Danıştay 13. Daire Başkanlığı 2022/4950 E. , 2022/5012 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2022/4950
Karar No:2022/5012
YETKİLİ YARGI YERİNİN BELİRLENMESİ KARARI
Dava, … Profesyonel Bilgisayar Turizm Özel Güvenlik Tekstil Telekomünikasyon Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. vekili Av. … tarafından, Tarım ve Orman Bakanlığı, Doğa Koruma ve Milli Parklar 4. Bölge Müdürlüğü, Muğla İl Şube Müdürlüğü’nce 15/08/2022 tarihinde 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 35. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi uyarınca kapalı teklif usulüyle gerçekleştirilen “Katrancı Koyu Tabiat Parkı Mersinli Koyu Günübirlik Kullanım Alanı Kapı Girişi ve Plaj İşletmeciliği (60 Adet Şezlong, 30 Adet Şemsiye, 5 Adet Loca-Ahşap Köşk) İşi” ihalesinin iptali istemiyle Tarım ve Orman Bakanlığı’na karşı açılmıştır.
Muğla 3. İdare Mahkemesi’nin 01/12/2022 tarih ve E:2022/1929, K:2022/1916 sayılı kararıyla; davaya konu taşınmazın bulunduğu alanın ihale yöntemi ile belirli bir süreliğine kiralanmasına Tarım ve Orman Bakanlığı Makamı’nın … tarih ve … sayılı Olur’una istinaden karar verildiği, bu karara istinaden ihale işlemlerinin Doğa Koruma ve Milli Parklar 4. Bölge Müdürlüğü ile Muğla İl Şube Müdürlüğü’nce gerçekleştirildiği, başka bir anlatımla, davaya konu yerin ihale yoluyla kiralanmasına karar verilmesi nedeniyle ortaya çıkan uyuşmazlığın Tarım ve Orman Bakanlığı Makamı’nın … tarih ve … sayılı Olur’undan kaynaklandığı, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 34. maddesinin birinci fıkrası kapsamında imar, kamulaştırma, yıkım, işgal, tahsis, ruhsat ve iskân gibi taşınmaz mallarla ilgili mevzuatın uygulanmasına veya taşınmaza bağlı hak kapsamında bulunan bir işleme yönelik olmadığı, taşınmaz hukukuna ilişkin herhangi bir kuralla ilgili olmaksızın, taşınmazın ihale yoluyla belirli bir süreliğine kiraya verilmesine yönelik Bakan Olur’undan kaynaklanan uyuşmazlığın çözümünde 2577 sayılı Kanun’un 32. maddesinin birinci fıkrası kapsamındaki genel yetki kuralı uyarınca, dava konusu işlemi tesis eden idarî merci olan Tarım ve Orman Bakanlığı’nın bulunduğu yerdeki Ankara İdare Mahkemesi’nin yetkili olduğu sonucuna varılmıştır.
Ankara 25. İdare Mahkemesi’nin 15/12/2022 tarih ve E:2022/1148, K:2022/2705 sayılı kararıyla; davacı şirket tarafından, Tarım ve Orman Bakanlığı 4. Bölge Müdürlüğü Muğla İl Şube Müdürlüğü’nce, “Katrancı Koyu Tabiat Parkı Mersinli Koyu Günübirlik Kullanım Alanı Kapı Girişi ve Plaj İşletmeciliği İşi” için 15/08/2022 tarih ve saat 14.00’te yapılan ihale işleminin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı, dava konusu ihaleyi gerçekleştiren idarenin Tarım ve Orman Bakanlığı 4. Bölge Müdürlüğü Muğla İl Şube Müdürlüğü olduğu, her ne kadar bahse konu ihale kararının Bakanlık Olur’una istinaden alındığı belirtilmekte ise de, söz konusu hususun işlemi tesis eden idareye tesirinin bulunmadığı anlaşıldığından, işbu davanın görüm ve çözümünde Tarım ve Orman Bakanlığı 4. Bölge Müdürlüğü Muğla İl Şube Müdürlüğü’nün bulunduğu yer idare mahkemesi olan Muğla İdare Mahkemesi’nin yetkili olduğu sonucuna varılmıştır.
Aktarılan kararlar üzerine ortaya çıkan yetki uyuşmazlığına ilişkin dosya, 2575 sayılı Danıştay Kanunu’nun 27. maddesi ve 2577 sayılı Kanun’un 43. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi uyarınca incelenerek gereği görüşüldü:
2577 sayılı Kanun’un “İdari davalarda genel yetki” başlıklı 32. maddesinin birinci fıkrasında, “Göreve ilişkin hükümler saklı kalmak şartıyla, bu Kanun’da veya özel kanunlarda yetkili idare mahkemesinin gösterilmemiş olması hâlinde, yetkili idare mahkemesi, dava konusu olan idarî işlemi veya idarî sözleşmeyi yapan idarî merciin bulunduğu yerdeki idare mahkemesidir.” kuralına yer verilmiştir.
İdari davalarda genel yetki, 2577 sayılı Kanun’un 32. maddesinde düzenlenmiştir. Anılan maddenin birinci fıkrasına göre, iptal davalarında yetki konusundaki genel kural, dava konusu idarî işlemi tesis eden idarî merciin bulunduğu yerdeki idare mahkemesinin yetkili olmasıdır.
İdarî dava türlerinden olan iptal davalarında, yetkili mahkemenin tespitinde 32. maddede belirlenen ilkenin uygulanmasının esas olduğu, bu genel kuraldan ayrılmanın ancak istisna öngören özel bir yetki kuralının varlığı hâlinde mümkün olduğu açıktır.
Muğla 3. İdare Mahkemesi ile Ankara 25. İdare Mahkemesi’nce uyuşmazlığın dava konusu işlemi tesis eden idari merciin bulunduğu yer idare mahkemesinin yetkisinde olduğu noktasında bir tereddüt bulunmamakta olup mahkemelerin yetkisine ilişkin somut uyuşmazlık, dava konusu işlemi tesis eden merciin belirlenmesine yönelik değerlendirmelerdeki farklılıktan kaynaklanmaktadır.
2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun “Tanımlar” başlıklı 4. maddesinde, idarenin, ihaleyi yapan daire, kurum ve kuruluşları; ihalenin ise, bu Kanun’da yazılı usul ve şartlarla, işin istekliler arasından seçilecek birisi üzerine bırakıldığını gösteren ve yetkili mercilerin onayı ile tamamlanan sözleşmeden önceki işlemleri ifade ettiği belirtilmiş; “İhale komisyonları” başlıklı 13. maddesinin birinci fıkrasında, “İta amirleri, ilgili idarenin memurlarından birinin başkanlığında idareden, yapım işlerinde işin ehli veya uzmanı olmak şartıyla, en az bir kişi ve maliye memurunun katılmasıyla kurulacak komisyonları görevlendirirler.”; “İhale kararlarının onayı veya iptal edilmesi” başlıklı 31. maddesinde, “İhale komisyonları tarafından alınan ihale kararları, ita amirlerince karar tarihinden itibaren en geç 15 iş günü içinde onaylanır veya iptal edilir. İta amirince karar iptal edilirse ihale hükümsüz sayılır.”; “İhale sonucunun karara bağlanması” başlıklı 41. maddesinde, kapalı teklif usulüyle yapılan ihale uyarınca kabul edilen tekliflerin incelenerek, a) İhalenin yapıldığı ancak ita amirinin onayına bağlı kaldığı, b) Tekliflerin daha ayrıntılı bir şekilde incelenmesi için süreye ihtiyaç duyulduğu ve şartnamelerde daha uzun bir süre öngörülmemiş ise ihalenin 15 günü geçmemek üzere başka bir güne bırakıldığı, c) İhalenin yapılmadığı hususlarından birine karar verileceği ve bu hususun gerekçeli bir karar veya karar özeti hâlinde yazılarak, komisyon başkan ve üyeleri tarafından imzalanacağı ve durumun hazır bulunanlara bildirileceği kuralına yer verilmiştir.
Dosyanın incelenmesinden, dava konusu ihalenin 166.250,00-TL muhammen bedel üzerinden 7+13 yıl süreli olarak 2886 sayılı Kanun’un 35. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi uyarınca kapalı teklif usulü ile gerçekleştirilmesinin … tarih ve … sayılı Tarım ve Orman Bakanlığı Makam Olur’u ile uygun bulunduğu, ihalenin Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü 4. Bölge Müdürlüğü Muğla İl Şube Müdürlüğü’nce anılan Olur uyarınca 15/08/2022 tarihinde gerçekleştirildiği, davacı tarafından, 4706 sayılı Hazineye Ait Taşınmaz Malların Değerlendirilmesi ve Katma Değer Vergisi Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun’un mülga 6. maddesi uyarınca 28/01/2049 tarihine kadar geçerli işletme sözleşmesi bulunduğu iddiasıyla 15/08/2022 tarihli ihalenin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Bu itibarla, ihaleye çıkma kararının … tarih ve … sayılı Tarım ve Orman Bakanlığı Makam Olur’u ile alındığı ve bu Olur’a istinaden Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü 4. Bölge Müdürlüğü Muğla İl Şube Müdürlüğü’ne ihalenin gerçekleştirilmesi talimatının verildiği, anılan talimat uyarınca ihaleyi gerçekleştiren Muğla İl Şube Müdürlüğü’nce oluşturulan ihale komisyonu tarafından idari işleme kimliğini kazandıran iradenin dava konusu ihale işlemine eklenmediği, ihale komisyonunun ihalenin gerçekleştirilmesinde sadece sekretarya ve aracılık faaliyetini yerine getirdiği, ihale işleminin tamamlanmasını sağlayan iradenin Bakan Olur’u ile açıklandığı, gerek ihaleye çıkma kararındaki gerek ihalenin sonuçlandırılmasındaki Bakan Olur’larının dava konusu ihale işleminde mündemiç olduğu, ihaleyi sonuçlandıran ihale komisyonu kararının 02/09/2022 tarihli Bakan Onay’ı ile tekemmül ettiği ve hüküm ve sonuçlarını buna istinaden doğurduğu, davacının iddialarının ihalenin gerçekleştirilme usulüne yönelik olmayıp Tarım ve Orman Bakanlığı Olur’u ile alınan ihale kararını kusurlandırmaya yönelik olduğu da göz önünde bulundurulduğunda, uyuşmazlığın görüm ve çözümünde dava konusu ihale işlemini tesis eden mercii olan Tarım ve Orman Bakanlığı’nın bulunduğu yerdeki idare mahkemesi olan Ankara İdare Mahkemesi’nin yetkili olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Açıklanan nedenlerle, dava konusu uyuşmazlığın görüm ve çözümünde ANKARA İDARE MAHKEMESİ’NİN YETKİLİ OLDUĞUNA, dosyanın Ankara 25. İdare Mahkemesi’ne gönderilmesine, kararın Muğla 3. İdare Mahkemesi’ne ve taraflara bildirilmesine, 28/12/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.