir ücret ödenmemesinin hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek anılan madde hükümlerinin iptalini istemekte ise de; ”5 Aralık 2015 tarih ve 29553 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Milli Eğitim Bakanlığı Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 29. Maddesiyle Aynı Yönetmeliğin 43 üncü maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. “MADDE 43 – (1) Kurslar, her yıl sertifika sınıfları ayrı ayrı olmak üzere teorik ve direksiyon eğitimi ders saati ücretlerini, Millî Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği hükümlerine göre belirler.(2) Kurslarca belirlenerek ilan edilecek ders saati ücretleri, kursun eğitim maliyeti ve kursiyerin girebileceği sınav ile sınavda kullanılacak araçların yakıt giderleri ve görevlendirilen usta öğreticinin sınav günündeki ücreti de dikkate alınarak 7 kişiden oluşan komisyon tarafından eğitim maliyetlerine göre her yıl Aralık ayında bir sonraki yıl için belirlenen ders saati ücretlerinden az olamaz. Komisyon, vali veya görevlendireceği vali yardımcısının başkanlığında; il milli eğitim müdürü, ilçe milli eğitim müdürlerinden biri, il milli eğitim müdürlüğünde özel motorlu taşıt sürücüleri kurslarından sorumlu milli eğitim müdür yardımcısı/şube müdürü, ilçe milli eğitim müdürlüğünde özel motorlu taşıt sürücüleri kurslarından sorumlu şube müdürlerinden biri, il ticaret odası başkanlığı temsilcisi ve sürücü kurslarına ait sivil toplum kuruluşu temsilcisinden oluşur.(3) İkinci fıkradaki hükme aykırı hareket eden kurslara, aykırı davranışın tespit edildiği tarihten sonraki ilk dönemin açılışı için izin verilmez.”hükmü getirilerek sınavda kullanılacak olan araçların giderleri ile sınavda görevli usta öğreticilere ücret ödenmesi sağlanmıştır.
Bu duruma göre, her ne kadar iptali istenilen madde hükümlerinde sürücü kursunun sınavda görevlendirilen araç ve elemanlarına ücret ödeneceği yolunda bir düzenleme bulunmamakta ise de, yönetmelik bir bütün olarak değerlendirildiğinde yukarıda metnine yer verilen 43. Madde hükmüne göre artık kurslarca belirlenecek ders saati ücretlerine sınavda kullanılacak araçların yakıt giderleriyle usta öğreticinin sınav günündeki ücretinin de belirlenerek dahil edilmesi yoluna gidildiği görülmekle, dava konusu madde hükümlerinde bu hususun ayrıca düzenlenmemiş olması bir eksiklik olarak görülmediğinden anılan madde hükümlerinde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
Milli Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliğinin 26. maddesinin 3. fıkrasının incelenmesine gelince,
Anılan yönetmeliğin ” Görevlendirme başlıklı 26 . Maddesinin (3). Fıkrasında, Kurum müdürlüğünce, çalışma izni verilmesi istenen eğitim personelinin bu izne esas olan belgelerini eksiksiz olarak tamamlamak suretiyle evrakı kurumun doğrudan bağlı bulunduğu millî eğitim müdürlüğüne teslim edilir. Nitelik ve şartları uygun bulunanlara müracaattan itibaren 10 gün içinde çalışma izni valilikçe düzenlenir. Valilikten çalışma izni alınmadan personel işe başlatılamaz.” hükmüne yer verilmiştir.
5580 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanununun Kurumlarda çalıştırılacak personel başlıklı 8. Maddesinde,” Kurumların müdürleri, kurucu/kurucu temsilcisi tarafından; diğer yönetici ve öğretmen, uzman öğretici ve usta öğreticileri ise müdürlerince seçilir ve çalışma izinleri valiliğin iznine sunulur. Valiliğin izni alınmadan müdür ile diğer yönetici, öğretmen, uzman öğretici ve usta öğreticiler işe başlatılamaz.Gerekli şartları taşıyan yönetici, öğretmen, uzman öğretici ve usta öğreticiler için valilikçe çalışma izni düzenlenir. Çalışma izninin iptali yine valilikçe yapılır.” düzenlemesine yer verilmiştir Anılan yasa kuralına paralel hüküm taşıyan yönetmelik maddesinde hukuka ve dayandığı mevzuat hükümlerine aykırılık görülmemiştir.
Özel Öğretim Kurumları Standartlar Yönergesinin “B” sınıfı sertifika için en az 4 araç bulundurma zorunluluğu getirmesine ilişkin hükmünün iptali isteminin incelenmesine gelince; 11.09.2013 tarih ve 2415748 sayılı makam olurlu Özel Öğretim Kurumları Standartlar Yönergesinin ‘direksiyon eğitimi ve sınav aracı’ başlıklı 30. maddesinde; direksiyon eğitim ve sınav araçlarının, çift frenli, çift debriyajlı, tek direksiyon sistemi ile her türlü donanımı sağlam ve trafiğe hazır durumda olması gerektiği, direksiyon eğitimi sınavlarında kullanılan araçlarda, aracın yedek pedallarına basıldığında sesli veya ışıklı uyarı veren alet bulunacağı ile direksiyon eğitim ve sınav araçlarının motorlu taşıt sürücüleri kurslarında uygulanan sertifika sınıfı programına göre; “B” sertifika sınıfı için en az dört, “A1”, “A2”, “C”, “D”, “E”, “F”, “H (Motosiklet)” ve “H (Otomobil)” sertifika sınıfları için en az birer direksiyon eğitim ve sınav aracı bulunması gerektiği, “G” sınıfı sertifikada; özel motorlu taşıt sürücüleri kurslarında “G” sınıfı sertifika programının sadece Trafik ve Çevre, Araç Tekniği ve İlkyardım dersleri verildiğinden “G” sınıfı için direksiyon eğitim ve sınav aracı bulundurulmayacağı düzenlemesine yer verilmiştir. Davada ise bu maddede yer alan “B” sertifika sınıfı için en az dört sınav aracı bulunması gerektiği, “ ibaresinin iptali istenilmektedir.
2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun ‘sürücü kursları’ başlıklı 123. Maddesinin 2. Fıkrasında; sürücü kurslarının sürücü belgesi cinslerine göre sınıflandırılması, hangi sınıf kursun kimler tarafından açılabileceği, öğretim ve eğitim konuları ile metodu, kurs süreleri, kurslar için eğitim ve öğretimde kullanılacak bina, araç, gereç ve teçhizatın nitelik ve niceliği, teminat miktarları, sertifika sınavlarının esas ve usulleri, sertifika aranmayacak sürücü belgesi sınıfları ve bunların sınavları İçişleri Bakanlığının uygun görüşü üzerine Milli Eğitim Gençlik ve Spor Bakanlığınca çıkartılan yönetmelikle belirleneceği hükmü yer almaktadır.
Anılan Yasanın 123. maddesinde sürücü kurslarında kullanılacak araçların nitelik ve niceliğinin yönetmelikle belirleneceği hükmü yer almasına rağmen sertifika sınıflarına göre eğitimde ve sınavda kullanılacak araçların Millli Eğitim Bakanlığınca çıkarılan Yönerge ile belirlendiği görülmektedir.
Bu durumda yönetmelik ile düzenlenmesi zorunluluğu bulunan alanın anılan Yönerge ile düzenlendiği anlaşılmakla Yönergenin 30. Maddesinde dayandığı mevzuat hükümlerine ve hukuka uyarlık görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle; 29.05.2013 gün ve 28661 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliği’nin 17.maddesinin 2.fıkrasının (b) bendinde yer alan “Direksiyon eğitim aracı eğitim ve sınav dışında başka amaçla kullanılamaz.” ibaresi ile bir ders saatinin elli dakika olduğunu düzenleyen 21.maddesine yönelik davanın süreaşımı nedeniyle reddi, Anılan yönetmeliğin 30.maddesine , 17.maddesinin 2.fıkrasının (d) bendinde yer alan ““A2” ve “B” sınıfı direksiyon eğitim ve sınav aracı olarak kullanılacaklar 10 yaşından büyük olamaz” ibaresine, anılan Yönetmelikte değişiklik yapan 04.03.2014 tarih ve 28931 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Yönetmeliğin kurumların SGK prim borcu olması halinde dönem açamayacaklarına ilişkin 3.maddesine, 20.03.2012 gün ve 28239 sayılı Milli Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliğinin 26. maddesinin 3. Fıkrasına ve 02.04.2014 gün ve 1360110 sayılı Makam Oluru ile yürürlüğe giren Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Direksiyon Eğitimi Dersi Sınav Yönergesinin 10.maddesinin Milli Eğitim Bakanlığı’nın belirlediği sınav ücreti dışında sınav için herhangi bir ad altında ücret alınmamasını düzenleyen son cümlesine yönelik davanın reddi, 11.09.2013 gün ve 2415748 sayılı Makam Oluru ile yürürlüğe giren Özel Öğretim Kurumları Standartlar Yönergesinin “B” sınıfı sertifika için en az 4 araç bulundurma zorunluluğu getirmesine ilişkin hüküm fıkrasının iptali yolunda karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Hüküm veren Danıştay Onbeşinci Dairesince tetkik hakiminin açıklamaları dinlenip, dosyadaki belgeler incelenerek gereği görüşüldü:

Dava, 29.05.2013 gün ve 28661 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliği’nin 17. maddesinin 2. fıkrasının (b) bendinin, aynı maddenin (d) bendinin, 21. maddesi ile 30. maddesinin, anılan Yönetmelikte değişiklik yapan 04.03.2014 tarih ve 28931 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Yönetmeliğin 3. maddesinin, 02.04.2014 gün ve 1360110 sayılı Makam Oluru ile yürürlüğe giren Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Direksiyon Eğitimi Dersi Sınav Yönergesinin 10. maddesinin son cümlesi ile 11.09.2013 gün ve 2415748 sayılı Makam Oluru ile yürürlüğe giren Özel Öğretim Kurumları Standartlar Yönergesi’nin 30. maddesinin 2. fıkrasının (a) bendinin (1) alt bendinin ve 20.03.2012 gün ve 28239 sayılı Milli Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği’nin 26. maddesinin 3. fıkrasının iptali istemiyle açılmıştır.
– Öncelikle 29.05.2013 gün ve 28661 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliği’nin; direksiyon eğitim aracının eğitim ve sınav dışında başka amaçla kullanılamayacağı kuralı getiren 17. maddesinin 2. fıkrasının (b) bendi ile bir ders saatinin elli dakika olduğunu düzenleyen 21. maddesi incelendiğinde;
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 7. maddesinin 1. fıkrasında, dava açma süresinin, özel yasalarında ayrı süre gösterilmeyen hallerde Danıştay’da ve idare mahkemelerinde altmış gün olduğu, aynı maddenin dördüncü fıkrasında, ilanı gereken düzenleyici işlemlerde dava süresinin, ilan tarihini izleyen günden itibaren başlayacağı, ancak bu işlemlerin uygulanması üzerine ilgililerin, düzenleyici işlem veya uygulanan işlem ya da her ikisine karşı dava açabilecekleri hüküm altına alınmıştır.
Buna göre, ilan tarihini izleyen günden itibaren işlemeye başlayan dava açma süresi içerisinde idari davaya konu edilmeyen düzenleyici işlemlerin, bu tarihten sonra davaya konu edilebilmeleri için, ilgili hakkında uygulama işlemi yapılmış olması, bireysel işlemin ise birlikte dava konusu yapıldığı düzenleyici işlemin uygulanması niteliğinde bulunması gerekmektedir.
Anılan Kanunun 11. maddesinin 1. fıkrasında ise; ilgililer tarafından idari dava açılmadan önce, idari işlemin kaldırılması, geri alınması, değiştirilmesi veya yeni bir işlem yapılması üst makamdan, üst makam yoksa işlemi yapmış olan makamdan, idari dava açma süresi içinde istenebileceği, bu başvurmanın, işlemeye başlamış olan idari dava açma süresini durduracağı hükmü yer almaktadır.
Dosyanın incelenmesinden; davacı tarafından dava konusu Tebliğ’in yayımlandığı 29.05.2013 tarihinde 2577 sayılı Kanunun 7. maddesinin 1. fıkrası uyarınca altmış gün içinde dava açılmadığı, 11.12.2014 tarihinde davalı idareye başvurularak dava konusu maddelerin iptali gereğinin düşünüldüğü, konu hakkındaki görüşlerinin tebliğinin talep edildiği, davalı idare tarafından 29.12.2014 tarih ve 7009501 sayılı yazı ile davacıya dava konusu maddelerin yargı sürecinin devam ettiğinin bildirildiği, bu cevap üzerine, 26.01.2015 tarihinde bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Bu durumda, davacı tarafından dava konusu edilen Yönetmelik maddeleri hakkında davalı idareye yapılan başvurunun, 2577 sayılı Kanunun 11. maddesi kapsamında düzenleyici işlemin kalıdırılması, geri alınması veya değiştirilmesi niteliğinde olmadığı gibi davacı açısından dava açma süresini ihya edecek nitelikte bir uygulama işlemi niteliğini de haiz olmadığı, bu haliyle yalnızca görüş talebini içerdiği ve davalı idare tarafından verilen cevabın da mevcut durumu ortaya koymak haricinde bir açıklamadan öte olmadığı görülmektedir.
Belirtilen durum karşısında, 29.05.2013 tarihinde yürürlüğe girerek hukuki sonuçlarını doğurmuş olan Yönetmeliğe karşı dava açma süresi içinde dava açmayan davacının, dava açma süresinin geçirilmesinden sonra, sözü edilen Yönetmeliğin bazı maddeleri hakkında görüş talep edilmesi, dava açma süresini yeniden başlatmayacağından, bu başvuruya verilen cevap üzerine açılan davanın süre aşımı nedeniyle incelenemeyeceği sonucuna varılmaktadır.
– 11.09.2013 gün ve 2415748 sayılı Makam Oluru ile yürürlüğe giren Özel Öğretim Kurumları Standartlar Yönergesi’nin “B” sınıfı sertifika için en az 4 araç bulundurma zorunluluğu öngören 30. maddesinin 2. fıkrasının (a) bendinin (1) alt bendi incelendiğinde;
Dava konusu Yönerge’nin 30. maddesinin 2. fıkrasının (a) bendinin 07.03.2017 tarih ve 2986103 sayılı Makam Oluru ile yürürlükten kaldırıldığı görülmektedir.
Bu durumda, dava konusu maddenin yürürlükten kalkması nedeniyle uygulanma olanağı kalmadığından ve herhangi bir uygulama işlemi de dava konusu edilmediğinden Özel Öğretim Kurumları Standartlar Yönergesi’nin 30. maddesinin 2. fıkrasının (a) bendinin (1) alt bendi yönünden davanın konusunun kalmadığı sonucuna ulaşılmaktadır.
– Anılan Yönetmeliğin dava konusu 17. maddesinin 2. fıkrasının (d) bendinde; “Direksiyon eğitim ve sınav aracı olarak kullanılacak bütün araçların yetkili kuruluşlarca muayenesinin yapılmış ve trafiğe çıkması uygun görülmüş olması ve mevsim şartlarına uygun donanıma sahip olması gerekmektedir. Bu araçlardan “A1”, “A2”, “H (motosiklet)”, “H (otomobil)” ve “B” sınıfı direksiyon eğitim ve sınav aracı olarak kullanılacaklar 10 yaşından, “C”, “D”, “E” ve “F” sınıfı direksiyon eğitim ve sınav aracı olarak kullanılacaklar 20 yaşından büyük olamaz. Araçların yaşı fabrikasından imal edildiği tarihten sonra gelen ilk takvim yılı esas alınarak hesaplanır.” düzenlemesine yer verilmiştir.
Davacı tarafından yaş sınırının ticari faaliyetlerini sınırladığı ileri sürülerek iptali talep edilmekte ise de davalı idarenin, eğitim ve öğretimde kullanılacak araçların niteliğini belirleme yetkisinin bulunduğu, yaşının büyük olması nedeniyle kullanımı da güçleşen araçların direksiyon eğitimlerinde kullanılmamasının kursiyerlere kolaylık sağlayacağı, bununla birlikte trafik güvenliğine de katkıda bulunacağı hususları göz önünde bulundurulduğunda dava konusu düzenlemede kamu yararına, hizmet gereklerine ve hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
– Yönetmeliğin “Direksiyon eğitimi dersi sınavı” başlıklı 30. maddesinde; kurs müdürlüklerince sınav gününden en az üç gün önce; en çok 14 kursiyer için bir araç olmak üzere cins ve plakası belirtilmiş olan ve direksiyon eğitimi dersi sınavında kullanılacak araçların listesinin, her kursiyer adına sertifika sınıfına göre düzenlenmiş üçer adet (EK-3) veya (EK-4) formunun, sınava girecek kursiyerlerin, her sertifika sınıfı için ayrı ayrı sayılarının, kursiyerin alacağı sertifika sınıfına uygun çalışma izni olan ve sınav aracında bulunacak kursta görevli direksiyon usta öğreticilerinin listesinin millî eğitim müdürlüğüne teslim edileceği düzenlenmiştir.
Davacı tarafından, direksiyon sınavı yapılacak araç ve personelin kurslardan bedelsiz olarak istendiği, araç ve personel sağlanmasına rağmen kurs görevlilerine ödeme yapılmadığı ileri sürülmüş ise de sürücü kursları ile kursiyerler arasında akdedilen özel hukuk sözleşmesinde bu giderlerin maliyeti göz önünde bulundurularak ücret belirlenmesine ilişkin herhangi bir engel bulunmadığı görülmektedir.
Ayrıca sınavda görev alan direksiyon usta öğreticileri, 5580 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu kapsamında çalışan eğitim personeli olarak iş akdi kapsamında görev yaptığından, hizmetinin karşılığı olan ücret belirlenirken direksiyon sınavlarında verilen görevinin de göz önünde buludurulabileceği tabiidir.
Kaldı ki 05.12.2015 tarih ve 29553 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan değiklik ile dava konusu Yönetmeliğin 43. maddesinin 2. fıkrasında; “Kurslarca belirlenerek ilan edilecek ders saati ücretleri, kursun eğitim maliyeti ve kursiyerin girebileceği sınav ile sınavda kullanılacak araçların yakıt giderleri ve görevlendirilen usta öğreticinin sınav günündeki ücreti de dikkate alınarak 7 kişiden oluşan komisyon tarafından eğitim maliyetlerine göre her yıl Aralık ayında bir sonraki yıl için belirlenen ders saati ücretlerinden az olamaz.” düzenlemesine yer verilerek ders saati ücretleri belirlenirken anılan giderlerin maliyetlerinin hesaplanacağı açıkça belirtilmiştir.
Bu durumda, dava konusu düzenlemede bu giderlerin maliyete katılacağı açıkça belirtilmemiş ise de sözleşme serbestisi ilkesi uyarınca bu hususun göz önünde bulunurularak ders saati ücretlerinin belirlenebileceği, bu haliyle dava konusu düzenlemede hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmaktadır.
– Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliğinde değişiklik yapan 04.03.2014 tarih ve 28931 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Yönetmeliğin 3. maddesi incelendiğinde; 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun 123. maddesinde; 1. fıkrasında, motorlu taşıt sürücüsü yetiştirmek, yetişmiş olanlara sınav sonucu sertifika vermek, trafik ile ilgili öğretim ve eğitim yaptırmak üzere kamu kurumları ile diğer hakiki ve hükmi şahıslara Milli Eğitim Gençlik ve Spor Bakanlığınca ilgili mevzuatına göre sürücü kursları açma izni verileceği, 2. fıkrasında; sürücü kurslarının sürücü belgesi cinslerine göre sınıflandırılması, hangi sınıf kursun kimler tarafından açılabileceği, öğretim ve eğitim konuları ile metodu, kurs süreleri, kurslar için eğitim ve öğretimde kullanılacak bina, araç, gereç ve teçhizatın nitelik ve niceliği, teminat miktarları, sertifika sınavlarının esas ve usulleri, sertifika aranmayacak sürücü belgesi sınıfları ve bunların sınavları İçişleri Bakanlığının uygun görüşü üzerine Milli Eğitim Gençlik ve Spor Bakanlığınca çıkartılan yönetmelikle belirleneceği, 4. fıkrasında; bu madde hükümlerine ve yönetmelikteki şartlara uymadıkları, mülki idare amirlerince görevlendirilen yetkililer veya Milli Eğitim Bakanlığı yetkilileri tarafından tespit edilen kursların sahiplerine, olayın özelliğine göre belirlenecek süre içinde şartlara uymalarının yazılı olarak bildirileceği, bu süre içinde şartların yerine getirilmemesi halinde kurs sahiplerinin 18 000 000 lira hafif para cezası ile cezalandırılacağı, ayrıca, kursun onbeş günden az olmamak üzere mülki amirlerce geçici olarak kapatılacağı, bu sürenin 625 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu hükümleri uyarınca gerekli işlemler sonuçlandırılıncaya kadar uzatılacağı hükmü yer almaktadır.
5580 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu’nun 2. maddesinde; motorlu taşıt sürücüleri kursları bu Kanun kapsamındaki kurumlar arasında sayılmıştır.
Anılan Kanunun “Özlük hakları ve sorumluluklar” başlıklı 9. maddesinin 4. fıkrasında; kurumlarda görev yapan yönetici, öğretmen, uzman öğretici ve usta öğreticilerin, bu Kanun hükümleri saklı kalmak üzere sosyal güvenlik ve özlük hakları yönünden; 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu ile 4857 sayılı İş Kanunu hükümlerine tâbi oldukları; 11. maddesinde ise kurumların ve bu kurumlarda görevli personelin, Bakanlığın denetimi ve gözetimi altında olduğu hüküm altına alınmıştır.
Ayrıca 20.03.2012 tarih ve 28239 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Millî Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği’nin “Özlük hakları” başlıklı 42. maddesinde
de kurumlarda görev yapan eğitim personeli ile diğer personelin, Kanun hükümleri saklı kalmak üzere, sosyal güvenlik ve özlük hakları yönünden, 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile 4857 sayılı İş Kanununun hükümlerine tabi olduğu düzenlenmiştir.
2918 sayılı Kanunun 123. maddesi ve 5580 sayılı Kanununa dayanılarak hazırlanan ve 29.05.2013 tarih ve 28661 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Milli Eğitim Bakanlığı Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliği’nin (Yönetmelik) “Çalışma planları”

başlıklı 23. maddesine 04.03.2014 tarih ve 28931 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Yönetmeliğin 3. maddesiyle eklenen dava konusu 3. fıkrada;
“Millî eğitim müdürlüğünce, teorik sınava gireceklerin listesi özel MTSK Modülü üzerinden onaylanmadan önce; kursta istihdam edilenlerin sosyal güvenliklerinin sağlandığına ilişkin aylık prim ve hizmet belgesinin Sosyal Güvenlik Kurumuna verilmiş olması gerekmektedir. Ayrıca bu kurumların Sosyal Güvenlik Kurumuna idari para cezası, prim ve prime ilişkin borçlarının olmaması veya borcu bulunmakla birlikte 21/7/1953tarihli ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanuna göre tecil ve taksitlendirilmiş ya da özel kanunlara göre yapılandırılmış olup taksitlerinin düzenli ödenmiş olup olmadığı kontrol edilir. Bir önceki ayın primini ödemediği tespit edilen kurslara prim borçlarını ödeyene kadar yeni dönem açmalarına izin verilmez.” düzenlemesi yer almaktadır.
Dava konusu düzenleme ile sosyal güvenlik mevzuatı gereği yapılması gereken işlemlere yer verilmiş ve bu gerekliliklerin yerine getirilmemesi halinde kurslar için idari yaptırım öngörülmüştür.
Yönetmeliğin dayanağı 2918 sayılı Kanuna bakıldığında, davalı idareye yönetmelik ile bu hususta düzenleme yapma yetkisi verilmemiş, bilakis 5580 sayılı Kanunda sosyal güvenlik yönünden kurum personelinin tabi olacağı mevzuata 506 sayılı Kanuna atıf yapılarak açıkça yer verilmiştir.
Motorlu taşıt sürücü kursları yönetici ve personelinin sosyal güvenlik mevzuatı gereği yapması gereken işlemler ve mevzuata aykırılık halinde karşılaşılacak yaptırımlar 5510 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun, Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği, Aylık Prim ve Hizmet Belgesinin Sosyal Güvenlik Kurumuna Verilmesine ve Primlerin Ödenme Sürelerine Dair Usul ve Esaslar Hakkında Tebliğ ve sair mevzuatta ayrıntılı olarak açıklanmıştır.
Bu durumda; yukarıda aktarılan Kanun hükümlerinde hangi konuların yönetmelik ile düzenlenebileceğinin sayma suretiyle belirlenmesi karşısında; davalı idarece açıkça kanuna atıf yapılan ve kendisine takdir hakkı tanınmayan kurumda çalışan yönetici ve personelin sosyal güvenliğine ilişkin işlemlerle ilgili düzenleme yapıldığı ve işlemlerin yerine getirilmemesi halinde yaptırım öngörüldüğü anlaşıldığından, idarece yetki verilmeyen bir konuda düzenleme yapıldığı, dava konusu düzenlemede ilgili Kanun maddelerine uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmaktadır.
Ayrıca davalı idarenin motorlu taşıt sürücü kurslarını denetim yetkisi bulunduğu muhakkak ise de kanun koyucu tarafından sosyal güvenliğe ilişkin yapılan özel düzenlemenin bertaraf edilmesi mümkün değildir. İdarece, yapılan denetimlerde kurumda, mevzuatta öngörüldüğü şekilde eksiklik tespit edildiğinde yine mevzuatta verilen yetki kapsamında yaptırım uygulanabileceği de açıktır.
Bu nedenle motorlu taşıt sürücü kurslarının yeni dönem açmalarını engelleyecek şekilde sosyal güvenlik mevzuatına uygunluğun aranmasına ilişkin yasal dayanağı bulunmayan dava konusu Yönetmelik maddesinde hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
– 02.04.2014 gün ve 1360110 sayılı Makam Oluru ile yürürlüğe giren Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Direksiyon Eğitimi Dersi Sınav Yönergesi’nin 10. maddesinin Milli Eğitim Bakanlığı’nın belirlediği sınav ücreti dışında sınav için herhangi bir ad altında ücret alınmamasını düzenleyen son cümlesi incelendiğinde;
2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun “Sürücü Adaylarının Sınavları ile Sürücü Belgelerinin Verilmesi Esasları” başlıklı 42. maddesinin 3. fıkrasında, “Sürücülerin eğitimleri ve sınavları, eğitimlerin ve sınavların süresi, içeriği ve yapılacağı yerlerin özellikleri, sınav yapıcıların nitelikleri ve eğitimi ile diğer usul ve esaslar İçişleri Bakanlığının uygun görüşü alınarak Millî Eğitim Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.” hükmü yer almaktadır.
29/05/2013 günlü, 28661 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Milli Eğitim Bakanlığı Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliği’nin, 04/03/2014 günlü, 28931 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Yönetmelikle değişik “Sınav hakkı ve kayıt yenileme” başlıklı 15. maddesinin 1. fıkrasında, “Teorik derslerin eğitimini tamamlayan kursiyerler teorik eğitim sınavına, direksiyon eğitimi dersini tamamlayan kursiyerler de direksiyon eğitimi dersi sınavına girerler. Teorik ve direksiyon eğitimi dersi sınavlarına herhangi bir nedenle girmeyenlerle teorik sınavda başarısız olanlar yeniden kursa devam etmeksizin ve kurs ücreti ödemeden aralıksız üç dönem daha sınavlara girebilirler. Direksiyon eğitimi dersi sınavında ise kursiyerler başarısız oldukları her sınavdan sonra, kayıtlı oldukları kurstan en az iki saat direksiyon eğitimi dersi almaları şartıyla toplam üç dönem daha sınavlara girebilirler. Kurslar, bu kursiyerlerden her bir ders saati için ilan ettikleri uygulama ders saati ücretinden fazla ücret alamaz.” kuralı yer almaktadır.
Bu hükümlere dayanılarak hazırlanan ve 02/04/2014 günlü, Makam Oluru ile yürürlüğe giren dava konusu Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Direksiyon Eğitimi Dersi Sınav Yönergesi’nin “Kursiyerlerden alınacak sınav ücretleri” başlıklı 10. maddesinde, “Sınavda görev alanların ücretlerinin ödenmesi için kursiyerlerden Bakanlıkça her yıl ertesi yılın Ocak ayından itibaren uygulanmak üzere belirlenen miktarda sınav ücreti alınır. Sınava girecek kursiyerler veya kurs yöneticileri sınav tarihinden 6 iş günü önce sınav ücretlerini millî eğitim müdürlüğünce belirlenen bir bankada açılan hesaba yatırır. Liste ve makbuz kurs tarafından il/ilçe milli eğitim müdürlüğüne verilir. Bu ücret dışında kursiyerlerden direksiyon eğitimi sınavı için herhangi bir ad altında ücret alınmaz.” hükmü bulunmaktadır.
Ancak, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 42. maddesinde, sınavlar, sınav yapıcıların nitelikleri ve eğitimi ile diğer usul ve esasların, İçişleri Bakanlığı’nın uygun görüşü alınarak Milli Eğitim Bakanlığınca çıkarılacak “yönetmelik” ile düzenlenmesi öngörülmüştür.
Bu durumda, dava konusu Yönerge hükümlerinin, 2918 sayılı Kanunun 42. maddesi uyarınca “yönetmelik” ile düzenlenmesi gereken konularda düzenleme getirmesi nedeniyle, anılan Kanuna ve hukuka aykırı olduğu sonucuna ulaşılmaktadır.
– 20.03.2012 gün ve 28239 sayılı Milli Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği’nin 26. maddesinin 3. fıkrası incelendiğinde ise;
Dava konusu düzenlemede “Kurum müdürlüğünce, çalışma izni verilmesi istenen eğitim personelinin (Ek ibare:RG- 5/7/2014-29051) ve diğer personelin bu izne esas olan belgelerini eksiksiz olarak tamamlamak suretiyle evrakı kurumun doğrudan bağlı bulunduğu millî eğitim müdürlüğüne teslim edilir. Nitelik ve şartları uygun bulunanlara müracaattan itibaren 10 gün içinde çalışma izni valilikçe düzenlenir. Valilikten çalışma izni alınmadan personel işe başlatılamaz.” kuralına yer verilmiştir.
5580 saylı Özel Öğretim Kurumları Kanunu’nun “Kurumlarda çalıştırılacak personel” başlıklı 8. maddesinin 7. fıkrasında; kurumların müdürlerinin, kurucu/kurucu temsilcisi tarafından; diğer yönetici ve öğretmen, uzman öğretici ve usta öğreticilerinin ise müdürlerince seçileceği ve çalışma izinlerinin valiliğin iznine sunulacağı, Valiliğin izni alınmadan müdür ile diğer yönetici, öğretmen, uzman öğretici ve usta öğreticilerin işe başlatılamayacağı, 8. fıkrasında ise; gerekli şartları taşıyan yönetici, öğretmen, uzman öğretici ve usta öğreticiler için valilikçe çalışma izni düzenleneceği, çalışma izninin iptalinin yine valilikçe yapılacağı hükmü yer almaktadır.

5580 sayılı Kanunun, Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği’nin dayanakları arasında sayıldığı, dava konusu düzenleme ile de Kanunun 8. maddesi ile aynı yönde düzenleme yapıldığı, davalı idarece 5580 sayılı Kanunun 3. maddesi uyarınca bir özel öğretim kurumu olan özel motorlu taşıt sürücü kurslarının faaliyetlerinin denetiminin ve eğitim-öğretim hizmeti veren bu kurumların işlemlerinin gözetiminin sağlanacağı görülmektedir.
Bu durumda dava konusu düzenlemede üst hukuk normalarına ve hizmet gereklerine aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmaktadır.
Açıklanan nedenlerle, 29.05.2013 gün ve 28661 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliği’nin 17. maddesinin 2. fıkrasının (b) bendi ile aynı Yönetmeliğin 21. maddesi yönünden davanın SÜREAŞIMI nedeniyle REDDİNE, 11.09.2013 gün ve 2415748 sayılı Makam Oluru ile yürürlüğe giren Özel Öğretim Kurumları Standartlar Yönergesi’nin 30. maddesinin 2. fıkrasının (a) bendinin (1) alt bendi yönünden KARAR VERİLMESİNE YER OLMADIĞINA, anılan Yönetmeliğin 17. maddesinin 2. fıkrasının (d) bendi ve aynı Yönetmeliğin 30. maddesi ile 20.03.2012 gün ve 28239 sayılı Milli Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği’nin 26. maddesinin 3. fıkrası yönünden davanın REDDİNE, Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliği’nde değişiklik yapan 04.03.2014 tarih ve 28931 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Yönetmeliğin 3. maddesi ile 02.04.2014 gün ve 1360110 sayılı Makam Oluru ile yürürlüğe giren Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Direksiyon Eğitimi Dersi Sınav Yönergesi’nin 10. maddesinin son cümlesinin İPTALİNE, aşağıda dökümü yapılan …-TL yargılama giderinin haklılık oranı dikkate alınarak …-TL’sinin davacı üzerinde bırakılmasına; …-TL’sinin ise davalıdan alınarak davacıya verilmesine, …-TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine, artan posta ücretinin istemi halinde davacıya iadesine, bu kararın tebliğ tarihinden itibaren 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu’na temyiz yolu açık olmak üzere, 12/12/2017 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.