14. Daire 2011/6523 E. , 2012/383 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONDÖRDÜNCÜ DAİRE
Esas No : 2011/6523
Karar No : 2012/383
Kararın Düzeltilmesini İsteyen : 1- … 2- … 3- … 4- …
Vekili :Av….
Karşı Taraf : Kadıköy Belediye Başkanlığı-İSTANBUL
İstemin Özeti : Danıştay Altıncı Dairesinin verilen 20.04.2010 günlü, E:2008/11269, K:2010/3998 sayılı kararının, dilekçede belirtilen nedenlerle düzeltilmesi istenilmektedir.
Savunmanın Özeti : Savunma verilmemiştir.
Danıştay Tetkik Hakimi: …
Düşüncesi : Davacının … İli, … İlçesi, … pafta, … ada, … parsel sayılı taşınmaz üzerindeki yapıda ruhsata aykırılıklar olduğundan bahisle, 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 42. maddesi uyarınca para cezası verilmesine ilişkin 01.03.2005 günlü, 16/20-A sayılı … Belediye Encümeni kararının iptali istemiyle açılan davada; dava öncelikle … Sulh Ceza Mahkemesinde açılmış, anılan Mahkemenin … günlü, E:…, K:… sayılı kararı ile Sulh Ceza Mahkemesinin görevsizliğine ve taraflarca istekte bulunulması halinde dava dosyasının görevli İdare Mahkemesine gönderilmesine karar verilerek dosya İdare Mahkemesine gönderilmesi üzerine, İdare Mahkemesince, İdari Yargılama Usulü Kanununda, adli yargı mercilerince verilecek görevsizlik kararı üzerine dosyanın ilgili mahkemeye doğrudan gönderilmesine ilişkin bir kural bulunmadığından bahisle esas kaydın kapatılarak dosyanın mahkemesine iadesine karar verildiği anlaşılmaktadır.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 9. maddesine göre, adli ve askeri yargı yerlerinde açılan davaların görev yönünden reddi üzerine, 2577 sayılı Kanunun 3. maddesine uygun biçimde dava dilekçesi düzenlenip, idari yargıda dava açılması mümkündür.
Her ne kadar … Sulh Ceza Hukuk Mahkemesinin görevsizlik kararı sonrası 2577 sayılı Kanunun 3. maddesine uygun biçimde düzenlenmiş bir dilekçe ile idari yargı yerine dava açılmamış ise de, adli yargı yerine başvuru esnasında verilen dava dilekçesi esas alınıp, dilekçe ret kararı verilerek, davacıya 2577 sayılı Kanunun 3. maddesine göre dava dilekçesi düzenleme olanağının tanınması gerekirken, idare Mahkemesince esas kaydının kapatılıp dosyanın iadesine karar verilmesinde hukuka uyarlık bulunmadığından bozulması gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Savcısı : …
Düşüncesi : Kararın düzeltilmesi dilekçesinde ileri sürülen nedenler, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 54 üncü maddesinde yazılı nedenlerden hiçbirisine uymadığından, istemin reddi gerekeceği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Ondördüncü Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 54. maddesinin 1. fıkrasının (c) bendine göre kararın düzeltilmesi istemi yerinde görüldüğünden Danıştay Altıncı Dairesinin 20.04.2010 günlü, E:2008/11269, K:2010/3998 sayılı kararı kaldırılarak işin esası yeniden incelendi.
Dava, … İli, … İlçesi, … pafta, … ada, … parsel sayılı taşınmaz üzerindeki yapıda ruhsata aykırılıklar olduğundan bahisle, 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 42. maddesi uyarınca para cezası verilmesine ilişkin 01.03.2005 günlü, … sayılı … Belediye Encümeni kararının iptali istemiyle açılan davada; dava öncelikle … Sulh Ceza Mahkemesinde açılmış, anılan Mahkemenin … günlü, E:…, K:… sayılı kararı ile Sulh Ceza Mahkemesinin görevsizliğine ve taraflarca istekte bulunulması halinde dava dosyasının görevli İdare Mahkemesine gönderilmesine karar verilerek dosyanın İdare Mahkemesine gönderilmesi üzerine, İdare Mahkemesince, İdari Yargılama Usulü Kanununda, adli yargı mercilerince verilecek görevsizlik kararı üzerine dosyanın ilgili mahkemeye doğrudan gönderilmesine ilişkin bir kural bulunmadığından bahisle esas kaydın kapatılarak dosyanın mahkemesine iadesine karar verilmiş, bu karar davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 3. maddesinde; “İdari davalar, Danıştay, idare mahkemesi ve vergi mahkemesi başkanlıklarına hitaben yazılmış imzalı dilekçelerle açılır.
2. Dilekçelerde;
a) Tarafların ve varsa vekillerinin veya temsilcilerinin ad ve soyadları veya unvanları ve adresleri
b) Davanın konu ve sebepleri ile dayandığı deliller,
c) Davaya konu olan idari işlemin yazılı bildirim tarihi,
d) Vergi, resim, harç, benzeri mali yükümler ve bunların zam ve cezalarına ilişkin davalarla tam yargı davalarında uyuşmazlık konusu miktar,
e) Vergi davalarında davanın ilgili bulunduğu verginin veya vergi cezasının nevi ve yılı, tebliğ edilen ihbarnamenin tarihi ve numarası ve varsa mükellef hesap numarası, Gösterilir.
3. Dava konusu kararın ve belgelerin asılları veya örnekleri dava dilekçesine eklenir. Dilekçeler ile bunlara ekli evrakın örnekleri karşı taraf sayısından bir fazla olur.” kuralı yer almaktadır.
Aynı Kanununun 7. maddesinde, özel kanunlarında ayrı süre gösterilmeyen hallerde Danıştay ve İdare mahkemelerinde dava açma süresinin altmış gün olduğu hükme bağlanmış; aynı Kanunun 9. maddesinin 1. fıkrasında, çözümlenmesi Danıştay’ın, idare ve vergi mahkemelerinin görevlerine girdiği halde, adli ve askeri yargı yerlerine açılmış bulunan davaların görev noktasından reddi halinde, bu husustaki kararların kesinleşmesini izleyen günden itibaren otuz gün içinde görevli mahkemede dava açılabileceği, görevsiz yargı merciine başvurma tarihinin Danıştay’a, idare ve vergi mahkemelerine başvurma tarihi olarak kabul edileceği hükmüne yer verilmiştir.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 9. maddesine göre, adli ve askeri yargı yerlerinde açılan davaların görev yönünden reddi üzerine, 2577 sayılı Kanunun 3. maddesine uygun biçimde dava dilekçesi düzenlenip, idari yargıda dava açılması mümkündür.
Öte yandan, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin “Adil Yargılanma Hakkı”nın düzenlendiği 6. maddenin 1. fıkrasında; Herkes, gerek medeni hak ve yükümlülükleriyle ilgili nizalar, gerek cezai alanda kendisine yöneltilen suçlamalar konusunda karar verecek olan, yasayla kurulmuş bağımsız ve tarafsız bir mahkeme tarafından davasının makul bir süre içinde, hakkaniyete uygun ve açık olarak görülmesini istemek hakkına sahiptir. Hüküm açık oturumda verilir; ancak, demokratik bir toplumda genel ahlak, kamu düzeni ve ulusal güvenlik yararına, küçüklerin korunması veya davaya taraf olanların özel hayatlarının gizliliği gerektirdiğinde, veya davanın açık oturumda görülmesinin adaletin selametine zarar verebileceği bazı özel durumlarda, mahkemenin zorunlu göreceği ölçüde, duruşmalar dava süresince tamamen veya kısmen basına ve dinleyicilere kapalı olarak sürdürülebilir,
kuralına yer verilmiştir.
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin, adil yargılanma haklarını ileri sürerek, ulusal mahkemelerin, İdari Yargılama Usulü Kanunu hükümlerinin aşırı şekilci bir şekilde yorumlandığını ve mahkemeye erişim haklarının ihlal edildiği gerekçesiyle yapılan başvurular üzerine Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin 6. maddesine dayanarak Ülkemiz aleyhine verilen çeşitli kararlarındaki gerekçelere bakıldığında, İdari Yargılama Usulü Kanununun 4. maddesi ile birlikte 9. maddesinin kanunun koyuluş nedeni idare mahkemelerine erişimi kolaylaştırmak olduğundan, başvuranları, esas bakımından dilekçelerinin incelenmesinden yoksun bırakan usuli muameleye ilişkin bir gerekliliğin yorumu söz konusudur ki bu durum mahkemeler ve yüksek yargı organları tarafından sağlanan etkin koruma hakkına yönelik bir ihlal oluşturacak niteliktedir. AİHM, İdari Yargılama Usulü Kanununu 9. maddesinin çok katı bir şekilde uygulayan Türk idare mahkemelerinin aşırı şekilci davrandığı ve başvuranları mahkemeye erişim haklarından ve AİHSnin 6/1 maddesi uyarınca adil yargılanma haklarından yoksun bıraktığı kabul ettiği görülmektedir. (Örneğin; Mesutoğlu, No:36533/04).
Dava dosyasının incelenmesinden; davacının, … İli, … İlçesi, … pafta, … ada, … parsel sayılı taşınmaz üzerindeki yapıda ruhsata aykırılıklar olduğundan bahisle 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 32. maddesi uyarınca yıkımına, aynı Kanunun 42. maddesi uyarınca para cezası verilmesine ilişkin 01.03.2005 günlü, … ve … sayılı … Belediye Encümeni kararlarının iptali istemiyle … İdare Mahkemesince açılan davada anılan Mahkemenin … gün ve E:.., K:… sayılı kararıyla dava konusu işlemlerin para cezasına ilişkin uyuşmazlığın Kabahatler Kanunu uyarınca adli yargının görevine girdiğinden bahisle her işleme karşı ayrı ayrı dava açılmak üzere 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’un 15/1-d maddesi uyarınca dilekçenin reddine karar verildiği, bu karar uyarınca davacının para cezasının iptali istemiyle … Sulh Ceza Mahkemesine dava açtığı, anılan Mahkemenin … günlü ve E:.., K:…sayılı kararıyla Sulh Ceza Mahkemesinin görevsizliğine ve taraflarca istekte bulunulması halinde dava dosyasının görevli İdare Mahkemesine gönderilmesi kararı verildiği, bu karara istinaden davacılar vekilinin … Sulh Ceza Hakimliğine verdiği 15.02.2007 tarihli dilekçe ile de dava dosyasının … İdare Mahkemesine gönderilmesi talebinde bulunulması üzerine dava dosyasının … İdare Mahkemesine gönderildiği, İdare Mahkemesince, İdari Yargılama Usulü Kanununda, adli yargı merciilerince verilecek görevsizlik kararı üzerine dosyanın ilgili mahkemeye doğrudan gönderilmesine ilişkin bir kural bulunmadığından bahisle esas kaydının kapatılarak dosyanın mahkemesine iadesine karar verildiği anlaşılmaktadır.
Her ne kadar … Sulh Ceza Mahkemesinin görevsizlik kararı sonrası 2577 sayılı Kanunun 3. maddesine uygun biçimde düzenlenmiş bir dilekçe ile idari yargı yerine dava açılmamış ise de, idare mahkemesince, adli yargı yerine başvuru esnasında verilen dava dilekçesi esas alınıp, dilekçe ret kararı verilerek, davacıya 2577 sayılı Kanunun 3. maddesine göre dava dilekçesi düzenleme olanağının tanınması gerekmektedir.
Bu durumda, dava açma hakkının doğal olarak kanunlarla belirlenen şartları olmakla birlikte, mahkemelerin yargılama usullerini uygularken bir yandan davanın hakkaniyetine halel getirecek kadar abartılı şekilcilikten, öte yandan, kanunlarla öngörülmüş olan usul şartlarının ortadan kalkmasına neden olacak kadar aşırı geniş yorumlamalardan kaçınmaları gerekmektedir.
Sonuç olarak, para cezası verilmesine ilişkin belediye encümeni kararına karşı açılan davada, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 9. maddesine göre, adli ve askeri yargı yerlerinde açılan davaların görev yönünden reddi üzerine gönderme kararı verilerek dosyanın görevli idare mahkemesine gönderilmesi üzerine, İdare Mahkemesince adli yargı yerine başvuru esnasında verilen dava dilekçesinin 2577 sayılı Kanunun 3. maddesine uygun biçimde düzenlenmek üzere dilekçenin reddine kararı verilmesi gerekirken, İdare Mahkemesince dosyanın esasının kapatılıp iadesine karar verilmesinde hukuki isabet bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle, … İdare Mahkemesinin … günlü, E:.., K:… sayılı kararının BOZULMASINA, dosyanın Mahkemesine gönderilmesine, 06.02.2012 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.