Danıştay 15. Daire Başkanlığı 2016/920 E. , 2017/235 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONBEŞİNCİ DAİRE
Esas No : 2016/920
Karar No : 2017/235
Davacı :
Davalı :
Vekili :
Davanın Özeti : 29.05.2013 tarih ve 28661 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliği’nin 23. maddesine, 04.03.2014 tarih ve 28931 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Yönetmeliğin 3. maddesiyle eklenen 3. fıkranın; SGK primi ödenmesinin 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun ve ilgili mevzuatta düzenlendiği, yönetmelik ile böyle bir düzenleme yapılmasının yetki yönünden hukuka aykırı olduğu, yalnızca sürücü kursları için böyle bir zorunluluk getirilmesinin eşitlik ilkesine aykırı olduğu, ‘nın kendi faaliyet alanına girmeyen konuda düzenleme yapamayacağı, şirket olarak faaliyet gösteren kursların diğer faaliyet alanlarında çalışanların da denetlenmesinin söz konusu olacağı, Yönetmeliğin yayımından önceki prim borçlarının ödenmiş olması şartının arandığı, geriye yürümezlik ilkesine aykırılık oluşturduğu ileri sürülerek iptali istenilmektedir.
Savunmanın Özeti : Prim borcu ödenmesinin dava konusu düzenlemeyle getirilmediği, zorunluluğun 5510 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu ve ilgili mevzuattan kaynaklandığı, sektör temsilcilerinden gelen talepler doğrultusunda düzenleme yapıldığı, çalışan personelin haklarının korunmaya çalışıldığı, prim borcunu ödemeyerek maliyetini düşüren sürücü kurslarının daha az bedelle eğitim verdikleri bu durumun da haksız rekabete yol açtığı, mevcut kursiyerlerin değişiklikten etkilenmeyeceği, düzenlemenin 04.06.2014 (üç ay sonra) tarihinde yürürlüğe gireceğinin öngörüldüğü, yalnızca motorlu taşıt sürücü kursları için değil özel eğitim ve rehabilitasyon merkezleri için de benzer düzenlemenin öngörüldüğü, bir şirket bünyesinde faaliyet gösteriliyor ise yalnızca sürücü kursunda görevli olan personelin madde kapsamında olduğu, dava konusu düzenlemede hukuka aykırılık bulunmadığı, davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.
Düşüncesi : 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu ve 5580 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu’nda hangi konularda yönetmelik ile düzenleme yapılabileceğinin belirlendiği, sosyal güvenliğe ilişkin işlemlerde 5510 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu’na atıf yapıldığı, davalı idarece yetkisi olmayan bir konuda düzenleme yapıldığı anlaşıldığından, yasal dayanağı bulunmayan dava konusu değişiklikte hukuka uyarlık bulunmadığı, iptali gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Savcısı :
Düşüncesi : Dava; 4.3.2014 gün 28931 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 3. maddesiyle, 29.05.2013 gün ve 28661 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Yönetmeliğin 23. maddesine eklenen 3. fıkranın iptali istemiyle açılmıştır.
Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının, “Yönetmelikler”, başlıklı 124. maddesinde; “Başbakanlık, bakanlıklar ve kamu tüzelkişileri, kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve tüzüklerin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla, yönetmelikler çıkarabilirler.” hükmü yer almıştır.
2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 123. maddesinde; “Motorlu taşıt sürücüsü yetiştirmek, yetişmiş olanlara sınav sonucu sertifika vermek, trafik ile ilgili öğretim ve eğitim yaptırmak üzere kamu kurumları ile diğer hakiki ve hükmi şahıslara Milli Eğitim Gençlik ve Spor Bakanlığınca ilgili mevzuatına göre sürücü kursları açma izni verilir.
Sürücü kurslarının sürücü belgesi cinslerine göre sınıflandırılması, hangi sınıf kursun kimler tarafından açılabileceği, öğretim ve eğitim konuları ile metodu, kurs süreleri, kurslar için eğitim ve öğretimde kullanılacak bina, araç, gereç ve teçhizatın nitelik ve niceliği, teminat miktarları, sertifika sınavlarının esas ve usulleri, sertifika aranmayacak sürücü belgesi sınıfları ve bunların sınavları İçişleri Bakanlığının uygun görüşü üzerine Milli Eğitim Gençlik ve Spor Bakanlığınca çıkartılan yönetmelikle belirlenir.” düzenlemesine yer verilmiştir.
2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu ve 5580 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanununa dayanılarak çıkarılan Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliğinin 23. maddesine 4.3.2014 gün 28931 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Yönetmeliğin 3. maddesiyle eklenen davaya konu 3. fıkrada, “Millî eğitim müdürlüğünce, teorik sınava gireceklerin listesi özel MTSK Modülü üzerinden onaylanmadan önce; kursta istihdam edilenlerin sosyal güvenliklerinin sağlandığına ilişkin aylık prim ve hizmet belgesinin Sosyal Güvenlik Kurumuna verilmiş olması gerekmektedir. Ayrıca bu kurumların Sosyal Güvenlik Kurumuna idari para cezası, prim ve prime ilişkin borçlarının olmaması veya borcu bulunmakla birlikte 21.7.1953 tarihli ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanuna göre tecil ve taksitlendirilmiş ya da özel kanunlara göre yapılandırılmış olup taksitlerinin düzenli ödenmiş olup olmadığı kontrol edilir. Bir önceki ayın primini ödemediği tespit edilen kurslara prim borçlarını ödeyene kadar yeni dönem açmalarına izin verilmez.” düzenlemesine yer verilmiştir.
2918 sayılı Kanununun anılan 123. maddesinde sürücü kursları ile ilgili olarak yönetmelikle düzenlenecek hususlar sayılmış olup, sayılanlar arasında, Sosyal Güvenlik Kurumuna idari para cezası, prim ve prime ilişkin borçları bulunanlarla ilgili bir husus bulunmadığı gibi, 5580 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanununda da na bu konuda düzenleme yapma konusunda yetki veren bir hüküm de yer almamaktadır.
Dava konusu tebliğ hükmü ile, Millî Eğitim Müdürlüğünce, teorik sınava gireceklerin listesi özel MTSK Modülü üzerinden onaylanmadan önce; kursta istihdam edilenlerin sosyal güvenliklerinin sağlandığına ilişkin aylık prim ve hizmet belgesinin Sosyal Güvenlik Kurumuna verilmiş olması, ayrıca bu kurumların Sosyal Güvenlik Kurumuna idari para cezası, prim ve prime ilişkin borçlarının olmaması gerektiği; bir önceki ayın primini ödemediği tespit edilen kurslara prim borçlarını ödeyene kadar yeni dönem açma izni verilmeyeceği öngörülmekteyse de; yukarıda anılan Yasalarda kurs dönemlerinin açılması izni verilmesi için böyle bir koşul aranmadığından, yasada yer almayan bir koşulun tebliğ hükmü ile getirilmesi mümkün bulunmamaktadır.
Öte yandan, davalı idarece, dava konusu tebliğ hükmü ile mevcut sosyal güvenlik mevzuatı hükümlerinin uygulanmasını kontrol etmek, sürücü kurslarında çalışan işçilerin
haklarının korunması ve kimi kuruluşların prim ödemeyerek kurs maliyetlerini, dolayısıyla kurs ücretlerini düşük tutarak haksız rekebete girmesinin önlenmesinin amaçlandığı ileri sürülmekte ise de; belirtilen hususların, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca ilgili kurum mevzuatı çerçevesinde ya da davalı İdarece, ilgili Kanununda yetki verilmesi halinde gereçekleştirilmesi mümkündür.
Açıklanan nedenlerle; 4.3.2014 gün 28931 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 3. maddesiyle, 29.05.2013 gün ve 28661 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Yönetmeliğin 23. maddesine eklenen 3. fıkranın iptali gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Onbeşinci Dairesi’nce, tetkik hakiminin açıklamaları dinlenildikten sonra dosya incelenerek gereği görüşüldü:
Dava, 29.05.2013 tarih ve 28661 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliği’nin 23. maddesine, 04.03.2014 tarih ve 28931 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Yönetmeliğin 3. maddesiyle eklenen 3. fıkranın iptali istemiyle açılmıştır.
2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun 123. maddesinde; 1. fıkrasında, motorlu taşıt sürücüsü yetiştirmek, yetişmiş olanlara sınav sonucu sertifika vermek, trafik ile ilgili öğretim ve eğitim yaptırmak üzere kamu kurumları ile diğer hakiki ve hükmi şahıslara Milli Eğitim Gençlik ve Spor Bakanlığınca ilgili mevzuatına göre sürücü kursları açma izni verileceği, 2. fıkrasında; sürücü kurslarının sürücü belgesi cinslerine göre sınıflandırılması, hangi sınıf kursun kimler tarafından açılabileceği, öğretim ve eğitim konuları ile metodu, kurs süreleri, kurslar için eğitim ve öğretimde kullanılacak bina, araç, gereç ve teçhizatın nitelik ve niceliği, teminat miktarları, sertifika sınavlarının esas ve usulleri, sertifika aranmayacak sürücü belgesi sınıfları ve bunların sınavları İçişleri Bakanlığının uygun görüşü üzerine Milli Eğitim Gençlik ve Spor Bakanlığınca çıkartılan yönetmelikle belirleneceği, 4. fıkrasında; bu madde hükümlerine ve yönetmelikteki şartlara uymadıkları, mülki idare amirlerince görevlendirilen yetkililer veya yetkilileri tarafından tespit edilen kursların sahiplerine, olayın özelliğine göre belirlenecek süre içinde şartlara uymalarının yazılı olarak bildirileceği, bu süre içinde şartların yerine getirilmemesi halinde kurs sahiplerinin 18 000 000 lira hafif para cezası ile cezalandırılacağı, ayrıca, kursun onbeş günden az olmamak üzere mülki amirlerce geçici olarak kapatılacağı, bu sürenin 625 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu hükümleri uyarınca gerekli işlemler sonuçlandırılıncaya kadar uzatılacağı hükmü yer almaktadır.
5580 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu’nun 2. maddesinde; motorlu taşıt sürücüleri kursları bu Kanun kapsamındaki kurumlar arasında sayılmıştır.
Anılan Kanunun “Özlük hakları ve sorumluluklar” başlıklı 9. maddesinin 4. fıkrasında; kurumlarda görev yapan yönetici, öğretmen, uzman öğretici ve usta öğreticilerin, bu Kanun hükümleri saklı kalmak üzere sosyal güvenlik ve özlük hakları yönünden; 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu ile 4857 sayılı İş Kanunu hükümlerine tâbi oldukları; 11. maddesinde ise kurumların ve bu kurumlarda görevli personelin, Bakanlığın denetimi ve gözetimi altında olduğu hüküm altına alınmıştır.
Ayrıca 20.03.2012 tarih ve 28239 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Millî Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği’nin “Özlük hakları” başlıklı 42. maddesinde
de kurumlarda görev yapan eğitim personeli ile diğer personelin, Kanun hükümleri saklı kalmak üzere, sosyal güvenlik ve özlük hakları yönünden, 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile 4857 sayılı İş Kanununun hükümlerine tabi olduğu düzenlenmiştir.
2918 sayılı Kanunun 123. maddesi ve 5580 sayılı Kanununa dayanılarak hazırlanan ve 29.05.2013 tarih ve 28661 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliği’nin (Yönetmelik) “Çalışma planları” başlıklı 23. maddesine 04.03.2014 tarih ve 28931 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Yönetmeliğin 3. maddesiyle eklenen dava konusu 3. fıkrada;
“Millî eğitim müdürlüğünce, teorik sınava gireceklerin listesi özel MTSK Modülü üzerinden onaylanmadan önce; kursta istihdam edilenlerin sosyal güvenliklerinin sağlandığına ilişkin aylık prim ve hizmet belgesinin Sosyal Güvenlik Kurumuna verilmiş olması gerekmektedir. Ayrıca bu kurumların Sosyal Güvenlik Kurumuna idari para cezası, prim ve prime ilişkin borçlarının olmaması veya borcu bulunmakla birlikte 21/7/1953tarihli ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanuna göre tecil ve taksitlendirilmiş ya da özel kanunlara göre yapılandırılmış olup taksitlerinin düzenli ödenmiş olup olmadığı kontrol edilir. Bir önceki ayın primini ödemediği tespit edilen kurslara prim borçlarını ödeyene kadar yeni dönem açmalarına izin verilmez.” düzenlemesi yer almaktadır.
Dava konusu düzenleme ile sosyal güvenlik mevzuatı gereği yapılması gereken işlemlere yer verilmiş ve bu gerekliliklerin yerine getirilmemesi halinde kurslar için idari yaptırım öngörülmüştür.
Yönetmeliğin dayanağı 2918 sayılı Kanuna bakıldığında, davalı idareye yönetmelik ile bu hususta düzenleme yapma yetkisi verilmemiş, bilakis 5580 sayılı Kanunda sosyal güvenlik yönünden kurum personelinin tabi olacağı mevzuata 506 sayılı Kanuna atıf yapılarak açıkça yer verilmiştir.
Motorlu taşıt sürücü kursları yönetici ve personelinin sosyal güvenlik mevzuatı gereği yapması gereken işlemler ve mevzuata aykırılık halinde karşılaşılacak yaptırımlar 5510 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun, Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği, Aylık Prim ve Hizmet Belgesinin Sosyal Güvenlik Kurumuna Verilmesine ve Primlerin Ödenme Sürelerine Dair Usul ve Esaslar Hakkında Tebliğ ve sair mevzuatta ayrıntılı olarak açıklanmıştır.
Bu durumda; yukarıda aktarılan Kanun hükümlerinde hangi konuların yönetmelik ile düzenlenebileceğinin sayma suretiyle belirlenmesi karşısında; davalı idarece açıkça kanuna atıf yapılan ve kendisine takdir hakkı tanınmayan kurumda çalışan yönetici ve personelin sosyal güvenliğine ilişkin işlemlerle ilgili düzenleme yapıldığı ve işlemlerin yerine getirilmemesi halinde yaptırım öngörüldüğü anlaşıldığından, idarece yetki verilmeyen bir konuda düzenleme yapıldığı, dava konusu düzenlemede ilgili Kanun maddelerine uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmaktadır.
Ayrıca davalı idarenin motorlu taşıt sürücü kurslarını denetim yetkisi bulunduğu muhakkak ise de kanun koyucu tarafından sosyal güvenliğe ilişkin yapılan özel düzenlemenin bertaraf edilmesi mümkün değildir. İdarece, yapılan denetimlerde kurumda, mevzuatta öngörüldüğü şekilde eksiklik tespit edildiğinde yine mevzuatta verilen yetki kapsamında yaptırım uygulanabileceği de açıktır.
Bu nedenle motorlu taşıt sürücü kurslarının yeni dönem açmalarını engelleyecek şekilde sosyal güvenlik mevzuatına uygunluğun aranmasına ilişkin yasal dayanağı bulunmayan dava konusu Yönetmelik maddesinde hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle, 29.05.2013 tarih ve 28661 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliği’nin 23. maddesine, 04.03.2014 tarih ve 28931 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Yönetmeliğin 3. maddesiyle eklenen 3. fıkranın İPTALİNE, aşağıda dökümü yapılan yargılama giderinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine, artan posta ücretinin istemi halinde davacıya iadesine, bu karara karşı tebliğ tarihini izleyen otuz (30) gün içinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere, 16/01/2017 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.