Danıştay 13. Daire Başkanlığı         2022/745 E.  ,  2023/1485 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2022/745
Karar No:2023/1485

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … A.Ş.
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Kurumu
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Adana Alparslan Türkeş Bilim ve Teknoloji Üniversitesi Yapı İşleri ve Teknik Daire Başkanlığı tarafından 12/04/2021 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “ATU Mühendislik Fakültesi 2. Etap Binaları Yapım İşi” ihalesine yönelik itirazen şikâyet başvurusu neticesinde alınan 05/08/2021 tarih ve 2021/UY.I-1466 sayılı Kamu İhale Kurulu (Kurul) kararının başvurunun reddine ilişkin kısmının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesi’nce verilen kararda; dava konusu Kurul kararının, davacı şirketin itirazen şikâyet başvurusunda ileri sürdüğü 1. iddia yönünden incelenmesi; ihale üzerinde bırakılan iş ortaklığının pilot ortağı ve ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi tarafından yeterlik bilgileri tablosunda beyan edilen bilgiler ile idareye sunulan belgelerde yer alan bilgilerin uyumlu olduğu ve istenilen oranları karşıladığının anlaşıldığı, Baran şirketi tarafından sunulan yeterlik bilgileri tablosu ve idarenin talebi üzerine sunulan belgeler Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Elektronik ihale” başlıklı 60/A maddesinin 11. fıkrası kapsamında değerlendirildiğinde, beyan edilen belgelerdeki oranların Şartname düzenlemelerini karşıladığı ve teklifin değerlendirme dışı bırakılmasının mümkün olmadığının anlaşıldığı, ayrıca kısa vadeli banka borçlarının öz kaynaklara oranının Şartname düzenlemesine uygun olduğu, mevzuata aykırı yuvarlama yapılmadığı, öte yandan Şartname’de aranan kriterlerin düzeltilmiş beyanname ile karşılanamayacağına ilişkin herhangi bir mevzuat düzenlemesi bulunmadığı ve bu yöndeki iddianın da reddi gerektiği yönündeki Kurul kararında hukuka aykırılık bulunmadığı; diğer yandan … şirketlerine ilişkin olarak sunulan SMMM onaylı bilanço bilgileri tablosu ve eklerinde yer alan bilgilerin yeterlik tablosunda beyan edilen bilgiler ile uyumsuzluklar içerdiği tespiti yapılmış ise de, Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Elektronik ihale” başlıklı 60/A maddesinin 11. fıkrasında yer alan, istekliler tarafından beyan edilen bilgiler ile sorgulama sonucu edinilen bilgiler, bu bilgileri tevsik etmek amacıyla sunulan belgeler ya da geçici teminat mektubu arasında farklılık bulunması durumunda, ihalede öngörülen şartların sağlanması kaydıyla tekliflerin geçerliğinin etkilenmeyeceği düzenlemesi karşısında, dava konusu Kurul kararında, beyan edilen belgelerdeki oranların Şartname düzenlemelerini karşılaması nedeniyle teklifin değerlendirme dışı bırakılmasının mümkün olmadığına karar verilmesinde hukuka aykırılık bulunmadığı;
Dava konusu Kurul kararının, davacı şirketin itirazen şikâyet başvurusunda ileri sürdüğü 2. iddia yönünden incelenmesi; … ve … ile … şirketlerine ilişkin gelir tablolarının mevzuata uygun şekilde sunulduğu, öte yandan, İdari Şartname’de yer verildiği şekliyle, isteklilerin toplam cirosunu gösteren gelir tablosu ya da yapım işleri cirosunu gösteren belgelerden birinin sunulmasının yeterli olacağı, isteklinin toplam cirosunun teklif ettiği bedelin %25’inden, yapım işleri cirosunun ise teklif ettiği bedelin %15’inden az olmaması gerektiği kriterlerinden herhangi birini sağlamasının ve kritere ilişkin belgeyi sunmasının yeterli kabul edileceği kuralı ve İdari Şartname’de aranan %25’lik oranın … ile … İş Ortaklığı tarafından ortakların iş ortaklığındaki hissesi oranında gelir tabloları ile karşılanmış olduğu dikkate alındığında, yapım işleri cirosu yönünden inceleme yapılmasına gerek olmadığı, … şirketi yönünden ise güncellenmiş iş hacmi tutarlarının Şartname’de aranan kriteri karşıladığı yönündeki Kurul kararında hukuka aykırılık bulunmadığı;
Dava konusu Kurul kararının, davacı şirketin itirazen şikâyet başvurusunda ileri sürdüğü 3. iddia yönünden incelenmesi; … ve … ile Baran şirketlerine yönelik olarak, banka referans mektuplarının gerekli şartları karşılamadığı, geçici teminat mektuplarında işin ve idarenin adının yazımında harf hataları bulunduğu, firma ve banka adının yanlış yazıldığı, beyan edilen teminat miktarı ile sunulan teminat arasında tutarsızlıklar bulunduğu, yazım yanlışları ve tutarsızlıkların göz ardı edildiği ileri sürülmüş ise de sunulan teminat mektuplarında idare, firma ve banka adının yazımında hata bulunmadığı, beyan edilen tutar ile senette yazılı tutarın birbiri ile uyumlu olduğu anlaşıldığından dava konusu Kurul kararının belirtilen hususa ilişkin kısmında hukuka aykırılık bulunmadığı;
Dava konusu Kurul kararının, davacı şirketin itirazen şikâyet başvurusunda ileri sürdüğü 4. iddia yönünden incelenmesi; Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin yukarıda yer verilen 60/A maddesinin dokuzuncu fıkrasında yer verilen, ihale dokümanında belirtilen yeterlik kriterlerine ilişkin değerlendirmenin, istekliler tarafından beyan edilen bilgi ve belgelerden, EKAP veya diğer kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının internet sayfası üzerinden sorgulanarak temin veya teyit edilebilenler için, sorgulama sonucunda elde edilen bilgilerden, belirtilen yöntemle temin veya teyit edilemeyenler için ise yeterlik bilgileri tablosunda beyan edilen bilgiler esas alınarak yapılacağı yolundaki düzenleme ile İdari Şartname’nin 31.3. maddesinde yer alan düzenleme karşısında, … şirketinin sunduğu yeterlik bilgileri tablosunda, Ortaklara Ait Bilgiler kısmının boş bırakılması ve yalnızca Yöneticilere Ait Bilgiler kısmında yönetim kurulu başkanının belirtilerek kimlik numarasına yer verilmesi, ortaklık yapısına ilişkin bir beyanda bulunulmaması ve dolayısıyla bu hususun teyidinin de mümkün olmaması sonucunda … ile … Ortak Girişiminin teklifinin değerlendirme dışı bırakılmasına karar verildiği, öte yandan, anılan değerlendirme dışı bırakma kararına yol açan eksiklik haricinde, dava dilekçesinde ileri sürüldüğü şekilde “şirketlerin ortaklarına dair sunulan bilgi ve belgeler arasında tutarsızlık bulunduğu, ticaret sicil gazetelerinde yer alan hususların yeterlik bilgileri tablosunda beyan edilmediği, belgelerin tümünün eksiksiz ve usule uygun şekilde sunulmadığı” iddialarının yerinde olmadığına ilişkin Kurul kararında bu yönüyle hukuka aykırılık bulunmadığı;
Dava konusu Kurul kararının, davacı şirketin itirazen şikâyet başvurusunda ileri sürdüğü 5. iddia yönünden incelenmesi; … ve … şirketleri tarafından sunulan iş deneyim belgelerinin mevzuatta ve ihale dokümanında aranılan kriterleri sağladığı, anılan şirketlerin iş deneyim belgelerinin tüzel kişilik adına sunulduğu, BIII grubu bina işlerinden olduğu ve teklif bedellerinin %80’ini karşıladığı, Baran şirketi tarafından sunulan iş deneyim belgesinin ait olduğu kişinin temsil ve yönetime yetkili olduğu ve iş deneyim belgelerine konu yapım işlerinin benzer işler kapsamında BIII grubu bina işlerinden olduğu anlaşılmakla, belirtilen hususlar yönünden dava konusu Kurul kararında hukuka aykırılık bulunmadığı;
Dava konusu Kurul kararının, davacı şirketin itirazen şikâyet başvurusunda ileri sürdüğü 6. iddia yönünden incelenmesi;
a) Kurul kararında, ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından yapılan açıklamada 16 iş kaleminde metraj düşüklüğünün söz konusu olduğu, ancak bu farkın % 10’dan düşük olduğu, 54 iş kalemi için ise teklif edilen birim fiyatlar ile idare metrajlarının çarpılması sonucunda bahse konu isteklinin aleyhine olmak üzere tutar farkı oluştuğu, dolayısıyla metraj farklılığının istekliye avantaj sağlamadığı, ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi tarafından anılan 54 iş kalemine ilişkin olarak sunulan hesap cetveline bakıldığında, sorgulamaya tâbi tutulan 54 adet iş kaleminden 25 adet iş kalemine ilişkin olarak, istekli tarafından hesaplanan miktarların, idarece hesaplanan miktarlardan yüksek olduğu, 12 adet iş kalemine ilişkin hesaplanan miktarların idarece hesaplanan miktarlardan düşük, diğerlerinin ise aynı olduğu, düşük olan 12 iş kaleminin her birinde metraj farkının %10’dan düşük olduğu, anılan istekli tarafından yapılan açıklamada 12 iş kaleminde metraj düşüklüğünün söz konusu olduğu, ancak bu farkın %10’dan düşük olduğu, ayrıca fiyat avantajı sağlanıp sağlanmadığı yönünden değerlendirme yapılmasına gerek bulunmamakla birlikte, 54 iş kalemi için teklif edilen birim fiyatlar ile idare metrajlarının çarpılması sonucunda, bahse konu isteklinin aleyhine olmak üzere tutar farkı oluştuğu, açıklama istenilen iş kalemlerindeki metraj farkının makul kabul edilebilecek bir oranda olduğu, iş kalemlerinin tamamı üzerinden değerlendirme yapıldığında ise bu farkın ilgililere avantaj sağlamadığı anlaşıldığından, Kurul kararında belirtilen yönden hukuka aykırılık bulunmadığı;
(b), (c), (d), (e), (f), (g) ve (ğ); davacı tarafından ileri sürülen itirazların Kurul kararında değerlendirildiği, diğer yandan, fiyat öngörülmemiş bir analiz girdisinin mevcut olmadığı, aynı analiz girdileri için farklı fiyatların kullanılmadığı ve tutar kısmına 0,00 TL yazılan bir satır bulunmadığı, açıklama dosyalarında yer alan hesaplamalarda herhangi bir aritmetik hatanın bulunmadığı, hesap cetvelindeki birim fiyatlar ile analiz ve fiyat tekliflerindeki fiyatlar arasında bir farklılık bulunmadığı, … İnşaat Malzemeleri Dış Ticaret Limited Şirketi – … Yapı İnşaat Turizm Petrol Madencilik Gıda Otomotiv Tekstil İthalat İhracat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi Ortak Girişiminin teklifinin de aynı nedenle idarece reddedilmiş olduğu görüldüğünden Kurul kararının belirtilen hususlara dair kısmında hukuka aykırılık bulunmadığı; 2021 yılı saatlik asgari ücretin altında bir bedel ya da aynı poz numaralı işçilik girdileri için farklı analizlerde farklı bedeller öngörülmediği, fiyat tekliflerinde malzeme ve montaj bedellerinin gösterilmiş olduğu, Kurul kararında belirtilen Tebliğ’in 45.1.13. maddesinin son fıkrasındaki “Yüklenicinin dışında üçüncü kişilerce inşaat mahalli dışında imal edilen ve esaslı başka bir işçilik veya malzeme katkısı yapılmaksızın yapıya monte edilen iş kalemlerinin üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri ile açıklanması durumunda, bu iş kalemlerine ilişkin analiz sunulması zorunlu değildir.” şeklindeki düzenleme karşısında uyuşmazlık konusu ihalede isteklilerin bu iş kalemlerine ilişkin olarak analiz sunmalarının zorunlu olmadığı ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığı işçilik bedellerinin esas alınmasında mevzuata aykırılık bulunmadığı, makine ve elektrik iş kalemlerine ilişkin sunulan analizlerde malzeme ve montaj bedellerinin ayrı ayrı gösterildiği dikkate alındığında, dava konusu Kurul kararının ilgili kısımlarında hukuka aykırılık bulunmadığı;
(h) ve (ı); her ne kadar davacı tarafça açıklaması istenilen iş kalemleri için üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin hukuka aykırı olduğu ve itirazen şikâyet başvurusunda belirtilen hususların değerlendirilmediği ileri sürülmekte ise de, dava konusu Kurul kararında davacının ileri sürdüğü iddiaların değerlendirildiği, bu değerlendirme sonucunda yapılan tespitlerin ve varılan sonucun mevzuata ve somut duruma uygun olduğu, öte yandan, üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin ilgisiz firmalardan alındığı iddiasının yerinde olmadığı,dilekçesinin 6. maddesinde, satış tespit tutanağında belirtilen faturaların meslek mensuplarından getiritilmesi hâlinde fatura bilgileri ile tutanaktaki bilgilerin örtüşmediğinin görüleceği, özellikle birim fiyatı düşük faturaların beyan edildiği ve faturaların sahte olduğu iddia edilmekte ise de, Tebliğ’in 45.1.13.10. maddesinde tutanaktaki bilgilerin doğruluğundan belgeyi düzenleyen meslek mensubunun sorumlu olduğunun belirtilmesi karşısında Kurul kararının ilgili kısmında belirtilen hususlar yönünden de hukuka aykırılık bulunmadığı; davacı tarafça ileri sürüldüğü şekilde isteklilerin aynı firmalardan teklif almalarına rağmen farklı birim fiyatlar bildirdikleri yönünde bir uyumsuzluğa rastlanmadığı, isteklilerin rekabeti bozucu ya da ihale kararını fesada uğratıcı bir tutum içinde bulundukları yönünde bir kanıya da ulaşılamadığı, bu itibarla Kurul kararında bu yönden de hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlem hukuka uygun bulunarak davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, ekonomik açıdan en avantajlı birinci ve ikinci teklif sahiplerince sunulan bilanço bilgilerine göre İdari Şartname’de istenilen yeterlik rasyolarının sağlanmadığı, bilanço bilgileri tablosunda yer alan bilanço rasyolarının yanlış hesaplandığı, yasal süresi içinde verilmiş son beyannameye gore değil, düzeltilmiş beyannamelere göre hesaplama yapıldığı, kısa vadeli banka borçlarının eksik ve hatalı hesaplandığı, özellikle kısa vadeli banka borçlarının uzun vadeli olarak gösterildiği, rasyolar hesaplanırken mevzuata aykırı yuvarlama yapıldığı, bu gerekçelerle rasyoları yetersiz olan söz konusu isteklilerin tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılması gerektiği, Baran şirketi tarafından beyan edilen bilgiler ile sunulan belgeler arasında tutarsızlık olduğu tespit edilmesine, ayrıca söz konusu şirketlerin yeterlik kriterlerini sağlamadığı bilanço göstergelerinin İdari Şartname’de aranan kriterleri sağlamadığı açık olmasına rağmen ihale dışı bırakılmadığı, hakkında itirazda bulunulan ilgililer tarafından tevsik edilen gelir tablolarında hizmet işinden elde edilen gelirlerin de sunulduğu, yeterliğin bu gelirler dikkate alınmadan değerlendirilmesi gerektiği, en avantajlı teklif sahibi tarafından sunulan banka referans mektuplarının ihalede gerekli şartları sağlamadığı, sunulan geçici teminat mektubunda işin adında ve idarenin adında harf hatalarının yapıldığı, firma adı ve banka adının yanlış yazıldığı, beyan edilen geçici teminat ile sunulan teminat arasında tutarsızlıklar bulunduğu, benzer şekilde ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi tarafından sunulan banka referans mektuplarının da ihalede gerekli şartları sağlamadığı, sunulan geçici teminat mektubunda işin adında ve idarenin adında harf hataları yapıldığı, şirketlerin ortaklarına dair sunulan bilgi ve belgeler arasında tutarsızlık bulunduğu, iş deneyim belgesi kullanılan kişilerin şirketlerin temsil ve yönetiminde yetkili olma konusunda aranan kriterleri sağlamadığı, iş deneyim belgelerine konu yapım işlerinin benzer işler kapsamındaki işlerden olmadığı, üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri incelendiğinde, faaliyet alanı olmamasına rağmen ilgisiz firmalardan teklif alınarak sunulduğu, istekliler tarafından aynı firmalardan teklif almalarına rağmen, sunulan fiyat teklifleri, satış ve maliyet tespit tutanakları, imza sirküleri ile vekâletname, imza beyannamesi, SMMM/YMM faaliyet belgeleri, tespit tutanaklarının tarih, sayıları, fatura bilgileri tablosu ile hesaplanan ortalama birim fiyatların birbirinden farklı olduğu, anılan fiyat tekliflerinin hukuka aykırı olduğu, ilk iki istekli tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamalarındaki açıklama yazılarının içeriği ile açıklama formatlarının ve yapılan belgelendirmenin birbirine çok benzer nitelikte olduğu, ayrıca açıklamalarda analiz girdileri için fiyat teklifi kullanılmışsa da her iki istekli tarafından aynı veya benzer fiyat tekliflerinin kullanıldığı, istekliler tarafından hesaplanan metrajlarda %10’u aşan düzeyde eksiklikler bulunmasına rağmen bu durumun dikkate alınmadığı, sorgulamaya tâbi iş kalemlerine ait analizlerde yer alan girdi miktarlarının bu iş kalemlerinin birim fiyatlarına aykırı olarak değiştirildiği, ihale dokümanı kapsamındaki analiz formatına, birim fiyat tariflerine, idarece tanımlanan yapım şartlarına veya teknik şartnameye uygun açıklama yapılmadığı, genel olarak haklarında başvuru yapılan isteklilerin aşırı düşük teklif açıklamalarının hukuka aykırı olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, dava konusu Kurul kararında hukuka aykırılık bulunmadığı belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’NIN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi’nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
İdare ve vergi mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, dilekçede ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin reddine,
2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddi yolundaki … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı temyize konu kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesinde sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından anılan Mahkeme kararının ONANMASINA,
3. Temyiz giderlerinin istemde bulunan üzerinde bırakılmasına,
4. Posta giderleri avansından artan tutarın davacıya iadesine,
5. Dosyanın anılan Mahkeme’ye gönderilmesine,
6. 2577 sayılı Kanun’un 20/A maddesinin ikinci fıkrasının (i) bendi uyarınca kesin olarak (karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere), 29/03/2023 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.