Danıştay 15. Daire Başkanlığı 2015/4624 E. , 2015/8550 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONBEŞİNCİ DAİRE
Esas No : 2015/4624
Karar No : 2015/8550
Temyiz Eden (Davacı) :
Vekili :
Karşı Taraf (Davalı) :
Vekili :
İstemin Özeti : … 10. İdare Mahkemesi’nin … günlü, … sayılı kararının hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
Savunmanın Özeti : Savunma verilmemiştir.
Tetkik Hakiminin Düşüncesi : Temyize konu Mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Onbeşinci Dairesi’nce, gereği görüşüldü:
Dava; davacıya ait, ……… plakalı aracın 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun Ek-2/3.maddesi uyarınca trafikten men edilmesine ilişkin 29/06/2014 tarih ve ”0404232” sayılı işlemin iptali istemiyle açılmıştır.
… 10. İdare Mahkemesi’nce; davacı araç sahibinin Rent A Car işi yaptığı, söz konusu aracı 21.05.2014 tarihinde……..isimli şahsa bir aylık süre için kiraladığı, belirlenen sürede aracın teslim edilmediği, kiralanan aracın sarı renge boyanarak ve plakasının sökülüp ticari plaka takıldığı ve ticari taksi gibi kullanıldığının öğrenilmesi üzerine, 29.06.2014 tarihinde suç duyurusunda bulunulduğu anlaşılmakta ise de; davacının söz konusu aracı kiraladığı kişi hakkında yasal yollara başvurma hakkının her zaman saklı olduğu kuşkusuz olup, bu durumun davacıya ait aracın korsan taşımacılıkta kullanıldığı gerçeğini değiştirmeyeceği, 2918 sayılı Yasanın 03/06/2012 tarihinde yürürlüğe giren 6321 sayılı Kanun’la değişik Ek 2/3 fıkrası gereğince ticari amaçlı yolcu taşıyan araçların ilgili belediyeden izin veya ruhsat alması gerektiğinden, izin ve ruhsat almaksızın ticari faaliyet yürüttüğü saptanan davacı aracı için düzenlenen trafikten men yaptırımında mevzuat hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Davacı tarafından anılan Mahkeme kararının hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun “Araçların tescil edildikleri amacın dışında kullanılması” başlıklı Ek 2. maddesinde; araçlarını motorlu araç tescil ve trafik belgesinde gösterilen maksadın dışında kullananlar ile sürülmesine izin veren araç sahiplerinin 14.400.000 lira para cezası ile cezalandırılacağı, ayrıca, aracın onbeş gün süre ile trafikten men edileceği, ilgili belediyeden izin veya ruhsat almaksızın, belediye sınırları dahilinde ticari amaçlı yolcu taşıyan kişiye, araç sahibine, bağlı bulunduğu durak, işyeri ve işletmelerin sorumlularına birinci fıkrada gösterilen idari para cezasının üç kat olarak, fiilin işlendiği tarihten itibaren bir yıl içinde tekerrürü halinde ise beş kat olarak uygulanacağı, ayrıca, aracın her defasında altmış gün süre ile trafikten men edileceği hükmüne yer verilmiştir.
Anılan maddenin ilk halinde aracın üretim amacı dışında yolcu veya yük taşımacılığında kullanılması hali için ceza öngörülmüşken, maddeye 31.05.2012 tarihinde kabul edilen 6321 sayılı Kanunla eklenen üçüncü fıkrayla, “korsan” olarak tabir edilen şehir içinde ticari amaçlı kayıt dışı yolcu taşımacılığının engellenerek, hem taşımacılık hizmetlerinin düzene sokulması hem de kurallara bağlı olarak yolcu taşımacılığı yapan esnafın haklarının korunmasının amaçlandığı görülmektedir.
Dava dosyasının incelenmesinden; aracın davacı ‘a ait olduğu, davacının Rent A Car işi yaptığı, aracı 21.05.2014 tarihinde ………. isimli şahsa bir aylık süre için kiraladığı, belirlenen sürede aracın teslim edilmediği, kiralanan aracın sarı renge boyanarak ve plakasının sökülüp ticari plaka takıldığı ve ticari taksi gibi kullanıldığının davacı tarafından davaya konu olayın gerçekleşmesi üzerine öğrenildiği, bunun üzerine 29.06.2014 tarihinde suç duyurusunda bulunulduğu, araç sürücüsünün 29.06.2014 tarihinde kullanım amacı “hususi” olan davacıya ait …….lakalı araç ile izin veya ruhsat belgesi bulunmaksızın korsan yolcu taşımacılığı yaptığının tespit edilmesi üzerine 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun Ek-2/3 maddesi uyarınca aracın 60 gün süreyle trafikten men edildiği, bu işlemin iptali istemiyle araç sahibi tarafından bakılmakta davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
2918 sayılı Kanunun Ek 2. maddesinin üçüncü fıkrasının iptali istemiyle yapılan başvuru üzerine, Anayasa Mahkemesinin 11.09.2014 tarih ve E:2014/52, K:2014/139 sayılı kararıyla; alınması gereken izin veya ruhsatı olmaksızın ticari amaçlı yolcu taşımacılığı yapılması ve sürücünün araç sahibi olmaması hâlinde tescil plakası sahiplerine sadece ruhsat sahibi olmaları nedeniyle yaptırım uygulanmasının cezaların şahsiliği ilkesine aykırılık oluşturduğu, Anayasa ve ceza hukukunun temel kuralları uyarınca, kişilere ceza verilebilmesi için aranan koşullardan birinin hukuka aykırı eylemin kanunda belirtilmiş olması, diğerinin ise bu eylemin o kişi tarafından gerçekleştirilmiş olduğunun kanıtlanmasını gerektirdiği, itiraz konusu kuralda araç sahiplerinin hangi eylemlerinin suç sayıldığı için başkasının eyleminden sorumlu tutulduğu açık bir şekilde gösterilmediği gibi araç sahibi olma ile suç arasındaki illiyet bağının da ne suretle oluştuğunun belirtilmediği, kuralın bu yönleriyle açık ve belirgin olmadığı, bu nedenlerle itiraz konusu kuralın birinci cümlesinde yer alan “araç sahibine” ibaresi ile ikinci cümlesindeki “araç sahibine” ibaresi yönünden cezaların şahsiliği ilkesine ve Anayasanın 38. maddesine aykırı olduğu gerekçesiyle, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun ek 2. maddesine, 31.05.2012 tarihli ve 6321 sayılı Kanun’un 3. maddesiyle eklenen üçüncü fıkranın; birinci cümlesinde yer alan “araç sahibine” ibaresi ile ikinci cümlesinin “araç sahibine” yönünden Anayasa’ya aykırı olduklarına ve iptallerine karar verilmiştir.
Anayasa Mahkemesi’nin anılan kararıyla, dava konusu işlemin dayanağı Kanun hükmü iptal edilmiş olup, ortaya çıkan yeni hukuki durum nedeniyle işlem hukuka aykırı hale gelmiştir.
Bu durumda; söz konusu aracın araç sahibinin bilgisi dışında ruhsatındaki kullanım amacı dışında ticari amaçlı yolcu taşımacılığında ( transfer hizmetinde ) kullanıldığı, cezaların şahsiliği ilkesi gereği araç sahibinin başkasının fiilinden dolayı sorumlu tutulamayacağı açık olduğundan , dava konusu işlemin iptaline karar verilmesi gerekirken davayı reddeden İdare Mahkemesi kararında hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle, … 10. İdare Mahkemesi’nin … günlü, … sayılı kararının BOZULMASINA, dosyanın yeniden karar verilmek üzere anılan Mahkemeye gönderilmesine, 2577 sayılı Kanunun 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren 15 (onbeş) gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 07/12/2015 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.