Danıştay 14. Daire Başkanlığı 2014/7807 E. , 2017/501 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONDÖRDÜNCÜ DAİRE
Esas No : 2014/7807
Karar No : 2017/501
Temyiz İsteminde Bulunan (Davalı) :
Vekili :
Karşı Taraf(Davacı) :
Vekili :
İstemin Özeti : İdare Mahkemesinin günlü, E: K: sayılı kararının; usul ve yasaya uygun olmadığı ileri sürülerek bozulması istenilmektedir.
Savunmanın Özeti : Savunma verilmemiştir.
Düşüncesi :Temyiz isteminin kabulü ile Mahkeme kararının kısmen bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Ondördüncü Dairesince işin gereği görüşüldü:
Dava; İli, İlçesi, , … pafta, …parsel sayılı taşınmazda ruhsatsız yapı yapıldığından bahisle, 3194 sayılı İmar Kanununun 42.maddesi uyarınca 404.932,35 TL para cezası verilmesine ilişkin, İl Encümeninin 01/10/2013 günlü, 455 sayılı kararının iptali ve davacı tarafından indirimli olarak ödenen 303.699,50 TL idari para cezasının ödeme gününden itibaren yasal faiziyle birlikte iadesi istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince; söz konusu yerde yapıldığı tespit edilen ruhsatsız yapılar için, aykırılıktan etkilenen toplam inşaat alanının 10.193,73 m²’sinin II.sınıf C grubu olarak değerlendirilerek II.sınıf C grubu yapılar için m² başına 12,12 TL üzerinden hesaplama yapıldığı görülmekle birlikte; 3194 sayılı İmar Kanununun 42.maddesinde II.sınıf C grubu yapıya yer verilmediği gibi, işlem tarihi itibarıyla yeniden değerleme oranı uyarınca hesaplanan ceza miktarları dikkate alındığında, 12,12 TL tutarında bir ceza miktarının da bulunmadığının görüldüğü, bu durumda, davalı idarece belirlenen imar para cezası tutarının yasal dayanağının bulunmaması nedeniyle, idari para cezası verilmesine dair dava konusu encümen kararının iptali ve davacı şirket tarafından indirimli olarak ödenen 303.699,50 TL idari para cezası tutarının yasal faiziyle birlikte iadesine karar verilmiş, bu karar, davalı idare vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Kararın; II.sınıf C grubu yapıya ilişkin para cezası yönünden;
Anayasanın 124.maddesine göre, Başbakanlık, bakanlıklar ve kamu tüzelkişileri, kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve tüzüklerin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla, yönetmelikler çıkarabilirler.
3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesinde ise,
“Bu maddede belirtilen ve imar mevzuatına aykırılık teşkil eden fiil ve hallerin tespit edildiği tarihten itibaren on iş günü içinde ilgili idare encümenince sorumlular hakkında, üstlenilen her bir sorumluluk için ayrı ayrı olarak bu maddede belirtilen idari müeyyideler uygulanır.
Ruhsat alınmaksızın veya ruhsata, ruhsat eki etüt ve projelere veya imar mevzuatına aykırı olarak yapılan yapının sahibine, yapı müteahhidine veya aykırılığı altı iş günü içinde idareye bildirmeyen ilgili fenni mesullere yapının mülkiyet durumuna, bulunduğu alanın özelliğine, durumuna, niteliğine ve sınıfına, yerleşmeye ve çevreye etkisine, can ve mal emniyetini tehdit edip etmediğine ve aykırılığın büyüklüğüne göre, beşyüz Türk Lirasından az olmamak üzere, aşağıdaki şekilde hesaplanan idari para cezaları uygulanır:
a) Bakanlıkça belirlenen yapı sınıflarına ve gruplarına göre yapının inşaat alanı üzerinden hesaplanmak üzere, mevzuata aykırılığın her bir metrekaresi için;
1) I. sınıf A grubu yapılara üç, B grubu yapılara beş Türk Lirası,
2) II. sınıf A grubu yapılara sekiz, B grubu yapılara onbir Türk Lirası,
3) III. sınıf A grubu yapılara onsekiz, B grubu yapılara yirmi Türk Lirası,
4) IV. sınıf A grubu yapılara yirmiüç, B grubu yapılara yirmibeş, C grubu yapılara otuzbir Türk Lirası,
5) V. sınıf A grubu yapılara otuzsekiz, B grubu yapılara kırkaltı, C grubu yapılara elliiki, D grubu yapılara altmışüç Türk Lirası,
idari para cezası verilir. Bu miktarlar her takvim yılı başından geçerli olmak üzere o yıl için 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununun mükerrer 298 inci maddesi hükümleri uyarınca tespit ve ilan edilen yeniden değerleme oranında bir Türk Lirasının küsuru da dikkate alınmak suretiyle artırılarak uygulanır…” hükmüne yer verilmiştir.
Ayrıca, para cezasının hesaplanmasında, her yıl Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından çıkarılan “Mimarlık ve Mühendislik Hizmet Bedellerinin Hesabında Kullanılacak Yapı Yaklaşık Birim Maliyetleri Hakkında Tebliğ”inde belirtilen yapı sınıf ve grupları dikkate alınmaktadır.
Dosyanın incelenmesinden; İli, İlçesi, , … pafta, …parsel sayılı taşınmaz üzerinde 10193,73 m²’si II.sınıf C grubu, 727,99 m²’si ise III.sınıf A grubu olmak üzere toplam 10.921,72 m² ruhsatsız yapı yapıldığının 27/09/2013 günlü,…sayılı yapı tatil tutanağı ile tespit edilmesi üzerine, İl Encümeninin 01/10/2013 günlü, 455 sayılı kararı ile 3194 sayılı İmar Kanununun 42.maddesi uyarınca davacı şirkete verilen toplam 404.932,35 TL idari para cezasının, indirimli olarak davacı şirket tarafından 303.699,50 TL olarak ödendiği, davanın ise İl Encümeninin 01/10/2013 günlü, 455 sayılı kararının iptali ile davacı şirket tarafından indirimli olarak ödenen 303.699,50 TL idari para cezasının ödeme gününden itibaren yasal faiziyle birlikte iadesi istemiyle açıldığı anlaşılmıştır.
Normlar hiyerarşisi ilkesine göre, hukuk düzeni, Anayasa, kanun, tüzük, yönetmelik ve diğer düzenleyici işlemlerden oluşan birçok normu içermekte ve her norm geçerliliğini bir üst normdan almaktadır. Bu nedenle; bu normların, dayandıkları üst hukuk kurallarına aykırı hükümler içermeleri mümkün değildir. Normlar hiyerarşisi ilkesinin diğer bir özelliği, bir düzenlemenin hiyerarşik sıralamada daha altta bulunan bir düzenleme ile değiştirilememesi ve kaldırılamamasıdır.
Anayasanın yukarıda belirtilen 124.maddesine göre, ilgili idarelerce çıkarılacak yönetmeliklerin kanunlara aykırı olmaması gerektiği belirtildiğinden, normlar hiyerarşisinde yönetmeliklerden alt sırada gelen tebliğin de üst norm olan kanunlara aykırı olamayacağı açıktır.
Buna göre, aykırılığın meydana geldiği 2013 yılında, imar para cezalarının hesaplanmasında yapı gruplarının belirlenmesi için dikkate alınan Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından çıkarılan “Mimarlık ve Mühendislik Hizmet Bedellerinin Hesabında Kullanılacak 2013 Yılı Yapı Yaklaşık Birim Maliyetleri Hakkında Tebliğ”inde II.sınıf C grubu yapıya yer verilmiş olmakla birlikte, 3194 sayılı İmar Kanunu 42.maddesinde II.Sınıf C grubu yapı nitelemesi yapılmadığından, İdare Mahkemesince verilen kararın, II.Sınıf C grubu esas alınarak verilen para cezasının iptaline ilişkin kısmında hukuki isabetsizlik bulunmamaktadır.
Kararın, III.sınıf A grubu yapıya ilişkin para cezası ve indirimli olarak ödenen para cezasının iadesine ilişkin kısmına gelince;
Usul hukukunun yerleşik içtihatlarından olan “taleple bağlılık” ilkesi uyarınca, idari yargı merciilerinde açılan davalarda; idare mahkemelerinin, davacının istemi ile bağlı olduğu, istemi genişletecek veya daraltacak biçimde karar veremeyeceği açıktır.
Olayda ise; davalı idare tarafından tespit edilen aykırılıklar için, II.sınıf C grubu yapı ile birlikte III.sınıf A grubu yapı nitelendirilmesi yapılarak, toplam para cezasının bu iki grup yapı üzerinden hesaplandığı ve davacı tarafından da toplam para cezasının iptalinin istenildiği halde, İdare Mahkemesince, III.sınıf A grubu yapı için verilen para cezası hakkında herhangi bir hukuki inceleme yapılmadığı ve hüküm kurulmadığı anlaşıldığından, temyize konu kararın bu kısmı hakkında, eksik hüküm kurulmuş olması sebebiyle hukuki isabet bulunmamaktadır.
Ayrıca, indirimli olarak ödenen para cezasının iadesi talebinin ise, III.sınıf A grubu yapı için verilecek karardan sonra yeniden değerlendirilmesi gerektiği açıktır.
Açıklanan nedenlerle; İdare Mahkemesinin günlü, E:, K: sayılı kararının II.sınıf C grubu yapıya yönelik para cezasına ilişkin kısmının ONANMASINA, III.sınıf A grubu yapıya ilişkin para cezası ile indirimli olarak ödenen para cezasının iadesine ilişkin kısmının BOZULMASINA, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine, bu kararın tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 03/02/2017 tarihinde oybirliği ile karar verildi.