Danıştay 14. Daire Başkanlığı         2014/8365 E.  ,  2017/2611 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONDÖRDÜNCÜ DAİRE
Esas No :
Karar No :

Temyiz İsteminde Bulunan (Davacı) :
Vekilleri :
Karşı Taraf (Davalı) :
Vekili :
İstemin Özeti : İdare Mahkemesinin ünlü, E:, K: sayılı kararının; usul ve yasaya uygun olmadığı ileri sürülerek bozulması istenilmektedir.
Savunmanın Özeti : İstemin reddi gerektiği savunulmaktadır.
Düşüncesi :Temyiz isteminin kabulü ile Mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Hüküm veren Danıştay Ondördüncü Dairesince işin gereği görüşüldü:
Dava; İli, İlçesi, Mahallesi, (..) … pafta, …. parsel sayılı taşınmazın maliki olan davacı tarafından, taşınmaz üzerine izinsiz ve ruhsatsız olarak (7,00 m.x6,00 m. ebatlarında) yapı yapıldığından bahisle davacıya 3.122,18 TL imar para cezası verilmesine ilişkin 22.10.2013 gün ve 2013/761 sayılı Belediye Encümeni işleminin, 3194 sayılı Kanunun 32. maddesi uyarınca yıkımı ve yıkım masraflarının %20 fazlası ile tahsiline ilişkin 12.11.2013 tarih ve 2013-818 sayılı Belediye Encümeni işlemi ile yıkımın 12.12.2013 tarihinde gerçekleştirileceği ve yıkım masraflarının %20 fazlası ile tahsil edileceğine ilişkin 21.11.2013 tarih ve 10582 sayılı işleminin iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince, 12.11.2013 tarih ve 2013-818 sayılı Belediye Encümeni ve 21.11.2013 tarih ve 10582 sayılı işlemlerinin; idarece gerçekleştirilecek yıkım neticesinde doğacak masraflarının 1608 sayılı Kanunun 1. maddesi gereğince %20 fazlası ile tahsiline ilişkin kısımlarının iptaline, davanın; 12.11.2013 tarih ve 2013-818 sayılı Belediye Encümeni’nin yıkıma ilişkin kısmının ve yıkımın 12.12.2013 tarihinde gerçekleştirileceğine ilişkin 21.11.2013 tarih ve 10582 sayılı işlemine ilişkin kısmının ise reddine; davacının 3194 sayılı Kanunun 42. maddesi uyarınca 3.122,18 TL. imar para cezası ile cezalandırılmasına ilişkin 22.10.2013 tarih ve 2013/761 sayılı Belediye Encümen kararının; 55,97 TL’lik kısmının iptaline, 3.066,21 TL’lik kısmının ise reddine karar verilmiş, bu kararın redde ilişkin kısımları davacı tarafından temyiz edilmiştir.
Temyize konu İdare Mahkemesi kararının yıkıma ilişkin kısmı ile yıkımın 12.2013 tarihinde gerçekleştirileceğine ilişkin kısmında 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinin 1. fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmamaktadır.
Kararın davacıya verilen para cezasına ilişkin kısmına gelince;
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 2. maddesinin ikinci fıkrasında; idari yargı yetkisinin, idari eylem ve işlemlerin hukuka uygunluğunun denetimi ile sınırlı olduğu, idari mahkemelerin, yerindelik denetimi yapamayacakları, yürütme görevinin kanunlarda gösterilen şekil ve esaslara uygun olarak yerine getirilmesini kısıtlayacak, idari eylem ve işlem niteliğinde veya idarenin takdir yetkisini kaldıracak biçimde yargı kararı verilemeyeceği hüküm altına alınmıştır.
3194 sayılı İmar Kanunu’nun 5940 sayılı Kanunun 2. maddesiyle değişik 42. maddesinin 2. fıkrasında; ruhsat alınmaksızın veya ruhsata, ruhsat eki etüt ve projelere veya imar mevzuatına aykırı olarak yapılan yapının sahibine, yapı müteahhidine veya aykırılığı altı iş günü içinde idareye bildirmeyen ilgili fenni mesullere yapının mülkiyet durumuna, bulunduğu alanın özelliğine, durumuna, niteliğine ve sınıfına, yerleşmeye ve çevreye etkisine, can ve mal emniyetini tehdit edip etmediğine ve aykırılığın büyüklüğüne göre, beşyüz Türk Lirasından az olmamak üzere, maddede belirtilen şekilde hesaplanan idari para cezalarının uygulanacağı, para cezalarına konu olan alanın hesaplanmasında, aykırılıktan etkilenen alanın dikkate alınacağı düzenlemesine yer verilmiştir.
Yukarıda yer verilen hükümlerin değerlendirilmesinden; ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı olarak yapılan yapılar nedeniyle verilecek para cezası miktarının belirlenmesinde dikkate alınacak temel ölçütün; yapı sınıfı ve grubu ile ruhsatsız veya ruhsata aykırı imalat alanının varsa aykırılıktan eklenen alanın katılması suretiyle bulunacak alan olduğu, temel ceza miktarı belirlendikten sonra maddede öngörülen arttırım sebeplerinin varlığı halinde arttırım sebeplerinin ayrı ayrı hesaplanacağı anlaşılmaktadır.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 2. maddesi uyarınca, yargı kararı ile idarelerin işlem tesisine zorlanamayacağı gibi idari eylem ve işlem niteliğinde veya idarenin takdir yetkisini kaldıracak biçimde yargı kararı verilemeyeceğinden; 3194 sayılı Kanunun 42/2. maddesinin (a) bendinde, temel para cezasının hesaplanmasında, yapı inşaat alanı ve yapı sınıfı ve grubu temel kriterler olarak öngörüldüğünden, temel para cezasının bu kriterlere aykırı olarak hesaplandığının tespit edilmesi halinde, aykırılığı tespit edilen para cezası miktarına (c) bendinde öngörülen arttırım oranları uygulanarak belirlenen toplam para cezasının da tamamının iptal edilmesi gerektiği, temel para cezasının hesaplanmasına ilişkin aykırılıklar tespit edildikten sonra, bilirkişinin aykırılıktan etkilenen alan ve/veya yapı sınıfı grubuna ilişkin yaptığı tespitler uyarınca raporda hesaplanan para cezası miktarı esas alınarak dava konusu işlemin kısmen iptaline, kısmen davanın reddine karar verilmesi suretiyle işlemin hukuka uygunluğunun denetimi ile sınırlı idari yargı denetimi yetkisi aşılarak idari eylem ve işlem niteliğinde yargı kararı verilemeyeceği; bununla beraber, temel para cezasının, 3194 sayılı Kanunun 42/2. maddesinde öngörülen kriterlere uygun olarak hesaplandığı, ancak (c) bendinde öngörülen artırım sebebi veya sebeplerinin uygulanması koşullarının oluşmadığının anlaşılması halinde ise para cezasının hukuka aykırılığı tespit edilen artırım sebebine isabet eden kısım yönünden kısmen iptaline karar verileceği açıktır.
Dosyanın incelenmesinden; İli, İlçesi, Mahallesi, (…) … pafta, … parsel parsel sayılı taşınmaz üzerine izinsiz ve ruhsatsız yapı yapıldığının 09.10.2013 günlü yapı tatil tutanağı ile tespiti üzerine Belediye Encümenin 22.10.2013 günlü, 2013/761 sayılı kararı ile davacıya 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesi uyarınca para cezası verildiği, para cezası belirlenirken aykırılıktan etkilenen alanın 42 m2, yapının III. sınıf, A grubu kabul edilmek suretiyle Yasanın 42/2-a maddesi uyarınca temel para cezası bulunduktan sonra ve (c) bendinin 5, 8 ve 11. alt bentlerinde öngörülen artırımların da uygulanması sonucunda toplam 3.122,18 TL para cezası miktarının hesaplandığı anlaşılmaktadır.
Uyuşmazlıkta, İdare Mahkemesince, yapının III. sınıf, A grubu kapsamında olduğu belirtilerek, III. sınıf, A grubu için 2013 yılında her bir metrekare için 23,55 TL üzerinden hesaplanması gerektiği halde idare tarafından bu değerin 23,98 TL olduğundan hareket edilerek davaya konu idari para cezasının hukuka aykırı olarak hesaplandığı, davacının imar mevzuatına aykırı olarak yapmış olduğu III. sınıf A grubu yapısı için 2013 yılında (42×23,55=) 989,10 TL temel para cezası belirlenmesi ve tespiti yapılan bu temel para cezasına 3194 sayılı Kanun’un 42. maddesinin (c) bendinin; 5 sayılı alt bendi uyarınca %20 oranı üzerinden 197,82 TL; 8 sayılı alt bendi uyarınca %180 oranı üzerinden 1.780,38 TL; 11 sayılı alt bendi uyarınca %10 oranı üzerinden 98,91 TL artırım eklenilmek suretiyle davacının neticede 3.066,21 TL. imar para cezası ile cezalandırılması gerektiği, buna göre dava konusu para cezasının, 3.066,21 TL’lik kısmının reddine, 55,97TL’lik kısmı yönünden ise davanın iptaline karar verildiği anlaşılmaktadır.
Bu durumda; Mahkemece, dava konusu para cezasının 3194 sayılı Yasanın 42. maddesinde belirlenen kriterlere aykırı olarak belirlendiği tespit edilerek para cezası yeniden hesaplanmış ve buna göre karar verilmiş ise de aykırılık tespit edilen hususların temel cezayı etkileyen nitelikte olduğu dikkate alındığında, İdare Mahkemesince para cezasının tamamının iptaline karar verilmesi gerekirken, idarenin yerine geçilerek yeniden belirlenen ceza miktarı esas alınarak para cezası yönünden kısmenli karar verilmesinde hukuki isabet görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle; İdare Mahkemesinin günlü, E:, K: sayılı kararının yıkıma ve yıkımın yapılacağı zamanı bildiren işlemine ilişkin kısmının ONANMASINA, para cezasına ilişkin kısmının BOZULMASINA, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine, bu kararın tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 20/04/2017 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.

KARŞI OY (X):

Temyize konu İdare Mahkemesi kararının para cezasına ilişkinin kısmında; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinin 1. fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından, Mahkeme kararının onanması gerektiği görüşü ile aksi yöndeki çoğunluk kararına katılmıyorum.

Üye
.