Danıştay 15. Daire Başkanlığı         2016/9022 E.  ,  2018/3377 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONBEŞİNCİ DAİRE
Esas No : 2016/9022
Karar No : 2018/3377

Temyiz Eden (Davalı) :
Karşı Taraf (Davacı) :
Vekili :
İstemin Özeti : …. İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…; K:… sayılı kararının hukuka uygun olmadığı ileri sürülerek temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
Savunmanın Özeti : Savunma verilmemiştir.
Düşüncesi : Temyize konu İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Hüküm veren Danıştay Onbeşinci Dairesi’nce gereği görüşüldü:
Dava; davacı şirkete Karayolu Taşıma Yönetmeliğinin 43/20 maddesine aykırı hareket ettiğinden bahisle Yönetmeliğin 76/1-n maddesi uyarınca 10 uyarma verilmesine ilişkin 25.12.2015 tarih ve 18231 sayılı işlemin iptali istemiyle açılmıştır.
…. İdare Mahkemesince; davacı şirket tarafından işletilen terminalde tavan ücret tarifelerine uyulmadığı yolundaki şikayetler üzerine yapılan denetim sonucunda düzenlenen tutanağa istinaden davacı şirketin Bakanlık tarafından çıkarılan ilgili Tebliğe aykırı hareket ettiğinin tespit edildiği gerekçesiyle dava konusu işlemin tesis edildiği, davacı şirketin Tebliğ ile belirlenen ücret tarifelerine uyma zorunluluğu bulunduğu kuşkusuz ise de, tarife ile belirlenen ilke ve kuralları ihlal eder şekilde ücretlendirme yapıldığının, otogarda yapılacak fiili denetim sonucunda firmalardan fazla ücret tahsil edildiğini somut olarak ortaya koyan tarih, firma/plaka bilgileri, güzergah bilgileri ile otogar çıkış fişleri ve bilgisayar kayıtları gibi somut verilere dayanılarak hazırlanacak rapor ile ortaya konulmasından sonra işlem tesis edilmesi gerektiği, bu durumda yalnızca şikayetçi dilekçeleri, bu dilekçeler ekinde yer alan otogar çıkış fişleri ile somut tespit içermeyen tutanağa dayanılarak tesis edilen dava konusu işlemde, hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Davalı idare tarafından, İdare Mahkemesi kararının hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
655 sayılı Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’nin “Görevler” başlıklı 2. maddesinin (a) bendinde; ulaştırma, denizcilik, haberleşme ve posta iş ve hizmetlerinin geliştirilmesi, kurulması, kurdurulması, işletilmesi ve işlettirilmesi hususlarında, ilgili kurum ve kuruluşlarla koordinasyon içerisinde, milli politika, strateji ve hedefleri belirlemek ve uygulamak, gerektiğinde güncellemek anılan Bakanlığın görevleri arasında sayılmış olup, “Karayolu Düzenleme Genel Müdürlüğü” başlıklı 10. maddesinin (b) bendinde; karayolu taşımacılığı alanında taşımacı, organizatör, acente, komisyoncu, lojistik işletmecisi, terminal işletmecisi ve benzeri faaliyette bulunanların hizmet esasları, mali yeterlik ve mesleki saygınlık şartlarını belirlemek, bunları yetkilendirmek ve denetlemek, (ğ) bendinde; karayolu ulaşımını geliştirmek ve serbest, adil, sürdürülebilir bir rekabet ortamı sağlamak amacıyla sınırlı olmak üzere; kullanımı ücrete tabi olan her çeşit karayolu, köprü ve tünel ücretleri, terminal kullanım ücretleri ile taşımacılık faaliyetlerine ilişkin gerektiğinde taban ve tavan ücret tespit etmek ve uygulamasını denetlemek ‘Düzenleme yetkisi’ başlıklı 34. maddesinde ise; Bakanlığın; görev, yetki ve sorumluluk alanına giren ve kanunla belirlenmiş konularda idari düzenlemeler yapabileceği hüküm altına alınmıştır.
4925 sayılı Karayolu Taşıma Kanunu’nun 1. maddesinde; Kanunun, karayolu taşımalarının ülke ekonomisinin gerektirdiği şekilde düzenlenmesi, taşımada düzen ve güvenliğin sağlanması, taşımacı, acente ve taşıma işleri komisyoncuları ile nakliyat ambarı ve kargo işletmeciliği ve benzeri hizmetlerin şartlarının belirlenmesi, taşıma işlerinde istihdam edilenlerin niteliklerinin, haklarının ve sorumluluklarının saptanması, karayolu taşımalarının diğer taşıma sistemleri ile birlikte ve birbirini tamamlayıcı olarak hizmet vermesi ve mevcut imkânların daha yararlı bir şekilde kullanılmasının sağlanması amacıyla çıkarıldığı, 11. maddesinde; düzenli yolcu ve eşya taşımaları, nakliyat ambarı ve kargo işletmeciliği ücret tarifelerinin, yetki belgesi sahiplerince geçerlilik süresi de belirtilmek suretiyle hazırlanacağı ve Bakanlığa bildirileceği, ücret tarifelerine uyulması ve bu tarifelerin görülebilecek şekilde işyeri, terminal ve bilet satış yerlerine asılması ve taşıtlarda bulundurulmasının zorunlu olduğu, yolcu ve eşya taşıma, yükleme, boşaltma, depolama ve aktarma hizmetleri de dahil olmak üzere ücret tarifelerinin, ülke ekonomisi ve kamu yararı aleyhine sonuç vermesi ve aşırı ücret uygulanması veya rekabet ortamının bozulması halinde ve gerektiğinde taban ve tavan ücretlerinin Bakanlıkça tespit edilebileceği, 34. maddesinde ise; bu Kanunun yürürlüğe girmesinden itibaren altı ay içinde taşımacılık, acente ve taşıma işleri komisyonculuğu ile nakliyat ambarı ve kargo işletmeciliği yapmak isteyen gerçek ve tüzel kişilerde aranacak şartlar, verilecek yetki belgeleri ve taşıt belgeleri, her belge türü için gerekli olan taşıt kapasiteleri, taşıtların yaşı, nitelikleri, istiap hadleri ve terminal hizmetlerinde öngörülecek hususları düzenleyen yönetmeliklerin Bakanlıkça hazırlanarak Resmî Gazetede yayımlanacağı belirtilmiştir.
11.06.2009 tarih ve 27255 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren ve işlem tarihinde yürürlükte bulunan Karayolu Taşıma Yönetmeliği’nin “Yetki belgesi türleri” başlıklı 6. maddesinin 14. fıkrasında; “T türü yetki belgesi: Terminal işletmeciliği yapacak gerçek ve tüzel kişiler ile kamu kurum ve kuruluşlarına verilir ve aşağıdaki türlere ayrılır: a) T1 yetki belgesi: Büyükşehir Belediyesi sınırları içinde yolcu terminali işletmeciliği yapacaklara, b) T2 yetki belgesi: Büyükşehir Belediyesi sınırları dışında kalan yerleşim birimlerinde yolcu terminali işletmeciliği yapacaklara, c) T3 yetki belgesi: Eşya terminali işletmeciliği yapacaklara verilir.” düzenlemesine yer verilmiş olup; Yönetmeliğin “Yetki belgesi sahiplerinin yükümlülükleri” başlıklı 43. maddesinin 20. fıkrasında; “Yetki belgesi sahipleri, faaliyetleriyle ilgili olarak Bakanlıkça yayımlanan tebliğlere, yönergelere ve genelgelere uymakla yükümlüdürler.” ve “Uyarma” başlıklı 76. maddesinin 1. fıkrasının (n) bendinde ise; “43 üncü maddesinin (…) yirminci, yirmibeşinci ve yirmialtıncı fıkralarına aykırı hareket edenlere her fıkra için 10 uyarma verilir.” hükümlerine yer verilmiştir.
Yukarıda aktarılan mevzuat uyarınca 17.11.2012 tarih ve 28470 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 65 numaralı Karayolu Yolcu Taşımacılığında Kullanılan Terminallere İlişkin Tavan Ücret Tarifeleri Hakkında Tebliğ’in ekinde yolcu terminal tavan ücret tarifesinin yayınlandığı, anılan tarifede 100 km üstü taşımalarda 46 koltuklu ve üzeri araçlar için terminal ücretinin 75,00 TL, terminali ara durak olarak kullanan araçlar için ise bu ücretin 23,00 TL olarak belirlendiği, Tebliğ’de en son nüfus sayımına göre terminalin bulunduğu ilin nüfusuna göre bu ücretin ne kadarının alınacağına ilişkin oranların düzenlendiği, bu kapsamda nüfusu 500.000 – 1.000.000 arası olan yerlerde tavan ücretin %70’ini aşmamak kaydıyla ücret alınacağının kurala bağlandığı görülmüş olup; 04.11.2015 tarih ve 29552 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 70 numaralı Karayolu Yolcu Taşımacılığında Kullanılan Terminallere İlişkin Tavan Ücret Tarifeleri Hakkında Tebliğ’de de anılan tavan ücretlerin sırasıyla 80,00 TL ve 27,00 olarak düzenlendiği ve nüfusu 500.000 – 1.000.000 arası olan yerlerde tavan ücretin %60’ini aşmamak kaydıyla ücret alınacağının kurala bağlandığı görülmektedir.
Dava dosyasının incelenmesinden; davacı şirketin T1 yetki belgesiyle … Şehirlerarası Otobüs Terminali’ni işlettiği, terminalde tavan ücret tarifelerine uyulmadığı yolundaki şikayetler üzerine idarece yapılan denetim sonucunda davacı şirketin Bakanlık tarafından çıkarılan ilgili Tebliğe aykırı olarak fazla ücret aldığının tespit edildiği gerekçesiyle Karayolu Taşıma Yönetmeliği’nin 43/20 maddesine aykırı hareket ettiğinden bahisle Yönetmeliğin 76/1-n maddesi uyarınca 10 uyarma verilmesine ilişkin işlemin tesis edildiği, görülmekte olan davanın bu işlemin iptali istemiyle açıldığı anlaşılmaktadır.
Olayda; işleme esas alınan şikayet dilekçelerine ekli 01.07.2015, 02.07.2015 ve 10.07.2015 tarihli otogar çıkış faturaları incelendiğinde; davacı şirket tarafından ara durak kullanımı için 25,00 TL, terminal kullanımı için 80,00 TL olarak fatura kesildiği görülmüştür. 04.11.2015 tarihi öncesi için uygulanan 65 numaralı Tebliğde belirlenen tavan ücretler ve Samsun İli’nin nüfusunun 500.000 – 1.000.000 arasında olması nedeniyle bu ücretlerin %70’inin uygulanabileceği göz önüne alındığında; davacı şirket tarafından alınması gerekli tavan ücretlerin sırasıyla 16,10 TL ve 52,50 TL olarak uygulanması gerektiği anlaşılmaktadır.
Bu durumda, davacı şirketin Bakanlıkça yayımlanan 65 numaralı Karayolu Yolcu Taşımacılığında Kullanılan Terminallere İlişkin Tavan Ücret Tarifeleri Hakkında Tebliğ hükümlerine aykırı olarak fazla ücret aldığı hususu davacı şirket tarafından düzenlenen dosyada mevcut otogar çıkış faturaları ile sabit olduğundan, Karayolu Taşıma Yönetmeliğin 43/20 ve 76/1-n maddeleri uyarınca 10 uyarma verilmesine ilişkin dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
Sonuç olarak; davanın reddine karar verilmesi gerekirken dava konusu işlemin iptali yolunda verilen İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesi uyarınca temyiz isteminin kabulü ile … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:… ; K:… sayılı kararının BOZULMASINA, yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine, 2577 sayılı Kanunun 18.06.2014 gün ve 6545 sayılı Kanunla eklenen Geçici 8. maddesinin 1. fıkrası ve 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren onbeş gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 05/04/2018 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.