Danıştay 13. Daire Başkanlığı 2022/4972 E. , 2023/494 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2022/4972
Karar No:2023/494
TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVALILAR) : 1. … Bakanlığı
2. … Valiliği
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: … İl Sağlık Müdürlüğü’nce 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 45. maddesi uyarınca açık ihale usulü ile 27/09/2022-28/09/2022-29/09/2022 tarihlerinde gerçekleştirilen İl Sağlık Müdürlüğü’ne bağlı 12 sağlık tesisinin bünyesinde bulunan kantin yerlerinin kiralanmasına ilişkin ihalelerin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesi’nce verilen kararda; dava dilekçesinde ileri sürülen, İhale İlanı ve Genel Şartname’de yer alan koşullar nedeniyle ihaleye katılamayarak hak kaybına uğradığı, 2886 sayılı Kanun’da yer almamasına rağmen ihaleye katılanlardan iş deneyim belgesi istenilmesinin hukuka aykırı olduğu ve benzer iş tanımının hukuka aykırı olarak belirlendiğine ilişkin iddialar incelendiğinde; 2886 sayılı Kanun’un 16. maddesinde yer alan “İdarece ihalelerin en elverişli koşullarla sonuçlandırılmasını sağlamak amacıyla, isteklilerde belirli mali ve teknik yeterlik ve nitelikler aranabilir.” hükmü uyarınca isteklilerin yeterliliklerini ispata yarayan iş deneyim belgesi istenebileceği ve ihalede benzer iş tanımının da hukuka uygun olarak belirlendiği anlaşıldığından, davacının dava konusu ihaleye katılım için şartları taşımadığı ve bu suretle ihaleye katılamadığından, ihalenin iptal edilmesinde davacının kişisel, güncel ve meşru bir menfaatinin bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle davanın ehliyet yönünden reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, kantin işletme yeterliğine sahip olduğu, İhale İlanı ve ihale Şartnamesi’nin kanuna ve mevzuata aykırı düzenlemeler içermesi nedeniyle ihaleye katılamadığı, sahip olduğu mesleki faaliyet belgesi ve işletme kayıt belgesi ile bütün kantin işletme ihalelerine katılabileceği, hâli hazırda … Meslek Yüksek Okulu kantin işletmeciliğini yaptığı ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idareler tarafından, savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi’nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, dosya tekemmül ettiğinden yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
USUL YÖNÜNDEN:
MADDİ OLAY :
… İl Sağlık Müdürlüğü’nce 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 45. maddesi uyarınca açık ihale usulü ile 27/09/2022-28/09/2022-29/09/2022 tarihlerinde İl Sağlık Müdürlüğü’ne bağlı 12 adet sağlık tesisin bünyesinde bulunan kantin yerlerinin kiralanmasına ilişkin ihaleler gerçekleştirilmiş, anılan ihalelerin iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın “Anayasanın bağlayıcılığı ve üstünlüğü” başlıklı 11. maddesinde, Anayasa hükümlerinin, yasama, yürütme ve yargı organlarını, idare makamlarını ve diğer kuruluş ve kişileri bağlayan temel hukuk kuralları olduğu; “Hak arama hürriyeti” başlıklı 36. maddesinde, herkesin, meşru vasıta ve yollardan faydalanmak suretiyle yargı mercileri önünde davacı veya davalı olarak iddia ve savunma ile adil yargılanma hakkına sahip olduğu kurala bağlanmıştır.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 2. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinde, iptal davaları, idari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlâl edilenler tarafından açılan davalar olarak tanımlanmıştır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
2577 sayılı Kanun’un 2. maddesinde yer alan ve iptal davasının subjektif ehliyet koşulu olan “menfaat ihlâli” kavramı doktrin ve içtihatlarda dava konusu işlemle davacı arasında kurulan kişisel, meşru, güncel bir menfaat ilişkisi olarak tanımlanmaktadır. Sözü edilen menfaat ilişkisinin varlığı ve sınırları her olayda yargı yerince ihtilâfın niteliğine göre belirlenmektedir.
Yargısal denetim amacıyla her idari işleme karşı herkes tarafından iptal davası açılmasının idari işlemlerde istikrarsızlığa neden olmaması ve idarenin işleyişinin bu yüzden olumsuz etkilenmemesi için, dava konusu edilecek işlem ile dava açacak kişi arasında belli ölçüler içinde menfaat ilişkisi bulunması koşuluna ihtiyaç vardır.
İptal davası açılabilmesi için gerekli olan menfaat ilişkisi kişisel, meşru, güncel bir menfaatin bulunması hâlinde gerçekleşecektir. Başka bir anlatımla, iptal davasına konu olan işlemin davacının menfaatini ihlâl ettiğinden söz edilebilmesi için, davacıyı etkilemesi, yani davacının kişisel menfaatini ihlâl etmesi, işlem ile davacı arasında ciddi ve makûl bir ilişkinin bulunması gerekmektedir.
“Meşru menfaat” ilgisinden kasıt, kişi ile işlem arasında hukuken kabul edilebilir, başka anlatımla, dinlenilebilir, korunmaya değer bir ilginin varlığı iken; “kişisel menfaat” ilgisiyle, işlemin, kişinin hukukunu etkilemesi, kişi bakımından hukuk aleminde sonuç doğurması kastedilmektedir.
Temyiz dilekçesi ekinde sunulan işletme kayıt belgesi ve mesleki faaliyet belgesi incelendiğinde, davacının kantincilik mesleğiyle iştigal olduğu ve Zile Turizm Otelcilik Meslek Yüksek Okulu Kantini’ni işletmekte olduğu anlaşılmaktadır.
Bu itibarla, ihale konusu alanda faaliyette bulunan davacı tarafından, ihaleye katılanlardan iş deneyim belgesi istenilmesinin hukuka aykırı olduğu, ihaleye katılan her istekliden iş deneyim belgesi sunulması istenirken ihale konusu iş yerinde kiracı olarak kantin işletenlerden iş deneyim belgesi istenmemesinin haksız rekabete neden olduğu, ihalede benzer iş tanımının rekabeti engelleyecek şekilde sınırlandırıldığı, ihale dokümanında belirsizliklerin bulunduğu iddialarıyla bakılan davanın açıldığı dikkate alındığında, kantincilik mesleğiyle iştigal eden davacının böyle bir davayı açmakta menfaatinin, başka bir anlatımla dava açma ehliyetinin bulunduğunun kabulü gerekmektedir.
Bu itibarla, davanın ehliyet yönünden reddi yolundaki İdare Mahkemesi kararında usul hükümlerine uygunluk bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin kabulüne;
2. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesi uyarınca … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Kullanılmayan …-TL yürütmeyi durdurma harcının istemi hâlinde davacıya iadesine,
4. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkeme’ye gönderilmesine,
5. 2577 sayılı Kanun’un 20/A maddesinin ikinci fıkrasının (i) bendi uyarınca kesin olarak (karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere), 09/02/2023 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.