Danıştay 15. Daire Başkanlığı 2016/900 E. , 2017/28 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ON BEŞİNCİ DAİRE
Esas No : 2016/900
Karar No : 2017/28
Davacı:
Vekili :
Davalı :
Vekili :
Davanın Özeti : Milli Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Genel Müdürlüğü’nün 02.03.2011 gün ve 1521 sayılı Makam oluru ile yürürlüğe giren Özel Motorlu Taşıt Sürücü Kurslarındaki Uygulamalar ile Sınav Kurulları ve Sınav Esasları’nın ‘Özel Motorlu Taşıt Sürücü Kurslarındaki Uygulamalar’ kısmının ‘Dönem ve Gruplar’ başlıklı 12. maddesinin 3 ve 4. fıkralarının, ‘Denetimli İlgili İşler’ başlıklı 15. maddesinin 4. fıkrasının (c) bendinin 2. alt bendinin; ‘Motorlu Taşıt Sürücüleri Kurslarının Sınav Kurulları ve Sınav Esasları’ kısmının ‘Sınav Esasları’ başlıklı 6. maddesinin 19. fıkrasının ve ‘Uygulamaya İlişkin Açıklamalar’ başlıklı 7. maddesinin (B) bendinin 3. paragrafının ; kurul üyelerinin önde oturması can güvenliğini tehlikeye düşüreceği, usta öğretici fren veya debriyaja bastığında sesli/ışıklı uyarıcı sayesinde kurul üyelerinin müdahaleyi gözlemleyebileceği, maddi-manevi herhangi bir zarar meydana geldiğinde kursun sorumlu olacağı, bu durumun da maddi külfete neden olacağı, kurul üyelerinin de tazminat sorumluluğunun doğacağı, araç sayısına sınırlama getirmenin gerekmediği, kurum kontenjanı ve 45 gün sınırlamalarında kamu yararı bulunmadığı, önceden kontenjanın 3 katı kadar kayıt yapılabiliyorken sayının azaltıldığı, bu durumun iş gücü ve yatırım kaybına neden olacağı, kanuna aykırı düzenleme yapıldığı ve kapsamının genişletildiği ileri sürülerek iptali istenilmektedir.
Savunmanın Özeti : 2918 sayılı Kanunun 42/1-a “Sürücü belgesi alacakların sınavları, yönetmelikteki esaslara göre Milli Eğitim Bakanlığınca sınav sorumlusu olabileceğine dair belge verilen yüksekokul mezunu ve asgari “B” sınıfı sürücü belgesi bulunan sınav sorumluları tarafından yapılır.” ve Motorlu Taşıt Sürücü Kursları Yönetmeliği’nin “…Sınav yürütme kurulu tarafından; Trafik ve Çevre, İlk Yardım, Motor ve Araç Tekniği ile direksiyon Eğitimi Derslerinin sınavı için “Sınav uygulama ve değerlendirme kurulları” kurulur…Kurulların çalışmaları ile sınavlara ait iş ve işlemler Bakanlıkça tespit edilir.” düzenlemelerini içeren 43. maddesine uygun olarak düzenleme yapıldığı, akan trafikte araç kullanma yetisi olmayanların sınavlarda başarılı gösterilmesinin engellenmeye çalışıldığı, 01.04.2011 tarihli Bakanlık yazısı ile de çift fren/debriyaj kullanma ve ihtiyaç halinde müdahale konusunda kurullarda görev alacaklara milli eğitim müdürlüklerince eğitim verilmesinin öngörüldüğü; 45 günlük süre sınır yokken derslerin zamanında verilmediği, önceden kayıt yaptırsalar da eğitimlerini tamamlamayanların bulunduğu, bu nedenle yığılmaların olduğu, her ay kursiyer sayısının artmasına yol açıldığı, bu durumun da kursiyerlerin eğitimleri fiilen tamamlansa da sertifikalarını sonradan almalarına yol açtığı, kontenjandan fazla kayıt yapılmasının araç gereç ve personel açısından olumsuzluklara yol açacağı, yetersiz kalınması halinde eğitimin kalitesinin de düşeceği, ayrıca şartları sağlamaları halinde kursların kontenjan artırımını da talep edebileceği, ayrıca Özel Sürücü Kursları Konfederasyonu’nun da aynı yönde talepte bulunduğu, 5580 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu’nun 7. maddesinde; geçici kapatma yetkisinin kurum açma izni veren makama verildiği, dava konusu düzenlemede hukuka aykırılık bulunmadığı, davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.
Düşüncesi : Dava konusu Motorlu Taşıt Sürücü Kurslarındaki Uygulamalar ile Sınav Kurulları ve Sınav Esasları’nın 11.09.2013 tarihinde yürürlükten kaldırıldığı, davacı hakkında da tesis edilen herhangi bir bireysel işlem olmadığı görüldüğünden konusu kalmayan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Savcısı :
Düşüncesi : Dava; Milli Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Genel Müdürlüğü’nün 12.7.2002 tarih ve 55950 sayılı Makam Oluru ile yürürlüğe giren ve 02.03.2011 tarih ve 1521 sayılı Makam Oluru ile değiştirilen Özel Motorlu Taşıt Sürücü Kurslarındaki Uygulamalar ile Sınav Kurulları ve Sınav Esaslarının, Özel Motorlu Taşıt Sürücü Kurslarındaki Uygulamalar kısmının ”Dönem ve Gruplar” başlıklı 12. maddesinin (3) ve (4.) bentlerinin, ”Denetimle İlgili İşler” başlıklı 15. maddesinin 4. fıkrasının (C) bendinin ve Motorlu Taşıt Sürücüleri Kurslarının Sınav Kurulları ve Sınav Esasları kısmının Dördüncü Bölümünün ”Sınav Esasları” başlıklı 6. maddesinin (19.) fıkrasının ve ”Uygulamaya İlişkin Açıklamalar” başlıklı 7. maddesinin (B) fıkrasının 3. bendinin iptali istemiyle açılmıştır.
Özel Motorlu Taşıt Sürücü Kurslarının kuruluşu, işleyişi, denetimi vb. hususlar 1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu, 5580 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu, Milli Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği, Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliği, Özel Öğretim Kurumları Öğrenci ve Kursiyer Ücretleri Tespit ve Tahsil Yönetmeliği, Özel Öğretim Kurumlarında Ücretsiz veye Burslu Okutulacak Öğrenci ve Kursiyerler Hakkında Yönetmelik, Karayolları Trafik Yönetmeliği, Özel Öğretim Kurumları Standartlar Yönergesi ve ilgili maddeleri dava konusu edilen Özel Motorlu Taşıt Sürücü Kurslarındaki Uygulamalar ile Sınav Kurulları ve Sınav Esaslarında yer alan hükümlere göre düzenlenmektedir.
Sürücü Kursları Federasyonu’nun ve Özel Sürücü Kursları Konfederasyonu’nun Milli Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Genel Müdürlüğü’ne verdikleri 22.01.2010 ve 28.01.2010 tarihli dilekçelerinde; uygulamada yaşanılan sıkıntılar nedeniyle mevzuatta birtakım düzenlemelerin yapılmasını talep etmeleri üzerine Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliği’nin 23. maddesi hükmü gereğince Bakanlıkça 12.07.2002 tarih ve 55950 sayılı Makam Oluru ile yürürlüğe giren Özel Motorlu Taşıt Sürücü Kurslarındaki Uygulamalar ile Sınav Kurulları ve Sınav Esaslarında, ilgili maddeleri dava konusu edilen 02.03.2011 tarih ve 1521 sayılı Makam Oluru ile yürürlüğe giren Özel Motorlu Taşıt Sürücü Kurslarındaki Uygulamalar ile Sınav Kurulları ve Sınav Esasları ile değişiklik yapılmıştır.
12.07.2002 tarih ve 55950 sayılı Makam Oluru ile yürürlüğe giren değişiklikten önceki mevzuatın ”Dönem ve Gruplar” başlıklı 12. maddesinin 3. bendinde; bir dönemde kurum kontenjanını geçmemek koşuluyla ; a) hafta içi, gündüz ve akşam olmak üzere 2 grup, b) hafta sonu 1 grup olmak üzere en çok 3 grup açılabileceği, 4. bendinde; bir araçla; hafta içinde 7, hafta sonu 3 kursiyer olmak üzere 10 kursiyerin eğitim göreceği, bir dönemde sadece bir grup açan kurumların da bir araç için en çok 10 kursiyer kaydedebileceği düzenlemesine yer verilmişken, yeni düzenlemenin Özel Motorlu Taşıt Sürücü Kurslarındaki Uygulamalar Kısmının 12. maddesinin (3) ve (4). bentlerinde; yeterli sayıda direksiyon eğitim aracı ve eğitim personeli bulunması şartıyla, bir dönemde , hafta içi gündüz ve akşam veya hafta sonu eğitim yapmak üzere kuruma kurum kontenjanı kadar kursiyer kaydı yapılacağı, bir dönemde A1, A2, B, F ve H
sınıfı bir direksiyon eğitim aracı için en fazla 15, C, D ve E sınıfı için ise en fazla 9 kursiyerin kursa kaydının yapılabileceği şeklinde değişiklik yapılmıştır.
Yeni düzenlemeden; artık kuruma kurum kontenjanı kadar kayıt alınacağı, her ay yeni bir dönem açılabileceği ve bu dönemde kurum kontenjanı kadar kursiyer alınabileceği sonucu çıkmaktadır.Yeni düzenleme ile direksiyon eğitim aracı sayısına göre kayıt edilebilecek azami kursiyer sayısı kontenjandan bağımsız olarak sertifika türüne göre ayrı ayrı belirlenmiş, araç sayısı yeterli değilse kontenjan dolmasa dahi kursiyer alınmaması öngörülmüştür.
Buna göre önceki düzenleme uyarınca örneğin kurum kontenjanı 75 kursiyer ise, hafta içi gündüz bir sınıf(grup), hafta içi akşam 1 sınıf(grup) ve hafta sonu da 1 sınıf(grup) olmak üzere aynı dönemde 3 sınıf(grup) için kursiyer kaydı yapmak suretiyle bir dönemde kontenjanın 3 katı miktarda yani 225 kursiyer kaydı yapılabiliyor iken ; yapılan değişiklikle artık hafta içi gündüz ve akşam veya hafta sonu eğitim yapmak üzere kurum kontenjanı kadar yani 75 kursiyerin kaydı yapılabilecektir.Dolayısıyla kayıt edilebilecek kursiyer sayısı hiçbir şekilde kontenjanı geçemeyecektir ki; bu da önceki düzenlemeye nazaran kayıt edilebilecek kursiyer sayısının 2/3 oranında azaltılması sonucunu doğurmaktadır.
Davacı tarafından; kanunda ve yönetmelikte kontenjan ve araç sayısı ile ilgili bir belirleme olmadığı, önceden 3 grup halinde kontenjan ayrı ayrı kullanılabilirken yeni düzenleme ile bu olanağın ortadan kaldırıldığı, düzenlemenin kaliteli eğitim amacıyla değil tercih edilmeyen kontenjanı boş kalan kurumlara kursiyer kazandırma amacıyla getirildiği, bir dönemde kurum kontenjanının üç katı kadar kursiyer kaydı yapılabilirken, kurum kontenjanı kadar kursiyer kayıt edilmesinin çok önemli miktarda işgücü ve yatırım kaybına neden olduğu , eğitmen, bina, personel vb. hususların hep kursiyer sayısına göre planlandığı ve ona göre yatırım yapıldığı, yeni düzenlemelerde kamu yararı bulunmadığı ileri sürülerek ilgili maddelerin iptali istenilmiştir.
Davalı idarece; Motorlu Taşıtlar Sürücü Kursu Yönetmeliği’nin 23. maddesi hükmü uyarınca Bakanlıkça, kuruma verilen kontenjan kadar kuruma her ay kursiyer kayıt edileceği düzenlemesinin yapıldığı, bu kursiyerlerin teorik dersleri tamamladıktan sonra her kursiyerin alacağı sertifika sınıfına göre 20 ila 45 saat arasında bire bir direksiyon eğitim aracında eğitim alması gerektiği, ancak, önceki düzenleme uyarınca kurumlar tarafından teorik ve uygulamalı eğitimde, eğitim süresi ile ile ilgili herhangi bir kısıtlama bulunmadığından, direksiyon eğitim dersinin kimi zamanlar dönem içinde verilemediği, daha önceki aylarda kuruma kayıt olan kursiyerlerden de direksiyon eğitimlerini tamamlamayanların bulunmasının, direksiyon eğitimi dersi alamayan kursiyer sayısını her ay artırarak yığılmalara neden olduğu, aşırı birikimden dolayı kursta yeterli direksiyon eğitim aracının bulunmaması, hatta kursiyerlerin teorik eğitimi tamamladıktan 6 ya da 10 ay sonra direksiyon eğitimi aldıklarının ya da fiilen almış gibi gösterdiklerinin tespit edilmesi üzerine, bu sakıncaları gidermek amacıyla yapılan düzenleme ile yeterli direksiyon eğitim aracı ve eğitim personeli olmak üzere hafta içi gündüz, hafta içi akşam veya hafta sonu eğitim yapmak üzere kaydı yapılan kursiyer sayısının toplamının o kursun kursiyer kontenjanını hiçbir şekilde geçemeyeceğinin öngörüldüğü, ayrıca kurs dönemlerinin her ayın ilk 10 günü içinde başlatılıp her dönemde teorik ve uygulamalı ders eğitiminin 45 gün içinde tamamlanması zorunluluğunun getirildiği belirtilmiştir.
2918 sayılı Kanunun ” Sürücü kursları ” başlıklı 123. maddesinde ; motorlu taşıt sürücüsü yetiştirmek, yetişmiş olanlara sınav sonucu sertifika vermek, trafik ile ilgili öğretim ve eğitim yaptırmak üzere kamu kurumları ile diğer hakiki ve hükmi şahıslara Milli Eğitim Gençlik ve Spor Bakanlığınca ilgili mevzuatına göre sürücü kursları açma izni verileceği , sertifika sınavlarının esas
ve usullerinin İçişleri Bakanlığı’nın uygun görüşü üzerine Milli Eğitim Gençlik ve Spor Bakanlığınca çıkartılan yönetmelikle belirleneceği ,uyuşmazlık tarihinde yürürlükte olan Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliği’nin ” Kurslarda Eğitim-Öğretim ” başlıklı 23. maddesinde; dönemlerin eğitime başlaması ile grupların teşekkülünde uyulacak esasların Bakanlıkça tespit edileceği, ”Sınavlar” başlıklı 43. maddesinin (g) fıkrasında da; kursların çalışmaları ile sınavlardaki iş ve işlemlerin Bakanlıkça tespit edileceği hükme bağlanmıştır.
Motorlu Taşıtlar Sürücü Kursu Yönetmeliği, her sürücü kursuna eğitim kapasitesi, eğitim vereceği yerin teknik yeterliliği, eğitici personel, direksiyon eğitim aracı ve fiziki şartlarına göre bir dönemde alabileceği kursiyer sayısına ilişkin Milli Eğitim Müdürlüklerince kontenjanın belirleneceğini ve bu kontenjan dahilinde kursiyer kaydı yapılmasını öngörmektedir.
Sürücü Kursları Federasyonunca Milli Eğitim Bakanına sunulan 10.02.2010 tarihli dilekçede; Kurslardaki kurum kontenjanlarının belli olduğu, her kurumun kendi kontenjanı kadar aylık kursiyer kaydı alması gerektiği, böylelikle daha iyi eğitimin ve denetimin sağlanacağı, yine aynı Kurumun Milli Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Genel Müdürlüğü’ne sunulan 28.01.2010 ve Özel Sürücü Kursları Konfederasyonu’nun 22.01.2010 tarihli dilekçelerinde ; bir dönemde kursların kendi kontenjanlarından fazla kursiyer kaydı yapmamasının, kurslarda eğitim ve öğretimin daha başarılı olmasını sağlayacağı ve dönemlerin bütün illerde aynı tarihte başlamasının uygun olacağı yönünde görüş bildirildiği ve yeni düzenlemelerin de bu doğrultuda yapıldığı anlaşılmıştır.
Bu durumda davalı idarece, özel motorlu sürücü kurslarındaki iş ve işlemlerin yürütülmesinde karşılaşılan güçlüklerin giderilmesi, direksiyon eğitimi kalitesinin artırılması, trafik kazalarında yaşanan sürücü kusurlarının azaltılması, gelişen ve değişen koşullara ve ortaya çıkan ihtiyaçlara göre yeniden düzenleme yapılmasının gerekli görülmesi üzerine , bu düzenleme yapılmış olup, bu şekilde kurs kontenjanı aşılmayarak , kontenjan kadar alınan kursiyerin eğitimini tamamlanarak , kursta olumsuz eğitim koşulları ortadan kaldırılarak yeterli ve kaliteli eğitim verileceğinden, 2918 sayılı Kanunun 123 ve Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliği’nin 23.maddeleri uyarınca idarenin düzenleme yetkisi kapsamında yeni düzenleme getiren sözkonusu maddelerde mevzuata ve hukuka aykırılık görülmemiştir.
Özel Motorlu Taşıt Sürücü Kurslarındaki Uygulamalar ile Sınav Kurulları ve Sınav Esaslarının, Motorlu Taşıt Sürücüleri Kurslarının Sınav Kurulları ve Sınav Esasları kısmının Dördüncü Bölümünün ”Sınav Esasları” başlıklı 6. maddesinin (19.) fıkrasının ve ”Uygulamaya İlişkin Açıklamalar” başlıklı 7. maddesinin (B) fıkrasının 3. bendinin iptali istemine gelince;
Yeni düzenlemenin Dördüncü bölümünün 6. maddesinin 19. fıkrasında; önde oturan direksiyon eğitimi dersi uygulama ve değerlendirme kurulu üyesinin herhangi bir tehlike dışında, araca ve adaya müdahale etmeyeceği, usta öğreticilerin sınav kurulunda görev alamayacağı ve değerlendirmeye katılamayacakları, 7. maddesinin B fıkrasının 3. Bendinde; B, E, H sınıfı sertifika sınavında adayın aracın sürücü koltuğunda, direksiyon eğitimi dersi uygulama ve değerlendirme kurulu üyesinin öndeki diğer koltukta ve kurumda görevli direksiyon usta öğreticisi ile diğer direksiyon eğitimi dersi uygulama ve değerlendirme kurulu üyesinin ise bir sonraki koltukta oturacakları düzenlemesine yer verilmiştir.
Değişiklikten önceki mevzuatta direksiyon sınavlarında sınav komisyonu üyeleri arkada, direksiyon öğretmeni ön koltukta otururken, değişiklikle direksiyon eğitimi dersi uygulama ve değerlendirme kurulu üyesinin önde, sürücü adayının yanında, arka koltukta ise kurumda görevli direksiyon usta öğreticisi ile diğer direksiyon eğitimi dersi uygulama ve değerlendirme kurulu üyesinin oturacağı düzenlenmiştir.
Davacı tarafından; sınav komisyonu üyesinin önde oturmasının riskli olduğu, böylece usta öğreticinin çift debriyaj ve çift fren sistemi ile sınav esnasında can ve mal kaybına veya yaralanmalara sebebiyet verecek tehlikeleri önlemesine engel olunduğu, bu düzenlemenin 2918 sayılı Kanunun 1. maddesine, Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliği’nin 33/d ve 38. maddelerine aykırılık taşıdığı, Yönetmeliğe göre direksiyon öğretmenlerinin 1 yıl stajerlik yaptıkları, müdahale yeteneğini kazandıktan sonra bu göreve başladıkları, sınav komisyonu üyelerinin bu yeteneği taşımadıkları, sözkonusu değişikliğin, sınav aracındaki komisyon ile adayın can ve mal emniyetini riske attığı ileri sürülerek bu maddelerin iptali istenilmekte ,
Davalı idare tarafından da; değişikliğin, Motorlu Taşıt Sürücü Kursu Yönetmeliği’nin 43/g maddesinde yer alan hüküm uyarınca direksiyon eğitimi dersi sınav aracında usta öğreticinin ve direksiyon eğitimi dersi uygulama ve değerlendirme kurul üyelerinin oturacağı yerlerin tespiti açısından yapıldığı ve direksiyon eğitimi dersi uygulama ve değerlendirme kurulu üyelerinin aracın ön koltuğuna oturması uygulamasının; aracın ön koltuğunda oturan özel motorlu taşıt sürücü kursu usta öğreticisinin, çift fren ve çift debriyajı bulunan direksiyon eğitimi aracına müdahalede bulunarak sınav esasında aracı kullanamayan ve sınavda başarısız olabilecek sürücü adaylarının sınavlarda başarılı olmalarını engellemek amacıyla düzenlendiği ve yasal olduğu ileri sürülmektedir.
2918 sayılı Kanunun 42. maddesinde; sürücü belgesi alacakların sınavlarının, yönetmelikteki esaslara göre Milli Eğitim Bakanlığınca sınav sorumlusu olabileceğine dair belge verilen yüksekokul mezunu ve asgari ”B” sınıfı sürücü belgesi bulunan sınav sorumluları tarafından yapılacağı , aynı Kanunun ” Sürücü kursları ” başlıklı 123. maddesinde de; motorlu taşıt sürücüsü yetiştirmek, yetişmiş olanlara sınav sonucu sertifika vermek, trafik ile ilgili öğretim ve eğitim yaptırmak üzere kamu kurumları ile diğer hakiki ve hükmi şahıslara Milli Eğitim Gençlik ve Spor Bakanlığınca ilgili mevzuatına göre sürücü kursları açma izni verileceği , sertifika sınavlarının esas ve usullerinin İçişleri Bakanlığı’nın görüşü üzerine Milli Eğitim Gençlik ve Spor Bakanlığınca çıkartılan yönetmelikle belirleneceği ,uyuşmazlık tarihinde yürürlükte olan Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliği’nin ”Sınavlar” başlıklı 43. maddesinin (g) fıkrasında da; kursların çalışmaları ile sınavlardaki iş ve işlemlerin Bakanlıkça tespit edileceği hükme bağlanmıştır.
Milli Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Genel Müdürlüğü’nün 01.04.2011 tarih ve 2447 sayılı yazısı ile de Valiliklere direksiyon eğitimi dersi sınavlarında; direksiyon eğitimi dersi uygulama ve değerlendirme kurulu üyelerinden biri, aracın ikinci debriyaj veya frenine gerektiğinde müdahale etmek üzere öndeki koltukta oturacağından, bu kişilerin bizzat araba kullanma konusunda tecrübeli olanlardan seçilmesi gerektiği, il milli eğitim müdürlüklerince , direksiyon eğitimi dersi uygulama sınavlarında , direksiyon eğitimi dersi uygulama ve değerlendirme kurulu üyesi olarak görevlendirileceklere, sınav esnasında yaşanabilecek olumsuzlukları önlemek amacıyla sürücü adaylarına müdahale etmek üzere; donanımlı (çift fren ve debriyajı bulunan) araç kullanma, ihtiyaç halinde donanımı kullanarak sürüşe müdahalede bulunma konularında teorik ve uygulamalı eğitim verileceği bildirilmiştir.
2013 yılında değiştirilen , uyuşmazlık tarihinde yürürlükte olan ve 1998 yılında çıkarılan Sınav Sorumlularının Yetiştirilmelerine Dair Yönerge uyarınca, Yönerge’de belirtilen şartları taşıyan ve eğitim programını tamamlayıp sınavda başarılı olanlara sınav sorumlusu yetki belgesi verileceği belirtilmiştir.
Ayrıca ; Özel Motorlu Taşıt Sürücü Kurslarındaki Uygulamalar ile Sınav Kurulları ve Sınav Esaslarının, Motorlu Taşıt Sürücüleri Kurslarının Sınav Kurulları ve Sınav Esaslarının , Motorlu Taşıt Sürücüleri Kurslarının Sınav Kurulları ve Sınav Esasları Kısmının 2- Direksiyon Eğitimi Dersi Uygulama ve Değerlendirme Kurulu başlıklı bölümünün (a) bendi uyarınca direksiyon eğitimi dersi uygulama ve değerlendirme kurullarının başkan ve üyelerinin, yüksekokul mezunu, en az üç yıl önce alınmış olmak üzere; A1/A2 sınıfı sertifika sınavı için A1/A2 sınıfı, diğer sınıf sertifikaların sınavı için en az B sınıfı sürücü belgesi ve bu sürede araç kullanarak pratik kazanan ve ”Sınav Sorumlusu Yetki Belgesi” sahibi olanlar arasından sınav yürütme kurulu tarafından belirleneceği, belirlenen üyeler arasında C,D ve E sınıfı sürücü belgesi olan üyelerin bulunması halinde bu sertifikaların sınavı için bu üyelere görev verileceği, başkan ve üyelerin tespitinde ayrıca öncelik sırasına göre trafik ve çevre bilgisi dersinden eğitim görmüş ve belgesi bulunanların, sürücü belgesini önceden almış olup uzun yıllar araç kullanarak pratik kazananların tercih edileceği düzenlenmiştir.
Özel Motorlu Taşıt Sürücü Kurslarındaki Uygulamalar ile Sınav Kurulları ve Sınav Esaslarının, Motorlu Taşıt Sürücüleri Kurslarının Sınav Kurulları ve Sınav Esasları’nın önceki ve sonraki haline göre usta öğreticiler sınav kurullarında görev alamamakta ve değerlendirmeye katılamamaktadır.
Bu durumda; 2918 sayılı Kanunun 123 , Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliği’nin 23 ve 43/g maddeleri uyarınca idarenin düzenleme yetkisi bulunduğu hususu açık olup, usta öğreticinin sınav kurulu üyesi olamaması, sınav kurulu üyelerinin yetki belgesi aldıktan sonra bu göreve atanabilmeleri ve bu konu ile ilgili özel eğitim almaları karşısında, direksiyon sınavı ile ilgili değerlendirme yetkisi bulunan, yetki belgesi sahibi sınav kurulu üyesinin ön koltukta oturmasına, usta öğreticinin ise arka koltukta oturmasına ilişkin olan ve direksiyon eğitimi kalitesinin artırılması ve trafik kazalarında yaşanan sürücü kusurlarının azaltılmasını amaçlayan dava konusu düzenlemelerde mevzuata ve hukuka aykırılık görülmemiştir.
Kaldı ki; Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliği’nin 33/d maddesinde; direksiyon eğitimi dersi öğreticileri için en az lise mezunu olmak, öğreticilik yapacağı sınıftan en az üç yıllık sürücü belgesi sahibi olmak, yükseköğretim kurumları, Bakanlık veya milli eğitim müdürlüklerince verilmiş ve Bakanlıkça kabul edilmiş belgesi bulunmak şartları aranmakta olup, sınav komisyonu üyelerinin de bu özellikleri taşıdıkları açık bulunmaktadır.
Özel Motorlu Taşıt Sürücü Kurslarındaki Uygulamalar ile Sınav Kurulları ve Sınav Esaslarının, Özel Motorlu Taşıt Sürücü Kurslarındaki Uygulamalar kısmının ”Denetimle İlgili İşler” başlıklı 15. maddesinin 4. fıkrasının (C) bendinin iptali istemine gelince;
Maddenin 4. fıkrasında denetim sonucunda noksanlık tespit edilmesi halinde Valiliklerce yapılması gereken işlemler 3 bent altında açıklanmıştır. Buna göre (a) bendinde; Rapordaki noksanlıklar ile yanlış uygulamanın en geç 20 gün içinde tamamlanması ve mevzuata uygun şekilde düzeltilmesinin ilgili kuruma tebliğ edileceği, (b) bendinde; verilen süre sonunda , noksanlık veya yanlış uygulamaların tamamen giderilmediğinin tespiti durumunda Karayolları Trafik Kanunu’nun 123. maddesinin 4. fıkrası ve aynı Kanun gereğince , para cezalarının artırılması konusundaki her yıl İçişleri Bakanlığı’nca yayımlanan Genelge hükümleri dikkate alınarak kurumun hafif para cezası ile tecziyesinin gerekeceği, bunun için dosyanın aynı Kanunun 112. maddesi uyarınca işlem yapılmak üzere Mahkemeye gönderileceği, iptali istenilen (c) bendinde de; Konunun Mahkemeye ulaştırılmasından 7 gün sonra kurumda üçüncü inceleme yapılarak bu inceleme sonucunda da aynı noksanlıkların tespiti durumunda ;
1- Kurumun para cezası ile cezalandırılması için; birinci, ikinci ve üçüncü inceleme tutanakları ile
birlikte kurum hakkındaki diğer bilgi ve belgelerin mahkemeye tekrar gönderileceği,
2- Belgelerin adli mercilere ulaşmasından sonra, kurumun ” 15 günden az olmamak üzere kapatılması gerektiği”nin valiliğe teklif edileceği,
3- Kurumun ivedilikle kapatılması gerektiği durumda kapatma işleminin valilikçe yapılacağı, ancak, kapatma işleminin uygun olduğu görüşünü almak üzere konuyla ilgili belgelerin en seri şekilde Bakanlığa gönderileceği,
4- Motorlu taşıt sürücü kurslarının genel denetimler dışında ayrıca kurumun faaliyette bulunduğu il ve ilçe milli eğitim müdürlüğünce mesai saatleri içinde veya dışında her ay en az bir defa denetleneceği, denetimlerin milli eğitim müdürünün veya görevlendireceği bir milli eğitim müdür yardımcısı veya şube müdürü başkanlığında iki kişilik bir komisyon tarafından yapılacağı, denetim sonucunda düzenlenen tutanağın milli eğitim müdürlüğünde korunacağı,
5- Yapılan inceleme ve denetimlerde tespit edilen noksan ve hatalı uygulamaların gidertilmesi için gerekli uyarıların yazılı olarak yapılacağı düzenlenmiştir.
2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 123. maddesinin 4. bendinde; Bu madde hükümlerine ve yönetmelikteki şartlara uymadıkları, mülki idare amirlerince görevlendirilen yetkililer veya Milli Eğitim Bakanlığı yetkilileri tarafından tespit edilen kursların sahiplerine, olayın özelliğine göre belirlenecek süre içinde şartlara uymalarının yazılı olarak bildirileceği, bu süre içinde şartların yerine getirilmemesi halinde kurs sahiplerinin 18000000 lira hafif para cezası ile cezalandırılacağı, ayrıca, kursun onbeş günden az olmamak üzere mülki amirlerce geçici olarak kapatılacağı, bu sürenin 625 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu hükümleri uyarınca gerekli işlemler sonuçlandırılıncaya kadar uzatılacağı, 5580 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu’nun 7. maddesinin 2. bendinde de , Özel öğretim kurumlarının, kurum açma şartlarından herhangi birini kaybetmesi veya izinsiz değişiklik yapması, mevzuatta belirtilen sayıda personel çalıştırmaması, reklam ve ilana ilişkin gerekli şartların yerine getirilmemesi halinde, davranışın ağırlık derecesine göre onbeş günden az olmamak kaydıyla üç aya kadar geçici olarak, 1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu’nun genel ve özel amaçlarıyla temel ilkelerine uymayan, kurumunu mevzuata uygun kapatmayan, geçici olarak kapatma cezası alan ve aynı fiili tekrar işleyen kurumların ise sürekli olarak kurum açma izni veren makam tarafından kapatılacağı hükme bağlanmıştır.
Davacı tarafından; Yasa’nın kapsamının genişletildiği, Yasa’da yer almayan bir müeyyideyeye Esaslar ile yürürlük kazandırılmaya çalışıldığı, 15. maddenin 4/c bendi ile getirilen kapatma cezasının Kanunda ve yönetmeliklerde yer almadığı, kanunsuz suç ve ceza olmaz ilkesine aykırı olan bu düzenlemenin hukuka aykırı olduğu savunulmuştur.
Davalı idare tarafından ise; 5580 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu’nun 7. ve 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 123. maddesinde; belirtilen hükümlere uymayan kurumların 15 günden az olmamak üzere kapatılması hükmünün yer aldığı, öte yandan, 5580 sayılı Yasa ile özel okullar dışındaki diğer özel öğretim kurumlarının açma ve kapatma yetkisinin valiliklere devredilmesi nedeniyle 02.03.2011 tarihli Makam Oluru ile Esasların 15. maddesinde yapılan değişiklikle kapatma teklifinin bakanlıkça değil valilikçe yapılacağı yönünde değişiklik yapıldığı, Yasa’nın kapsamı genişletilmeyip Esaslarda Yasa hükmüne paralel düzenleme yapıldığı ve hukuka uygun olduğu savunulmuştur.
Önceki düzenlemede; Belgelerin adli mercilere ulaşmasından sonra kurum hakkında yapılan işlemlerin ayrıntılı şekilde belirtildiği yazının Milli Eğitim Bakanlığı’na gönderileceği ve aynı yazıda kurumun 15 günden az olmamak üzere kapatılması gerektiği şeklinde düzenleme yapılmış iken, yeni düzenleme ile sadece kapatma teklifinin bakanlık yerine valilikçe yapılacağı yönünde değişiklik yapılmıştır.
Bu durumda; 2918 sayılı Kanunun 123. maddesinde, kurumun mevzuata aykırılık veya nonsanlık olduğunun tespiti halinde uyarılması, düzeltilmez ise para cezası uygulanması ve 15 günden az olmamak üzere mülki amirlere kursun geçici olarak kapatılması ile ilgili düzenleme bulunması, 5580 sayılı Yasa’nın 7. maddesinde de kurumun 15 günden az olmamak üzere 3 aya kadar geçici kapatılabileceği, geçici kapatma cezası alan, ancak, aynı fiili tekrarlayan kurumların sürekli olarak kapatılabileceği , kapatma kararının kuruma açılış izni veren makam tarafından yani valilikçe yapılacağı açıkça belirtildiğinden, Kanun ve Yönetmelik hükümlerine aykırı bulunmayan 15. maddenin 4/c bendinde hukuka aykırılık görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle davanın reddine hükmedilmesinin uygun olacağı düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onbeşinci Dairesi’nce, tetkik hakiminin açıklamaları dinlenildikten sonra gereği görüşüldü:
Dava, Milli Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Genel Müdürlüğü’nün 02.03.2011 gün ve 1521 sayılı Makam oluru ile yürürlüğe giren Özel Motorlu Taşıt Sürücü Kurslarındaki Uygulamalar ile Sınav Kurulları ve Sınav Esasları’nın ‘Özel Motorlu Taşıt Sürücü Kurslarındaki Uygulamalar’ kısmının ‘Dönem ve Gruplar’ başlıklı 12. maddesinin 3 ve 4. fıkralarının, ‘Denetimli İlgili İşler’ başlıklı 15. maddesinin 4. fıkrasının (c) bendinin 2. alt bendinin; ‘Motorlu Taşıt Sürücüleri Kurslarının Sınav Kurulları ve Sınav Esasları’ kısmının ‘Sınav Esasları’ başlıklı 6. maddesinin 19. fıkrasının ve ‘Uygulamaya İlişkin Açıklamalar’ başlıklı 7. maddesinin (B) bendinin 3. paragrafının iptali istemiyle açılmıştır.
Dava konusu Özel Motorlu Taşıt Sürücü Kurslarındaki Uygulamalar ile Sınav Kurulları ve Sınav Esasları 08.07.2002 tarih ve 55812 sayılı Makam Olur’u ile yürürlüğe girmiş, 02.03.2011 tarih ve 1521 sayılı Makam Olur’u ile de dava konusu değişiklikler yapılmış; 11.06.2013 tarih ve 1314557 sayılı Makam Olur’u ile yürürlüğe giren Özel Motorlu Taşıt Sürücü Kursu Direksiyon Eğitimi Dersi Sınav Yönergesi’nin ‘Yürürlükten Kaldırılan Mevzuat’ başlıklı 12. maddesinde yer alan “Bu Yönergenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 08/07/2002 tarihli ve 55812 sayılı Makam Oluru ile yürürlüğe giren Özel Motorlu Taşıt Sürücü Kurslarındaki Uygulamalar ile Sınav Kurulları ve Sınav Esasları,… ile bu hususlarda yazılmış yazılar yürürlükten kaldırılmıştır.” düzenlemesi ile dava konusu Esaslar yürürlükten kaldırılmıştır.
Bu durumda, dava konusu Esasların yürürlükten kalkması nedeniyle uygulanma olanağı kalmadığından ve herhangi bir uygulama işlemi de dava konusu edilmediğinden davanın konusunun kalmadığı sonucuna ulaşılmaktadır.
Açıklanan nedenlerle, konusu kalmayan dava hakkında KARAR VERİLMESİNE YER OLMADIĞINA, davanın açılmasına sebebiyet vermesi nedeniyle kararın verildiği tarihte yürürlükte olan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre belirlenen … TL avukatlık ücretinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine, aşağıda dökümü gösterilen …. TL yargılama giderinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine, artan posta ücretinin istemi halinde davacıya iadesine, bu karara karşı tebliğ tarihini izleyen otuz (30) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu’na temyiz yolu açık olmak üzere, 09/01/2017 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.