Danıştay 13. Daire Başkanlığı         2023/187 E.  ,  2023/477 K.
T.C.

D A N I Ş T A Y

ONÜÇÜNCÜ DAİRE

Esas No : 2023/187

Karar No : 2023/477

DAVACI : …

DAVALILAR : 1- … Genel Müdürlüğü

2- … Genel Müdürlüğü

3- … Valiliği … Dairesi Başkanlığı

4- … Valiliği … Müdürlüğü

DAVANIN KONUSU :

1- 385 sıra no.lu Milli Emlak Genel Tebliği’nin 8. maddesinin birinci fıkrasının son cümlesinin, 9. maddesinin beşinci fıkrasının ve 11. maddesinin ikinci fıkrasının iptali;

2- Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Milli Emlak Genel Müdürlüğü’nün … tarih ve … sayılı yazısı ile bu yazıya dayanılarak davacıdan döner sermaye işlem bedeli tahsil edilmesine ilişkin Samsun Valiliği Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü Milli Emlak Dairesi Başkanlığı’nın … tarih ve … sayılı işleminin iptali ve ödenen döner sermaye işlem bedelinin ödeme tarihinden itibaren hesaplanacak kanuni faizi ile birlikte iadesi;

3- Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü’nün Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Döner Sermaye Yönetmeliği’nin 7. ve 8. maddelerine dayanarak kamu konutlarının satışından kaynaklı tapu işlemlerinden döner sermaye katkı payı tahsil etmesinin ve bu doğrultuda kendisinden döner sermaye katkı payı tahsil edilmesine ilişkin Samsun Valiliği Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü İlkadım Tapu Sicil Müdürlüğü işleminin iptali ile ödenen döner sermaye katkı payı tutarının ödeme tarihinden itibaren hesaplanacak kanuni faizi ile birlikte iadesi istenilmektedir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’IN DÜŞÜNCESİ : 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 3. ve 5. maddelerine uygun bulunmayan dava dilekçesinin reddi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi’nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dava dilekçesi 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 14. maddesi uyarınca incelendikten sonra gereği görüşüldü:

MADDİ OLAY VE HUKUKİ SÜREÇ :

Davacı, … tarih ve … sayılı müşterek kararnameyle Nevşehir Defterdarlığına atanmıştır. Davacının anılan tarihte görev tahsisli olarak fiilen ikâmet ettiğini belirttiği, mülkiyeti Maliye Hazinesine ait Nevşehir ili, Merkez, …, … parselde bulunan kamu konutu niteliğindeki 6 no.lu ve 419,86 metrekare yüzölçümlü bağımsız bölüm, 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu hükümleri çerçevesinde 05/04/2021 tarihinde satılmak üzere ihaleye çıkarılmıştır.

Davacı tarafından anılan ihale gerçekleştirilmeden önce Nevşehir Valiliği Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü’ne yapılan 16/03/2021 tarihli başvuruyla, 4706 sayılı Hazineye Ait Taşınmaz Malların Değerlendirilmesi ve Katma Değer Vergisi Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun uyarınca kamu konutlarının satışında öncelikli satın alma hakkına sahip olanların ihaleye katılmaması ve başkaca istekli de çıkmaması hâlinde öncelikli alım hakkının kullanılamayacağı ve kamu konutunun ikinci kez ihaleye çıkarılacağının öğrenildiği belirtilerek, öncelikli alım hakkı sahiplerinin ihaleye katılmadan da bu haklarını kullanıp kullanamayacakları hususunda bilgi verilmesi istenilmiştir.

Nevşehir Valiliği Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü tarafından anılan başvuruya verilen … tarih ve … sayılı cevapta, konuya ilişkin olarak Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Milli Emlak Genel Müdürlüğü’nden görüş sorulduğu ve cevaben alınan yazıda 385 sıra sayılı Milli Emlak Genel Tebliği’nin 9. maddesinin beşinci fıkrasında, “Yapılan ihalelerde istekli çıkmadığı, isteklilerin belgeleri veya teklifleri uygun görülmediği takdirde kamu konutu ivedilikle tekrar ihaleye çıkarılır.” kuralının yer aldığının bildirildiği belirtilmiştir.

Bunun üzerine davacı, Nevşehir ili, Merkez, …, 360 parselde bulunan kamu konutu niteliğindeki 6 no.lu, 419,86 metrekare yüzölçümlü bağımsız bölümün satışı için 05/04/2021 tarihinde gerçekleştirilen ihaleye tek istekli olarak katılmış ve ihale sonucunda anılan kamu konutunu satın almıştır.

Davacı, … tarih ve … sayılı kararla Nevşehir Defterdarlığından Samsun Defterdarlığına atanmıştır. Samsun ili, İlkadım ilçesi, … Mahallesi, … Caddesi, … ada, … parsel, A Blokta bulunan 30 no.lu kamu konutu davacıya görev tahsisli olarak tahsis edilmiştir.

Samsun Valiliği Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü’nün … tarih ve … sayılı yazısıyla davacıya tahsisli bulunan kamu konutunun 29/11/2022 tarihinde 2886 sayılı Kanun’un 45. maddesine göre satış ihalesinin yapılacağı bildirilmiştir. 29/11/2022 tarihinde gerçekleştirilen ihaleye davacı dâhil iki istekli katılmış, ihale komisyonu tarafından ihalenin en yüksek telifi veren diğer istekli üzerinde bırakılmasına ve kararın onay için Bakanlığa sunulmasına karar verilmiştir.

Davacı tarafından Samsun Valiliği Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü Milli Emlak Dairesi Başkanlığı’na hitaben verilen 30/11/2022 tarihli dilekçeyle, kendisi adına görev tahsisli olan ve fiilen ikamet ettiği söz konusu kamu konutu için 29/11/2022 tarihinde gerçekleştirilen ihale sonucunda oluşan bedel üzerinden ön alım hakkını kullanma talebiyle başvuruda bulunularak ödeme koşullarının bildirilmesi talep edilmiştir.

Samsun Valiliği Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü Milli Emlak Dairesi Başkanlığı tarafından anılan başvuruya verilen … tarih ve … sayılı cevapta, 385 sıra sayılı Milli Emlak Genel Tebliği’nin 8. maddesinde öncelikli alım hakkı sahiplerinin bu hakkı sadece bir kamu konutu için kullanabilecekleri kuralına yer verildiği belirtilerek, Bakanlık tarafından verilen bilgiye göre davacı tarafından daha önce başka bir kamu konutunun satışı için gerçekleştirilen ihalede öncelikli alım hakkının kullanıldığı, bu nedenle 29/11/2022 tarihinde ihalesi gerçekleştirilen kamu konutu için öncelikli alım hakkının bulunmadığı ve taşınmazın satışına ilişkin işlemlere ihalede en yüksek bedeli teklif eden kişi üzerinden devam edileceği davacıya bildirilmiştir.

Öte yandan, davacı, öncelikli satın alma hakkı sahibi bulunmayan Samsun ili, İlkadım ilçesi, … Mahallesi, … Caddesi, … ada, … parsel, A Blokta bulunan 29 no.lu kamu konutunun 2886 sayılı Kanun’un 45. maddesi uyarınca satışı için 30/11/2022 tarihinde gerçekleştirilen ihaleye katılarak en yüksek bedeli teklif etmiş ve ihale sonucunda anılan kamu konutunu da satın almıştır.

Samsun Valiliği Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü Milli Emlak Dairesi Başkanlığı’nın … tarih ve … sayılı yazısıyla, davacı tarafından satın alınan söz konusu taşınmaz Hazine mülkiyetinde bulunduğundan, Bakanlığın (Milli Emlak Genel Müdürlüğü) … tarih ve … sayılı yazısı uyarınca satış bedeli üzerinden döner sermaye işlem bedeli alınacağı hususu davacıya bildirilmiştir. 9.660,00-TL tutarındaki anılan bedel, 03/01/2023 tarihinde davacı tarafından ihtirazi kayıtla ödenmiştir.

Davacı tarafından 04/01/2023 tarihli dilekçeyle, 30/11/2022 tarihli ihale sonucunda satın alınan kamu konutunun (29 no.lu bağımsız bölüm) tapu devrinin yapılarak kendi adına tescil edilmesi talebiyle başvuruda bulunulmuş ve 13/01/2023 tarihinde tapu tescil işlemlerinin gerçekleştirilmesi için 1.297,50-TL tutarında döner sermaye katkı payı ödenmiştir.

Bunun üzerine, (1) 385 sıra no.lu Milli Emlak Genel Tebliği’nin 8. maddesinin birinci fıkrasının “Öncelikli alım hakkı sahipleri bu hakkı sadece bir kamu konutu için kullanabilirler.” şeklindeki son cümlesinin, (2) aynı Tebliğ’in 9. maddesinin beşinci fıkrasında yer alan “Yapılan ihalelerde istekli çıkmadığı, isteklilerin belgeleri veya teklifleri uygun görülmediği takdirde kamu konutu ivedilikle tekrar ihaleye çıkarılır.” kuralının, (3) aynı Tebliğ’in 11. maddesinin ikinci fıkrasında yer alan “Birinci fıkranın (a) bendinde belirtilen kişilerin aynı zamanda öncelikli alım hakkı sahibi olması durumunda, bu kişiler ihalelere katılamazlar ancak oturdukları konut için öncelikli alım haklarını kullanabilirler.” kuralının, (4) Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Milli Emlak Genel Müdürlüğü’nün … tarih ve … sayılı yazısı ile bu yazıya dayanılarak kendisinden döner sermaye işlem bedeli tahsil edilmesine ilişkin Samsun Valiliği Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü Milli Emlak Dairesi Başkanlığı’nın … tarih ve … sayılı işleminin ve (5) Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü’nün Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Döner Sermaye Yönetmeliği’nin 7. ve 8. maddelerine dayanarak kamu konutlarının satışından kaynaklı tapu işlemlerinden döner sermaye katkı payı tahsil etmesinin ve bu doğrultuda kendisinden döner sermaye katkı payı tahsil edilmesine ilişkin Samsun Valiliği Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü İlkadım Tapu Sicil Müdürlüğü işleminin iptali ile ödenen döner sermaye işlem bedeli ile katkı payı tutarlarının ödeme tarihinden itibaren hesaplanacak kanuni faizi ile birlikte iadesi istemiyle 16/01/2023 tarihinde bakılan dava açılmıştır.

İNCELEME VE GEREKÇE :

USUL YÖNÜNDEN:

2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 3. maddesinde, idarî davaların, Danıştay, idare mahkemesi ve vergi mahkemesi başkanlıklarına hitaben yazılmış imzalı dilekçelerle açılacağı, dilekçelerde tarafların ve varsa vekillerinin veya temsilcilerinin ad ve soyadları veya unvanları ve adreslerinin, davanın konusu ve sebepleri ile dayandığı delillerin, davaya konu olan idarî işlemin yazılı bildirim tarihinin, tam yargı davalarında uyuşmazlık konusu miktarın gösterileceği, dava dilekçelerinin ve bunlara ekli evrakın örneklerinin karşı taraf sayısından bir fazla olacağı; 5. maddesinin birinci fıkrasında, her idarî işlem aleyhine ayrı ayrı dava açılacağı, ancak, aralarında maddî veya hukukî yönden bağlılık ya da sebep – sonuç ilişkisi bulunan birden fazla işleme karşı bir dilekçe ile de dava açılabileceği kurala bağlanmıştır.

2577 sayılı Kanun’un 7. maddesinin dördüncü fıkrasında, ilanı gereken düzenleyici işlemlerde dava açma süresinin ilan tarihini izleyen günden itibaren başlayacağı, ancak bu işlemlerin uygulanması üzerine ilgililerin düzenleyici işlem veya uygulanan işlem yahut her ikisi aleyhine birden dava açabilecekleri; 14. maddesinin 3. fıkrasında, dava dilekçelerinin, görev ve yetki, idarî merci tecavüzü, ehliyet, idarî davaya konu olabilecek kesin ve yürütülmesi gereken bir işlem olup olmadığı, süre aşımı, husumet, 3. ve 5. maddelere uygun olup olmadıkları yönlerinden sırasıyla inceleneceği; 15. maddesinin 1. fıkrasının (d) bendinde ise, dilekçelerin 3. ve 5. maddelere uygun olmadıklarının tespiti hâlinde, yeniden dava açılmak üzere dilekçenin reddedileceği kuralı yer almıştır.

Dava dilekçesinin 2577 sayılı Kanun’un 3. maddesi yönünden incelenmesinden;

Aktarılan kurallardan, dava dilekçelerinde, davanın konusunun açık ve kesin olarak belirtilmesi, iptali istenen işlem veya işlemlerin tarihi, sayısı ile varsa yazılı bildirim veya öğrenme tarihinin gösterilerek tereddüde yer vermeyecek şekilde yazılması gerektiği, düzenleyici işlemlere karşı açılan iptal davalarında ise, iptali istenilen maddelerin davacının menfaatini nasıl etkilediğinin ortaya konulması ve her bir maddenin hangi yönlerden hukuka aykırı olduğunun açıklanması gerektiği, bu şekilde düzenlenmeyen dilekçelerin yenilenmek üzere reddedileceği anlaşılmaktadır.

Yargılama hukukunun temel ilkelerinden biri taleple bağlılıktır. Bu ilke uyarınca iptali istenen idarî işlemle sınırlı olarak mahkemelerce inceleme yapılması gerekmekte olup, talebin incelemeye konu olabilecek nitelikte açık, belirli ve somut olması gerekmektedir.

Öte yandan, düzenleyici işlemin ilanından sonra dava açma süresinin geçmiş olması hâlinde, düzenleyici işlemin uygulanmasına ilişkin yeni bir işlem tesis edildiğinde, ilgililerin uygulama işlemini veya dayanağı olan düzenleyici işlemi ayrı ayrı veya birlikte yine dava açma süresi içinde dava konusu edebilecekleri anlaşılmaktadır.

Dava dilekçesinin incelenmesinden, 17/04/2018 tarih ve 30394 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 385 sıra no.lu Milli Emlak Genel Tebliği’nin (Tebliğ) 8. maddesinin birinci fıkrasının son cümlesi ve 11. maddesinin ikinci fıkrası ile aynı Tebliğin 29/09/2019 tarih ve 30903 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 394 sıra no.lu Tebliğ ile değiştirilen 9. maddesinin beşinci fıkrasının iptalinin istenildiği anlaşılmaktadır.

Bakılan davanın, 385 sıra no.lu Milli Emlak Genel Tebliği’nin dava konusu maddeleri yönünden anılan düzenleyici işlemlerin Resmî Gazete’de yayımlandığı tarihten itibaren altmış gün içinde açılmadığı açıktır.

Davacı tarafından Tebliğ’in 8. maddesinin birinci fıkrasının son cümlesinin uygulanmasına yönelik olarak Samsun Valiliği Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü Milli Emlak Dairesi Başkanlığı’nın … tarih ve … sayılı işleminin, 9. maddesinin beşinci fıkrasının uygulanmasına yönelik olarak ise Nevşehir Valiliği Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü’nün … tarih ve … sayılı işleminin tesis edildiğinin belirtildiği; bununla birlikte, dava dilekçesinde Tebliğ’in 11. maddesinin ikinci fıkrasının uygulanmasına yönelik olarak kendisi hakkında tesis edilmiş herhangi bir işlem bulunup bulunmadığına ilişkin açıklamaya yer verilmediği gibi, Tebliğ’in bu maddesinin davacının menfaatini hangi yönlerden ve ne şekilde ihlâl ettiğinin de ortaya konulmadığı görülmektedir.

Bu itibarla, 385 sıra no.lu Milli Emlak Genel Tebliği yönünden, davanın süresinde açılıp açılmadığının tespiti bakımından dava konusu edilen Tebliğ düzenlemelerinin uygulanmasına yönelik olarak davacı hakkında tesis edilen uygulama işlemlerinin tarih, sayı ve yazılı bildirim veya öğrenme tarihlerinin tereddüde yer vermeyecek şekilde dava dilekçesi içeriğinde açıklanması ve iptali istenilen düzenlemelerin davacının menfaatini ne şekilde etkilediğinin ortaya konulması gerekmektedir.

Öte yandan, dava dilekçesinde Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü’nün Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Döner Sermaye Yönetmeliği’nin 7. ve 8. maddelerine dayanarak kamu konutlarının satışından kaynaklı tapu işlemlerinden döner sermaye katkı payı tahsil etmesinin hukuka aykırı olduğu iddia edilmekle birlikte, Tapu Kadastro Genel Müdürlüğü’nün anılan Yönetmeliğin 7. ve 8. maddelerine dayanılarak kamu konutlarının satışından kaynaklı tapu işlemlerinden döner sermaye katkı payı tahsil edilmesine ilişkin ülke çapında uygulanacak genel düzenleyici bir işleminin bulunup bulunmadığı anlaşılamadığı gibi, varsa bu işlemin ve ayrıca Yönetmeliğin 7. ve 8. maddelerinin iptalinin istenilip istenilmediği hususunda da dava dilekçesinde açıklık bulunmamaktadır.

Bu itibarla, davacıdan tapu tescil işlemleri için döner sermaye katkı payı tahsil edilmesine ilişkin uygulama işleminin dayanağı olan düzenleyici işlem yönünden davacının talebi konusunda tereddüt oluştuğundan, iptali istenilen düzenleyici işlemin/işlemlerin tereddüde yer vermeyecek ve dava dilekçesinin “Konu”, “Açıklamalar” ile “Sonuç ve İstem” bölümünde bütünlük arz edecek şekilde açıkça ortaya konulması gerekmektedir.

Dava dilekçesinin 2577 sayılı Kanun’un 5. maddesi yönünden incelenmesinden;

2577 sayılı Kanun’un 5. maddesinin birinci fıkrasında, her idarî işlem aleyhine ayrı ayrı dava açılacağı, ancak aralarında maddî veya hukukî yönden bağlılık ya da sebep-sonuç ilişkisi bulunan birden fazla işleme karşı bir dilekçe ile de dava açılabileceği kuralına yer verilmiş olup, kamu konutlarının ihale yoluyla satışına ilişkin hususları düzenleyen 385 sıra no.lu Milli Emlak Genel Tebliği kuralları ile, ihale sonrasında taşınmazın devir ve tescil aşamasında döner sermaye işlem bedeli/katkı payı tahsil edilmesine ilişkin olan ve ihale süreci ile ilgisi bulunmayan işlemler arasında 2577 sayılı Kanun’un 5. maddesi hükmünün aradığı anlamda maddî veya hukukî bir bağ ya da sebep-sonuç ilişkisi bulunmamaktadır.

Bu itibarla, 385 sıra no.lu Milli Emlak Genel Tebliği kurallarının iptali istemiyle ilgili kısım yönünden ayrı; Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Milli Emlak Genel Müdürlüğü’nün … tarih ve … sayılı yazısı ile bu yazıya dayanılarak tesis edilen Samsun Valiliği Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü Milli Emlak Dairesi Başkanlığı’nın … tarih ve … sayılı işleminin ve iptali isteniliyorsa Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Döner Sermaye Yönetmeliği’nin 7. ve 8. maddeleri ve/veya Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü’nün kamu konutlarının satışından kaynaklı tapu işlemlerinden döner sermaye katkı payı tahsil edilmesine ilişkin genel düzenleyici işlemi ile bu doğrultuda davacıdan tapu tescil işlemleri için döner sermaye katkı payı tahsil edilmesine ilişkin Samsun Valiliği Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü İlkadım Tapu Sicil Müdürlüğü işleminin iptali istemiyle ilgili kısım yönünden ayrı dilekçelerle dava açılması gerekmektedir.

KARAR SONUCU :

Açıklanan nedenlerle;

1. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 15/1-d maddesi uyarınca, bu kararın tebliğinden itibaren 30 (otuz) gün içerisinde Kanun’un 3. ve 5. maddelerine uygun şekilde düzenlenerek noksanları tamamlandıktan sonra verilecek dilekçe ile Danıştay’da yeniden dava açmakta serbest olmak üzere DİLEKÇENİN REDDİNE,

2. Aynı Kanun’un 15/5. maddesi hükmüne göre dilekçenin reddi üzerine yeniden verilecek dilekçede aynı yanlışlık yapıldığı takdirde davanın reddedileceğinin davacıya tebliğine,

3. Ayrıntısı aşağıda gösterilen …-TL yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına,

4. Kullanılmayan …-TL yürütmeyi durdurma harcı ile posta gideri avansından artan tutarın davacıya iadesine, 08/02/2023 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.