Danıştay 15. Daire Başkanlığı 2016/911 E. , 2016/3943 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONBEŞİNCİ DAİRE
Esas No : 2016/911
Karar No : 2016/3943
Davacı :
Karşı Taraf (Davalı) :
Vekili :
Davanın Özeti : 29.05.2013 tarih ve 28661 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliği’nin 4. maddesinin (ç) bendinin; simülatörün bilgisayar sistemi olduğu, trafiğe çıkacak sürücülerin bu araçla pratik kazanamayacağı, mevzuatta öngörüldüğünden fiyatlarının neredeyse bir araçla eşdeğer olduğu, 7. maddesinin 1. fıkrasının; önceki müfredattaki teorik ve pratik ders saatlerinin azaltıldığı, simülatör ile eğitimin sanal olduğu, ‘veya’ denilmek suretiyle simülatörün gerçek araçla eş tutulduğu, 17. maddesinin 2. fıkrasının (d) bendinin; direksiyon eğitiminde kullanılan araçların yalnızca bu amaçla müfredat saatlerinde kullanıldıkları, fiili kullanımlarının 3-4 yılı geçmeyeceği, bu nedenle trafikteki 10 veya 20 yaşındaki araçlarla eş tutulmaması gerektiği, bu fıkranın sürücü kurslarını zarara uğratacağı, 18. maddesinin 2. ve 3. fıkrasının; gerçek eğitim alanında yetişmemiş sürücülerin kazaya neden olacağı, simülatörün gerçek araçla eş tutulmaması gerektiği, 31. maddesinin; müdür veya müdür yardımcısı sayısının sınırlı olduğu, yalnızca bu kişilerin komisyonda yer alma zorunluluğunun sınavları yapılamaz hale getireceği, 33. maddesinin 3. ve 4. fıkrasının; direksiyon sınavında aracın içindekilerin güvenliğinin usta öğretici tarafından sağlanacağı, sürücünün yanına komisyon başkanının değil usta öğreticinin oturması gerektiği zira emniyet pedallarının orada yer aldığı, aksi durumun can ve mal kaybına neden olacağı ileri sürülerek iptali istenilmektedir.
Savunmanın Özeti : Yapılan düzenlemelerin ülkemizde yaşanan trafik kazalarını önleme amacıyla ve Avrupa Birliği müzekkereleri sonucu gerçekleştirildiği, direksiyon eğitimlerinde sürücülere seçenek tanındığı, direksiyon eğitim alanları yanında simülatör ile de eğitim imkanının getirildiği, teknolojik gelişmelere ayak uydurulduğu, yeterli eğitim almayan sürücülerin trafiğe çıkmasının engellenmeye çalışıldığı, sürücü kurslarının direksiyon eğitim alanlarını kiralamak için yüksek meblağlar ödedikleri, bulamayanların da kapanma tehlikesi ile karşılaştığı; 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 123. maddesine göre Bakanlığın eğitimin metodunu, kurs sürelerini ve eğitim-öğretim konularını belirleme yekisinin olduğu, diğer ülkeler ile karşılaştırıldığında kurs saatlerinin çok yüksek olduğunun belirlendiği, bu nedenle teorik ders sayısının azaltıldığı simülatörün bedelinden bahsedilirken verilen eğitimin niteliğinin göz ardı edildiği, simülatör uygulamasının kursiyerin refleks gelişimine yardımcı olacağı, komisyon başkanının ön koltukta oturmasının kursiyerin öz güvenini arttırmaya yönelik olduğu ve sertifika türlerine ve ihtiyaçlarına göre direksiyon dersi saatlerinin belirlendiği, trafik güvenliğinin sağlanmaya çalışıldığı belirtilerek davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.
Düşüncesi : Dava konusu Yönetmeliğin 31. maddesinde davacının iddiaları doğrultusunda değişiklik yapıldığı görüldüğünden konusu kalmayan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığı, diğer maddelerinde ise hukuka, kamu yararına ve hizmet gereklerine aykırılık bulunmadığından davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Savcısı :
Düşüncesi : Dava,29.05.2013 tarih ve 28661 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan ” Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliği’nin 4/1-ç, 7/1, 17/2-d, 18/2-3, 31/1, 33/3-4 maddelerinin iptali istemiyle açılmıştır.
2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun 123.maddesinde; “Motorlu taşıt sürücüsü yetiştirmek, yetişmiş olanlara sınav sonucu sertifika vermek, trafik ile ilgili öğretim ve eğitim yaptırmak üzere kamu kurumları ile diğer hakiki ve hükmi şahıslara Milli Eğitim Gençlik ve Spor Bakanlığınca ilgili mevzuatına göre sürücü kursları açma izni verilir.
Sürücü kurslarının sürücü belgesi cinslerine göre sınıflandırılması, hangi sınıf kursun kimler tarafından açılabileceği, öğretim ve eğitim konuları ile metodu, kurs süreleri, kurslar için eğitim ve öğretimde kullanılacak bina, araç, gereç ve teçhizatın nitelik ve niceliği, teminat miktarları, sertifika sınavlarının esas ve usulleri, sertifika aranmayacak sürücü belgesi sınıfları ve bunların sınavları İçişleri Bakanlığının uygun görüşü üzerine Milli Eğitim Gençlik ve Spor Bakanlığınca çıkartılan yönetmelikle belirlenir…”hükmüne yer verilmiştir.
2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu ve 5580 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanununa dayanılarak çıkarılan Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliği’nin 4.maddesinin ç bendinde; Direksiyon eğitim simülatörü: Kursiyerlere, akan trafikte eğitim alacak düzeye ulaşılmasını sağlamak amacıyla bilinçli araç kullanımının temel unsurlarını kazandırıp, gerçekçi bir trafik akışı ile eğitim almalarını sağlayan yazılım ve donanımı olduğuna ilişkin tanımlama yapılmış, 7.maddesinin1. Fıkrasında da; Bütün sertifika sınıflarında trafik ve çevre dersi 16, ilk yardım dersi 8, araç tekniği dersi 6 saat teorik olarak verilir. Direksiyon eğitim derslerine ise direksiyon usta öğreticisi tarafından kursiyerin akan trafikte eğitim alacak düzeye ulaştığına karar verilinceye kadar direksiyon eğitim alanında veya simülatör üzerinde devam edilir.hükmüne yer verilmiştir.
Anılan yönetmeliğin Direksiyon Eğitim Araçlarının düzenlendiği 17.maddenin 2/d bendinde ise;”Direksiyon eğitim ve sınav aracı olarak kullanılacak bütün araçların yetkili kuruluşlarca muayenesinin yapılmış ve trafiğe çıkması uygun görülmüş olması ve mevsim şartlarına uygun donanıma sahip olması gerekmektedir. Bu araçlardan “A1”, “A2”, “H (motosiklet)”, “H (otomobil)” ve “B” sınıfı direksiyon eğitim ve sınav aracı olarak kullanılacaklar 10 yaşından, “C”, “D”, “E” ve “F”
sınıfı direksiyon eğitim ve sınav aracı olarak kullanılacaklar 20 yaşından büyük olamaz. Araçların yaşı fabrikasından imal edildiği tarihten sonra gelen ilk takvim yılı esas alınarak hesaplanır.”kuralı getirilmiştir.
Yönetmeliğin 18.maddesinin 2.bendinde, Direksiyon eğitim ve sınav aracı olarak kullanılacak bütün araçların yetkili kuruluşlarca muayenesinin yapılmış ve trafiğe çıkması uygun görülmüş olması ve mevsim şartlarına uygun donanıma sahip olması gerekmektedir. Bu araçlardan “A1”, “A2”, “H (motosiklet)”, “H (otomobil)” ve “B” sınıfı direksiyon eğitim ve sınav aracı olarak kullanılacaklar 10 yaşından, “C”, “D”, “E” ve “F” sınıfı direksiyon eğitim ve sınav aracı olarak kullanılacaklar 20 yaşından büyük olamaz. Araçların yaşı fabrikasından imal edildiği tarihten sonra gelen ilk takvim yılı esas alınarak hesaplanır.düzenlemesi ile 3. Bendinde Kurslar; direksiyon eğitim alanlarını ve dinlenme tesisleri ile direksiyon eğitim simülatörüne ilişkin şartlar Genel Müdürlükçe belirlenerek internet sayfasında yayınlanan standartlara uygun şekilde düzenlerler.”şartı öngörülmüştür.
Anılan Yönetmeliğin “Direksiyon eğitimi dersi sınavı uygulama ve değerlendirme komisyonu” başlığını taşıyan 31. maddesinde ise;Direksiyon eğitimi dersi sınavı uygulama ve değerlendirme komisyonu bir başkan ve bir üyeden oluşur. Başkan ve üye; Bakanlıkça verilmiş motorlu taşıt sürücüleri kursu direksiyon eğitimi dersi sınav sorumlusu belgesi bulunan, en az yüksekokul mezunu ve en az üç yıl önce alınmış en az “B” sınıfı sürücü belgesi bulunanlar arasından oluşturulur. Komisyonun oluşum ve görevlerine ilişkin diğer usul ve esaslar Genel Müdürlükçe belirlenir.”düzenlemesi yer almaktadır.Ayrıca direksiyon eğitimi dersi sınav uygulama ve değerlendirme komisyonu üyelerinin araçlardaki yerlerini belirleyen33.maddenin 3 ve 4. Bendlerinde “B”, “E” ve “H otomobil” sınıfı sertifika sınavında aday aracın sürücü koltuğunda, direksiyon eğitimi dersi sınav uygulama ve değerlendirme komisyonu başkanı öndeki diğer koltukta ve kurumda görevli direksiyon usta öğreticisi ile direksiyon eğitimi dersi sınav uygulama ve değerlendirme komisyonu üyesi ise bir sonraki koltukta oturur.
“C” ve “D” sınıfı sertifika sınavında, sınav aracında sürücü koltuğu dışında tek koltuk olması hâlinde sınav, komisyon başkan ve üyesinin ayrı ayrı katılacağı ve toplam sınav süresini geçmeyecek şekilde iki aşamada yapılır. Aday aracın sürücü koltuğunda, direksiyon eğitimi dersi uygulama ve değerlendirme komisyonu başkanı ve üyesi öndeki diğer koltukta oturur. Sınav aracında sürücü koltuğu dışında iki veya daha fazla koltuk olması hâlinde araç içinde oturma şeklinde üçüncü fıkra hükümleri uygulanır.kuralına yer verilmiştir.
Yönetmeliğin 4/1-ç bendi ile ilgili olarak;
Trafik eğitimi konusunda duyulan ihtiyacın giderilmesinde önemli bir olacağı düşünülen ve oyun çekiciliği taşıyan simülatörün, başlangıç seviyesindeki sürücülerin sanal, riskten uzak bir ortamda direksiyon başında sürücülük yeteneğini geliştirme fırsatını bulmalarına yardımcı olmaktadır.
Simülatör eğitimi ile kullanıcılar yaptıkları hataların sonuçlarını görerek ve trafikkentin sanal dünyasında herhangi bir tehlikeden uzak olarak deneyim kazanacaklardır.
Bu kapsamda yönetmelikte similatör eğitiminin yapılmasının sağlanmasına yönelik olarak
direksiyon eğitim similatörü tanımı getirilmesinde hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
İptal isteminde bulunulan 7.maddenin 1.fıkrasına gelince;
Similatör ile sanal bir ortamda adaylara başlangıçta verilen eğitimde yeterli olacağı konusunda herhangi bir tereddüt bulunmamakta ise de, bu eğitimin akan trafikte verilecek eğitimle bir tutulmasına olanak bulunmamaktadır.
Eğitim derslerine, usta öğreticisi tarafından akan trafikte eğitim alacak düzeye ulaşıncaya kadar eğitim alanında veya simülatör üzerinde devam edilmesi şeklinde yapılan düzenlemede ise ‘veya’ ile bağlamak suretiyle similatör ya da eğitim alanında trafik eğitiminin birbirinin yerine ikame edilebileceği gibi bir anlamın çıkması sonucunu doğuracağından her iki eğitim de ayrıca önemli olmakla birlikte birbirinin yerine kullanılmasında direksiyon eğitiminin bir yanının yetersiz kalması sonucunu doğuracaktır.
Bu haliyle uygulamanın ne şekilde yapılması gerektiğinin daha açık ifadelerle ortay konulmadan yapılan düzenlemede hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
Yönetmeliğin 17.maddesinin 2/d bendi ile 18.maddesinin 2. fırasında yer alan düzenlemenin birlikte incelenmesi ile ilgili olarak;
Söz konusu maddeler ile sürücü eğitiminde kullanılan araçlara yaş sınırı getirilmek suretiyle belli bir standardın altında olmaması amaçlanmış olamakta ve bu durumun esasen sürücü adaylarının teknolojik olarak daha yeni araçlarla eğitim almasının adayların araç kullanımına daha kolay adapte olmalarına yardımcı olacağı hususunda herhangi bir şüphe bulunmamakla birlikte, araçların trafikten çekilmeleri ancak belli hallerde mümkün olmakta iken ve bunun dışında peryodik bakımları yaptırılan ve mevzuat gereği trafikte bulunmalarında sakınca bulunmayan araçların sadece sürücü kurslarında kullanılmasını engelleyen düzenlemede mevzuata uyarlık bulunmamaktadır.
Yönetmeliğin 18.madesinin 3.fırasına gelince;
Adayların eşit ve aynı derecede eğitim almalarının sağlanması ve direksiyon eğitiminin başlangıç safhasında öngörülen pist y da simülatör eğitiminin ileri düzeyde yerine getirilmesi için belli standartların belirlenmesi ve tüm kursların bu kriterlere göre donanımlarını uygun hale getirmeleri hususunda Genel Müdürlüğe yetki verilmesine ilişkin düzenlemede hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
Yönetmeliğin 31. Maddesinin 1.fıkrasının iptal istemine gelince;
Anılan madde ile direksiyon eğitimi dersi sınav uygulama ve değerlendirme komisyonunun oluşumu düzenlenmiş olmakla birlikte ve hernekadar dvacı tarafından da komisyonun bu oluşum şekli ile sınavların yapılmasının imkansız hale geleceğinden ‘sınav yürütme kurulu ya da komisyonu’ şeklinde bir oluşuma yer verilmesi gerektiği iddia edilmekte ise de; sözkonusu yönetmeliğin uygulamasına yönelik olarak Özel Öğretim Kurumları Genel Müdürlüğünce çıkarılan 02/04/2014 tarih ve 1365421 saylı yönergenin 5.maddesinde direksiyon eğitimi dersi sınav yürütme komisyonunun oluşumu düzenlenmiş, buna göre Büyükşehir olmayan il merkezi ve ilçelerde Milli Eğitim Müdürü’nün onayıyla her sınav için Maarrif Müfettişleri Başkanı
veya kursların iş ve işlemlerini yürütmekle görevli Milli Eğitim Müdür Yardımcısı başkanlığında biri kursların iş ve işlemlerini yürütmekle görevli Şube Müdürü diğeri Milli Eğitim Müdür Yardımcısı /Şube Müdürü olmak üzere üç kişiden oluşacağı , Büyükşehir statüsünde olan illerin bütün ilçelerinde ve diğer illerin ilçelerinde İlçe Milli Eğitim Müdürü’nün veya görevlendireceği Şube Müdürü’nün başkanlığında, biri kurslara bakmakla görevli iki Şube Müdürü olmak üzere üç kişiden oluşacağı, İlçe Milli Eğitim Müdürlüğünde iki Şube Müdürü bulunmaması durumunda üye sayısının Milli Eğitim Müdürlüğünce okul müdürlerinden seçilerek tamamlanacağı düzenlemesi yapilmıştır.
Bu haliyle direksiyon sınavlarının aksamadan yapılabilmesi için gerekli düzenlemelerin yapıldığı görülmekle yönetmelikte direksiyon eğitimi dersi sınavı uygulama ve değerlendirme komisyonunun oluşumunun düzenlenmesinde mevzuata aykırılık bulunmamaktadır.
Yönetmeliğin 33.maddesinin 3 ve 4. fıkralarının iptal istemine gelince;
Direksiyon eğitmenleri uzun eğitimler sonucu sürüş deneyimini kazanmaktadırlar. Bu da tehlike durumunda gerekli müdahalenin rahatlıkla yapılmasına olanak sağlamaktadır.
Sürücü adaylarının sınav esnasındaki heyecan ve panik olma durumları da dikkate alındığında oluşabilecek ani durumlarda önde bulunanların direksiyon veya frene müdahale ederek olası bir kazayı bertaraf edebilmesi gerekmektedir.Bu da birikim ve eğitim sonucu oluşabilmektedir.
Bu durumda uygulama ve değerlendirme komisyonu üyelerinden birinin sürücü koltuğu dışındaki diğer koltuğa oturmasında kaza durumunun önlenmesinde sakıncalar oluşturabileceğinden hukuka uyarlık bulunmamıştır.
Açıklanan nedenlerle yönetmeliğin iptal isteminde bulunulan 7/1 ve 33/3-4.fıkralarının iptali,4/1-ç, 18/3, 31/1.maddelerine yönelik talebin ise reddi gerekeceği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Onbeşinci Dairesi’nce Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlenip dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
Dava, 29/05/2013 günlü, 28661 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliği’nin 4. maddesinin (ç) bendinin, 7. maddesinin 1. fıkrasının, 17. maddesinin 2. fıkrasının (d) bendinin, 18. maddesinin 2. ve 3. fıkralarının, 31. maddesinin ve 33. maddesinin 3. ve 4. fıkralarının iptali istemiyle açılmıştır.
2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun 123. maddesinin; 1. fıkrasında, motorlu taşıt sürücüsü yetiştirmek, yetişmiş olanlara sınav sonucu sertifika vermek, trafik ile ilgili öğretim ve eğitim yaptırmak üzere kamu kurumları ile diğer hakiki ve hükmi şahıslara Milli Eğitim Gençlik ve Spor Bakanlığınca ilgili mevzuatına göre sürücü kursları açma izni verileceği, 2. fıkrasında; sürücü kurslarının sürücü belgesi cinslerine göre sınıflandırılması, hangi sınıf kursun kimler tarafından açılabileceği, öğretim ve eğitim konuları ile metodu, kurs süreleri, kurslar için eğitim ve öğretimde kullanılacak bina, araç, gereç ve teçhizatın nitelik ve niceliği, teminat miktarları, sertifika sınavlarının esas ve usulleri, sertifika aranmayacak sürücü belgesi sınıfları ve bunların sınavları İçişleri Bakanlığının uygun görüşü üzerine Milli Eğitim Gençlik ve Spor Bakanlığınca çıkartılan yönetmelikle belirleneceği hükmü yer almaktadır.
– Öncelikle dava konusu Yönetmeliğin; direksiyon eğitim simülatörünün kursiyerlere, akan trafikte eğitim alacak düzeye ulaşılmasını sağlamak amacıyla bilinçli araç kullanımının temel unsurlarını kazandırıp, gerçekçi bir trafik akışı ile eğitim almalarını sağlayan yazılım ve donanımı ifade ettiğini düzenleyen 4. maddesinin (ç) bendinde; eğitim metodunu belirleme yetkisini haiz idarece motorlu taşıt sürücüleri kurslarında direksiyon eğitimi derslerinde yeni kullanılacak olan simülatörün tanımının yapılmasında hukuka ve mevzuata aykırılık görülmemiştir.
– Yönetmeliğin “Sertifika sınıflarının eğitim süreleri” başlıklı 7. maddesinin 1. fıkrasında; “Bütün sertifika sınıflarında trafik ve çevre dersi 16, ilk yardım dersi 8, araç tekniği dersi 6 saat teorik olarak verilir. Direksiyon eğitim derslerine ise direksiyon usta öğreticisi tarafından kursiyerin akan trafikte eğitim alacak düzeye ulaştığına karar verilinceye kadar direksiyon eğitim alanında veya simülatör üzerinde devam edilir.” düzenlemesi yer almaktadır.
Mülga 03.02.1987 gün ve 19361 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliği’nin 6. maddesinde; sürücü kurslarında verilecek teorik dersler; ilkyardım dersi, trafik mevzuatı ve kuralları dersi, motor ve araç tekniği dersi ile uygulama şeklindeki direksiyon eğitimi dersi olarak sayıldığı, ders saatlerinin standart değil sertifika sınıflarına göre farklı düzenlendiği, teorik ders saatlerinin en az 30, en fazla 56 saat olduğu, en çok tercih edilen “B” sınıfı sertifika için 56 saat teorik ders zorunluğunun bulunduğu, direksiyon eğitimi derslerinin ise en az 10 saat olduğu görülmektedir.
26.10.1992 tarih ve 21387 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliğinin Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi Hakkında Yönetmeliğin 2. maddesinde ders saatlerinde değişiklik yapılarak bu kez teorik ders saatleri en az 32, en fazla 63 saat olarak belirlenmiştir.
Dava konusu değişiklik ile teorik dersler; trafik ve çevre dersi, ilk yardım dersi, araç tekniği dersi olarak değiştirilmiş, ders saatleri ise azaltılmış; direksiyon eğitimi derslerinde ise herhangi bir saat sınırı belirlenmemiştir.
Değişiklikten önce Avrupa ülkeleri ile kıyaslandığında en çok teorik ders saatinin ülkemizde olduğu gerçeği ile karşılaşılmaktadır. Sürücü kurslarında; kursiyerlerin tanıdık olmadığı, müfredatından şikayetçi oldukları motor dersi kaldırılarak sürücülerin aracın teknik özelliklerini tanıyarak gerekli bakım ve onarımını yapmaları / yaptırmaları, trafikte iken yaşayacakları problemleri pratik yollarla çözebilmeleri için gereken bilgilerin verilmesinin amaçlandığı; trafik ve çevre dersi eğitim programı içerisinde, trafik psikolojisi, trafik mevzuatı, trafik kazaları ve cezalar, araçların tescili ve muayeneleri, teknik şartları, sürücü belgeleri ve sürücülerle ilgili hususların düzenlendiği, Talim Terbiye Kurulu Başkanlığının 04.06.2013 tarih ve 50 sayılı kararı ile söz konusu ders programlarının kabul edildiği görülmektedir.
Direksiyon eğitimi derslerinde ise kursiyerin akan trafikte eğitiminden önce direksiyon eğitim alanında veya simülatör üzerinde eğitim verileceği düzenlenmiştir. Davacı tarafından direksiyon eğitim alanında eğitilmeden trafiğe çıkan sürücülerin güvenliği olumsuz yönde etkileyeceği ileri sürülse de dava konusu düzenlemede; kursiyerlerin akan trafiğe çıkmadan önce eğitilmelerinin zorunlu olduğu, söz konusu direksiyon eğitiminin iki aşamalı öngörüldüğü ve kursiyer ile bire bir çalışan usta öğreticiler tarafından akan trafiğe çıkabileceği konusunda kanaat oluşana dek eğitimlerin devam edeceği öngörülerek kursiyerleri ve usta öğreticileri kısıtlayan herhangi bir düzenleme yapılmamıştır.
Ayrıca anılan düzenleme ile davalı idare tarafından direksiyon eğitim alanlarının kaldırılmasının öngörülmediği, Yönetmeliğin tamamı incelendiğinde de böyle bir sonuca varılamayacağı, kaldı ki mevzuatta da direksiyon eğitim alanının motorlu taşıt sürücü kursunda bulunması gereken bölümlerden biri olmaya devam ettiği; değişen ve gelişen günümüz koşullarına uygun olarak direksiyon eğitim alanları yanında simülatör kullanma imkanının da getirildiği, bu anlamda kurslara seçenek tanındığı görülmektedir.
Kaldı ki 18.08.2015 tarih ve 8163923 sayılı Özel Öğretim Kurumları Standartlar Yönergesinin 4. maddesinde; direksiyon eğitim alanının (Pist); motorlu taşıt sürücüleri kurslarının direksiyon eğitimi derslerinin yapılmasına uygun düzenlenmiş alanı ifade ettiği belirtilmekte; 29. maddesinin 1. fıkrasının 8. bendinde ise direksiyon eğitim alanı, motorlu taşıt sürücü kurslarında bulunması gereken bölümlerden biri olarak sayılmaya devam etmektedir.
Bu durumda öğretim ve eğitim konuları ile metodu ve kurs sürelerini belirleme konusunda takdir yetkisini haiz idare tarafından yapılan düzenlemede kamu yararına, hizmet gereklerine ve hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmaktadır.
– Yönetmeliğin “Direksiyon eğitim araçları” başlıklı 17. maddesinin 2. fıkrasının (d) bendinde; “Direksiyon eğitim ve sınav aracı olarak kullanılacak bütün araçların yetkili kuruluşlarca muayenesinin yapılmış ve trafiğe çıkması uygun görülmüş olması ve mevsim şartlarına uygun donanıma sahip olması gerekmektedir. Bu araçlardan “A1”, “A2”, “H (motosiklet)”, “H (otomobil)” ve “B” sınıfı direksiyon eğitim ve sınav aracı olarak kullanılacaklar 10 yaşından, “C”, “D”, “E” ve “F” sınıfı direksiyon eğitim ve sınav aracı olarak kullanılacaklar 20 yaşından büyük olamaz. Araçların yaşı fabrikasından imal edildiği tarihten sonra gelen ilk takvim yılı esas alınarak hesaplanır.” düzenlemesine yer verilmiştir.
Davacı tarafından yaş sınırının motorlu taşıt sürücü kurslarının maliyetlerini arttıracağı ileri sürülerek iptali talep edilmekte ise de davalı idarenin, eğitim ve öğretimde kullanılacak araçların niteliğini belirleme yetkisinin bulunduğu, yaşının büyük olması nedeniyle kullanımı da güçleşen araçların direksiyon eğitimlerinde kullanılmamasının kursiyerlere kolaylık sağlayacağı, bununla birlikte trafik güvenliğine de katkıda bulunacağı hususları göz önünde bulundurulduğunda dava konusu düzenlemede kamu yararına, hizmet gereklerine ve hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
– Yönetmeliğin “Direksiyon eğitim alanı ve direksiyon eğitim simülatörü” başlıklı 18. maddesinin 2. fıkrasında; direksiyon eğitim simülatörünün; kursiyerlerin değerlendirilebilmesine ilişkin kriterler sunması, gerçek araç donanımlarına, algı ve refleks ölçen senaryolara sahip olması, her sürücü adayına ait eğitim kayıtlarını ve sonuçlarını arşivleyebilmesi gerektiği; 3. fıkrasında ise kursların; direksiyon eğitim alanlarını ve dinlenme tesisleri ile direksiyon eğitim simülatörüne ilişkin şartların Genel Müdürlükçe belirlenerek internet sayfasında yayınlanan standartlara uygun şekilde düzenleyecekleri kurallarına yer verilmiştir.
Dava konusu 2. fıkrada direksiyon eğitimlerinde kullanılabilecek olan simülatörlerin taşıması gerek özelliklere yer verildiği; 3. fıkrada öngörüldüğü şekilde Özel Öğretim Kurumları Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan 11.09.2013 tarih ve 2415748 sayılı makam oluru ile değişiklik yapılan, özel öğretim kurumlarının bütün bölümleri ile kullanılacak araç gereçlerin standartlarını belirlemeyi amaçlayan Özel Öğretim Kurumları Standartlar Yönergesinin 29 ve devamı maddelerinde motorlu taşıt sürücüleri kurslarının standartlarının düzenlendiği görülmektedir.
Bu durumda dava konusu fıkralarda hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmaktadır.
– Yönetmeliğin “Direksiyon eğitimi dersi sınavı uygulama ve değerlendirme komisyonu” başlıklı 31. maddesi; direksiyon eğitimi dersi sınavı uygulama ve değerlendirme komisyonu il/ilçe millî eğitim müdürünün başkanlığında, biri il eğitim denetmenleri başkanı/millî eğitim müdür yardımcısı/şube müdürü ve diğeri kursların iş ve işlemlerini yürütmekle görevli millî eğitim müdür yardımcısı/şube müdürü olmak üzere bir başkan ve iki üyeden oluşturulacağı, komisyonun oluşum ve görevlerine ilişkin diğer usul ve esaslar Genel Müdürlükçe belirleneceği düzenlemesini haizdir.
Dava konusu 31. madde 29.05.2013 tarihinde yürürlüğe girdikten yaklaşık yirmi gün sonra 20.06.2013 tarih ve 28683 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Yönetmeliğin 1. maddesi ile “Direksiyon eğitimi dersi sınavı uygulama ve değerlendirme komisyonu bir başkan ve bir üyeden oluşur. Başkan ve üye; en az yüksekokul mezunu ve en az üç yıl önce alınmış “B” sınıfı sürücü belgesi bulunanlar arasından oluşturulur. Komisyonun oluşum ve görevlerine ilişkin diğer usul ve esaslar Genel Müdürlükçe belirlenir.” şeklinde yeniden düzenlenmiştir.
Görüldüğü üzere; direksiyon eğitimi dersi sınavı uygulama ve değerlendirme komisyonunun müdür veya müdür yardımcısından oluşmasının, sayısının sınırlı olduğu, yalnızca bu kişilerin komisyonda yer alma zorunluluğunun sınavları yapılamaz hale getireceği şeklinde düzenlemenin yaratacağı olumsuzluklar ileri sürülerek dava açılmış; yukarıda aktarılan Yönetmelik değişikliği ile davacının iddiaları yönünde komisyonu oluşturacakların müdür veya müdür yardımcısı olması zorunluluğu kaldırılmıştır.
Bu durumda davacı lehine olan bu değişikliğin iptali istendiğinden ve bakılmakta olan davada düzenleyici işlemle birlikte herhangi bir bireysel işlemin de iptali istenmediğinden, dava açıldıktan sonra değiştirilen Yönetmeliğin 31. maddesi hakkında karar verilmesine olanak bulunmamaktadır.
– Yönetmeliğin “Direksiyon eğitimi dersi sınav uygulama ve değerlendirme komisyonu üyelerinin araçlardaki yerleri” başlıklı 33. maddesi 3. fıkrasında; “B”, “E” ve “H otomobil” sınıfı sertifika sınavında aday aracın sürücü koltuğunda, direksiyon eğitimi dersi sınav uygulama ve değerlendirme komisyonu başkanı öndeki diğer koltukta ve kurumda görevli direksiyon usta öğreticisi ile direksiyon eğitimi dersi sınav uygulama ve değerlendirme komisyonu üyesi ise bir sonraki koltukta oturacağı, 4. fıkrasında ise; “C” ve “D” sınıfı sertifika sınavında, sınav aracında sürücü koltuğu dışında tek koltuk olması hâlinde sınav, komisyon başkan ve üyesinin ayrı ayrı katılacağı ve toplam sınav süresini geçmeyecek şekilde iki aşamada yapılacağı, aday aracın sürücü koltuğunda, direksiyon eğitimi dersi uygulama ve değerlendirme komisyonu başkanı ve üyesi öndeki diğer koltukta oturacağı, sınav aracında sürücü koltuğu dışında iki veya daha fazla koltuk olması hâlinde araç içinde oturma şeklinde üçüncü fıkra hükümleri uygulanacağı düzenlenmiştir.
Özel Öğretim Kurumları Genel Müdürlüğü’nün 12.08.2014 tarih ve 332624 sayılı “MTSK Yönetmelik ve Yönerge’de Yaşanan Tereddütlerle İlgili Açıklamalar” konulu Genelgesi’ nde direksiyon eğitimi dersi sınavında sınav sürecini kontrol edecek ve denetleyecek personelin 120 veya 96 saatlik eğitimi tamamlamaları gerektiği, “Sınav Sorumlusu ve Yetki Belgesi” olmayanlara sınav uygulama ve değerlendirme komisyonlarında görev verilmeyeceği kurala bağlanarak bu görevleri ifa edecek personelde aranan niteliklere yer verildiği görülmektedir.
Bu durumda direksiyon eğitimi uygulama sınavında sürücünün yanında sınav sürecini kontrol edecek görevlilerin oturmasının trafik güvenliği açısından tehlike yaratmayacağı zira bu kişilerin de sınav esnasında trafik güvenliğini sağlayabilecek kadar eğitim aldıkları görülmektedir.
Ayrıca dava konusu düzenleme ile sürücü adayı ile sınav öncesinde çalışma yapan direksiyon usta öğreticisinin sınava müdahale etme ihtimali de ortadan kaldırılmış; sınav komisyonunun sürücü adayının kabiliyetini gerçekçi olarak tespit edebilmesi sağlanmış olacaktır.
Bu nedenle dava konusu düzenlemede kamu yararına, hizmet gereklerine ve hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle, konusu ve esasının incelenme olanağı kalmayan 29/05/2013 günlü, 28661 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliği’nin 31. maddesi hakkında KARAR VERİLMESİNE YER OLMADIĞINA, diğer maddeler yönünden davanın REDDİNE, aşağıda dökümü yapılan …-TL yargılama giderinin haklılık oranı dikkate alınarak …-TL’sının davacı üzerinde bırakılmasına; …-TL yargılama giderinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine, Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca belirlenen …-TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine, artan posta ücretinin istemi halinde davacıya iadesine, bu kararın tebliğ tarihinden itibaren 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu’na temyiz yolu açık olmak üzere, 31/05/2016 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.