Danıştay 15. Daire Başkanlığı         2014/4213 E.  ,  2017/7001 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ON BEŞİNCİ DAİRE
Esas No : 2014/4213
Karar No : 2017/7001

Davacı : Vekili :
Davalı :
Davanın Özeti :………. 14.01.2009 tarihli ve 2009/3 sayılı Genelgesi’nin; davacının ………tarihinde yaptığı trafik kazasında yaralanan eşinin felç olduğu ve sürekli bakıma muhtaç hale geldiği, davacının bakımı ile hayatını devam ettirmekte olduğu, davacının eşinin herhangi bir sosyal güvencesi olmadığından davacının devlet memuru olması hasebiyle kaza tarihinden …… tarihine kadar 14 yıl boyunca tedavi giderlerinin davalı idare tarafından karşılandığı, tedavi giderlerinin 14 yıldan sonra dava konusu Genelge gerekçe gösterilerek artık ödenmediği, sosyal devlet ilkesi gereğince sağlık sorunlarının davalı idare tarafından çözümlenmesinin idarenin asli görevi olduğu, davacının ücretinden sigorta priminin kaynaktan tahsil edildiği, tahsil edilen sigorta priminin eş ve çocuklarının da sağlık risklerini kapsadığı, ………’nun bu nedenle eşinin tedavi giderlerini ödemekle yükümlü olduğu, 14 yıl sonra kaza sebebi ile zorunlu trafik sigortası ya da bir başka sigortadan kaynaklanan haklarının zamanaşımına uğramasına rağmen zorunlu mali trafik sigortasınca ödenmesinin talep edilmesinin ve davalı idarenin 2009/3 sayılı Genelgesinin hukuk mantığı ile bağdaşmasının mümkün olmadığı, sigorta hukukunun “risk karşılanır ve bu riskin oluşmasında kusuru olanlara rücu edilir” ilkesi gereğince ödemeyi yapıp, trafik zorunlu mali sigortası poliçesini keşide eden sigorta şirketine rücu etmesi gerektiği ileri sürülerek iptali istenilmektedir.
Savunmanın Özeti : 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 8 inci maddesinin (b) bendi ile 98 inci maddesinde yer alan hükümlere istinaden Sağlık Bakanlığı Trafik Hizmetleri Döner Sermaye İşletmesi ile Döner Sermaye Saymanlığının kuruluş ve çalışma esaslarının trafik kazalarından dolayı Sağlık Bakanlığına bağlı kurum ve kuruluşlar tarafından sunulan ilk ve acil yardım hizmetleri ile tedavi hizmetlerinin bedellerinin takibine ve tahsiline dair usul ve esasları düzenlemek maksadıyla Sağlık Bakanlığı Trafik Hizmetleri Döner Sermaye İşletme Yönetmeliğinin yayımlandığı, bunu müteakip Trafik Hizmetleri Döner Sermaye İşletmesinin 22.02.2000 tarihli ve 1096 sayılı Makam Onayı ile faaliyete başladığı, anılan Müdürlüğün kuruluş gayesinin Sağlık Bakanlığı tarafından yapılan harcamaların tamamının yükümlü sigorta şirketlerinden tahsiline ilişkin görev ve yetkinin verilmesi, zorunlu mali sorumluluk sigortası geçerli teminat limitlerini ve şartlarını aşan kısmı için ise sigorta şirketlerince garanti fonundan tahsil imkânı verilmesinin olduğu, 2918 sayılı Kanunun 8 inci maddesinin (b) bendi ile trafik kazası geçiren kişilere yapılan acil tedavi giderlerinin tahsilinin özel kurala bağlandığı, verilen tedavi hizmet bedelinin tamamının yükümlü sigorta şirketlerinden tahsilinin öngörüldüğü, buna göre trafik sigortası kapsamında kalan bir tedavi gideri bedelinin varlığında ilgili sigorta şirketinin, trafik sigortasının asgari teminat limitleri ve şartları ile sınırlı olmaksızın ödemeyi yapmakla yükümlü olduğu, ancak uygulamada ortaya çıkan sorunlar sebebiyle trafik kazazedelerinin mağduriyet yaşamaması için 2006/37 sayılı Genelgenin tamim edildiği, mezkûr Genelge ile üniversitelere bağlı hastaneler ve diğer bütün resmi ve özel sağlık kurum ve kuruluşlarının, acil olarak kendilerine getirilen trafik kazası geçirmiş kişilerin tedavi giderlerini, yürürlükte bulunan tedavi yardımına ilişkin Bütçe Uygulama Talimatı eki fiyat tarifelerini uygulamak suretiyle öncelikle kişilerin ilgilisine göre bağlı oldukları kurumlarına veya tabi oldukları sosyal güvenlik kuruluşlarına tahakkuk ettirilmek suretiyle tahsil etmeleri ve daha sonra ödemeyi yapan sosyal güvenlik kuruluşları tarafından ilgili mevzuat çerçevesinde ilgilisine göre, Trafik Sigortası Garanti Fonuna veya kusurlu kişilere rücu edilmesi yoluna gidilmesinin öngörüldüğü, bilahare, Sayıştay tarafından Bakanlığa yazılar gönderildiği, bu yazılarda 2006/37 sayılı Genelge ile 2918 sayılı Kanunun 8 inci maddesinin (b) bendi gereği, trafik kazaları sonucu yapılan tedavi giderlerinin öncelikle sigorta şirketleri ya da güvence hesabından tahsili gerektiği, aksi halde kurumun tahsil edemediği meblağ kadar kamu zararı oluşacağı ve bu durumda 8 inci maddenin (b) bendinin uygulanmamış sayılacağı yönünde görüş bildirdiği, bunun üzerine dava konusu Genelgenin tanzim edildiği, dava konusu Genelge ile 2918 sayılı Kanun ve Sağlık Bakanlığı Trafik Hizmetleri Döner Sermaye İşletme Yönetmeliği ile verilen görevlerin yerine getirilmesi ve Bakanlığa bağlı hastanelerce trafik kazazedelerine verilen tedavi hizmetlerinin kusur oranında ilgili sigorta şirketi, Güvence Hesabı veya sosyal güvenlik kurumlarından tahsilatlarının yapılabilmesi için hangi hususlara dikkat edilmesi gerektiği yönünde talimat verildiği, uygulamada karışıklıklara sebebiyet vermemek, birliği sağlamak maksadı ile hazırlanan ve 2918 sayılı Kanunun uygulanması ile sigorta şirketlerinden tahsilatın yapılması için fatura ekinde olması gereken evrakın Trafik Hizmetleri Döner Sermaye İşletme Müdürlüğüne gönderilme şekillerini tanzim eden Genelgede hukuka aykırılık bulunmadığı savunulmaktadır.
Danıştay Tetkik Hakimi :
Düşüncesi :6111 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması İle Sosyal Sigortalar Ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu Ve Diğer Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun’un 59 uncu maddesi ile 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 98 inci maddesi değiştirildiğinden ve aynı Kanun’un Geçici 1 inci maddesi ile bu Kanun’un yürürlüğe girmesinden önce meydana gelen trafik kazaları nedeniyle sunulacak sağlık hizmet bedellerinin de Sosyal Güvenlik Kurumunca karşılanacağı hüküm altına alındığından, konusu kalmayan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Savcısı :
Düşüncesi :Dava; trafik kazazedelerinin tedavi giderlerinin ilgili sigorta şirketi, güvence hesabı ve sosyal güvenlik kurumlarınca karşılanması ile ilgili …..14/01/2009 tarih ve 2009/3 sayılı Genelgesi’nin iptali istemiyle açılmıştır.
Dava konusu Genelge, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun uygulanmasını sağlamak üzere çıkarılmış olup, davanın açılmasından sonra 2918 sayılı Kanunun 8. maddesi yürürlükten kaldırılmış ise de; idari yargıda işlemlerin tesis edildikleri tarihteki mevzuat hükümleri çerçevesinde irdelenmesi gerektiğinden, uyuşmazlığın esasına geçildi;
2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun dava konusu işlem tarihi itibariyle yürürlükte bulunan 8. maddesinin trafik kazazedeleri ile ilgili Sağlık Bakanlığı’nın görev ve yetkilerini düzenleyen (b) bendinde; Üniversitelere bağlı hastaneler ve diğer bütün resmi ve özel sağlık kurum ve kuruluşlarının, acil olarak kendilerine getirilen trafik kazası geçirmiş kişilere, Sağlık Bakanlığı tarifesini uygulamak suretiyle, vermiş oldukları hizmetlerin bedelinin tamamını yükümlü sigorta şirketlerinden tahsil edecekleri; 98. maddesinde ise, motorlu araçların sebep oldukları kazalarda yaralanan kimselerin ilk yardım, muayene ve kontrol veya bu yaralanmadan ötürü ayakta, klinikte, hastane ve diğer yerlerdeki tedavi giderleri ile tedavinin gerektirdiği diğer giderleri aracın zorunlu mali sorumluluk sigortasını yapan sigortacının başvurma tarihinden itibaren sekiz iş günü içinde ve zorunlu mali sorumluluk sigortası sınırları kapsamında ödeyeceği hükme bağlanmıştır.
2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 8.maddesi, trafik kazası geçirmiş ve acil olarak üniversitelere bağlı hastaneler ve diğer bütün resmi ve özel sağlık kurum ve kuruluşlarına başvuran kişilere sunulan sağlık hizmetinin karşılığı olarak hizmet bedelinin tamamının yükümlü sigorta şirketlerinden tahsil edileceği hususunu açıkca düzenlemiş olmasına karşın, uzun yıllar bu madde hükmünün işletilememesi üzerine madde hükmünün uygulanmasını sağlamak üzere bir takım Genelgeler yayınlanmış olup, Sayıştay Başkanlığınca Tunceli Defterdarlığı Muhasebe Müdürlüğü 2006 yılı hesabına ilişkin yargı raporunun 8/F maddesinin yargılanması sonucunda bir takım aksaklıklarının tespit edildiği ve 21.3.2006 tarih ve 36 sayılı Genelge’de öngörüldüğü şekilde tedaviyi yapan sağlık kurum ve kuruluşlarının trafik kazası geçirmiş kişilerin tedavi giderlerini öncelikle sigorta şirketleri yerine kişilerin bağlı oldukları kurumlara veya tabi oldukları sosyal güvenlik kuruluşlarına tahakkuk ettirilmek suretiyle tahsil etmeleri durumunda; kurumlarca veya sosyal güvenlik kuruluşlarınca idarece tedavi giderlerinin sigorta şirketlerinden veya Trafik Sigortası Garanti Fonundan rücu yoluyla tahsil edilememesi halinde, 2918 sayılı Kanunun 8/b maddesi ile öngörülen söz konusu tedavi giderlerinin sigorta şirketlerince karşılanması hükmünün uygulanmamış olacağı ve bu durumda kamu zararına yol açılmamasını teminen, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu hükümlerinin uygulanmasının sağlanması için gereğinin yapılmasının belirtildiği anlaşılmıştır.
Görüldüğü üzere, uygulamada görülen aksaklıklar ve en son olarak Yasa hükümlerinin fiilen uygulanması sırasında karşılaşılan sorunların çözüme kavuşturulabilmesi, kişi ve kurumların mağduriyetlerinin giderilmesi için Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğünün 26.11.2008 tarih ve 1809 sayılı görüş yazıları uyarınca Sağlık Bakanlığınca dava konusu Genelge’nin hazırlandığı, uygulamanın Genelge doğrultusunda yapılmasının ilgili tüm il valiliklerinden istenildiği anlaşılmaktadır.
Dava konusu Genelge hükümleri ile, trafik kazazedelerinin tedavi giderlerinin ilgili sosyal güvenlik kuruluşundan tahsilatı ile ilgili 21.3.2006 tarih ve 5376 sayılı Genelge’nin uygulamada kaldırıldığı, söz konusu Genelge’de Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Trafik Hizmetleri Döner Sermaye İşletme Müdürlüğünce yapılan faturalandırma çalışmalarına esas teşkil edecek olan kaza tespit tutanaklarını ve hastane tedavi bedellerini gösterir belgelerin Genelgede belirtilen usullere uygun olarak gönderilmesi ve trafik kazazedelerine verilen sağlık hizmetlerine ait bedellerin, yasal olarak ilgili sigorta şirketinden tahsil edileceği, kusurları oranında faturalandırma ve tebliğ süreleri dikkate alınarak, trafik kazazedelerine uygulanan tedavi ile ilgili zamanaşımı süresi dolmasına 2 ay kalan evrakların kaza tespit tutanakları ile eşleştirilerek Yataklı Tedavi Hizmetleri Şube Müdürlüğü vasıtasıyla İşletme Müdürlüğüne ivedilikle gönderilmesinin gerektiği, hastanelerde bulunan tedavileri tamamlanmış trafik kazazedelerine ait belgelerin kaza tespit tutanakları ile eşleştirilerek on beş gün içinde gönderileceği, trafik kazazedelerine verilen tedavi hizmetlerinin ekte gönderilen, istatistik formuna işlenerek İşletme Müdürlüğüne gönderilmesi gerektiği öngörülmüş bulunmaktadır.
Dosyanın incelenmesinden, …………. tarihinde davacının yönetimindeki otomobil ile kaza yaptığı ve yanında bulunan eşi ………………un kaza sonucu felç olduğu ve sürekli bakıma muhtaç hale geldiği,sürekli tedaviye ihtiyaç duyması nedeniyle tedavi giderlerinin …………… tarihinden hakkındaki işlemin tesis edildiği …………… tarihine kadar tedavi giderlerinin Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığınca ödendiği ancak, davacının ……………… tarihli başvurusu üzerine tedavi giderlerinin Karayolları Trafik Kanunu’nun 8.maddesinin (b) bendine dayanılarak hazırlanan 2009/3 sayılı Genelge ve Hazine Müsteşarlığının sektör duyuruları çerçevesinde trafik kazasına ilişkin tedavi giderlerinin kusur oranına göre sigorta şirketleri tarafından karşılanması gerektiğinin bildirildiği, bunun üzerine dava konusu Genelge’nin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmıştır.
Dava konusu Genelge’nin; 2918 sayılı Yasa’nın kendisine verdiği görev ve yetki çerçevesinde trafik kazazedelerinin tedavi giderlerinin ilgili sigorta şirketi, güvence hesabı ve sosyal güvenlik kurumlarınca karşılanması ile ilgili iş ve işlemleri göstermek amacıyla uygulamada yaşanılan karmaşaya son vermek , birliği sağlamak amacıyla çıkarıldığı ve dayanağı Kanun hükümlerine aykırı olmadığı sonucuna varıldığından, iptali isteminde hukuki isabet bulunmamaktadır.
Öte yandan; 25.02.2011 tarih ve 27857 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 6111 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ve Diğer Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun 59.maddesi ile 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun yeniden düzenlenen 98. maddesinde; “Trafik kazaları sebebiyle üniversitelere bağlı hastaneler ve diğer bütün resmî ve özel sağlık kurum ve kuruluşlarının sundukları sağlık hizmet bedelleri, kazazedenin sosyal güvencesi olup olmadığına bakılmaksızın Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından karşılanır.” ifadesine yer verilmiş , yine aynı Kanunun Geçici 1. maddesinde; “Bu Kanunun yayımlandığı tarihten önce meydana gelen trafik kazaları nedeniyle sunulan sağlık hizmet bedelleri Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından karşılanır.” şeklinde düzenleme yapılmıştır. 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 8. maddesinin (b) bendi de yürürlükten kaldırılarak 27.08.2011 tarih ve 28038 sayılı Resmi Gazete’de Trafik Kazaları Nedeniyle İlgililere Sunulan Sağlık Hizmet Bedellerinin Tahsiline İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik yayımlanarak anılan Yasa ve Yönetmelik çerçevesinde trafik kazaları sonucu oluşan sağlık giderlerinin karşılanmasına ilişkin usul ve esaslar yeniden düzenlenmiştir.
Açıklanan nedenlerle davanın reddine karar verilmesinin uygun olacağı düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onbeşinci Dairesi’nce Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlenildikten sonra gereği görüşüldü:
Dava; Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Trafik Hizmetleri Döner Sermaye İşletme Müdürlüğünün 14.01.2009 tarihli ve 2009/3 sayılı Genelgesi’nin iptali istemiyle açılmıştır.
Dava konusu Genelge’nin incelenmesinden; 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu ve Sağlık Bakanlığı Trafik Hizmetleri Döner Sermaye İşletmesi Yönetmeliği ile verilen görevlerin yerine getirilmesi ve Bakanlığa bağlı hastanelerce trafik kazazedelerine verilen tedavi hizmetlerinin kusur oranında ilgili sigorta şirketi, güvence hesabı veya sosyal güvenlik kurumlarından tahsilatların yapılabilmesi için hangi hususlara dikkat edileceği ve İşletme Müdürlüğünce yapılan faturalandırma çalışmalarına esas teşkil edecek olan kaza tespit tutanaklarını ve hastane bedellerini gösterir belgelerin belirtilen usullere uygun olarak gönderilmesi gerektiği hususlarının 81 İl Valiliğine bildirildiği anlaşılmaktadır.
Dava konusu Genelgenin tanzim edildiği tarihte yürürlükte bulunan ve 17.10.1996 tarihli ve 4199 sayılı Kanun’un 6 ncı maddesi ile değiştirilen 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 8 inci maddesinin (b) bendinde; “b) Sağlık Bakanlığı:
1. Karayollarında meydana gelen trafik kazaları ile ilgili ilk ve acil yardım hizmetlerini planlamak ve uygulamak,
2. Trafik kazalarında yaralananların en kısa zamanda sağlık hizmetlerinden istifadelerini temin etmek üzere, İçişleri Bakanlığının uygun görüşü de alınarak karayolları üzerinde ilk yardım istasyonları kurmak, bu istasyonlara gereki personeli, araç ve gereci sağlamak,
3. Her ilde trafik kazaları için eğitilmiş sağlık personeli ile birlikte yeteri kadar ilk ve acil yardım ambulansı bulundurmak,
4. Bu Kanunla ve mevzuatla verilen trafikle ilgili diğer görevleri yapmak.
Üniversitelere bağlı hastaneler ve diğer bütün resmî ve özel sağlık kurum ve kuruluşları, acil olarak kendilerine getirilen trafik kazası geçirmiş kişilere, Sağlık Bakanlığı tarifesini uygulamak suretiyle, vermiş oldukları hizmetlerin bedelinin tamamını yükümlü sigorta şirketlerinden tahsil ederler.
Sağlık Bakanlığı bu görevlerin yerine getirilmesi ile ilgili olarak; verilen hizmetlerin bedellerini yükümlü sigorta şirketlerinden tahsil etmek için Maliye Bakanlığının görüşünü alarak döner sermaye saymanlığı kurar. Bu amaçla döner sermaye saymanlığı tarafından tahsil edilen gelirin tamamı, bu Kanun ile Sağlık Bakanlığına verilen görevlerin yerine getirilmesinde kullanılır.
Sağlık Bakanlığı tarafından yapılan harcamaların tamamı Sağlık Bakanlığı Döner Sermaye İşletmesine 8 işgünü içinde yükümlü sigorta şirketlerince ödenir. Sağlık Bakanlığı Trafik Hizmetleri Döner Sermaye İşletmesinin verdiği hizmetler için uygulayacağı fiyat tarifesi, Karayolu Trafik Güvenliği Kurulunun da uygun görüşü alınarak Sağlık Bakanlığınca belirlenir. Sigorta şirketleri, zorunlu mali sorumluluk sigortası geçerli teminat limitleri ve şartları dahilinde ödemekle yükümlü bulundukları tutarı aşan kısmı için Garanti Fonuna başvurur. Buna ilişkin usul ve esaslar Sağlık Bakanlığının görüşü alınarak Hazine Müsteşarlığının bağlı bulunduğu Bakanlıkça çıkarılacak bir yönetmelikle düzenlenir.” hükmünü içermektedir.
Yine aynı tarihte anılan Kanun’un “Tedavi giderlerinin ödenmesi” başlıklı 98 inci maddesinde ise, “Motorlu araçların sebep oldukları kazalarda yaralanan kimselerin ilk yardım, muayene ve kontrol veya bu yaralanmadan ötürü ayakta, klinikte, hastane ve diğer yerlerdeki tedavi giderleri ile tedavinin gerektirdiği diğer giderleri aracın zorunlu mali sorumluluk sigortasını yapan sigortacı başvurma tarihinden itibaren sekiz iş günü içinde ve zorunlu mali sorumluluk sigortası sınırları kapsamında öder.
Birden çok aracın karıştığı bir trafik kazasında zarar gören kişiler, araçların sigortacılarından herhangi birine veya 108 inci maddede belirtilen durumlarda Karayolu Trafik Garanti Sigortası Hesabı’na başvurarak zararın giderilmesini isteyebilirler. Giderleri ödeyen sigortacı veya Karayolu Trafik Garanti Sigortası Hesabı, ödediği miktarın sorumluluk oranlarına göre paylaşılmasını talep edebilir.
Zarara sebep olan aracın bilinmemesi veya geçerli bir zorunlu mali sorumluluk sigortasının bulunmaması veya sigortacının iflas etmesi veya çalınan aracın işleteninin sorumlu tutulamaması hallerinde, birinci fıkrada belirtilen giderler, 108 inci maddede öngörülen Karayolu Trafik Garanti Sigortası Hesabı tarafından ödenir.
Bu madde hükmüne uymayan sigortacılar, 108 000 000 lira hafif para cezası ile cezalandırılırlar.” hükmü yer almaktadır.
2918 sayılı Kanun’un yukarıda aktarılan 8 inci maddesine dayanılarak 02.10.1999 tarihli ve 23834 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Sağlık Bakanlığı Trafik Hizmetleri Döner Sermaye İşletme Yönetmeliği ile Sağlık Bakanlığı Trafik Hizmetleri Döner Sermaye İşletmesi ile Döner Sermaye Saymanlığı’nın kuruluş ve çalışma esasları; trafik kazalarından dolayı Sağlık Bakanlığı’na bağlı kurum ve kuruluşlar tarafından sunulan ilk ve acil yardım hizmetleri ile tedavi hizmetlerinin bedelinin takibine ve tahsiline dair usul ve esaslar düzenlenmiştir. Buna göre, Sağlık Bakanlığına bağlı olarak Genel Müdürlük bünyesinde Trafik Hizmetleri Döner Sermaye İşletmesi kurulmuş ve bu işletmenin faaliyet alanı; Bakanlığa bağlı ilk yardım ve acil sağlık hizmeti sunan istasyon ve merkezler ile Bakanlığın diğer sağlık kurum ve kuruluşları vasıtasıyla motorlu araçların sebep oldukları kazalarda yaralananlara sağlık hizmeti sunmak ve bu hizmet ile ilgili olan diğer iş ve işlemleri yapmak olarak belirlenmiştir.
Anılan Yönetmeliğin “Giderlerin Sigorta Şirketinden Tahsili” başlıklı 44 üncü maddesinde Bakanlığa bağlı hastaneler tarafından verilen hizmet için, ilgili hastane döner sermaye saymanlığınca 41 inci maddede belirtilen belgelerin, teşhis ve tedavi giderlerinin tahsili için Bakanlıkça belirlenen süre içerisinde müdürlüğe intikal ettirileceği, bu hizmetler ile ilgili olarak hizmet sunan döner sermayeli sağlık kuruluşlarının döner sermaye saymanlıklarında ayrı ve özel bir hesap açılacağı, ilk ve acil yardım istasyonları ve Bakanlığa bağlı diğer sağlık kurum ve kuruluşları tarafından verilen hizmet için, söz konusu kurum ve kuruluşlarca 41 inci maddede belirtilen belgelerin, teşhis ve tedavi giderlerinin tahsili için Bakanlıkça belirlenen süre içerisinde İşletmeye gönderilmek üzere müdürlüğe intikal ettirileceği, işletme tarafından talep edilen tedavi giderlerinin, talebin gerekli belgelerle birlikte sigorta şirketine ulaştığı tarihten itibaren (8) iş günü içinde ilgili sigorta şirketlerince ödeneceği, bu süre zarfında gerekli ödeme yapılmaz ise, genel hükümlere göre takibat yapılacağı hüküm altına alınmıştır.
Buna göre, 2918 sayılı Kanun’a göre, üniversitelere bağlı hastaneler ve diğer bütün resmî ve özel sağlık kurum ve kuruluşları tarafından, acil olarak kendilerine getirilen trafik kazası geçirmiş kişilere verilen hizmetlerin bedelinin tamamı, Sağlık Bakanlığı tarifesi uygulanmak suretiyle, yükümlü sigorta şirketlerinden tahsil edilecek, buna ilişkin iş ve işlemler ise Sağlık Bakanlığına bağlı olarak Genel Müdürlük bünyesinde kurulan Trafik Hizmetleri Döner Sermaye İşletmesi tarafından yürütülecektir.
Yukarıda aktarılan mevzuat hükümleri çerçevesinde dava konusu Genelge ile 2918 sayılı Kanun’un uygulanması ve sigorta şirketlerinden tahsilatın yapılması için fatura ekinde olması gereken evrakın Trafik Hizmetleri Döner Sermaye İşletme Müdürlüğüne gönderilme şekillerinin düzenlediği, Genelge içeriğinden ve davalı idare savunmalarından uygulamada görülen aksaklıkların ve Kanun hükümlerinin fiilen uygulanması sırasında karşılaşılan sorunların çözüme kavuşturulabilmesi ile kişi ve kurumların mağduriyetlerinin giderilmesinin amaçlandığı anlaşılmaktadır. Bununla birlikte tesis edilen düzenleme, trafik kazası geçirmiş kişilere verilen hizmetin bedelinin hastalarca karşılanması sonucunu doğurmadığından, dava konusu Genelge’de kamu hizmetinin gereklerine, kamu yararına, dayanağı yasa hükümlerine ve hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
Ancak, 13.02.2011 tarihli ve 6111 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması İle Sosyal Sigortalar Ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu Ve Diğer Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun’un 59 uncu maddesi ile, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 98 inci maddesi başlığı ile birlikte değiştirilmiş, “Sağlık hizmet bedellerinin ödenmesi” başlığı ile hüküm “Trafik kazaları sebebiyle üniversitelere bağlı hastaneler ve diğer bütün resmî ve özel sağlık kurum ve kuruluşlarının sundukları sağlık hizmet bedelleri, kazazedenin sosyal güvencesi olup olmadığına bakılmaksızın Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından karşılanır.
Trafik kazalarına sağlık teminatı sağlayan zorunlu sigortalarda; sigorta şirketlerince yazılan primlerin ve Güvence Hesabınca tahsil edilen katkı paylarının % 15’ini aşmamak üzere, münhasıran bu teminatın karşılığı olarak Hazine Müsteşarlığınca sigortacılık ilkeleri çerçevesinde maktu veya nispi olarak belirlenen tutarın tamamı sigorta şirketleri ve 3/6/2007 tarihli ve 5684 sayılı Sigortacılık Kanununun 14 üncü maddesinde düzenlenen durumlar için Güvence Hesabı tarafından Sosyal Güvenlik Kurumuna aktarılır. Söz konusu tutar, ilgili sigorta şirketleri için sigortacılık ilkelerine göre ayrı ayrı belirlenebilir. Aktarım ile sigorta şirketlerinin ve Güvence Hesabının bu teminat kapsamındaki yükümlülükleri sona erer. Hazine Müsteşarlığının bağlı bulunduğu Bakanlığın teklifi üzerine Bakanlar Kurulu söz konusu tutarı % 50’sine kadar artırmaya veya azaltmaya yetkilidir.
Bu madde çerçevesinde sigorta şirketleri ve Güvence Hesabı tarafından ödenecek meblağın süresinde ödenmemesi halinde 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Kanunun 89 uncu maddesinin ikinci fıkrası uygulanır.
Sigorta şirketleri ve Güvence Hesabından Sosyal Güvenlik Kurumuna aktarılacak meblağın belirlenmesi ve ödenmesi ile sağlık hizmetleri için teminat sağlanan sigortaların tespiti ve bu maddenin uygulanmasına ilişkin diğer usul ve esaslar Sağlık Bakanlığı ve Sosyal Güvenlik Kurumunun görüşü alınarak Hazine Müsteşarlığınca belirlenir. Trafik kazası sebebiyle Sağlık Bakanlığına bağlı sağlık kurumlarınca gerçekleştirilen tedavi giderleri bakımından, Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından Sağlık Bakanlığına yapılacak ödemeye ilişkin usul ve esaslar Sosyal Güvenlik Kurumu ve Sağlık Bakanlığı tarafından ayrıca belirlenir.” şeklinde yeniden düzenlenmiştir. Aynı Kanun’un 54 üncü maddesi ile de 2918 sayılı Kanun’un 8 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin son üç paragrafı yürürlükten kaldırılarak 27.08.2011 tarih ve 28038 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Trafik Kazaları Nedeniyle İlgililere Sunulan Sağlık Hizmet Bedellerinin Tahsiline İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik ile anılan Kanun ve Yönetmelik çerçevesinde trafik kazaları sonucu oluşan sağlık giderlerinin karşılanmasına ilişkin usul ve esaslar yeniden düzenlenmiştir.
Bununla birlikte 6111 sayılı Kanun’un Geçici 1 inci maddesinin birinci fıkrasının ilk cümlesinde “Bu Kanunun yayımlandığı tarihten önce meydana gelen trafik kazaları nedeniyle sunulan sağlık hizmet bedelleri Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından karşılanır.” hükmüne yer verilmiştir.
Bu hukuki durum karşısında kanunkoyucunun, trafik kazaları nedeniyle sunulan sağlık hizmet bedellerinin kim tarafından karşılanacağı hususunda muradını değiştirdiği anlaşılmakta olup, artık anılan tedavi giderlerinin tamamının Sosyal Güvenlik Kurumunca karşılanacağı, ayrıca 6111 sayılı Kanun’un Geçici 1 inci maddesi ile bu Kanun’un yürürlüğe girmesinden önce meydana gelen trafik kazaları nedeniyle sunulan sağlık hizmet bedellerinin de Sosyal Güvenlik Kurumunca karşılanacağına ilişkin geçmişe yönelik bir düzenlemeye yer verildiği görülmektedir.
İptal davasına konu işlemlerin tesis edildikleri tarihteki durumları itibariyle hukuksal değerlendirmeye tabi tutulacakları, İdare Hukukunun ve İdari Yargılama Usulünün bilinen ilkelerinden olmakla birlikte, dava aşamasında iken idari işlemin usulüne uygun olarak geri alındığı veya yürürlükten kaldırıldığı durumlarda, iptal hükmüne konu olabilecek idari işlemin varlığından söz etmek olanaklı değilse de özellikle belli süreyle de olsa uygulama işlemlerine dayanak alınan düzenleyici işlemler yönünden hukuka uygunluk denetiminin yapılması, iptal davasının “Hukuk Düzeni”nin korunması yolundaki gerçek amacına uygun olacaktır.
Ancak, 2918 sayılı Kanun’un 8. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin son üç paragrafının yürürlükten kaldırılıp, aynı Kanun’un 98 inci maddesinin değiştirilerek artık trafik kazaları nedeniyle sunulan sağlık hizmet bedellerinin Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından karşılanacağının açıkça hüküm altına alınmış olması ve bu bedellere ilişkin geçmişe yönelik de düzenlemeye yer verilmiş olması karşısında dava konusu Genelgenin uygulanma olanağı kalmamış olup, bu sebeple dava konusuz kaldığından, dava konusu düzenleyici işlem bakımından karar verilmesine yer bulunmamaktadır.
Yargılama giderleri ve vekalet ücretine gelince;
Dava dosyasının safahati incelendiğinde; davanın; ……….. tarihinde meydana gelen bir trafik kazası sonucu felç olan davacının eşinin devam eden tedavisine ilişkin giderlerin, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 8 inci maddesinin (b) bendinin uygulanmasını göstermek üzere Sağlık Bakanlığınca çıkarılan dava konusu Genelgeye kadar Sosyal Güvenlik Kurumunca karşılandığı, bu tarihten itibaren tedavi giderlerinin anılan Kanun ve Genelge uyarınca kazaya sebep olan aracı sigortalayan sigorta şirketince karşılanması gerektiği yolunda tesis edilen Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı Ankara Sosyal Güvenlik Kurumu İl Müdürlüğünün 2.3.2010 tarih ve 2312446 sayılı işlemi ile işleme dayanak gösterilen Sağlık Bakanlığının 14.01.2009 tarihli ve 2009/3 sayılı Genelgesinin iptali istemiyle Sosyal Güvenlik Kurumu ve Sağlık Bakanlığına karşı açıldığı, Danıştay Onuncu Dairesi’nin 11.01.2011 tarihli ve E.2010/9011, K:2011/19 sayılı kararı ile tedavi giderlerinin ödenmemesine ilişkin işlemin iptali isteminden kaynaklanan kısmın 5510 sayılı Kanun’un 101 inci maddesi uyarınca iş mahkemesinde, düzenleyici işlemin iptaline ilişkin kısmının ise Danıştay’da görülmesi gerektiğinden dava dilekçesinin reddine karar verildiği, bunun üzerine Sağlık Bakanlığına karşı dava konusu Genelgenin iptali istemiyle bakılmakta olunan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Esasen yukarıda hukuki denetimi yapılan dava konusu düzenlemenin hukuka aykırı olmadığı tespiti yapılmış olmakla birlikte, dava konusu Genelgenin davacının tedavi masraflarının ödenmesi talebinin reddini gerektirmeyeceği açık olup, buna karşın anılan Genelgeye dayanılarak Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından tedavi masraflarının ödenmemesi yolunda bireysel işlem tesis edildiği görülmektedir.
Her ne kadar davalı idareye atfedilebilecek bir kusur söz konusu değil ise de, dava konu Genelge dayanak gösterilerek Sosyal Güvenlik Kurumunca bireysel işlem tesis edilmek suretiyle davacının dava açmasına sebebiyet verildiği gözönüne alındığında, idarenin bütünlüğü ilkesi gereği, yargılama giderleri ve vekalet ücreti bakımından davalı Sağlık Bakanlığının sorumlu olması gerektiği sonucuna varılmıştır.
Açıklanan nedenlerle, konusu kalmayan dava hakkında KARAR VERİLMESİNE YER OLMADIĞINA, aşağıda dökümü gösterilen …TL yargılama giderinin ve Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca belirlenen …TL vekalet ücretinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine, artan posta ücretinin istemi halinde davacıya iadesine, bu karara karşı tebliğ tarihini izleyen otuz (30) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu’na temyiz yolu açık olmak üzere, 28/11/2017 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.