15. Daire         2013/2276 E.  ,  2013/9917 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONBEŞİNCİ DAİRE
Esas No : 2013/2276
Karar No : 2013/9917

Davacı : …
Vekili : Av. …
Davalılar : 1- Başbakanlık
2- Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
Vekili : Av. …
3- … Gümrük ve Muhafaza Başmüdürlüğü/ …
Davanın Özeti : Yetkilendirilmiş gümrük müşaviri olan davacıya verilen … numaralı yetki belgesinin iptal edilmesine ve kullanıcı koduna bloke konulmasına ilişkin Gümrük Müsteşarlığı Gümrükler Genel Müdürlüğü’nün 10.12.2010 günlü, 27118 sayılı işlemi ile … Gümrük ve Muhafaza Başmüdürlüğü’nün 14.12.2010 günlü, 14862 sayılı işleminin ve bu işlemlerin dayanağı olan ve 2.7.2010 günlü, 27629 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Yönetmelik ile değişik Gümrük Yönetmeliğinin 578. maddesinin 2. fıkrası ve 19.1.2008 günlü, 26761 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 60 no’lu Gümrük Genel Tebliğinin 7/3. maddesinde yer alan “dolaylı temsil suretiyle faaliyet gösteren gümrük müşavirleriyle ya da tespit işlemini yaptıran yükümlü ile doğrudan veya dolaylı iş ilişkisi içinde olduğunun tespit edilmesi durumlarında yetkilendirilmiş gümrük müşavirlerinin yetki belgeleri iptal edilir. Bu şekilde yetki belgeleri iptal edilen gümrük müşavirlerine beş yıl süreyle tekrar yetki belgesi verilmez.” ibarelerinin; yetki belgesinin iptali ile beş yıl süre ile verilmemesini öngören disiplin cezasının 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun disiplin cezaları ve yaptırımlarını içeren Geçici 6. maddesinde yer almadığını, Kanun’da yer almayan yetkilendirilmiş gümrük müşavirliği kavramının sadece tebliğ ve yönetmelik hükümleri ile belirlenmeye çalışılmasının hukuka aykırı olduğu, Anayasa’nın 38. maddesinde yer alan suç ve cezaların kanuniliği ilkesi gereğince kanun ile öngörülmeyen bir yaptırımın yönetmelik ile öngörülmesinin normlar hiyerarşisine aykırı olduğu, yönetmelikte iş ilişkisi kavramı ile ilgili herhangi bir açıklamaya yer verilmediği, davacının ortağı olduğu şirket ile iş ilişkisi içerisinde olduğu şirket arasında dolaylı veya doğrudan iş ilişkisinin bulunmadığı, sadece personel desteğinde bulunduğu iddiaları ileri sürülerek iptali istenilmektedir.
Savunmaların Özeti : Gümrük Yönetmeliğinin 578. maddesinin 4458 sayılı Kanun’un 10. maddesine uygun olduğunu, Yönetmeliğin 574-578 hükümleri ile 60 ve 1 seri nolu tebliğ hükümleri uyarınca daha önce devlet memuru eliyle yapılan bir çok işlemin güven esasına dayalı olarak bağımsız çalışan yetkilendirilmiş gümrük müşavirlerine devredildiği, yetkilendirilmiş gümrük müşavirlerinin bağımsızlıklarının sağlanması amacıyla dava konusu düzenlemenin getirildiği, yetki belgesinin iptal edilmesinin bir disiplin cezası olmadığı, idare tarafından verilen bir yetkinin geri alınması olduğu, …Yetkilendirilmiş Gümrük Müşavirliği Ltd. Şti. ve … Gümrük Müşavirliği A.Ş. arasında doğrudan veya dolaylı iş ilişkisinin bulunduğunun sabit olduğu, iş ilişkisi kavramına açıklık getirmek amacıyla düzenlenen Gümrük Müsteşarlığı Gümrükler Genel Müdürlüğü’nün 29/06/2010 tarih ve 2010/29 sayılı genelgenin sonraki tarihli olmasının faturaların gösterdiği doğrudan iş ilişkisi gerçeğini değiştirmediği iddialarıyla davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.

Danıştay Tetkik Hakimi : …
Düşüncesi : Hukuki dayanaktan yoksun olan davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Savcısı : …
Düşüncesi : Dava, yetkilendirilmiş gümrük müşaviri olan davacıya verilen … numaralı yetki belgesinin iptal edilmesine ve kullanıcı koduna bloke konulmasına ilişkin Gümrükler Genel Müdürlüğünün 10.12.2010 tarih ve 27118 sayılı işlemi, … Gümrük ve Muhafaza Başmüdürlüğünün 14.12.2010 tarih ve 14862 sayılı işlemi ile bu işlemlerin dayanağı 2.7.2010 tarih ve 27629 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Yönetmelik ile değişik Gümrük Yönetmeliğinin 578.maddesinin 2.fıkrasında yer alan “ dolaylı temsil suretiyle faaliyet gösteren gümrük müşavirleriyle ya da tespit işlemini yaptıran yükümlü ile doğrudan veya dolaylı iş ilişkisi içinde olduğunun tespit edilmesi durumlarında yetkilendirilmiş gümrük müşavirlerinin yetki belgeleri iptal edilir. Bu şekilde yetki belgeleri iptal edilen gümrük müşavirlerine beş yıl süreyle tekrar yetki belgesi verilmez.” ibarelerinin ve 19.1.2008 tarih ve 26761 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 60 no’lu Gümrük Genel Tebliğinin 7.maddesinin 3.fıkrasının iptali istemiyle açılmıştır.
19.1.2008 tarih ve 26761 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 60 no’lu Gümrük Genel Tebliği, 5.5.2011 tarih ve 27925 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe konulan 2 Seri Nolu Gümrük Genel Tebliği’nin 25.maddesi ile yürürlükten kaldırılmıştır.
4458 sayılı Gümrük Kanununun 10.maddesinin 1.fıkrasının (c) bendinde, Müsteşarlığın, gümrük mevzuatının doğru olarak uygulanması için gerekli gördüğü bütün önlemleri alacağı, bu çerçevede, eşyanın gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutulmasına ilişkin gerekli gördüğü bir kısım tespit işlemlerinin, belirleyeceği niteliklere sahip gümrük müşavirleri eliyle yürütülmesine ilişkin usul ve esasları düzenlemeye yetkili olduğu öngörülmüştür.
Gümrük Yönetmeliğinin 574.maddesinin 1.fıkrasında, yetkilendirilmiş gümrük müşavirinin, Kanunun 10 uncu maddesinin 1.fıkrasının c bendine istinaden ekonomik etkili gümrük rejimleri, nihai kullanım, basitleştirilmiş usul uygulamaları ve diğer gümrük işlemlerinin doğru olarak uygulanmasını sağlamak üzere Müsteşarlıkça belirlenen tespit işlemlerini yapmak üzere yetkilendirilen ve 576 ncı maddede belirtilen şartları taşıyan gümrük müşaviri olduğu, 2.fıkrasında, birinci fıkrada geçen tespit işlemlerine ilişkin usul ve esaslar ile yetkilendirilmiş gümrük müşavirlerinin çalışma usul ve esaslarının Müsteşarlıkça yayımlanan tebliğ ve genelgelerle belirleneceği kurala bağlanmıştır.
Yine Gümrük Yönetmeliğinin 576.maddesinde yetkilendirilmiş gümrük müşaviri olabilme şartları düzenlenmiş ve (c) fıkrasında dolaylı temsil suretiyle gümrük idarelerinde iş takip etmemek ve bu amaçla kurulmuş tüzel kişilere ortak olmamak, (ç) fıkrasında, tespit işlemlerinin yapılacağı kişiler ve antrepo işleticileri ile ortaklık ve çalışan statüde ilişkisi bulunmamak, bu şartlar arasında sayılmıştır.
Gümrük Yönetmeliğinin 2.7.2010 tarih ve 27629 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Yönetmelik ile değişik “ Yetkilendirilmiş gümrük müşavirlerine uygulanacak cezalar ve yetki belgesi iptali “başlıklı 578.maddesinin 2.fıkrasında, dolaylı temsil suretiyle faaliyet gösteren gümrük müşavirleriyle ya da tespit işlemini yaptıran yükümlü ile doğrudan veya dolaylı iş ilişkisi içinde olduğunun tespit edilmesi durumlarında yetkilendirilmiş gümrük müşavirlerinin yetki belgelerinin iptal edileceği, bu şekilde yetki belgesi iptal edilen gümrük müşavirlerine beş yıl süreyle tekrar yetki belgesi verilmeyeceği şartı getirilmiştir
Yetkilendirilmiş gümrük müşavirleri için doğrudan ya da dolaylı iş ilişkisi kabul edilen hallerden bir tanesi ise dava konusu uygulama işleminin tesis edildiği tarihte yürürlükte olan 29.6.2010 tarih ve 2010/29 sayılı Genelgede, yetkilendirilmiş gümrük müşaviri ile dolaylı temsil suretiyle iş takibi yapan gümrük müşaviri ve/veya tespit işlemini yaptıran yükümlü arasında karşılıklı hizmet faturası alışverişi yapılması veya hizmetin iadesi olamayacağı için “iade fatura” tanzim edilmesi, para veya ekonomik değer transferine imkan verecek sözleşme, protokol vs. düzenlenmesi şeklinde belirtilmiştir.
Dava dosyasının incelenmesinden; Gümrük Müfettişi tarafından davacının iş ve işlemlerinin incelenmesi sonucunda düzenlenen basit raporda, … Yetkilendirilmiş Gümrük Müşavirliği Ltd.Şti tarafından … Gümrük Müşavirliği A.Ş ne 30.10.2009 tarih … sayılı, 1.12.2009 tarih … sayılı, 30.12.2009 tarih … sayılı hizmet bedeli adı altında faturaların kesildiğinin, …Yetkilendirilmiş Gümrük Müşavirliği Ltd.Şti nin verilen hizmete karşılık söz konusu faturaları düzenlediklerinin, …Yetkilendirilmiş Gümrük Müşavirliği Ltd.Şti nin … Lojistik A.Ş ile imzaladığı hizmet ve ofis imkanlarının ortak kullanımı sözleşmesinde, … çalışanlarının …’a ait tüm gümrük ofislerinin imkanlarından yararlanabileceğinin, …’ın …’ın gerek kendisine gerekse müşterilerine ait gümrük idarelerindeki tüm işlemleri takip edip sonuçlandıracağının, …’ın kurye imkanlarından …’ın yararlanmasının sağlanacağının, …’ın … tarafından talep edilen yerde görevlendirilmek üzere gerekli sayıda ve nitelikte personel desteğinde bulunacağının, dolayısıyla, …Yetkilendirilmiş Gümrük Müşavirliği Ltd.Şti yetkilileri ile birlikte faaliyetleri tespit edilen diğer şirketlerin yetkilileri hakkında mevzuat dahilinde gereğinin yapılması gerektiğinin belirtildiği, bunun üzerine de davacının … numaralı yetki belgesinin iptal edilerek kullanıcı koduna bloke konulduğu anlaşılmaktadır.
4458 sayılı Gümrük Kanununun 10.maddesinin 1.fıkrasının (c) bendinde, yetkilendirilmiş gümrük müşavirlerinin niteliklerini belirleme konusunda davalı idareye yetki verilmiştir. Davalı idare tarafından, İdare hukukunun genel ilkelerinden olan usulde paralellik ilkesi gereğince Yönetmeliğin 576.maddesinde yetkilendirilmiş gümrük müşaviri olabilmenin şartları, 578.maddesinde ise yetki belgesinin iptali düzenlenmiştir.
Bu durumda Gümrük Yönetmeliğinin 578.maddesinin 2.fıkrasının dava konusu edilen kısmında mevzuata aykırılık bulunmamaktadır.
Dava konusu olayda, davacının iş ve işlemlerinin gümrük müfettişi tarafından incelenmesi sonucunda, …Yetkilendirilmiş Gümrük Müşavirliği Ltd.Şti ortağı olarak dolaylı temsil suretiyle faaliyet gösteren gümrük müşavirleri ya da tespit işlemleri yaptıran yükümlü ile doğrudan veya dolaylı iş ilişkisinde bulunduğu tespit edilmiş olduğundan tesis edilen uygulama işleminde hukuka aykırılık görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle 60 no’lu Gümrük Genel Tebliğinin 7.maddesinin 3.fıkrası yönünden dava hakkında karar verilmesine yer olmadığı, dava konusu yönetmelik maddesi ve uygulama işlemleri yönünden davanın reddine karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Onbeşinci Dairesi’nce, duruşma için taraflara önceden bildirilmiş bulunan 04.12.2013 tarihinde davacı vekili Av. … ve davalı idare vekili Av. …’ın geldiği, Danıştay Savcısı’nın hazır olduğu görülmekle açık duruşmaya başlandı. Davacı ile davalı idare vekiline usulüne göre söz verilip dinlendikten ve savcının düşüncesi alındıktan sonra duruşmaya son verildi. Dosyadaki bilgi ve belgeler incelenerek işin gereği görüşüldü:
Dava, yetkilendirilmiş gümrük müşaviri olan davacıya verilen … numaralı yetki belgesinin iptal edilmesine ve kullanıcı koduna bloke konulmasına ilişkin Gümrükler Genel Müdürlüğünün 10.12.2010 tarih ve 27118 sayılı işlemi, … Gümrük ve Muhafaza Başmüdürlüğünün 14.12.2010 tarih ve 14862 sayılı işlemi ile bu işlemlerin dayanağı 2.7.2010 tarih ve 27629 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Yönetmelik ile değişik Gümrük Yönetmeliğinin 578.maddesinin 2.fıkrası ve 19.1.2008 günlü, 26761 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 60 no’lu Gümrük Genel Tebliğinin 7/3. maddesinde yer alan“ dolaylı temsil suretiyle faaliyet gösteren gümrük müşavirleriyle ya da tespit işlemini yaptıran yükümlü ile doğrudan veya dolaylı iş ilişkisi içinde olduğunun tespit edilmesi durumlarında yetkilendirilmiş gümrük müşavirlerinin yetki belgeleri iptal edilir. Bu şekilde yetki belgeleri iptal edilen gümrük müşavirlerine beş yıl süreyle tekrar yetki belgesi verilmez.” ibarelerinin iptali istemiyle açılmıştır.
4458 sayılı Gümrük Kanunun 10. maddesinin 1 fıkrasının (c) bendinden gümrük idaresinin gümrük mevzuatının doğru olarak uygulanması için gerekli gördüğü bütün önlemleri alabileceği bu çerçevede, eşyanın gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutulmasına ilişkin gerekli gördüğü bir kısım tespit işlemlerinin, belirleyeceği niteliklere sahip gümrük müşavirleri eliyle yürütülmesine ilişkin usul ve esasları düzenlemeye yetkili olduğu hükme bağlanmıştır.
Kanunun verdiği bu yetkiye dayalı olarak davalı idare tarafından yetkilendirilmiş gümrük müşavirliği kurumu oluşturulmuş, bunlara uygulanacak usul ve esaslar 07.10.2009 tarih ve 27369 mükerrer sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Gümrük Yönetmeliğinde düzenlenmiş, Yönetmeliğin 574. maddesinde Yetkilendirilmiş Gümrük Müşaviri; Kanunun 10 uncu maddesinin birinci fıkrasının (c) bendine istinaden ekonomik etkili gümrük rejimleri, nihai kullanım, basitleştirilmiş usul uygulamaları ve diğer gümrük işlemlerinin doğru olarak uygulanmasını sağlamak için Müsteşarlıkça belirlenen tespit işlemlerini yapmak üzere yetkilendirilen ve 576 ncı maddede belirtilen şartları taşıyan gümrük müşaviri olarak tanımlanmış, yetkilendirilmiş gümrük müşavirliğinin niteliklerine yer verilen 576. maddede yetkilendirilmiş gümrük müşaviri olacak kişinin dolaylı temsil suretiyle gümrük idarelerinde iş takip etmemesi ve bu amaçla kurulmuş tüzel kişilere ortak olmamasının yanında tespit işlemlerinin yapılacağı kişiler ve antrepo işleticileri ile ortaklık ve çalışan statüde ilişkisi bulunmaması gerektiği sayılmıştır.
Söz konusu Yönetmeliğin “Yetkilendirilmiş Gümrük Müşavirlerine Uygulanacak Cezalar ve Yetki Belgesi İptali” başlıklı 578. maddesinde; diğer hususların yanında gümrük müşavirinin dolaylı temsil suretiyle faaliyet gösteren gümrük müşavirleriyle ya da tespit işlemini yaptıran yükümlü ile doğrudan veya dolaylı iş ilişkisi içinde olduğunun tespit edilmesi durumlarında yetkilendirilmiş gümrük müşavirlerinin yetki belgelerinin iptal edileceği ve bu şekilde yetki belgeleri iptal edilen gümrük müşavirlerine beş yıl süreyle tekrar yetki belgesi verilmeyeceği düzenlemesine yer verilmiştir.
Yukarıdaki mevzuat hükümlerinin birlikte değerlendirilmesinden, Kanun koyucunun yetkilendirilmiş gümrük müşavirlerinin yürüttükleri hizmeti kamusal hizmet niteliğinde gördüğü, idarenin daha önce devlet memurlarına yaptırdığı bir çok gümrük işlemini, bilgi, tecrübe ve güven esasına dayalı olarak yetkilendirilmiş gümrük müşavirlerine devrettiği, dava konusu yönetmelik hükmü ile de yetkilendirilmiş gümrük müşavirlerinin, dolaylı temsil suretiyle faaliyet gösteren gümrük müşavirleri ile tespit işlemini yaptığı yükümlülerden bağımsız olarak faaliyet göstermesinin arandığı anlaşılmıştır.
Bu durumda 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 10. maddesi uyarınca idareye verilen yetki çerçevesinde yönetmelik ile yetkilendirilmiş gümrük müşavirlerinin faaliyetlerine ilişkin niteliklerin belirlendiği, önemli sorumluluklar verilen yetkilendirilmiş gümrük müşavirlerinin mesleki faaliyetlerini yerine getirirken dolaylı temsil suretiyle faaliyet gösteren gümrük müşavirleriyle ya da tespit işlemini yaptıran yükümlü ile doğrudan veya dolaylı iş ilişkisi içinde bulunmasının bağımsızlıklarını zedeleyici nitelikte olduğu açık olduğundan, dava konusu yönetmelik ve genelge hükmünde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Yetkilendirilmiş gümrük müşaviri olan davacıya verilen … numaralı yetki belgesinin iptal edilmesine ve kullanıcı koduna bloke konulmasına ilişkin Gümrükler Genel Müdürlüğünün 10.12.2010 tarih ve 27118 sayılı işlemi ile … Gümrük ve Muhafaza Başmüdürlüğü’nün 14.12.2010 günlü, 14862 sayılı işlemine gelince;
Dava dosyasının incelenmesinden; Gümrük Müfettişi tarafından davacının iş ve işlemlerinin incelenmesi sonucunda düzenlenen basit raporda, … Demipar Yetkilendirilmiş Gümrük Müşavirliği Ltd.Şti tarafından … Gümrük Müşavirliği A.Ş’ne 30.10.2009 tarih … sayılı, 1.12.2009 tarih … sayılı, 30.12.2009 tarih … sayılı hizmet bedeli adı altında faturaların kesildiğinin, … Yetkilendirilmiş Gümrük Müşavirliği Ltd.Şti’nin verilen hizmete karşılık söz konusu faturaları düzenlediklerinin, … Yetkilendirilmiş Gümrük Müşavirliği Ltd.Şti nin … Lojistik A.Ş ile imzaladığı hizmet ve ofis imkanlarının ortak kullanımı sözleşmesinde, … çalışanlarının … ‘a ait tüm gümrük ofislerinin imkanlarından yararlanabileceğinin, …’ın …’ın gerek kendisine gerekse müşterilerine ait gümrük idarelerindeki tüm işlemleri takip edip sonuçlandıracağının, …’ın kurye imkanlarından …’ın yararlanmasının sağlanacağının, …’ın … tarafından talep edilen yerde görevlendirilmek üzere gerekli sayıda ve nitelikte personel desteğinde bulunacağının, dolayısıyla, … Yetkilendirilmiş Gümrük Müşavirliği Ltd.Şti yetkilileri ile birlikte faaliyetleri tespit edilen diğer şirketlerin yetkilileri hakkında mevzuat dahilinde gereğinin yapılması gerektiğinin belirtildiği, davalı idarece söz konusu raporda yer alan tespitler dikkate alınarak davacının … numaralı yetki belgesinin iptal edilerek kullanıcı koduna bloke konulduğu anlaşılmaktadır.
Dava konusu olayda, davacının iş ve işlemlerinin gümrük müfettişi tarafından incelenmesi sonucunda, … Yetkilendirilmiş Gümrük Müşavirliği Ltd.Şti ortağı olarak dolaylı temsil suretiyle faaliyet gösteren gümrük müşavirleri ya da tespit işlemleri yaptıran yükümlü ile doğrudan veya dolaylı iş ilişkisinde bulunduğu tespit edilmiş olduğundan tesis edilen uygulama işleminde de hukuka aykırılık görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle yasal dayanaktan yoksun olan davanın REDDİNE, aşağıda dökümü gösterilen …-TL yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına, artan posta ücretinin istemi halinde davacıya iadesine, karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca … TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine, bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu’na temyiz yolu açık olmak üzere, 04/12/2013 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.