Danıştay 15. Daire Başkanlığı 2016/6258 E. , 2019/9 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONBEŞİNCİ DAİRE
Esas No : 2016/6258
Karar No: 2019/9
TEMYİZ EDEN (DAVALI) :
VEKİLİ :
KARŞI TARAF (DAVACILAR) :
VEKİLLERİ :
İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem : Emekli Sandığı iştirakçisi olan murisin eşi ve çocukları tarafından miras bırakan ‘ın Almanya’da iken rahatsızlanarak Tıp Fakültesinde Aralık 2005/Ocak-Şubat 2006 tarihleri arasında tedavi gördüğü sırada ödediği tedavi giderlerinin ödenmesi için yapılan başvurunun reddine ilişkin Başkanlığının 11/05/2012 tarih ve 329067 sayılı işleminin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti : … İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:… , K:… sayılı kararda; davacıların miras bırakanı ve Emekli Sandığı iştirakçisi olan …ın Almanya’da iken rahatsızlanarak … Tıp Fakültesinde Aralık 2005/Ocak-Şubat 2006 tarihleri arasında gördüğü tedavi için ödenen miktarın mevzuat hükümleri uyarınca Bütçe Uygulama Talimatı ile belirlenen fiyat tarifesi esas alınarak ödeneceği hüküm altına alınmışsa da, Anayasa’da yer alan sosyal devlet ilkesi ve kişinin sağlık hakkına ilişkin hükümlerinin birlikte değerlendirilmesinden, vefat eden … ‘ın yurt dışında tedavisi için ödediği giderlerin tamamının mirasçılarına ödenmesi gerektiğinden aksi yönde tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uyarlık görülmediği sonucuna varılmıştır. Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlem hukuka aykırı bulunarak dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, dava konusu alacağın Genel Sağlık Sigortası İşlemleri Yönetmeliğine göre zamanaşımına uğradığı, davacı tarafından davalı idareye sunulan evrak dışında herhangi bir belge verilmediği, ödemelerin Bütçe Uygulama Talimatı eki fiyat listesinde belirlenen tutarların esas alınarak yapıldığı, belge olmaması halinde ödeme yapılmasının mümkün olmadığı, davacının davasını ispatla yükümlü olduğu, dava konusu işlemin hukuka uygun olduğu ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacılar tarafından savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ … DÜŞÜNCESİ: Temyiz isteminin kabulü ile Mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onbeşinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Emekli Sandığı iştirakçisi olan … Almanya’da iken rahatsızlanarak …Tıp Fakültesinde Aralık 2005/Ocak-Şubat 2006 tarihinde tedavi görmüş ve 8 Şubat 2006 tarihinde vefat etmiştir.
Adı geçen kişinin Almanya’da rahatsızlanması nedeniyle tedavisi sırasında ödediği tedavi giderlerinin ödenmesi için mirasçıları tarafından yapılan 12/08/2009 tarihli başvuru sonrasında; evrakın devredilen … Merkezine ibraz edildiği, söz konusu belgelerin ilgili Merkez tarafından incelenerek, dilekçeye 02/03/2010 tarih ve 2039139 sayılı yazıyla cevap verildiği anlaşılmaktadır.
Cevabi yazıda, birim fiyatları ile tedavilerin ayrıntılı dökümleri bulunmadığından, sadece mevcut belgelerin değerlendirildiği, faturalarda yer alan hastane müdahalelerinin, kullanılan ilaçların, yapılan tahlillerin birim fiyatları ile ayrı ayrı dökümünün gönderilmesi halinde ise tekrar değerlendirileceği bildirilmiştir.
Davacılar tarafından Nisan 2010 ve Mayıs 2010 tarihlerinde devredilen … Merkezine başvurulduğu ancak, ilgilinin …’ta ikamet ettiği ve sağlık işlemleri Bölge Müdürlüğünce gerçekleştirildiği için 2007/46 sayılı Genelge uyarınca, dilekçe ve ekli belgelerin değerlendirilmek üzere 20/04/2010 tarih ve 6105722 ve 25/05/2010 tarih ve 8013945 sayılı yazılarla İl Müdürlüğüne gönderildiği, İl Müdürlüğünce, Emekli Sandığına tabi bireylerin sağlık giderlerine ilişkin işlemlerin kayıt girişi için kullanılmakta olan SHIL menüsünden ödeme emri alma yetkisinin tüm görevlilier için kapatıldığı ifade edilerek, söz konusu belgelerin 28/06/2010 tarih ve 8606219 sayılı yazılarıyla İl Müdürlüğüne gönderildiği belirtilmiştir.
İl Müdürlüğünce, … Daire Başkanlığına gönderilen 21/03/2012 tarih ve 1005620 sayılı yazıyla, muris … ‘ın tedavi gördüğü hastaneye yapılan müracaat sonucunda Almanya’da hastane hizmetlerinin durum götürü tutar sistemi üzerinden hesaplandığı ve hesaplama tekniği açısından istenilen belgelerin temin edilemediği, bu itibarla mevcut belgelerle ödeme yapılıp yapılamayacağı, yapılacaksa ne şekilde ve ne kadar ödeme yapılacağı sorulmuştur.
İlgili Başkanlığın 03/04/2012 tarih ve 6334758 sayılı yazısıyla, adı geçen hakkında gerekli işlemlerin daha önce … Merkezince yapıldığından bahisle, söz konusu belgelerin İl Müdürlüğüne gönderildiği, daha sonra söz konusu belgelerin … Merkezinin 16/04/2012 tarih ve 7160962 sayılı yazısıyla … Merkezine gönderildiği belirtilmiştir.
Bilahare davacı varislerinin 07/05/2012 tarihli dilekçeyle Merkeze müracaat etmesi üzerine belgeler incelenerek 11/05/2012 tarih ve 329067 sayılı yazıyla; faturalarda kayıtlı tüm tedavilerin fatura tarihlerindeki Bütçe Uygulama Talimatı fiyatlarına göre ödenebilmesi için, faturalarda yer alan hastane müdahalelerinin, kullanılan ilaçların, yapılan tahlillerin birim fiyatları ile ayrı ayrı dökümünün ve Türkçe tercümelerinin gönderilmesi gerektiği, istenilen belgeler temin edilemediği takdirde, belge ekinde bulunan dökümlerde kayıtlı işlemlere göre 3 fatura karşılığı olarak 2005 ve 2006 yılı Bütçe Uygulama Talimatına göre 1.471,18 TL ödeme yapılabileceğinin bildirildiği anlaşılmıştır.
Bunun üzerine bakılan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
Dava konusu olayda uygulanacak olan 8/6/1949 tarihli ve 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanunu’nun 5510 sayılı Kanun’un 106. maddesi ile ilga edilen Geçici 139. maddesinin birinci fıkrasında “Aşağıda sayılanlar, Kanunla düzenlenecek genel sağlık sigortası kapsamına alınacakları tarihe kadar, hastalanmaları halinde resmî veya özel sağlık kurum ve kuruluşlarında yönetmelikle belirlenecek usul ve esaslara göre muayene ve tedavi ettirilirler.
a) Emekli, adî malûllük veya vazife malûllüğü aylığı bağlanmış olanlar ile emekli aylığı almakta iken özelleştirme kapsam ve programına alınan kuruluşlarda görev almaları nedeniyle 21/4/2005 tarihli ve 5335 sayılı Kanunun 30 uncu maddesi gereğince emekli aylıkları kesilenler,
b) (a) bendinde sayılanların 5434 sayılı Kanunun 67 nci maddesinde belirtilen ve kanunen bakmakla yükümlü oldukları aile fertleri,
c) Dul ve yetim aylığı alanlar ( Yetim aylığı alan babanın sağ olması nedeniyle yetim aylığı bağlanamayan öz ana dahil).” hükmü yer almaktadır.
Aynı maddenin üçüncü fıkrasında ise, “Muayene ve tedavi ilgililerin:
A) Hekime muayene ettirilmesi, hekimin göstereceği lüzum üzerine; teşhis için gereken klinik ve laboratuvar muayanelerinin yaptırılması,
B) Gerekirse sağlık müessesesine yatırılması,
C) Tedavi süresince gerekli ilaç ve iyileştirme vasıtalarının sağlanması.
Hallerini kapsar.” hükmüne yer verilmiştir.
Söz konusu maddenin 25/6/2003 tarihli ve 4905 sayılı Kanun’un 4. maddesiyle değiştirilen altıncı fıkrasında ise; “Muayene, tetkik, tahlil ve tedavilerin usul, şekil ve şartları ile fiyatları, bu hususlarda ilgili kurum ve kuruluşlara ve Sandığın ödeme ve tahsilat işlemini yapacak bankalara verilecek görevler ve bunlarla ilgili esaslar Sandıkça hazırlanıp Maliye Bakanlığınca onaylanacak yönetmelikle tespit olunur.” hükmü düzenlenmiştir.
Anılan Kanun hükmüne dayanılarak çıkarılan ve 6/9/2003 tarihli ve 25221 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Emekli ve Malullük Aylığı Bağlanmış Olanlarla, Bunların Kanunen Bakmakla Yükümlü Bulundukları Aile Fertleri, Dul ve Yetim Aylığı Alanların Muayene ile Tedavileri Hakkında Yönetmeliğin “Yurt Dışında Muayene ve Tedavi” başlıklı 20. maddesinin (b) bendinde “Herhangi bir nedenle yurtdışında bulunmakta iken hastalanıp muayene ve tedavi olanların, muayene, tetkik ve tedavi giderleri Talimatta belirlenen fiyat tarifesi üzerinden, Talimatta bulunmayan tetkik ve tahliller Türk Tabipleri Birliği asgari ücret tarifesine göre, bu tarifede de yoksa aynen ödenir.” kuralı yer almaktadır.
Bununla birlikte, kapsama dahil hak sahiplerinin sağlık kurum ve kuruluşlarında yapılan tedavilerine ait ücretler ile tedavi yardımına ilişkin işlemlerde, kurumlararası uygulama birliğinin sağlanması, geri ödeme kriterlerinin ve bunlara ilişkin esas ve usullerin tespit edilmesi amacıyla 5434 sayılı Emekli Sandığı Kanununun Geçici 139. maddesi gereğince tedavi giderleri karşılanan kişileri de kapsamakta olan 2005 ve 2006 yıllarına ait tedavi yardımına ilişkin Bütçe Uygulama Tebliğleri yayımlanmıştır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
5434 sayılı Emekli Sandığı Kanunu’nun Geçici 139. maddesi ve bu maddeye dayanılarak çıkarılan Emekli ve Malullük Aylığı Bağlanmış Olanlarla, Bunların Kanunen Bakmakla Yükümlü Bulundukları Aile Fertleri, Dul ve Yetim Aylığı Alanların Muayene ile Tedavileri Hakkında Yönetmelikte herhangi bir nedenle yurtdışında bulunmakta iken hastalanıp muayene ve tedavi olanların, tedavi ve muayene giderlerinin nasıl karşılanacağına ilişkin açık hüküm bulunmakta olup yurt dışında tedavi olan kişi için yapılan harcamaların belgelerle kanıtlanması halinde idare tarafından anılan hüküm çerçevesinde ödeme yapılması gerekmektedir.
Dava dosyasında, T.C. Emekli Sandığı iştirakçisi olan ‘ın Almanya’da iken rahatsızlanarak Tıp Fakültesinde Aralık 2005/Ocak-Şubat 2006 tarihleri arasında tedavi gördüğü sırada ödediği tedavi giderlerine ait 3 adet fatura ve eklerinin tercümeleri ile birlikte mevcut olduğu, davalı idare tarafından bu faturalara göre 2005 ve 2006 yılı Bütçe Uygulama Talimatına göre 1.471,18 TL ödeme yapılacağının belirtildiği anlaşılmış olup, dava konusu tedavi gideri için ödenen miktarın yukarıda belirtilen mevzuat hükümleri uyarınca talimatla sınırlı olmak üzere belirlenen fiyat tarifesi esas alınarak ödenmesi gerektiği sonucuna ulaşıldığından bu yönden dava konusu işlemde hukuka aykırılık görülmemiştir.
Bununla birlikte, İdare Mahkemesi tarafından, davalı idarece 2005 ve 2006 yılı Bütçe Uygulama Talimatına göre yapıldığı iddia edilen hesaplamanın anılan Talimatlara uygun olup olmadığının araştırılarak bunun sonucuna göre bir karar verileceği de açıktır.
Bu itibarla, dava konusu işlemin iptali yönündeki…İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1.Davalı idarenin temyiz isteminin kabulüne,
2.Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptaline ilişkin temyize konu … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanun’un (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin birinci fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (on beş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 09/01/2019 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.