Danıştay 13. Daire Başkanlığı         2023/1091 E.  ,  2023/2451 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2023/1091
Karar No:2023/2451

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Büyükşehir Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : … Kooperatifi
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : …İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Denizli ili, Buldan, Çameli, Acıpayam, Çardak, Sarayköy, Bekilli, Güney, Bozkurt, Çivril, ve Çal ilçelerinde toplam 78 adet tahsisli ticari plakanın 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 45. maddesi uyarınca açık teklif usulü ile 10 yıl süreyle işletme hakkının kiraya verilmesine ilişkin 31/03/2022 tarihinde davalı idarece gerçekleştirilen ihalenin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesi’nce verilen kararda; Denizli ili ilçelerinde taşımacılık hizmetinde kullanılan tahsisli ticari plakaların 10 yıla kadar kiraya verilmesi yönünde ihale yapılmasına ilişkin dava konusu işlemin dayanağı olan, ihale şartlarını belirlemek ve ihaleyi yapmak üzere yetki verilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı Denizli Büyükşehir Belediye Meclisi kararının iptali istemiyle açılan davada Mahkemelerinin … tarih ve E:…, K:.. sayılı kararıyla, “…Denizli ili ilçelerinde taşımacılık hizmetinde kullanılan tahsisli ticari plakaların 10 yıla kadar kiraya verilmesi işinin ‘belediyenin taşıma işi’ niteliğinde olduğu ve bu işe dair ihalenin 2886 sayılı Kanun hükümlerine tâbi olduğu, tahsisli ticari plakaların ihale yolu ile 10 yıla kadar kiraya verilmesi şeklindeki kararın, anılan Kanun’un 4. maddesindeki tanıma göre bir ‘ihale işlemi’ olduğu, 2886 sayılı Kanun’un 13. maddesinin 5. fıkrasına göre ise, belediyelere ait ihalelerin belediye encümenince yürütüleceği, bir başka deyişle, belediyelere ait ihalelerin yapılması -ihale kararı alınması, ihalenin yapılması ve her türlü ‘ihale işlemi’nin tesisi yetkisinin belediye encümenine ait olduğu, somut olayda ise bu yetkinin dava konusu kararlarla (ihale kararı alınması) belediye meclisi tarafından kullanıldığı, büyükşehir belediye meclisince ihale yapılmasına karar verildiği, ihale şartlarının belirlenmesi konusunun belediye encümenine bırakıldığı görülmektedir. Buna göre; Denizli’de uygulanan taşımacılık sisteminde yeknesaklığın ve sürdürülebilirliğin sağlanması korsan taşımacılığın önüne geçilmesi amacıyla, Denizli ili ilçelerinde taşımacılık hizmetinde kullanılan tahsisli ticari plakaların 10 yıla kadar kiraya verilmesi yönünde ihale yapılmasına ilişkin dava konusu … tarih ve … sayılı Denizli Büyükşehir Belediye Meclisi kararında ‘yetki unsuru’ yönünden hukuka uygunluk bulunmamaktadır. ” gerekçe gösterilerek anılan işlemin iptaline karar verildiği;
Bu itibarla, Denizli’de uygulanan taşımacılık sisteminde yeknesaklığın ve sürdürülebilirliğin sağlanması korsan taşımacılığın önüne geçilmesi amacıyla, Denizli ili ilçelerinde taşımacılık hizmetinde kullanılan tahsisli ticari plakaların 10 yıla kadar kiraya verilmesi yönünde ihale yapılmasına ilişkin dava konusu işlemin dayanağı olan … tarih ve … sayılı Denizli Büyükşehir Belediye Meclisi kararı Mahkemelerinin kararı ile iptal edildiği görüldüğünden dava konusu işlemde hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Öte yandan, dava konusu işlemin, Buldan, Çameli, Acıpayam, Sarayköy, Bekilli, Güney, Bozkurt, Çivril ve Çal ilçeleri ile ilgili kısımdan feragat edilmesi nedeniyle bu kısımlar bakımından karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesi gerektiği belirtilmiştir.
Belirtilen gerekçelerle kısmen dava konusu işlemin Çardak ilçesi yönünden iptaline, diğer ilçeler yönünden feragat nedeniyle karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, dava konusu işlemin yetki unsuru yönünden hukuka uygun olduğu, ulaşım hizmetinin büyükşehir belediyelerinin imtiyazında olduğu, bu imtiyazdan kısmen veya tamamen ancak 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Meclisin görev ve yetkileri” başlıklı 18. maddesinin (j) bendi uyarınca meclis kararıyla vazgeçilebileceği, emsal Danıştay kararlarının da bu yönde olduğu, Belediye Meclisi’nin aldığı kararla (T) plakaların kiraya verilmesine ve bunun süresine karar verdiği, devamında ise ihalenin encümen tarafından yapılacağının belirtildiği, encümenin yerine geçilip ihale yapılmadığı, daha sonra Belediye Encümeni tarafından ihale şartları belirlenerek 2886 sayılı Kanun’un 45. maddesine göre açık artırma usulüyle kiraya verilmek üzere ihalenin gerçekleştirildiği, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Yerel Yönetimler Genel Müdürlüğü’nün görüşlerine uygun hareket edildiği, büyükşehir statüsüne kavuşulduktan sonra iki yeni merkez ilçe kurulduğu, belediyenin sorumluluk alanlarının ise il sınırları dahilinde genişlediği, trafik düzenine ilişkin büyükşehir sınırları dahilindeki kararların yerel yönetim hizmetinin sekteye uğramadan devam etmesi gerektiğinden UKOME tarafından alınması gerektiği, il merkezinde (T) plaka ile çalışmakta olan 371 adet, 10 ilçede de fiilen taksi işletmeciliği yapmakta olan 81 adet taksinin bulunduğu, ilçelerde tahsisli (T) plakaların Büyükşehir Belediye Encümeni tarafından … tarih ve … sayılı karar ile 3 yıl süre ile ihale edilerek kiraya verildiği, kira süresi sona erdiğinden ilçelerde taksi hizmeti ihtiyacı ortaya çıktığı, ilçelerde taksi hizmeti ihtiyacını giderme, şehir merkezi ve ilçelerinde toplu taşımacılık sisteminde yeknesaklığı sağlama, hizmet standartlarını eşitleme, korsan taşımacılığın önüne geçme, toplu taşımada verimliliği artırma ve sürdürülebilirliği sağlama amacıyla dava konusu kararın alındığı, her taksinin bağlı bulunduğu bir durak ve yolcu almak için sınırlandırılmış bölgeleme sisteminin bulunduğu, bu uygulama ile haksız rekabetin önüne geçilmesinin, çalışma düzeninin ve bölgeler arasında gelir eşitliğinin sağlanmasının hedeflendiği, … tarih ve … sayılı Ulaşım Koordinasyon Merkezi Kararı ile Pamukkale ve Merkezefendi sınırlarındaki 371 adet taksi ile bu sınırların dışında kalan 78 taksinin birbirinden ayrışması, taşıma düzeninin sağlanması ve haksız rekabetin önüne geçilmesi için dama bayrak uygulaması ve logo uygulaması ile birbirinden ayrıştırıldığı, şehir merkezindeki her taksinin bağlı bulunduğu bölgenin dışında ve davaya konu ilçelerde bulunan taksilerin de şehir merkezinden yolcu almasının önüne geçildiği, ilçe taksilerinin il merkezinde taşımacılık yapmasının mümkün olmadığı, bölgeleme sistemi ile ilgili kararın hukuka uygun olduğuna ilişkin karar verildiği, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun feragata ilişkin hükümlerinin ancak idari davaların türleri, nitelikleri ve idari yargılama usulüyle bağdaştığı ölçüde uygulanmasının mümkün olduğu, başkalarını da etkileyen işlemlere karşı açılan iptal davalarında davacının feragatinin kabul edilmesinin, menfaatleri o işlemden etkilenen diğer kimselerin hak arama özgürlüğünü de kısıtlamış olacağı, dava konusu olayda davacı kooperatifin talep sonucu üzerindeki tasarruf yetkisinin sınırlı olduğu, bu durumda feragatin karşı tarafa tebliğ edilmesi gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi’nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
ESAS YÖNÜNDEN:
MADDİ OLAY :
Denizli Büyükşehir Belediyesi Ulaşım Koordinasyon Merkezi’nin (UKOME) … tarih ve .. sayılı kararı ile ilçelerde taksi ile ticari yolcu taşımacılığı yapan araçların tahsisli plakalı ticari araçlara dönüştürülmesine karar verilmiştir.
Denizli Büyükşehir Belediye Encümeni’nin … tarih ve … sayılı kararı ile 10 ilçede fiilen taksi işletmeciliği faaliyeti gösteren 81 adet araç 3 yıl süre ile ihale edilerek kiraya verilmiştir.
Tahsisli (T) plakaların kira süresi sona erdiğinden, UKOME’nin … tarih ve … sayılı kararı ile, Denetim ve Toplu Taşıma Şube Müdürlüğü yazısında belirtilen ilçelerde bulunan ticari tahsisli plakalı araçların kiralanması talebine ilişkin hazırlanan Toplu Taşıma Komisyonu’nun … tarih ve … sayılı raporunun kabulüne karar verilmiştir.
Bunun üzerine, Denizli ilinde uygulanan taşımacılık sisteminde yeknesaklığın ve sürdürülebilirliğin sağlanması ile korsan taşımacılığın önüne geçilmesi amacıyla, Denizli ilçelerinde taşımacılık hizmetinde kullanılan tahsisli ticari plakaların 10 yıla kadar kiraya verilmesine, ihale şartlarını belirlemek ve ihaleyi yapmak üzere Büyükşehir Belediye Encümeni’ne yetki verilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı Büyükşehir Belediye Meclisi kararı alınmıştır.
Akabinde, … tarih ve … sayılı Encümen kararıyla, 78 adet tahsisli plakanın ihalesinin gerçekleştirilmesi üzerine anılan ihalenin iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.
İlk derece aşamasında davacı vekili tarafından verilen ve 20/12/2022 tarihinde kayda alınan dilekçe ile, dava konusu işlemin, Buldan, Çameli, Acıpayam, Sarayköy, Bekilli, Güney, Bozkurt, Çivril ve Çal ilçeleri yönünden davadan feragat edildiği, bu nedenle, davaya Çardak ilçesine ilişkin kısmı yönünden devam edildiği belirtilmiştir.
Bu kapsamda, ilk derece mahkemesince dava konusu işlemin Çardak ilçesi yönünden iptaline, diğer ilçeler yönünden feragat nedeniyle karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiş, davalı idare tarafından Mahkeme kararının lehe yönde bozulması istemiyle temyiz talebinde bulunulmuştur.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Temyize konu karara esas alınan ve dava konusu işlemin dayanağı olan, ihale şartlarının belirlenmesi ve ihalenin yapılması kapsamında Büyükşehir Belediye Encümeni’ne yetki verilmesine ilişkin …tarih ve … sayılı Büyükşehir Belediye Meclisi kararının iptaline yönelik olarak açılan davada, … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla dava konusu işlemin iptaline karar verilmesi üzerine, anılan kararın temyiz incelemesi neticesinde Dairemizin 13/03/2023 tarih ve E:2022/4688, K:2023/119 sayılı kararıyla bozulmasına ve davanın reddine kesin olarak karar verildiği anlaşılmaktadır.
Bu itibarla, dava konusu işlemin Çardak ilçesi yönünden esası incelenerek bir karar verilmesi gerekirken, dayanak Büyükşehir Belediye Meclisi kararının iptaline karar verildiğinden bahisle dava konusu işlemin Çardak ilçesi bakımından iptali yolunda verilen İdare Mahkemesi kararında hukukî isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalının temyiz isteminin kabulüne;
2. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesi uyarınca … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının iptale ilişkin kısmının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkeme’ye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanun’un 20/A maddesinin ikinci fıkrasının (i) bendi uyarınca kesin olarak (karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere), 17/05/2023 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.