Danıştay 15. Daire Başkanlığı         2015/9900 E.  ,  2017/447 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONBEŞİNCİ DAİRE
Esas No : 2015/9900
Karar No : 2017/447

Davacı :
Vekili :
Davalılar :
Vekili :
Vekili :
Davanın Özeti : Patlayıcı madde satış faaliyeti ile iştigal eden davacı şirket tarafından, 87/12028 sayılı Tekel Dışı Bırakılan Patlayıcı Maddelerle Av Malzemesi ve Benzerlerinin Üretimi, İthali, Taşınması, Saklanması, Depolanması, Satışı, Kullanılması, Yok Edilmesi, Denetlenmesi Usul ve Esaslarına İlişkin Tüzük’teki 2001/2443 karar sayılı Tüzük değişikliğinden önce depolama izni almış üstü toprakla örtülü depoların güvenlik uzaklıklarının, 01.07.2015 tarihine kadar süre verilerek Tüzük’ün Ek-1 sayılı çizelgesine uygun hale getirilmesi, uygun hale getirilmeyen depoların izin belgelerinin verilen süre sonunda iptal edileceğine ilişkin ‘nün 15.01.2015 tarih ve 62674 sayılı işleminin iptali istenilmektedir
Savunmaların Özeti : Davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.
Danıştay Tetkik Hakimi :
Düşüncesi : Davanın reddine karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Savcısı :
Düşüncesi : Dava, Patlayıcı madde alım-satımı ve üretimi yapan davacı şirket tarafından, depolama iznini 14.05.2001 tarih ve 2001/2443 karar sayılı Tüzük değişikliğinden önce alan firmalar için 01.07.2015 tarihine kadar süre verilerek güvenlik uzaklıklarını Tüzük’ün ek 1 sayılı çizelgesine uygun hale getirmesi aksi halde verilen süre sonunda izin belgelerinin iptal edilmesini öngören 15.01.2015 tarih ve 62674 sayılı işleminin iptali istemiyle açılmıştır.
6551 sayılı Kanun’un 2. maddesinde, “Bu kanun ile inhisar dışı bırakılan maddelerin (oyuncak nevinden olanlar dahil) imal, ithal, nakil, muhafaza, satış ve istimalleri Dahiliye Vekaletinin musaade ve mürakabesine tabi olup bu müsaade ve mürakabenin sureti icrası Dahiliye, Milli Müdafaa, Maliye, Gümrük ve İnhisarlar ve İşletmeler Vekaletleri tarafından müştereken hazırlanacak bir nizamname ile tesbit edilir. Bu nizamname kanunun neşri tarihinden itibaren 6 ay içinde mer’iyete konur.” kuralı yer almaktadır.
87/12028 karar sayılı Tekel Dışı Bırakılan Patlayıcı Maddelerle Av Malzemesi ve Benzerlerinin Üretimi, İthali, Taşınması, Saklanması, Depolanması, Satışı, Kullanılması, Yok Edilmesi, Denetlenmesi Usul ve Esaslarına İlişkin Tüzük’ün 1. maddesinde; “Av ve taş barutlarının, lağım patlatmakta kullanılan patlayıcı maddelerin ve bunların fitil, kapsül, ateşleme aletleriyle malzemelerinin … satışı, üretimi, ithali ve alınacak güvenlik önlemlerine ilişkin usul veesasları bu Tüzükte gösterilmiştir” hükmüne yer verilmiş; 5. maddesinde patlayıcı maddelerin üretimi ve işlenmesi amacıyla işyeri kurmak için hangi belgelerin gerekli olduğu, 3. kısmında işyerinin kuruluş ve işletilmesine ilişkin alınması gerekli güvenlik önlemlerinin neler olduğu, 96. maddesinde depoların kurulması için gerekli belgeler gösterilmiş ve depo izni belgesinin nasıl alınacağı açıklanmış; anılan Tüzük’ün 14/05/2001 günlü, 2001/2443 sayılı Tüzük ile değişik 99. maddesinde; sürekli depoların yerüstü veya yeraltında yapılabileceği belirtildikten sonra (A) bendinde yerüstü depoları, (B) bendinde ise yeraltı depolarında bulunması gereken kriterler belirlenmiş olup, “yerüstü depoları”nın Ek-1’de belirtilen güvenlik uzaklıklarına uygun, tek katlı ve patlama olduğunda uzaklara tehlikeli parçalar saçmayacak malzemeyle geniş saçaklı olarak yapılacağı, çatılarının da hafif ve yanmaz malzemeyle örtüleceği şeklinde düzenlemeye yer verilmiş; 2001/2443 sayılı Tüzük ile değişik geçici 1.maddesinde ise ; Tüzük kapsamına giren patlayıcı maddelerin üretildiği, işlendiği ve depolandığı iş yerleri ile bunlara ait veya bağımsız patlayıcı madde depolarında bu Tüzüğün yürürlüğe girdiği tarihi izleyen dört yıl içerisinde Tüzük hükümlerine ve eklerine uygun gerekli değişikliklerin yapılmasının zorunlu olduğu, bu süre içerisinde değişiklikleri yapmayan işyerleri ve depoların ruhsatlarının iptal edilerek faaliyetlerine son verileceği hükmü yer almıştır.
Tüzük değişikliğinden önce üstü toprakla örtülü patlayıcı madde depolarının yer altı patlayıcı madde deposu olarak kabul edilip Ek-6 sayılı çizelgede belirtilen güvenlik uzaklıkları uygulanmaktayken 2001 yılında yapılan Tüzük değişikliği ile bu depolar yer üstü sınıfı kabul edilerek güvenlik uzaklıklarının Tüzük’ün Ek-6 sayılı çizelgesinden çıkarılarak, Tüzük’ün Ek-1 sayılı çizelgesine göre hesaplanmaya başlandığı, aynı Tüzük değişikliğinde geçiş dönemine ilişkin geçici 1. madde ile Tüzüğün yürürlüğe girdiği tarihi izleyen dört yıl içerisinde Tüzük hükümlerine ve eklerine uygun gerekli değişikliklerin yapılmasının zorunlu olduğu, bu süre içerisinde değişiklikleri yapmayan işyerleri ve depoların ruhsatlarının iptal edilerek faaliyetlerine son verileceği hükmüne de yer verildiği görülmektedir.
Olayda; Tüzük değişikliğini takiben 4 yıl içerisinde gerekli değişikliklerin yapılması zorunlu olmakla birlikte, idarece işletmelere tanınan sürelerin müktesep hak şeklinde yorumlanması nedeniyle, bu sürenin dolmasından sonra daha önce verilen izinlerin uzatılmaya devam edildiği, aradan 10 yıl gibi uzun bir zaman geçtikten sonra davaya konu işlem ile bu uygulamadan dönülerek son kez süre verilmek suretiyle gereken değişikliklerin yapılmasının istenildiği dikkate alındığında, “idari istikrar ve hukuki güvenlik ilkesi” bakımından makul ve yeterli sürelerin gerektiği ölçüde tanındığı sonucuna ulaşılmış olup, olayda kamu güvenliği ile can ve mal emniyetinin sağlanması amacıyla, Tüzüğün emredici hükmünün uygulanmasına yönelik düzenleme getiren dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle davanın reddi yolunda karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Hüküm veren Danıştay Onbeşinci Dairesi’nce gereği görüşüldü:
Dava; Patlayıcı madde satış faaliyeti ile iştigal eden davacı şirket tarafından, 87/12028 sayılı Tekel Dışı Bırakılan Patlayıcı Maddelerle Av Malzemesi ve Benzerlerinin Üretimi, İthali, Taşınması, Saklanması, Depolanması, Satışı, Kullanılması, Yok Edilmesi, Denetlenmesi Usul ve Esaslarına İlişkin Tüzük’teki 2001/2443 karar sayılı Tüzük değişikliğinden önce depolama izni almış üstü toprakla örtülü depoların güvenlik uzaklıklarının, 01.07.2015 tarihine kadar süre verilerek Tüzük’ün Ek-1 sayılı çizelgesine uygun hale getirilmesi, uygun hale getirilmeyen depoların izin belgelerinin verilen süre sonunda iptal edileceğine ilişkin nün 15.01.2015 tarih ve 62674 sayılı işleminin iptali istemiyle açılmıştır.
87/12028 karar sayılı Tekel Dışı Bırakılan Patlayıcı Maddelerle Av Malzemesi ve Benzerlerinin Üretimi, İthali, Taşınması, Saklanması, Depolanması, Satışı, Kullanılması, Yok Edilmesi, Denetlenmesi Usul ve Esaslarına İlişkin Tüzük’ün 1. Maddesinde; “Av ve taş barutlarının, lağım patlatmakta kullanılan patlayıcı maddelerin ve bunların fitil, kapsül, ateşleme aletleriyle malzemelerinin … satışı, üretimi, ithali ve alınacak güvenlik önlemlerine ilişkin usul ve esasları bu Tüzükte gösterilmiştir” hükmüne yer verilmiştir.
Anılan Tüzük’ün 5. maddesinde patlayıcı maddelerin üretimi ve işlenmesi amacıyla işyeri kurmak için hangi belgelerin gerekli olduğu, 3. kısmında işyerinin kuruluş ve işletilmesine ilişkin alınması gerekli güvenlik önlemlerinin neler olduğu, 96. maddesinde depoların kurulması için gerekli belgeler gösterilmiş ve depo izni belgesinin nasıl alınacağı açıklanmıştır.
Tüzük’ün 14. 05.2001 tarih ve 2001/2443 sayılı Tüzük ile değişik 99. maddesinde; sürekli depoların yerüstü veya yeraltında yapılabileceği belirtildikten sonra (A) bendinde yerüstü depoları, (B) bendinde ise yeraltı depolarında bulunması gereken kriterler belirlenmiş olup, iglo tipi üstü toprakla örtülü depoların da dahil olduğu “yerüstü depoları”nın Ek-1’de belirtilen güvenlik uzaklıklarına uygun, tek katlı ve patlama olduğunda uzaklara tehlikeli parçalar saçmayacak malzemeyle geniş saçaklı olarak yapılacağı, çatılarının da hafif ve yanmaz malzemeyle örtüleceği şeklinde düzenlemeye yer verilmiştir.
2001/2443 sayılı Tüzük ile değişik geçici 1.maddesinde ise ; Tüzük kapsamına giren patlayıcı maddelerin üretildiği, işlendiği ve depolandığı iş yerleri ile bunlara ait veya bağımsız patlayıcı madde depolarında bu Tüzüğün yürürlüğe girdiği tarihi izleyen dört yıl içerisinde Tüzük hükümlerine ve eklerine uygun gerekli değişikliklerin yapılmasının zorunlu olduğu, bu süre içerisinde değişiklikleri yapmayan işyerleri ve depoların ruhsatlarının iptal edilerek faaliyetlerine son verileceği, hükmü yer almıştır.
Dava dosyasının incelenmesinden; … İli, ….İlçesi … Köyü …. mevkiinde patlayıcı madde deposu bulunan davacı şirketin, üstü toprakla örtülü (iglo tipi) patlayıcı madde deposu için 09.10.1997 tarihinde patlayıcı madde depolama izni verildiği ve iznin en son 21.11.2016 tarihine kadar uzatıldığı, idarece; üstü toprakla örtülü depoların güvenlik uzaklıklarının, Tüzük’ün Ek-6 sayılı çizelgesine göre hesaplanmakta iken, Bakanlık Hukuk Müşavirliğinin 01.10.2014 tarih ve 11456 sayılı yazı ile 2001 yılındaki Tüzük değişikliğinden önce depolama izni almış patlayıcı madde depolarının izinlerinin müktesep hak oluşturmayacağının bildirilmesi üzerine, üstü toprakla örtülü (iglo tipi) patlayıcı madde depolarının 31.12.2014 tarihine kadar süre verilerek güvenlik uzaklıklarının Tüzük’ün Ek-1 sayılı çizelgesine uygun hale getirilmesinin ve uygun hale getirilmeyen depoların izin belgelerinin verilen süre sonunda iptal edileceğinin bildirildiği, daha sonra dava konusu ‘nün 15.01.2015 tarih 62674 sayılı işlemi ile hava şartlarının olumsuz seyretmesi gerekçe gösterilerek sürenin 01.07.2015 tarihine kadar uzatılması üzerine bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmıştır.
Olayda üstü toprakla örtülü patlayıcı madde depolarının yer altı patlayıcı madde deposu olarak kabul edilip Ek-6 sayılı çizelgede belirtilen güvenlik uzaklıkları uygulanmaktayken 2001 yılında yapılan Tüzük değişikliği ile bu depolar yer üstü sınıfı kabul edilerek güvenlik uzaklıklarının Tüzük’ün Ek-6 sayılı çizelgesinden çıkarılarak, Tüzük’ün Ek-1 sayılı çizelgesine göre hesaplanmaya başlandığı, aynı Tüzük değişikliğinde geçiş dönemine ilişkin geçici 1. madde ile Tüzüğün yürürlüğe girdiği tarihi izleyen dört yıl içerisinde Tüzük hükümlerine ve eklerine uygun gerekli değişikliklerin yapılmasının zorunlu olduğu, bu süre içerisinde değişiklikleri yapmayan işyerleri ve depoların ruhsatlarının iptal edilerek faaliyetlerine son verileceği, hükmüne de yer verildiği görülmektedir.
Bu durumda; Tüzük değişikliğini takiben 4 yıl içerisinde gerekli değişikliklerin yapılması zorunlu olmakla birlikte, idarece işletmelere tanınan sürelerin müktesep hak şeklinde yorumlanması nedeniyle, bu sürenin dolmasından sonra daha önce verilen izinlerin uzatılmaya devam edildiği, aradan 10 yıl gibi uzun bir zaman geçtikten sonra davaya konu işlem ile bu yorumdan dönülerek son kez süre verilmek suretiyle gereken değişikliklerin yapılmasının istenildiği dikkate alındığında, “idari istikrar ve hukuki güvenlik ilkesi” bakımından makul ve yeterli sürelerin gerektiği ölçüde tanındığı sonucuna ulaşılmış olup, olayda kamu güvenliği ile can ve mal emniyetinin sağlanması amacıyla, Tüzüğün emredici hükmünün uygulanmasına yönelik düzenleme getiren dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle; yasal dayanaktan yoksun bulunan DAVANIN REDDİNE, aşağıda dökümü yapılan yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına, Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca belirlenen …. TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak ve ‘ne verilmesine, artan posta ücretinin istemi halinde davacıya iadesine, bu karara karşı tebliğ tarihini izleyen günden itibaren otuz gün içinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyizen başvurulabileceğinin taraflara duyurulmasına, 24/01/2017 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.