Danıştay 15. Daire Başkanlığı         2013/10823 E.  ,  2016/1874 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ON BEŞİNCİ DAİRE
Esas No : 2013/10823
Karar No : 2016/1874

Davacı :
Davalı :
Davanın Özeti : 29.05.2013 tarih ve 28661 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliğinin 17. maddesinin 2. fıkrasının (b) bendinde yer alan “Direksiyon eğitim aracı eğitim ve sınav dışında başka amaçla kullanılamaz” ibaresinin; tek faaliyet alanlarının sürücü kursu olmadığı, kursiyer sayısı az olduğunda direksiyon eğitiminden kalan zamanlarda kendi işleri için araçları kullanabilmeleri gerektiği, mülkiyet hakkının ihlal edildiği ileri sürülerek iptali istenilmektedir.
Savunmanın Özeti : Denetimlerde adayların direksiyon eğitiminden yeterince yararlanamadığının görüldüğü, eğitimin daha verimli verilmesinin amaçlandığı, direksiyon eğitim araçlarının ticari amaçlı kullanılmamamsı gerektiği belirtilerek davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.
Danıştay Tetkik Hakimi :
Düşüncesi : Dava konusu düzenlemenin iptali gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Savcısı :
Düşüncesi : Dava, 29.5.2013 tarih ve 28661 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliğinin 17. maddesinin 2. fıkrası (b) bendinde yer alan “Direksiyon eğitim aracı eğitim ve sınav dışında başka amaçla kullanılamaz” ibaresinin iptali istemiyle açılmıştır.
2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun 123. maddesinde; “Motorlu taşıt sürücüsü yetiştirmek, yetişmiş olanlara sınav sonucu sertifika vermek, trafik ile ilgili öğretim ve eğitim yaptırmak üzere kamu kurumları ile diğer hakiki ve hükmi şahıslara Milli Eğitim Gençlik ve Spor Bakanlığınca ilgili mevzuatına göre sürücü kursları açma izni verilir.
Sürücü kurslarının sürücü belgesi cinslerine göre sınıflandırılması, hangi sınıf kursun kimler tarafından açılabileceği, öğretim ve eğitim konuları ile metodu, kurs süreleri, kurslar için eğitim ve öğretimde kullanılacak bina, araç, gereç ve teçhizatın nitelik ve niceliği, teminat miktarları, sertifika sınavlarının esas ve usulleri, sertifika aranmayacak sürücü belgesi sınıfları ve bunların sınavları İçişleri Bakanlığının uygun görüşü üzerine Milli Eğitim Gençlik ve Spor Bakanlığınca çıkartılan yönetmelikle belirlenir.” hükmü yer almaktadır.
2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu ve 5580 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanununa dayanılarak çıkarılan Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliğinin 4. maddesinin (h) bendinde “Eğitim ve sınav otomobili”; yapısı itibarıyla sürücü yerinden başka en çok yedi oturma yeri olan ve insan taşımak için imal edilmiş, çift frenli ve çift debriyajlı, tek direksiyon sistemli motorlu taşıt olarak tanımlanmıştır.
Aynı Yönetmeliğin “Direksiyon eğitim araçları” başlıklı 17. maddesinin 2. fıkrasının (b) bendinde, direksiyon eğitim araçlarının A1, A2, F ve H sınıfı dışında çift fren, çift debriyaj, tek direksiyon sistemli olduğunun “Motorlu Araç Tescil Belgesi”ne “sürücü kursu aracı olarak işlenmiş olması gerektiği, yapılan inceleme sonucunda bilgi ve belgeler arasında uygunluğun bulunması halinde eğitim öğretim etkinliğinde kullanılacak araca Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Direksiyon Eğitim Aracı İzin Formu’na göre kullanım izni verilerek Özel MTSK Modülüne kaydı yapılacağı, direksiyon eğitim aracının eğitim ve sınav dışında başka amaçla kullanılamayacağı kurala bağlanmıştır.
2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu uyarınca, can ve mal güvenliği yönünden, karayollarında trafik düzeninin sağlanması ve trafik güvenliğini ilgilendiren hususlarda alınacak tedbirler ile ilgili olarak, Yönetmelikte düzenlenmesi işaret edilen ve gerekli görülen diğer hükümleri ve bunların uygulanmasına ait esas ve usulleri belirlemek amacıyla çıkarılan Karayolları Trafik Yönetmeliğinin 33. maddesinde; motorlu araç trafik belgesinin, tescil işlemleri tamamlanmış araçların trafiğe çıkarılmasına müsaade edilen ve muayene sürelerini belirleyen ber belge olduğu, 67. maddesinde; teknik şartlara uygun durumda olmayan araçların trafiğe çıkarılmasının yasak olduğu belirtilmiştir.
Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliğinin 17. maddesinin 2. fıkrasının (b) bendinde yapılan düzenleme ile direksiyon eğitim araçlarının sisteminin özel olduğu ve özel bir amaç için çift fren, çift debriyaj, tek direksiyon sistemli olarak oluşturulduğu, bu nedenle de direksiyon araçlarının sadece eğitim ve sınav amacıyla kullanılacağı şeklindeki düzenlemenin incelenmesinden, bu araçların sadece eğitim ve sınav amacıyla trafiğe çıkabileceği, bunun dışında hiçbir şekilde trafiğe çıkamayacağı sonucuna varılmaktadır.
Oysa ne 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu ve bunun uygulanmasına ilişkin Karayolları Trafik Yönetmeliği, ne de 5580 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanununda, direksiyon eğitim aracının eğitim ve sınav dışında başka amaçla kullanılamayacağına ilişkin bir kısıtlama bulunmamaktadır.
Kursiyerlerin, eğitim sürecinde yeterince eğitim alması ise yapılacak etkin denetimle mümkün olup, buna aykırı hareket ettiği tespit edilen motorlu taşıt sürücü kursları hakkında mevzuatta öngörülen müeyyidelerin uygulanacağı tabiidir.
Bu durumda, yapılan düzenlemede hukuka uyarlık görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle dava konusu düzenlemenin iptali gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onbeşinci Dairesi’nce tetkik hakiminin açıklamaları dinlenildikten sonra gereği görüşüldü:
Dava, 29.05.2013 tarih ve 28661 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliğinin 17. maddesinin 2. fıkrası (b) bendinde yer alan “Direksiyon eğitim aracı eğitim ve sınav dışında başka amaçla kullanılamaz” ibaresinin iptali istemiyle açılmıştır.
2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun 123. maddesinde; 1. fıkrasında, motorlu taşıt sürücüsü yetiştirmek, yetişmiş olanlara sınav sonucu sertifika vermek, trafik ile ilgili öğretim ve eğitim yaptırmak üzere kamu kurumları ile diğer hakiki ve hükmi şahıslara Milli Eğitim Gençlik ve Spor Bakanlığınca ilgili mevzuatına göre sürücü kursları açma izni verileceği, 2. fıkrasında; sürücü
kurslarının sürücü belgesi cinslerine göre sınıflandırılması, hangi sınıf kursun kimler tarafından açılabileceği, öğretim ve eğitim konuları ile metodu, kurs süreleri, kurslar için eğitim ve öğretimde kullanılacak bina, araç, gereç ve teçhizatın nitelik ve niceliği, teminat miktarları, sertifika sınavlarının esas ve usulleri, sertifika aranmayacak sürücü belgesi sınıfları ve bunların sınavları İçişleri Bakanlığının uygun görüşü üzerine Milli Eğitim Gençlik ve Spor Bakanlığınca çıkartılan yönetmelikle belirleneceği hükmü yer almaktadır.
29/05/2013 günlü, 28661 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliği’nin “Direksiyon eğitim araçları” başlıklı 17. maddesinin 2. fıkrasının (b) bendinde, “Direksiyon eğitim araçlarının “A1”, “A2”, “F” ve “H (motosiklet)” sınıfı dışında çift fren, çift debriyaj, tek direksiyon sistemli olduğunun “Motorlu Araç Tescil Belgesi”ne “sürücü kursu aracı” olarak işlenmiş olması gerekir. Yapılan inceleme sonucunda bilgi ve belgeler arasında uygunluğun bulunması halinde eğitim öğretim etkinliğinde kullanılacak araca Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Direksiyon Eğitim Aracı İzin Formu’na (EK-8) göre kullanım izni verilerek Özel MTSK Modülüne kaydı yapılır. Direksiyon eğitim aracı eğitim ve sınav dışında başka amaçla kullanılamaz.” düzenlemesi yer almaktadır.
Özel motorlu sürücü kurslarının faaliyet alanının sadece direksiyon eğitimi olmaması nedeniyle, faaliyetleri ile ilgili bütün işlerinde direksiyon eğitim araçlarını kullanmaları doğal olup, bu araçların direksiyon eğitimi ve sınavı dışında kullanılamayacağının kabulü, diğer faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi amacıyla başka araçların alınması anlamına gelecek, bu da sürücü kurslarının maliyetlerini artırmaktan başka bir sonuç doğurmayacaktır.
Diğer taraftan, bu araçların özel tertibatlı olması, bunların diğer faaliyetlerde kullanılmasına, hatta kurs sahiplerinin bu araçları özel amaçlarla da kullanmalarına engel bir durum olmayıp, aksi düşünce, bireylerin çalışma hayatını sınırlandırıcı nitelikte sonuç doğuracaktır. Ayrıca, kursiyerlerin yeterince eğitim almasının yapılacak etkili denetimle sağlanması gerekmekte olup idarenin denetim mekanizması yerine bu şekilde kısıtlamayla çözüme ulaşılmaya çalışmasının, kamu yararı ve hizmet gerekleri ile bağdaşmadığı sonucuna varılmaktadır.
Öte yandan, Anayasa’nın 35. maddesinde; herkesin, mülkiyet hakkına sahip olduğu, bu hakkın, ancak kamu yararı amacıyla, kanunla sınırlanabileceği belirtilmiş olup, dava konusu düzenleme, bu hükme aykırı olarak, sürücü kurslarının mülkiyetinde bulunan direksiyon eğitim araçlarının kullanım amacına yönelik olarak kanun dışında bir düzenleyici işlem türü olan yönetmelikle sınırlandırma getirmesi yönüyle de hukuka aykırıdır.
Bu nedenle direksiyon eğitimi araçlarının, araç sahipleri tarafından başka amaçlarla kullanılmasını engelleyen dava konusu düzenlemede hukuka uyarlık görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, dava konusu düzenlemenin İPTALİNE, aşağıda dökümü gösterilen yargılama giderlerinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine, artan posta ücretinin istemi halinde davacıya iadesine, bu karara karşı tebliğ tarihini izleyen otuz (30) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu’na temyiz yolu açık olmak üzere, 18/03/2016 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.