14. Daire 2011/7740 E. , 2013/2133 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONDÖRDÜNCÜ DAİRE
Esas No : 2011/7740
Karar No : 2013/2133
Temyiz İsteminde Bulunan (Davacı): … Bankası Anonim Şirketi
Vekili : Av. …
Karşı Taraf (Davalı) : Kültür ve Turizm Bakanlığı – ANKARA
İstemin Özeti : … İdare Mahkemesi’nin … günlü, E:…, K:… sayılı kararının; usul ve yasaya uygun olmadığı ileri sürülerek bozulması istenilmektedir.
Savunmanın Özeti : İstemin reddi gerektiği savunulmaktadır.
Danıştay Tetkik Hakimi : …
Düşüncesi : Temyiz isteminin kabulü ile Mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Ondördüncü Dairesince, işin gereği görüşüldü:
Dava; … İli, … İlçesi, … Mahallesinde, …, … … pafta, … ada, … sayılı parselde bulunan … Bankası hizmet binasının “Korunması Gerekli Kültür Varlığı” olarak tesciline ilişkin 08.10.2008 günlü, 3111 sayılı … Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu kararının iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince; yerinde yapılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen rapor ile dosyadaki bilgi ve belgelerin birlikte değerlendirilmesinden; … İli, … İlçesi, …Bankası hizmet binasının “Korunması Gerekli Kültür Varlığı” olarak tesciline ilişkin … Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu kararının, konuyla ilgili mevzuat hükümlerinde öngörülen ilke ve esaslara uygun olarak tesis edildiği sonuç ve kanaatine varıldığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, bu karar davacı tarafından temyiz edilmiştir.
2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanununun 3. maddesinde; “Kültür varlıkları”; tarih öncesi ve tarihi devirlere ait bilim, kültür, din ve güzel sanatlarla ilgili bulunan veya tarih öncesi ya da tarihi devirlerde sosyal yaşama konu olmuş bilimsel ve kültürel açıdan özgün değer taşıyan yer üstünde, yer altında veya su altındaki bütün taşınır ve taşınmaz varlıklar, olduğu ifade edilmiş; 6. maddesinde; “a) Korunması gerekli tabiat varlıkları ile 19 uncu yüzyıl sonuna kadar yapılmış taşınmazlar, b) Belirlenen tarihten sonra yapılmış olup önem ve özellikleri bakımından Kültür ve Turizm Bakanlığınca korunmalarında gerek görülen taşınmazlar” korunması gerekli taşınmaz kültür ve tabiat varlıkları arasında sayılmış; 7. maddesinde; korunması gerekli taşınmaz kültür ve tabiat varlıklarının ve doğal sit alanlarının tespitinin, Kültür ve Turizm Bakanlığının koordinatörlüğünde ilgili ve faaliyetleri etkilenen kurum ve kuruluşların görüşü alınarak yapılacağı, yapılacak tespitlerde, kültür ve tabiat varlıklarının tarih, sanat, bölge ve diğer özellikleri dikkate alınacağı, devletin imkanları göz önünde tutularak, örnek durumda olan ve ait olduğu devrin özelliklerini yansıtan yeteri kadar eserin, korunması gerekli kültür varlığı olarak belirleneceği, korunması gerekli taşınmaz kültür ve tabiat varlıkları ile ilgili yapılan tespitlerin koruma bölge kurulu kararı ile tescil olunacağı, tespit ve tescil ile ilgili usullerin, esaslar ve kıstasların yönetmelikte belirtileceği düzenlemesine yer verilmiştir.
Yukarıda yer verilen Kanuna dayanılarak yürürlüğe konulan Korunması Gerekli Kültür ve Tabiat Varlıklarının Tespit ve Tescili Hakkında Yönetmelik’in 3. maddesinde; “Taşınmaz Kültür Varlıkları”; tarih öncesi ve tarihi devirlere ait bilim, kültür, din ve güzel sanatlarla ilgili bulunan yer üstünde, yer altında veya su altındaki korunması gerekli taşınmaz varlıklarını; “Tespit”; 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’nun 3 üncü maddesinde tarif edilen ve 6 ncı maddesinde belirtilen korunması gerekli taşınmaz kültür ve tabiat varlıklarının bu yönetmelikle belirtilen usuller, esaslar ve kıstaslar doğrultusunda teknik bir çalışma ile değerlendirilerek belgelendirilmesini; “Tescil”; taşınmaz kültür ve tabiat varlıklarından korunması gerekli olanlarının koruma kurulu kararıyla belirlenmesini, ifade edeceği kurala bağlanmış; “Tespitlerde Değerlendirme Kıstasları” başlıklı 4. maddesinde, Taşınmaz kültür ve tabiat varlıklarından korunması gereklilerin tespitinde aşağıdaki hususlar göz önünde bulundurulacağı belirtilmiş; (f) bendine ise, tek yapılar için; taşınmazın sanat değeri, mimari, tarihi, estetik, mahalli, arkeolojik değerler kapsamı içinde; strüktürel, dekoratif, yapısal durum, malzeme, yapım teknolojisi, şekil bakımından özellik arz etmesi, hususu sayılmıştır.
Korunması gerekli taşınmaz kültür varlığına ilişkin uyuşmazlıkların çözümünde teknik yönden keşif ve bilirkişi incelemesinin gerektiği durumlarda yukarıda yer alan tanım ve taşınmaz kültür varlıklarının özelliği gereği taşınmazın sanat değeri, mimari, tarihi, estetik, mahalli, arkeolojik değerler kapsamı içinde; strüktürel, dekoratif, yapısal durum, malzeme, yapım teknolojisi, şekil bakımından özellik ve güzellikler içermesi ve mutlaka korunması gerektiğinin anlaşılabilmesi için sanat tarihçisi ve mimar gibi konusunda uzman olan kişilerden bilirkişi kurulu oluşturularak inceleme yaptırılması gerekmektedir.
Dosyanın incelenmesinden; … İli, … İlçesi, … Mahallesi, …, .. … pafta, … ada, … sayılı parselde bulunan … Bankası hizmet binasının, … Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Bölge Kurulunun 08.10.2008 günlü, 3111 sayılı kararı ile “Korunması Gerekli Kültür Varlığı” olarak tescil edilmesi üzerine, anılan kararın iptali istemiyle bakılmakta olan davanın açıldığı, İdare Mahkemesince; iki adet şehir ve bölge planlamacısı ile mimardan oluşan bilirkişi heyeti ile keşif ve bilirkişi incelemesi yaptırıldığı, bilirkişi heyetince hazırlanan rapor dikkate alınmak suretiyle davanın reddine karar verildiği anlaşılmaktadır.
Bu durumda; taşınmaz kültür varlığına ilişkin uyuşmazlıkların çözümü için oluşturulacak bilirkişi kurullarında, işin niteliği gereği “sanat tarihçisinin” de yer alması gerekmekte olup, İdare Mahkemesince iki adet şehir plancısı ve mimardan oluşturulan bilirkişi kurulu raporu esas alınarak verilen kararda hukuki isabet bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle, … İdare Mahkemesinin … günlü, E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA, dosyanın Mahkemesine gönderilmesine, bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren 15 gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 26/03/2013 tarihinde oybirliği ile karar verildi.