Danıştay 15. Daire Başkanlığı         2014/4148 E.  ,  2016/609 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ON BEŞİNCİ DAİRE
Esas No : 2014/4148
Karar No : 2016/609

Davacı :
Vekili :
Davalı :
Vekili :
Davanın Özeti : Dava, 12.11.2013 tarih ve 28819 sayılı Resmi Gazete’ de yayımlanan Sosyal Güvenlik (Sağlık Uygulama Tebliğinde) Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğin 6. maddesi ile düzenlenen SUT’ un 3.2.1.B maddesinin 2 nci fıkrasında yer alan ” üçüncü basamak ” ibaresinin iptali istemine ilişkindir.
Savunmanın Özeti : İptali istenilen maddenin düzenlenmesinde, Anayasanın 65. maddesinin çizdiği mali kaynakların yeterliliği ölçüsünde hareket edilerek bu kapsamda 5510 sayılı Kanun’un 63. maddesi ve 64. maddesi uyarınca Sosyal Güvenlik Kurumuna verilen görevlerin yerine getirildiği, fiyat belirleme yetkisi kullanılırken Kurumun sivil toplum kuruluşlarından gelen tüm değerlendirmeleri incelediği, gerekli istişareleri yaptığı, fiyat tespitinde kamu kontrolünün sağlanması ve optimal seviyede fiyatların oluşmasını engellemek ve kamu kaynaklarının etkin ve verimli bir şekkilde kullanılmasını sağlamak için en az üç farklı üçüncü basamak hastaneye ait fiyat bilgisi aranmasında mevzuata aykırılık bulunmadığı ileri sürülerek davanın reddi gerektiği savunulmuştur.
Danıştay Tetkik Hakimi
Düşüncesi: 12.11.2013 tarih ve 28819 sayılı Resmi Gazete’ de yayımlanan Sosyal Güvenlik Sağlık Uygulama Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğin 6. maddesi ile düzenlenen SUT’ un 3.2.1.B maddesinin 2 nci fıkrasında yer alan ” üçüncü basamak ” ibaresinin iptali gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Savcısı :
Düşüncesi : Dava, 12.11.2013 tarih ve 28819 sayılı Resmi Gazete’ de yayımlanan Sosyal Güvenlik Sağlık Uygulama Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğin 6 ncı maddesi ile düzenlenen SUT’ un 3.2.1.B maddesinin 2 nci fıkrasındaki ” üçüncü basamak ” ibaresinin iptali istemine ilişkindir.
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’ nun 63 üncü maddesinde, davalı kurumca finansmanı sağlanacak sağlık hizmetleri belirtilmiş olup, aynı maddenin (f) bendinde de; finansmanı sağlanacak sağlık hizmetlerinin teşhis ve tedavi yöntemleri ile bunlar için gerekli olabilecek kan ve kan ürünleri, kemik iliği, aşı, ilaç, ortez, protez, tıbbi araç ve gereç, kişi kullanımına mahsus tıbbi cihaz, tıbbi sarf, iyileştirici nitelikteki tıbbi sarf malzemelerinin sağlanması, takılması, garanti süresi sonrası bakımı, onarılması ve yenilenmesi hizmetlerinin türlerini, miktarlarını ve kullanım sürelerini, ödeme usul ve esaslarını Sağlık Bakanlığının görüşü alınarak belirleme konusunda kuruma yetki verilmiştir.
663 sayılı Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşlarının Teşkilat ve Görevleri Hakkındaki Kanun Hükmünde Kararname’nin 27 nci maddesinin 2 nci fıkrasının (a) bendinde, Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumunun görevinin; görev alanına giren ürünlerin ruhsatlandırılması, üretimi, depolanması, satışı, ithalatı, ihracatı, piyasaya arzı, dağıtımı, hizmete sunulması, toplatılması ve kullanımları ile ilgili kural ve standartları belirlemek, bu faaliyetleri yürütecek kamu ve özel hukuk tüzel kişileri ile gerçek kişilere izin vermek, ruhsatlandırmak, denetlemek ve gerektiğinde yaptırım uygulanmak, laboratuvar analizlerini yapmak veya yaptırmak olduğu. aynı maddenin (j) bendinde de, görev alanı ile ilgili konularda ulusal veya uluslararası, kamu kurumları ve üniversiteler ile özel kuruluşlarla bilimsel ve teknik işbirliği yapmak, müşterek çalışmalar yürütmenin kurumun yetki ve sorumluluğunda olduğu kurala bağlanmıştır.
Sosyal Güvenlik Kurumunca sağlık yardımları karşılanan genel sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerin, Kurumca finansmanı sağlanan sağlık hizmetleri, yol, gündelik ve refakatçi giderlerinden yararlanma esas ve usulleri 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 63 üncü maddesi hükümleri doğrultusunda, ödenecek bedeller ise aynı Kanun’un 72 nci maddesi hükümleri doğrultusunda Sağlık Hizmetleri Fiyatlandırma Komisyonunca belirlenmekte ve sağlık Uygulama Tebliği (SUT) ve eki listelerde yayınlanmaktadır.
Sağlık Uygulama Tebliğinin yatarak tedavilerde tıbbi malzeme bedellerinin ödenmesine ilişkin iptali talep edilen “Kamu ihale Kanununa tabi olmayan resmi sağlık kurum ve kuruluşları ile özel sağlık kurum ve kuruluşlarında” başlıklı 3.2.1.B maddesinin 2 nci fıkrasında; “SUT ve eki listelerde tanımlanmayan branş/branşlara ait tıbbı malzemelerin veya SUT ve eki listelerde kodu olup da fiyatı olmayan tıbbi malzemelerin bedelleri, küresel ürün numarası (barkod) veya etiket adı ile “İhale/Doğrudan Temin Sonuç Bilgileri Ekranı” nda yapılan sorgulamada alım tarihi itibariyle o malzemeye ait son bir yıl içerisinde en az 3 farklı üçüncü basamak hastaneye ait fiyat bilgisi olmaması durumunda bedelleri Kurumca karşılanmaz. Bünyesinde eğitim ve araştırma hastanesi bulunan kamu hastaneleri birliği genel sekreterliklerinin ihale/doğrudan temin sonuç bilgileri de üçüncü basamak hastane bilgisi olarak değerlendirilir. 3 fiyat bilgisinin olduğu tespit edilen tıbbi malzemelerin bedelleri, Kurum taşra teşkilatı inceleme birimlerince alım tarihinden geriye doğru son bir yıl içerisindeki, “İhale Kayıt Numarası” (IKN Alım No) farklı olmak kaydıyla, en düşük 5 fiyatın ortalaması alınarak (5 fiyatın bulunamaması halinde var olan en az 3 fiyatın ortalaması alınır), KDV dahil fiyatı, fatura tutarını geçmemek üzere ödenir” düzenlemesi yer almaktadır. Anılan bu hükümler Kamu İhale Kanununa tabi olmayan resmi sağlık kurum ve kuruluşları ile özel sağlık kurum ve kuruluşlarını kapsamaktadır.
Kamu İhale Kanununa tabi olan resmi sağlık kurum ve kuruluşları, yatarak tedavide kullanılan ve SUT eki listelerde tanımlanmayan branş/branşlara ait tıbbi malzemeler veya SUT eki listelerde kodu olup da fiyatı olmayan tıbbi malzemeler için en az 3 fiyat bilgisi ve en düşük 5 fiyat (5 fiyat yoksa 3 fiyat) ortalaması kuralına tabi değildir.Bu kurala tabi olmaksızın Kamu İhale Kanununa uygun olarak yapılan tıbbi malzeme alımlarında “İhale/Doğrudan Temin Sonuç Bilgileri Ekranı” na eksiksiz girilmesi halinde ödeme yapılması söz konusudur. Dolayısıyla, SUT’ un iptali talep edilen 3.2.1-B maddesinin 2 nci fıkrası kapsamında, Kamu İhale Kanununa tabi olmayan resmi sağlık kurum ve kuruluşları ile özel sağlık kurum ve kuruluşlarınca yatarak tedavide kullanılan ve SUT eki listelerde tanımlanmayan branş/branşlara ait tıbbi malzemeler veya SUT eki listelerde kodu olup da fiyatı olmayan tıbbi malzemelerin geri ödemelerinde esas alınacak bedelin belirlenmesi aşamasında aranan en az 3 fiyat bilgisi ve en düşük 5 fiyat (5 fiyat yoksa 3 fiyat) ortalaması, Kamu İhale Kanununa tabi olan resmi sağlık kurum ve kuruluşlarının alımlarına göre oluşmaktadır.
Bu durumda, fiyatların belirlenmesinde kamu kontrolünün sağlanması, yüksek fiyat oluşmasının engellenmesi, kamu kaynaklarının etkin ve verimli kullanılmasının sağlaması amacıyla maliyeti hakkında net hüküm verilmeyen bazı tıbbi malzemelerin yalnızca üçüncü basamak resmi sağlık kurumlarında kullanılması halinde oluşacak bedel üzerinden ödeme yapılacağına dair davaya konu edilen düzenlemede yukarıda sözü edilen yasa hükümleri ile kamu yararına aykırılık görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Onbeşinci Dairesi’nce gereği görüşüldü:
Dava,12.11.2013 tarih ve 28819 sayılı Resmi Gazete’ de yayımlanan Sosyal Güvenlik Sağlık Uygulama Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğin 6. maddesi ile düzenlenen SUT’ un 3.2.1.B maddesinin 2 nci fıkrasında yer alan ” üçüncü basamak ” ibaresinin iptali istemiyle açılmıştır.
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’ nun 63 üncü maddesinde, “Kurum, finansmanı sağlanacak sağlık hizmetlerinin teşhis ve tedavi yöntemleri ile (f) bendinde belirtilen sağlık hizmetlerinin türlerini, miktarlarını ve kullanım sürelerini, ödeme usul ve esaslarını Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı ile Sağlık Bakanlığının görüşünü alarak belirlemeye yetkilidir. Ancak, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığının görüşünün alınması (f) bendinde belirtilen ortez, protez ve diğer iyileştirici nitelikteki araç ve gereçlerin miktarını, standartlarını, sağlanmasını, uygulanmasını, kullanma sürelerini ve garanti süresi sonrası bakım, onarım ve yenilenmesi hususlarını kapsar. Kurum, bu amaçla komisyonlar kurabilir, ulusal ve uluslararası tüzel kişilerle işbirliği yapabilir. Komisyonların çalışma usul ve esasları Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, Maliye Bakanlığı ile Sağlık Bakanlığının görüşü alınarak Kurumca belirlenir.” hükmü yer almaktadır.
Aynı Kanun’un 72. maddesinde ise “65 inci madde gereği ödenecek gündelik, yol, yatak ve yemek giderlerinin Kurumca ödenecek bedellerini belirlemeye Sağlık Hizmetleri Fiyatlandırma Komisyonu yetkilidir. Komisyon, tıp eğitimini, hizmet basamağını, alt yapı ve kaynak kullanımı ile maliyet unsurlarını dikkate alarak sağlık hizmeti sunucularını fiyatlandırmaya esas olmak üzere ayrı ayrı sınıflandırabilir. Komisyon, 63 üncü madde hükümlerine göre finansmanı sağlanan sağlık hizmetlerinin Kurumca ödenecek bedellerini; sağlık hizmetinin sunulduğu il ve basamak, Devletin doğrudan veya dolaylı olarak sağlamış olduğu sübvansiyonlar, sağlık hizmetinin niteliği itibarıyla hayati öneme sahip olup olmaması, kanıta dayalı tıp uygulamaları, maliyet-etkililik ölçütleri ve genel sağlık sigortası bütçesi dikkate alınmak suretiyle, her sınıf için tek tek veya gruplandırarak belirlemeye yetkilidir.” hükmüne yer verilmiştir.
Sosyal Güvenlik Sağlık Uygulama Tebliğinin “Yatarak tedavilerde tıbbi malzeme bedellerinin ödenmesi” başlıklı 3.2.1 numaralı maddesinin altında yer alan 3.2.1.B maddesi, “Kamu İhale Kanununa tabi olmayan resmi sağlık kurum ve kuruluşları ile özel sağlık kurum ve kuruluşlarında;
(1) SUT ve eki listelerde yer alan tıbbi malzemelerin temin edilmesi halinde, bu listelerdeki birim fiyatlar, sağlık hizmeti sunucuları tarafından hangi fiyatlara temin edildiğine bakılmaksızın geri ödemede esas alınacak olan fiyatlardır.
(2) SUT ve eki listelerde tanımlanmayan branş/branşlara ait tıbbi malzemelerin veya SUT ve eki listelerde kodu olup da fiyatı olmayan tıbbi malzemelerin bedelleri, “İhale/Doğrudan Temin Sonuç Bilgileri Ekranı”nda malzemeye ait son bir yıl içerisinde en az 3 farklı üçüncü basamak hastaneye ait fiyat bilgisi olmaması durumunda Kurumca karşılanmaz. 3 fiyat bilgisinin olduğu tespit edilen tıbbi malzemelerin bedelleri, Kurum taşra teşkilatı inceleme birimlerince ilgili tıbbi malzeme ile benzer nitelikte, aynı işlevsel özellikte olduğu ve aynı tıbbi sonucu verdiği kabul edilen tıbbi malzemelerin işlem tarihinden geriye doğru son bir yıl içerisindeki en düşük 5 fiyatın ortalaması alınarak (5 fiyatın altında olması halinde var olan en az 3 fiyatın ortalaması alınır), KDV dâhil fiyatı, fatura tutarını geçmemek üzere ödenir.” şeklinde düzenlenmiştir.
Buna göre, yatarak tedavilerde, Kamu İhale Kanununa tabi olmayan resmi sağlık kurum ve kuruluşları ile özel sağlık kurum ve kuruluşlarından temin edilen, SUT ve eki listelerinde tanımlanan ama fiyatı belirlenmeyen malzemeler ile SUT ve eki listelerinde tanımlanmayan tıbbi malzemelerin bedellerinin SGK tarafından karşılanması için ihale/doğrudan temin sonuç bilgileri ekranında malzemeye ait son bir yıl içerisinde temin edilen üç farklı üçüncü basamak hastaneye ait fiyat bilgisine ulaşılması gerekmektedir. Maddenin değişiklik öncesi halinde ise sadece üç farklı hastanenin fiyat bilgisinin edinilmiş olması yeterli görülmekteydi.
18.03.2014 tarihli Sosyal Güvenlik Sağlık Uygulama Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğin 12. maddesiyle “Yatarak tedavilerde tıbbi malzeme bedellerinin ödenmesi” başlıklı 3.2.1 numaralı maddesinin altında yer alan “3.2.1.B- Kamu İhale Kanununa tabi olmayan resmi sağlık kurum ve kuruluşları ile özel sağlık kurum ve kuruluşlarında” maddesinin ikinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“(2) SUT ve eki listelerde tanımlanmayan branş/branşlara ait tıbbi malzemelerin veya SUT ve eki listelerde kodu olup da fiyatı olmayan tıbbi malzemelerin bedelleri, küresel ürün numarası (barkod) veya etiket adı ile “İhale/Doğrudan Temin Sonuç Bilgileri Ekranı”nda yapılan sorgulamada alım tarihi itibariyle o malzemeye ait son bir yıl içerisinde en az 3 farklı üçüncü basamak hastaneye ait fiyat bilgisi olmaması durumunda bedelleri Kurumca karşılanmaz. Bünyesinde eğitim ve araştırma hastanesi bulunan kamu hastaneleri birliği genel sekreterliklerinin ihale/doğrudan temin sonuç bilgileri de üçüncü basamak hastane bilgisi olarak değerlendirilir. 3 fiyat bilgisinin olduğu tespit edilen tıbbi malzemelerin bedelleri, Kurum taşra teşkilatı inceleme birimlerince alım tarihinden geriye doğru son bir yıl içerisindeki, “İhale Kayıt Numarası” (IKN/Alım No ) farklı olmak kaydıyla, en düşük 5 fiyatın ortalaması alınarak (5 fiyatın bulunamaması halinde var olan en az 3 fiyatın ortalaması alınır), KDV dâhil fiyatı, fatura tutarını geçmemek üzere ödenir.”
Buna göre, üçüncü basamak hastane ibaresi genişletilerek, bünyesinde eğitim ve araştırma hastanesi bulunan kamu hastaneleri birliği genel sekreterliklerinin ihale/doğrudan temin sonuç bilgileri de üçüncü basamak hastane bilgisi olarak değerlendirillir ve tıbbi malzemelerin bedellerine ilişkin fiyat bilgisinin temini için “İhale/Doğrudan Temin Sonuç Bilgileri Ekranı”nda yapılan sorgulamanın küresel ürün numarası (barkod) veya etiket adı ile yapılabilir hale getirilmiştir.
Dosyanın incelenmesinde, davacı tarafından, 23.1.2014 tarihinde ‘na yazılan yazı ile Sağlık Uygulama Tebliğinin 3.2.1.B numaralı maddesinde, özel sağlık kurum ve kuruluşlarının SUT ve eki listelerde tanımlanmayan branş/branşlara ait tıbbi malzemelerin veya SUT ve eki listelerde kodu olup da fiyatı olmayan tıbbi malzemelerin bedellerinin ödenmesi için, “İhale/Doğrudan Temin Sonuç Bilgileri Ekranı”nda malzemeye ait son bir yıl içerisinde en az 3 farklı üçüncü basamak hastaneye ait fiyat bilgisi temin edilmesi arandığı, bu durumun bir takım sıkıntılara neden olduğu, yaşanan bu sıkıntıların, iptali istenen madde kapsamında yapılacak araştırmanın ancak Tıbbi Cihaz Kurumunun UBB numarasından yapabildiği, son zamanlarda Kamu Hastaneleri birliğince ihalelerin toplu olarak yapıldığından, kendilerince her ihaleyi takip edilip hangisinin üçüncü basamak için ve bunların içinden de hangisinin aranan malzemenin aynısı olduğunun (sadece malzeme aynılığı değil kendi içindeki çeşitlerinin de aynısının bulunması gerektiği) bilgisine ulaşmanın çok zor olması ve ihale miktarlarının da tam olarak tespit edilmemesi şeklinde olduğu, bu durumu gidermesi için ya Sağlık Uygulama Tebliğinin 3.2.1.B numaralı maddesinden “üçüncü basamak” ibaresinin kaldırılması, ya da tüm çeşitleri için değil sadece malzeme için bir araştırma yapılması şeklinde yeniden düzenlenmesi gerektiği ifade edilmiştir. SGK tarafından verilen 14.04.2014 tarihli cevabi yazıda, KİK sonuçlarının binlerce tıbbi malzeme alımlarını içermesi nedeniyle malzeme alımlarının o malzemenin tüm boyutlarını içerecek şekilde yapılmasının aranmasında bedel tespiti açısından yaşanan zorluklar nedeniyle maddenin yeniden değiştirildiği, artık ihale/doğrudan temin ekranında yapılan sorgulamalarda etiket veya barkod adı yazılmasının yeterli olduğu ve kamu kaynaklarının etkin kullanımı için üç farklı üçüncü basamak hastanesinin fiyat bilgisinin alınması gerektiği, yeni düzenleme yapma yetkisi kurumun uhdesinde olduğunun belirtildiği, davacının Sağlık Uygulama Tebliğinin 3.2.1.B numaralı maddesinden “üçüncü basamak” ibaresinin aynı gerekçelerle iptali istenildiği anlaşılmıştır.
Bu durumda, yatarak tedavilerde, Kamu İhale Kanununa tabi olmayan resmi sağlık kurum ve kuruluşları ile özel sağlık kurum ve kuruluşlarından temin edilen, SUT ve eki listelerinde tanımlanan fakat fiyatı belirlenmeyen tıbbi malzemeler ile SUT ve eki listelerinde tanımlanmayan branş/branşlara ait tıbbi malzeme bedellerinin SGK tarafından karşılanması için üç farklı üçüncü basamak hastaneye ait fiyat bilgisinin temin edilmesiyle ulaşılmak istenen amacın kamu kaynaklarının etkin ve verimli bir şekkilde kullanılmasını sağlamak olduğu açıktır. Ancak, davacının yukarıda belirtilen gerekçeleri dikkate alındığında iptali istenilen “üçüncü basamak” ibaresi, 3.2.1.B maddesinin 2 nci fıkrasının bütünü içerisinde değerlendirildiğinde ve fiyat bilgisine ulaşmak için kullanılması öngörülen argümanlar da dikkate alındığında maddeden faydalanmak isteyenler için ve maddeyle ulaşılmak istenen amacın tesisi için zorlaştırıcı bir nitelik taşımaktadır. Nitekim idare tarafından da bu durum fark edilerek maddede değişikliğe gidilmiş ve söz konusu zorlaştırıcı durum giderilmeye çalışılmıştır.
Açıklanan nedenlerle, 2.11.2013 tarih ve 28819 sayılı Resmi Gazete’ de yayımlanan Sosyal Güvenlik Sağlık Uygulama Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğin 6. maddesi ile düzenlenen SUT’ un 3.2.1.B maddesinin 2 nci fıkrasında yer alan ” üçüncü basamak ” ibaresinin İPTALİNE, … TL yargılama giderinin ve Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca belirlenen …TL avukatlık ücretinin davalı idarelerden alınarak davacıya verilmesine, artan posta ücretinin istemi halinde davacıya iadesine, bu kararın tebliğini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere, 05/02/2016 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.