Danıştay 13. Daire Başkanlığı 2023/920 E. , 2023/1609 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2023/920
Karar No:2023/1609
TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Genel Müdürlüğü
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Karayolları 9. Bölge Müdürlüğü’nce 21/04/2022 tarihinde 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 45. maddesi uyarınca açık teklif usulüyle gerçekleştirilen Mardin ili, Midyat ilçesi, … Mahallesi’nde bulunan ve tapunun … ada … sayılı parselinde kayıtlı taşınmazın satış ihalesinin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesi’nce verilen kararda; mevzuat uyarınca bir kamu kurumunun mülkiyetinde olan bir taşınmazın satışının yasak olabilmesi için bu taşınmazın fiilen kamu hizmetinde kullanılmasının tek başına yeterli olmadığı, ilgili taşınmazın aynı zamanda kamu hizmetine tahsis edilmiş ya da imar planında bir kamu hizmeti için ayrılmış olması gerektiği, Mahkemelerinin 31/10/2022 tarihli ara kararına… Büyükşehir Belediye Başkanlığı ile… Belediye Başkanlığı’nca verilen cevaplardan, Mardin ili, Midyat ilçesi, … Mahallesi’nde bulunan tapunun … ada … parselinde kayıtlı 2.079,16 m2 alanlı taşınmazın, dava konusu ihale işleminin gerçekleştiği 21/04/2022 tarihinde, imar planında park alanı olarak planlandığı, dolayısıyla taşınmazın imar planında bir kamu hizmeti için ayrıldığının anlaşıldığı, bu durumda, ilgili mevzuat uyarınca satışında hukuki bir engel bulunan ihale konusu taşınmazın satışına yönelik dava konusu işlemde hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle hukuka aykırı bulunan dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, dava konusu taşınmazın mülkiyetinin idarelerine ait olup Karayolları Genel Müdürlüğü’nün Mülkiyetindeki Taşınmazlar İle Kullanımındaki Alanların İdaresine İlişkin Yönetmelik uyarınca satışına hukuki bir engel bulunmadığı, Mahkemece taşınmazın Hazine taşınmazı olarak nitelendirilmesinin hatalı olduğu, bu hatalı tespite dayanılarak farklı bir Yönetmeliğe atıf yapılmak suretiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmesinin hukuka aykırılık teşkil ettiği, kaldı ki ihale konusu taşınmazın imar uygulaması görmediği, imar uygulamasıyla kamulaştırılmış bir parsel de olmadığı ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından, her ne kadar ihale ilanında taşınmazın niteliği bağ olarak belirtilmişse de imar durumuna ilişkin bilgilere yer verilmediği, ihalenin bu yönüyle hukuka aykırı olduğu, taşınmazın ilgili mevzuat yönünden satışına hukuki engel bulunduğu belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’İN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile Mahkeme kararının gerekçeli onanması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi’nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, dosya tekemmül ettiğinden yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
Mardin ili, Midyat ilçesi, … Mahallesi, … ada … sayılı parselde bulunan mülkiyeti davalı idareye ait bağ niteliğindeki taşınmazın, Karayolları 9. Bölge Müdürlüğü’nce 2886 sayılı Kanun’un 45. maddesi uyarınca açık teklif usulü ile 21/04/2022 tarihinde satış ihalesi gerçekleştirilmiş, ihalenin dava dışı … Petrol Ürünleri Nakliyat Taahhüt Turizm Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi üzerinde bırakılması üzerine davacı tarafından, söz konusu taşınmazın satış ihalesinin iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
3194 sayılı İmar Kanunu’nun “Amaç” başlıklı 1. maddesinde, “Bu Kanun, yerleşme yerleri ile bu yerlerdeki yapılaşmaların; plan, fen, sağlık ve çevre şartlarına uygun teşekkülünü sağlamak amacıyla düzenlenmiştir.”;
“Kapsam” başlıklı 2. maddesinde, “Belediye ve mücavir alan sınırları içinde ve dışında kalan yerlerde yapılacak planlar ile inşa edilecek resmi ve özel bütün yapılar bu Kanun hükümlerine tabidir.”;
“Genel esas” başlıklı 3. maddesinde, “Herhangi bir saha, her ölçekteki plan esaslarına, bulunduğu bölgenin şartlarına ve yönetmelik hükümlerine aykırı maksatlar için kullanılamaz.
” kuralı bulunmaktadır.
Planlı Alanlar İmar Yönetmeliği’nin “Amaç” başlıklı 1. maddesinde, “Bu Yönetmeliğin amacı; plan, fen, sağlık ve sürdürülebilir çevre şartlarına uygun yapı ve yapılaşma ile projelendirmeye ve denetime ilişkin usul ve esasları belirlemektir.”;
“Kapsam” başlıklı 2. maddesinde, “(1) Bu Yönetmelik, uygulama imar planı bulunan alanları kapsar.”;
“Dayanak” başlıklı 3. maddesinde, “Bu Yönetmelik, 03/05/1985 tarih ve 3194 sayılı İmar Kanunu ve 10/7/2018 tarih ve 30474 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinde Çevre ve Şehircilik Bakanlığının Teşkilat ve Görevlerini düzenleyen 6. kısım 3. bölüm hükümlerine dayanılarak hazırlanmıştır.”;
“Tanımlar” başlıklı 4. maddesinde, “Bu Yönetmelikte geçen; …,2) Parklar: Kentte yaşayanların yeşil bitki örtüsü ile dinlenme ihtiyaçları için ayrılan, 19 uncu maddedeki kullanımlara da yer verilebilen alanları, … ifade eder.”;
“Parsel kullanım fonksiyonlarına göre yapılaşma koşulları” başlıklı 19. maddesinde, “(1) Bu Yönetmelikte tanımlanan kullanım alanlarına ilişkin yapılaşma koşulları aşağıdaki gibidir:…c) Park alanları: Bu alanlarda encümen kararıyla;
…
2) 1000 m2 ve üzeri parklarda ahşap veya hafif yapı malzemelerinden yapılmak, kat adedi 1’i, yüksekliği 4.50 metreyi ve açık alanları dâhil taban alanları toplamda %3’ü, her birinin alanı 15 m2’yi geçmemek kaydıyla çay bahçesi, büfe, muhtarlık, güvenlik kulübesi (Danıştay Altıncı Dairesinin 3/2/2021 tarihli ve E.:2017/4842; K.:2021/1091 sayılı kararı ile iptal ibare: Danıştay İDDK’nın 13/6/2022 tarihli E.:2021/2816, K.:2022/2140 sayılı Onama kararı ile mezkûr karar kesinleşmiştir.) parkın ihtiyacı için gerekli olan asgari ölçülerdeki trafo, parkın işlevini bozmayacak şekilde beton veya betonarme temel içermeyen spor aletleri,
3) Tabii veya tesviye edilmiş toprak zemin altında kalmak üzere, ağaçlandırma için TSE standartlarında öngörülen yeterli derinlikte toprak örtüsünün sağlanması, giriş çıkışının parkın giriş çıkışından ayrı olması ve parkın ihtiyacı için Otopark Yönetmeliği ekindeki en az otopark miktarları tablosundaki benzer kullanımlar dikkate alınarak belirlenecek miktarı aşmamak kaydıyla kapalı otopark,
4) 10.000 m2 üzerindeki parklarda, açık alanları dâhil taban alanları, (2) numaralı alt bentte belirtilenler de dâhil toplamda %3’ü geçmemek üzere muvakkat yapı ölçülerini aşmayan mescit,
5) (Ek:RG-18/8/2022-31927) 5000 m2 ve üzeri parklarda parkın işlevini bozmayacak şekilde, açık alanları dâhil taban alanları (2) numaralı alt bentte belirtilenlerle birlikte toplamda %3’ü geçmemek, muvakkat yapı ölçülerini aşmamak ve tek binada olmak kaydıyla trafik güvenliği alınarak kamuya ait 112 acil ambulans istasyonu ile aile sağlığı merkezi, beton veya betonarme temel içermeyen, ilgili Bakanlıkça belirlenen usul ve esaslara uygun yürüyüş ve koşu parkuru,
6) 2500 m2 üzeri parklarda parkın işlevini bozmayacak şekilde, açık alanları dâhil taban alanları (2) numaralı alt bentte belirtilenlerle birlikte toplamda % 3’ü geçmemek, muvakkat yapı ölçülerini aşmamak kaydıyla kamuya ait aile sağlığı merkezi yapılabilir. …” kuralına yer verilmiştir.
Öte yandan, 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun II Sayılı Cetvelinde Karayolları Genel Müdürlüğü “Özel Bütçeli İdareler” arasında sayılmış olup Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmeliğin “Tanımlar” başlıklı 4. maddesinin 1. fıkrasının (f) bendinde ise Hazinenin, genel bütçe kapsamındaki kamu idareleri açısından devlet tüzel kişiliğinin adını ifade edeceği belirtilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Her ne kadar Mahkeme kararında, Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmeliğin “Satışı yapılamayacak taşınmazlar” başlıklı 59. maddesi ile 313 Sıra No’lu Milli Emlak Genel Tebliği’nin “Satılamayacak Taşınmazlar” başlıklı II. maddesinin 1-(a) bendine atıf yapılmak suretiyle uyuşmazlık çözüme kavuşturulmuş ise de, dava konusu taşınmazın davalı Karayolları Genel Müdürlüğü’nün mülkiyetinde olduğu, Karayolları Genel Müdürlüğü’nün ise 5018 sayılı Kanun’un II sayılı Cetvelinde “Özel Bütçeli İdareler” arasında sayıldığı, bu bakımdan Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmelikte tanımına yer verilen “Hazine” kapsamında olmadığı, bu nedenle uyuşmazlıkta Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmelik ile 313 Sıra No’lu Milli Emlak Genel Tebliği’nin uygulanamayacağı; ancak 1/1000’lik uygulama imar planında “park alanı” olarak ayrılan taşınmazın mevzuat uyarınca satışının yapılamayacağı anlaşıldığından, dava konusu ihalede hukuka uygunluk, dava konusu işlemin iptaline ilişkin İdare Mahkemesi kararında ise sonucu itibarıyla hukukî isabetsizlik bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalının temyiz isteminin reddine,
2. Dava konusu işlemin iptali yolundaki … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı temyize konu kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesinde sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından anılan Mahkeme kararının yukarıda belirtilen GEREKÇEYLE ONANMASINA,
3. Temyiz giderlerinin istemde bulunan üzerinde bırakılmasına,
4. Posta giderleri avansından artan tutarın davalıya iadesine,
5. Dosyanın anılan Mahkeme’ye gönderilmesine,
6. 2577 sayılı Kanun’un 20/A maddesinin ikinci fıkrasının (i) bendi uyarınca kesin olarak (karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere), 04/04/2023 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.