Danıştay 13. Daire Başkanlığı         2022/4511 E.  ,  2023/859 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2022/4511
Karar No:2023/859

TEMYİZ EDENLER : 1- (DAVALI) … Kurumu
VEKİLİ : Av. …
2- (DAVALI YANINDA MÜDAHİL) … Elektrik Üretim A.Ş.
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACILAR) : 1- …
2- … Turizm Gıda Ticaret Ltd. Şti.
3- …
4- …
5- …
6- … Triko Sanayi ve Ticaret A.Ş.
7- …
8- …
9- …
10- …
11- … İnşaat ve Proje Geliştirme A.Ş.
12- …
…
28- …
29- … Bilgisayar ve Teknik Hizmetler Sanayi A.Ş.
VEKİLİ : Av. …
30- … Turizm Emlak Tekstil ve Eğlence Yat. San. ve Tic. A.Ş.
31- …
32- ….
33- …
34- …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi’nin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Muğla ili, Bodrum ilçesi’nde yer alan Geriş RES üretim tesisine ilişkin … Elektrik Üretim A.Ş. adına düzenlenen … tarih ve … sayılı üretim lisansının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesi’nce verilen … tarih ve E:… , K:… sayılı kararda; UYAP kayıtları üzerinden yapılan incelemede, davacılardan; …, …, …, …, …, …,… …, …, … İnşaat ve Proje Geliştirme A.Ş., …, … ‘ın … Elektrik Üretim A.Ş.’ye verilmiş olan ve iptali talep edilen üretim lisansını … İdare Mahkemesi’nin E:… ve E:… sayılı esasına kayıtlı dava dosyalarından anlaşıldığı üzere 2014 ve 2015 yıllarında öğrenmiş oldukları açık olduğundan, öğrenme tarihinden itibaren 60 günlük dava açma süresi içinde açılmayan davanın isim ve unvanları belirtilen davacılar açısından davanın süre aşımı nedeniyle esasını inceleme olanağı bulunmadığı;
Davanın esasına ilişkin olarak ise, müdahil şirketin lisans almasından sonra yerine getirmesi gereken ilk yükümlülük olan taşınmazların mülkiyet/kullanma haklarını elde etme aşamasında açılan davaların şirket tarafından öngörülmesinin mümkün olmadığından bahisle söz konusu davaların mücbir sebep olarak değerlendirilmek suretiyle lisans süre uzatımı talepleri kabul edilmiş ve tadil yoluyla inşaat öncesi, inşaat dönemi ve tesis tamamlama tarihleri sürekli ötelenmiş ise de, dava konusu santralin bulunduğu alana ilişkin 1/1000 ve 1/5000 ölçekli imar planları ile 1/1000 ve 1/5000 ölçekli koruma amaçlı imar planlarının yargı mercilerince iptal edildiği, anılan kararlara karşı yapılan kanun yolu başvuruları sonucunda, dosyaların Danıştay’da derdest olduğu, öte yandan, dava konusu santralin yapıldığı alanda taşınmazı bulunan bir kişi tarafından, bu taşınmazının kamulaştırılmasında kamu yararı bulunduğuna ilişkin işlemin iptali istemiyle açılan davada, Mahkemece kamulaştırma işleminin dayanağı olan imar planlarının iptaline karar verildiğinden, kamulaştırma işleminin de iptaline karar verildiğinin görüldüğü, bu karara karşı yapılan istinaf başvurusu sonucunda dosyanın derdest olduğu, Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliği uyarınca, başvurucunun lisans almasından önce, önlisans sürecinde, Yönetmeliğin 17. maddesinde belirtilen üzerine düşen yükümlülükleri yerine getirmesi gerektiği, bu yükümlülükler tamamlandıktan sonra lisansın verileceğinin anlaşıldığı, dava konusu uyuşmazlıkta, önlisans sürecine ilişkin yükümlülükler olan imar planlarının onaylanması ve üretim sahasıyla ilgili kamulaştırma kararının alınmasına yönelik işlemlere karşı açılan davalarda, söz konusu işlemlerin yargı kararlarıyla iptal edildiği dikkate alındığında, dayanaksız hâle gelen dava konusu üretim lisansının iptaline karar verilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle, anılan davacılar açısından davanın süre yönünden reddine, dava konusu işlemin ise iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi’nce; Mahkeme kararının verilmesinden önce ve sonrasında vefat eden davacılar …, …, … ve … yönlerinden; davanın, kentsel ve turistik dokuya zarar vereceği, gürültü ve çevresel ve manyetik kirlilik nedeniyle doğrudan projeden zarar gördükleri iddiasıyla açılmış olan ve yalnızca öleni ilgilendiren bir dava olması nedeniyle, davacıların mirasçıları tarafından takip edilmesine veya davalı idarenin mirasçılar aleyhine takibi yenilemesine olanak bulunmadığından, bu davacılar açısından dilekçenin iptaline; istinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının usul ve hukuka uygun olduğu ve davalı tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENLERİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, müdâhil şirkete verilen üretim lisansının 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu ile getirilen önlisans – lisans ayrımı öncesinde verildiği, söz konusu şirkete verilen üretim lisansının iptalini gerektirecek hukuki bir neden bulunmadığı; müdâhil tarafından ise, lisans konusu faaliyete ilişkin gerekli şartların sağlandığı, mülkiyet hakkının alındığı ve imar planlarının onaylandığı alanlarda üretim yapmayı engelleyecek bir durum olmaması sebebiyle üretim lisansının iptaline karar verilemeyeceği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacılar tarafından, savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’İN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi’nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, dosya tekemmül ettiğinden yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
ESAS YÖNÜNDEN:
MADDİ OLAY :
Müdahil şirket tarafından, Muğla ili Bodrum ilçesinde kurulmak üzere 18 MW kurulu gücündeki Geriş RES projesi için 01/11/2007 tarihinde üretim lisansı başvurusunda bulunulmuş, lisans başvurusu sırasında sunulması gereken bilgi ve belgelerin tamamlanması üzerine, başvuru tarihinde yürürlükte olan Mülga 4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu ve Mülga Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliği kapsamında … tarih ve … sayılı Kurul kararı ile Geriş RES üretim tesisi için lisans verilme tarihinden itibaren inşaat öncesi dönem için 22 ay ve inşaat dönemi için 30 ay olmak üzere toplam tesis tamamlama süresi 52 ay olarak belirlenen üretim lisansının verilmesinin uygun bulunmasına karar verilmiştir.
Müdâhil şirket tarafından, verilen süre içerisinde yükümlülüklerinin yerine getirilmesi adına ilgili idareler nezdinde girişimlerde bulunulmuş, süreç içerisinde davalı idarece yapılan incelemelerde, üretim tesisinin kurulacağı sahaya ilişkin, mülkiyet ve kullanım hakkının elde edilmesine dair belgenin sunulmadığı, imar planlarının onaylandığına ilişkin belgenin sunulmadığı, üretim tesisinin inşaatına başlanabilmesi için gerekli olan ön proje onayının alındığına dair Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı Enerji İşleri Genel Müdürlüğü’nün … tarih ve … sayılı yazısının sunulduğu, 10/01/2014 tarihli Bağlantı Anlaşmasının yapıldığına ilişkin … tarih ve … sayılı … A.Ş.’nin yazısının sunulduğu, Askeri Yasak Bölgeler ve Güvenlik Bölgeleri Yönetmeliği uyarınca gerekli görüşün alındığına dair Milli Savunma Bakanlığı İzmir İnşaat Emlak Bölge Başkanlığı’nın … tarih ve … sayılı yazısının sunulduğu, Teknik Etkileşim İzninin alındığına ilişkin Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı Yenilenebilr Enerji Genel Müdürlüğü’nün … tarih ve … sayılı, … tarih ve … sayılı yazılarının sunulduğu, ÇED Yönetmeliği kapsamında; Muğla Valiliği İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü tarafından verilen … tarih ve … sayılı ”Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir” kararının sunulduğu tespit edilmiştir.
Söz konusu tespit üzerine, 02/11/2013 tarih ve 28809 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliği’nin geçici 15. maddesi uyarınca … tarih ve … sayılı Kurul kararı ile dava konusu lisansa ilişkin süre uzatımı tadili yapılarak şirketin lisansına inşaat öncesi dönem tarihi 01/04/2015, tesis tamamlama süresi 62 ay ve tesis tamamlama tarihi 01/04/2017 olarak derç edilmiştir.
Müdâhil şirket tarafından 01/04/2015 tarihli dilekçesi ile davalı idareden, anılan Yönetmeliğin geçici 15. maddesi kapsamındaki yükümlülüklerinin tamamlandığına ilişkin değerlendirmenin yapılmasının talep edilmiş, bu süreç içerisinde dava dışı avukatlar ile davacıların avukatı tarafından 20/08/2015 ve 27/08/2015 tarihli yazılar ile davalı idareye başvurularda bulunularak, acele kamulaştırma kararına karşı yürütmeyi durdurma kararının alındığı, ÇED kararları ile imar planlarına karşı açılan davaların devam ettiği belirtilerek Geriş RES projesinin süresi içinde tamamlanmasının mümkün olmaması nedeniyle lisans hakkında hukuki işlemlerin yapılması talep edilmiştir.
Bunun üzerine, davalı idarece üretim lisansı kapsamında tesis edilecek işlemlerin belirlenmesi amacıyla … tarih ve… sayılı yazı ile, Danıştay Altıncı Dairesi’nde görülen E:2015/670 sayılı dava dosyasında, Geriş RES Projesinin santral sahasına ilişkin Bakanlar Kurulu tarafından alınan 15/07/2014 tarihli acele kamulaştırma kararının yürütmesinin durdurulmasının sonucu olarak, şirketin Yönetmeliğin geçici 15. maddesinin (a) bendi kapsamında yürütmekte olduğu işlemleri tamamlayamadığı, Geriş RES sahasında özel mülkiyette bulunan taşınmazlara el konulmasına ilişkin 30/01/2015 tarihinde alınan el koyma kararları ile Kamulaştırma Dairesi Başkanlığı’nın … tarih ve … sayılı yazısında belirtilen görüşün hükümsüz kılındığının değerlendirildiği, netice itibarıyla anılan Mahkeme kararı nedeniyle şirketin Yönetmeliğin geçici 15. maddesinin (a) bendinde öngörülen yükümlülüğü süresi içinde yerine getiremediği tespit edilmiş, dava konusu üretim lisansına ilişkin olarak … tarih ve … sayılı Kurul kararı ile, şirketin Danıştay Altıncı Dairesi’nin E:2015/670 sayılı dosyasında Bakanlar Kurulu’nun 15/07/2014 tarihli acele kamulaştırma kararına karşı alınan yürütmeyi durdurma kararının Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliği’nin 35. maddesinin 2. fıkrası uyarınca mücbir sebepler kapsamında değerlendirilmesine, şirketin tesis tamamlama süresi ve tesis tamamlama tarihi yükümlülüklerinin Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliği’nin 35. maddesinin 1. fıkrası kapsamında, Danıştay Altıncı Dairesi’nde görülen E:2015/670 sayılı dava dosyasında alınan 07/04/2015 tarihli yürütmeyi durdurma kararı nedeniyle, şirketin inşaat öncesi dönem tarihi olan 01/04/2015 tarihi itibarıyla anılan Mahkemece 15/07/2014 tarihli acele kamulaştırma kararı hakkında karar verilinceye kadar askıya alınmasına, şirketin idari merciilerdeki gecikmenin mücbir sebep oluşturduğu iddiasının işbu kararın (b) bendi kapsamında bilahare değerlendirilmesine karar verilmiştir.
İlerleyen süreçte, … tarih ve … sayılı Kurul kararı ile şirketin lisansına inşaat öncesi dönem tarihi 05/10/2018, tesis tamamlama süresi 104 ay 4 gün ve tesis tamamlama tarihi 05/10/2020 olarak derç edilmiş, … tarih ve … sayılı, … tarih ve … sayılı ve … tarih ve … sayılı Olur’lar ile ünite sayısı, ünite kurulu gücü, tesis toplam kurulu gücü ve ünite koordinatlarında tadil yapılmıştır.
Davaya konu üretim lisansı süresi içinde yerine getirilmesi gereken ve uyuşmazlığa esas teşkil eden yükümlülüklerden olan kamulaştırma ile imar planı iş ve işlemlerine ilişkin olarak çok sayıda davalar açılmış, bu davaların bir kısmında dava konusu işlemin iptaline karar verilmiş ve söz konusu davalar kesinleşmiştir.
Gelinen süreç içerisinde, elektrik üretiminin gerçekleştirileceği taşınmazda yer alan 13 adet ünitenin 9’u açısından mülkiyet hakkı ve imar planının onaylatılması şartları sağlanamamış; yapılan tadiller neticesinde oluşturulan 4 ünite açısından ise gerekli yükümlülükler sağlanabilmiş ve söz konusu 4 ünite yönünden davalı idarece geçici kabul işlemi yapılarak tesis işletmeye açılmıştır.
Öte yandan, imar planlarına ve acele kamulaştırma kararlarına yönelik yapılan itirazlar neticesinde; Geriş RES Projesine ilişkin hazırlanan 1/5000 ve 1/1000 ölçekli imar planlarının ve sonrasındaki plan değişiklikleri ile 1/5000 koruma amaçlı nazım imar planı ve 1/1000 ölçekli koruma amaçlı uygulama imar planı ve revizyonunun iptali istemiyle birden fazla gerçek ve tüzel kişiler tarafından birden çok dava açılmış, bunlardan … İdare Mahkemesi’nin E:… sayılı esasına kayden açılan davada, anılan Mahkemece … tarih ve E:…, K:… sayılı kararla dava konusu işlemlerin iptaline karar verilmiş; 1/5000 koruma amaçlı nazım imar planı ve 1/1000 ölçekli koruma amaçlı uygulama imar planı ve revizyonunun iptali istemiyle açılan davada, … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Bununla birlikte, Muğla ili, Bodrum ilçesi, … , … ve … mahallelerinde, müdâhil şirkete ait üretim tesisine ilişkin 1/5000 ve 1/1000 ölçekli imar planlarının Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın … tarih ve … sayılı Bakanlık Olur’u ile onaylanmasına karar verildiği, dosya kapsamındaki evraklardan, Muğla ili, Bodrum ilçesi, …Mahallesi’nde yer alan … ada .. ve … parsel ile …Mahallesi’nde yer alan … ada … ve … parseller, …Mahallesi’nde yer alan … , … ve … parseller, …Mahallesi’nde yer alan … ada … parseldeki taşınmazların Hazine mülkiyetinde olduğu, Muğla ili, Bodrum ilçesi, … Mahallesi, …ada … parsel (yeni … ada … parsel) sayılı taşınmazın kamulaştırılmasına ilişkin … Asliye Hukuk Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararı ile normal kamulaştırma işleminin tamamlandığı, taşınmazın 904,51 m²’lik kısmının Maliye Hazinesi adına tescil edildiği, Muğla ili, Bodrum ilçesi, … Mahallesi, … ada … parsel (yeni …ada … parsel) sayılı taşınmazın kamulaştırılmasına ilişkin … Asliye Hukuk Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararı ile kamulaştırma işleminin tamamlanarak taşınmazın 79,71 m²’lik kısmının Maliye Hazinesi adına tescil edildiği, … Bölge Adliye Mahkemesi … Hukuk Dairesi’nin …tarih ve E:…, K:… sayılı kararı ile davacı … vekilinin yapmış olduğu istinaf başvurusu reddedilerek kararın kesinleştiği görülmüştür.
Davacılar tarafından, Geriş RES aleyhine verilen yargı kararlarının hukukun üstünlüğü ile bağdaşmayacak şekilde mücbir sebep olarak değerlendirilerek müdahil şirkete hukuka aykırı biçimde ek süreler tanındığı, uyuşmazlıkta yeni kamulaştırma kararlarının alındığı ve daha ne kadar kamulaştırma yapılacağının belli olmadığı iddialarıyla Muğla ili, Bodrum ilçesinde kurulan Geriş RES üretim tesisinde 49 yıl süreyle üretim faaliyeti göstermek üzere müdâhil adına verilen … tarih ve … sayılı üretim lisansının iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
Dava konusu lisansın düzenlendiği tarihte yürürlükte bulunan 4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu’nun 3. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinde, piyasa faaliyetleri ile iştigal edecek tüzel kişilerin, faaliyetlerine başlamadan önce, her faaliyet için ve söz konusu faaliyetlerin birden fazla tesiste yürütülecek olması halinde, her tesis için ayrı ayrı lisans almak zorunda oldukları; lisans başvuru usul ve esasları, lisans sahibi tüzel kişilerin hak ve yükümlülükleri, lisans sahibinin haklarının temliki, lisansların tadili, süreleri, süre uzatımı ve sahibi tarafından lisanstan vazgeçilmesi hâlleri ile faaliyetin türü ve üretimi, iletimi ve dağıtımı yapılan elektrik enerjisi miktarına göre belirlenecek lisans bedellerinin yönetmelikle düzenleneceği; tüzel kişilerin lisans almanın yanı sıra, faaliyet alanlarına göre yürürlükteki mevzuatın gereklerini yerine getirmekle yükümlü oldukları; (c) bendinde, elektrik enerjisi piyasasında faaliyet gösterilebilmesi için Kurum tarafından verilecek lisans türleri arasında sayılan üretim lisansının, mevcut ve kurulacak olan üretim tesisleri için üretim şirketlerinin elektrik enerjisi üretimi ve üretilen elektriğin satışına yönelik olarak, her bir üretim tesisi için Kurumdan almak zorunda oldukları lisansı ifade ettiği, üretim lisansı alınma usul ve esaslarının yönetmelikle belirleneceği; (d) bendinde ise, lisansların, Kurul tarafından lisansta belirtilen yöntem uyarınca süreleri uzatılmadığı takdirde sürelerinin bitiminde veya lisans sahibi tüzel kişinin iflası hâlinde kendiliğinden, lisans sahibi tüzel kişinin lisanstan vazgeçmeyi istemesi halinde ise ancak Kurul onayıyla sona ereceği kurala bağlanmıştır.
Anılan Kanun’a dayanılarak düzenlenen ve 04/08/2002 tarih ve 24836 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren mülga Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliği’nin, dava konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte bulunan 7. maddesinde, lisans başvurusunun nasıl yapılacağı belirtildikten sonra, 9. maddesinin 3. fıkrasının (a) bendinde, lisans başvurularının öncelikle ilgili mevzuatta öngörülen amaçlara uygunluk açısından incelenip değerlendirileceği; 10. maddesine 30/09/2009 tarih ve 27362 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Yönetmelikle eklenen (e) bendinde, lisans başvurusuna konu üretim tesisi projesinin 17/07/2008 tarih ve 26939 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği kapsamında olması hâlinde, bu Yönetmelik kapsamında alınan kararı ibraz etmesi durumunda lisans alabileceğinin yazılı olarak bildirileceği; 11. maddesinde, lisansların, lisansta belirtilen tarihte yürürlüğe gireceği ve lisans sahibi tüzel kişilerin lisans kapsamındaki hak ve yükümlülüklerinin bu tarihten itibaren geçerlilik kazanacağı; 13. maddesinde, lisans sahibi tüzel kişinin unvan ve nevi değişikliğinde lisans tadili yapılacağı; 51. maddesinde, bir olayın mücbir sebep hâli sayılabilmesi için; olaydan etkilenen tarafın gerekli özen ve dikkati göstermiş ve tüm önlemleri almış olmasına karşın önlenemeyecek, kaçınılamayacak veya giderilemeyecek olması ve bu durumun etkilenen tarafın ilgili mevzuat kapsamındaki yükümlülüklerini yerine getirmesini engellemesi gerektiği, aşağıda belirtilen hâllerin bunlarla sınırlı olmamak kaydıyla, genel mücbir sebepler olarak kabul edileceği; a) Doğal afetler ve salgın hastalıklar, b) Savaş, nükleer ve kimyasal serpintiler, seferberlik hâlleri, halk ayaklanmaları, saldırı, terör hareketleri ve sabotajlar, c) Grev, lokavt veya diğer memur ve işçi hareketleri; lisans sahibi tüzel kişilerin faaliyetlerine özgü özel mücbir sebeplerin lisanslarında yer alacağı; mücbir sebeplerin gerçekleşmesi halinde, mücbir sebeplerin etkileri giderilinceye kadar, lisans sahibi tüzel kişinin ilgili mevzuattan kaynaklanan yükümlülüklerinin etkilendikleri oranda Kurul kararıyla ertelenebileceği, söz konusu yükümlülüklerin yerine getirilemeyeceğinin anlaşıldığı hâllerde, Kurulun, tüzel kişinin yükümlülüğünün kaldırılmasına da karar verebileceği, işletim ve dağıtım faaliyetlerine ilişkin yükümlülüklerin kaldırılmasının talep edilemeyeceği; ilgili mevzuat kapsamındaki yükümlülüklerin ertelenmesi veya kaldırılması kararının verilebilmesi için, tüzel kişinin mücbir sebebin başlama tarihini, mahiyetini, ilgili mevzuat kapsamındaki yükümlülüklerine olan etkilerini ve mümkün olması halinde etkilerin tahmini giderilme süresini içeren başvurusunu, mücbir sebebin başlama tarihinden itibaren otuz gün içerisinde Kuruma yazılı olarak bildirmesinin gerekli olduğu belirtilmiştir.
30/03/2013 tarihinde yürürlüğe giren ve 4628 sayılı Kanun’u mülga eden 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu’nun ”İşletmeye geçmemiş ya da geçememiş lisanslara yönelik işlemler” başlıklı geçici 9. maddesinde, ”(1) Üretim lisansına dercedilen inşaat öncesi süre içerisinde, üretim tesisinin inşaatına başlanması için yerine getirilmesi gereken yükümlülüklerini ikmal edememiş tüzel kişilere, varsa kalan inşaat öncesi sürelerine ek olarak; yoksa sadece altı ay süre verilir. Mücbir sebepler dışında bu süre içerisinde de yükümlülüklerini ikmal edemeyen tüzel kişilerin lisansları iptal edilir; (2) Kamu kuruluşlarından elektrik üretim tesisi kurmak üzere rödavans usulüyle alınmış kömür sahası için verilmiş lisanslar ile lisansa dercedilmiş inşaat öncesi süre içerisinde yapılması gereken kamulaştırma ve demiryolu rölekasyon işlemleri bu süre içerisinde tamamlanamayacağı Kuruma gerekçeleriyle belgelendirilen ve bu gerekçeleri Kurul tarafından kabul edilen lisanslar için birinci fıkra hükmü uygulanmaz; (3) Mevcut üretim veya otoprodüktör lisanslarını ya da lisans başvurularını sonlandırmak isteyen tüzel kişilerin bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihi takip eden bir ay içerisinde Kuruma başvurmaları hâlinde lisansları veya başvuruları sonlandırılarak teminatları iade edilir.” kuralına yer verilmiştir.
02/11/2013 tarih ve 28809 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliği’nin ”Mevcut lisans sahiplerine altı aylık süre verilmesi” başlıklı geçici 15. maddesinde, ”(1) Kanunun geçici 9’uncu maddesinin birinci fıkrası çerçevesindeki tüzel kişilerin tamamlaması gereken yükümlülükler şunlardır: a) Üretim tesisinin kurulacağı sahanın lisans sahibi tüzel kişinin mülkiyetinde olmaması halinde, söz konusu sahanın mülkiyet veya kullanım hakkını elde etmek, hidroelektrik santrallerinde su tutma alanları hakkında ilgili idarelerden kamulaştırma kararı almak, b) Kurulması planlanan üretim tesisine ilişkin imar planlarını onaylatmak, c) Rüzgâr başvurularına ilişkin Teknik Etkileşim İzninin alınması için gerekli başvuruyu yapmak, ç) Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği kapsamında alınması gerekli olan kararı almak; (2) Bu Yönetmeliğin yürürlük tarihi itibarıyla, a) İnşaat öncesi döneme ilişkin süresi biten tüzel kişiler, bu Yönetmeliğin yürürlük tarihinden itibaren en geç altı ay içerisinde, b) İnşaat öncesi döneme ilişkin süresi bitmeyen tüzel kişiler, kalan inşaat öncesi sürelerine altı ay eklenmek suretiyle bulunacak süre içerisinde, birinci fıkrada belirtilen yükümlülüklerin tamamlandığına ilişkin bilgi ve belgeleri Kuruma sunmakla yükümlüdür. Bu süre içerisinde söz konusu yükümlülükleri tamamlayamayan tüzel kişiler hakkında Kanunun geçici 9’uncu maddesinin birinci fıkrası çerçevesinde işlem tesis edilir; (3) İkinci fıkrada belirtilen tarihler itibarıyla, inşaat ruhsatını alan veya inşaat ruhsatı yerine geçen belge temin eden lisans sahibi tüzel kişilerden birinci fıkrada sayılan belgeler istenmez. (4) Bu fıkranın yürürlüğe girdiği tarihten önce hakkında bu madde uyarınca işlem tesis edilmiş lisans sahibi tüzel kişilerin durumları re’sen yeniden değerlendirilir.” kuralı yer almıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Aktarılan mevzuat hükümleri değerlendirildiğinde, 6446 sayılı Kanun’un geçici 9. maddesi ile Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliği’nin geçici 15. maddesinde yer alan kuralın, üretim lisansına derç edilen inşaat öncesi süre içerisinde üretim tesisinin inşaatına başlanması için yerine getirilmesi gereken yükümlülükleri tamamlayamamış lisans sahibi şirketlere 6 aylık ek süre verilmesine ve mücbir sebep hâlleri hariç bu süre içerisinde de yükümlülüklerini tamamlayamayanların lisanslarının iptal edilmesine yönelik olduğu anlaşılmaktadır.
Dosyanın incelenmesinden, müdâhil şirkete verilen üretim lisansının 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu yürürlüğe girmeden önce yürürlükte bulunan 4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu hükümleri uyarınca verildiği, inşaat öncesi yükümlülüklerinden bir kısmını tamamlayan müdâhil şirket tarafından, açılan çok sayıda dava nedeniyle, mülkiyet haklarının edinimi ve imar planlarının onaylatılması şeklindeki yükümlülüklerinin bazı türbin alanları açısından tamamlanamadığı, davalı idarece yargı kararları uyarınca çeşitli tarihlerde lisans tadilleri yapıldığı ve 13 türbin alanının imar planlarına yönelik açılan davalar nedeniyle 4 türbin alanına çevrildiği, söz konusu alanlar açısından imar planının onaylatılması, ÇED kararlarının alınması ve mülkiyet hakkının edinilmesi yükümlülüklerinin yerine getirilmiş olduğu, 2020 yılı itibarıyla tesisin geçici kabulü yapılarak üretime başlanıldığı, mahkemelerce verilen iptal kararları sonrasında üretim alanına ilişkin olarak güncel imar planının 27/09/2022 tarihinde onaylatıldığı ve üretim sahasına yönelik kamulaştırma işlemlerinin tamamlandığı, bu işlemlerin iptali yönünde kesinleşen yargı kararlarına konu taşınmazların üretim alanlarında değil, yol alanlarında kaldığı, üretim sahasının bütününe yönelik üretim yapılmayı engelleyici nitelikte bir yargı kararının bulunmadığı anlaşılmaktadır.
Dava konusu elektrik üretim lisansının sahibi olan müdahil şirketin, verilen ek süreler sonucunda lisansına derç edilen tesis tamamlama süresi olan 05/10/2020 tarihinden önce ve kendisine verilen süre içerisinde davalı idarece yapılan tadiller uyarınca yükümlülüklerin askıya alındığı alanlar dışındaki üretim tesisini tamamladığı ve 06/02/2020 tarihinde geçici kabulü yapılan tesisin işletmeye alındığı göz önüne alındığında, lisans sahibi şirketin üretim lisansına derç edilen inşaat öncesi süre içerisinde ve mücbir sebep hâlleri haricinde tarafına verilen ek sürede üretim tesisinin inşaatına başlanması için yerine getirilmesi gereken yükümlülüklerini tamamladığı görülmektedir.
Her ne kadar temyize konu Mahkeme kararında, Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliği’nin 17. maddesinde belirtilen önlisans sürecine ilişkin yükümlülüklerin yerine getirilmediği gerekçesiyle üretim lisansının iptali gerektiği belirtilmiş ise de, müdâhil şirkete verilen lisansın önlisans niteliğinde olmadığı, dava konusu lisansın 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu yürürlüğe girmeden önce yürürlükte bulunan 4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu hükümleri uyarınca verilen üretim lisansı niteliğinde olduğu anlaşıldığından, 6446 sayılı Kanun’un geçici 9. maddesi ve Yönetmeliğin geçici 15. maddesi uyarınca uyuşmazlığın çözüme kavuşturulması gerekirken hatalı nitelendirme ile Yönetmeliğin 17. maddesi uyarınca değerlendirme yapılmak suretiyle verilen kararda hukukî isabet bulunmadığı sonucuna varılmaktadır.
Öte yandan, temyize konu Mahkeme kararında, kamulaştırma işlemleri ile imar planlarına karşı açılan davaların bir kısmında dava konusu işlemlerin iptaline karar verildiğinden bahisle üretim lisansının da iptaline karar verilmesi gerektiği gerekçesiyle dava konusu üretim lisansının iptaline karar verilmiş ise de, karara gerekçe olarak gösterilen kamulaştırma işlemlerine konu taşınmazların üretim alanında yer almadığı, imar planlarının iptaline ilişkin kararların ise üretim sahasının tamamında üretimi engelleyecek nitelikte olmadığı ve sonrasında güncel imar planlarının da yürürlüğe girdiği, üretimin gerçekleştirildiği türbin alanlarında mülkiyet hakkı ve imar planlarına ilişkin üretim yapılmasına yönelik hukuki bir engel bulunmadığı göz önünde alındığında, üretim sahasının yalnızca bir kısmını ilgilendiren taşınmazlar hakkında verilen kararlar nedeniyle üretim lisansının iptaline karar verilmesinde hukuka uygunluk bulunmamaktadır.
Bu itibarla, müdahil şirkete ait dava konusu elektrik üretim lisansının iptali yönündeki İdare Mahkemesi kararına yönelik istinaf başvurusunun reddine ilişkin temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararında hukukî isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalının ve müdahilin temyiz istemlerinin kabulüne;
2. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptaline ilişkin İdare Mahkemesi kararına yönelik istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin …tarih ve E:…, K:… sayılı kararının 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesi uyarınca BOZULMASINA,
3. Kullanılmayan …-TL yürütmeyi durdurma harcının istemi hâlinde müdahile iadesine,
4. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi’ne gönderilmesine, 28/02/2023 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.