Danıştay 13. Daire Başkanlığı 2022/4474 E. , 2023/629 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2022/4474
Karar No:2023/629
TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVALI) : … Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: İstanbul ili, Çekmeköy ilçesi, …Mahallesi, …ada, …parsel sayılı 7.459,85 m² yüzölçümlü taşınmazın 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu uyarınca satışı hususunda belediye encümenine yetki verilmesine ilişkin … tarih ve …sayılı Üsküdar Belediye Meclisi kararı ile taşınmazın 2886 sayılı Kanun uyarınca kapalı teklif usulüyle satışına dair … tarihli …sayılı Üsküdar Belediye Encümeni kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesi’nce verilen kararda; davacı tarafından, ihaleye konu taşınmazın üzerinde bulunan yapı için 21/03/2019 tarihinde 3194 sayılı İmar Kanunu’nun Geçici 16. maddesi kapsamında Yapı Kayıt Belgesi almak amacıyla başvuru yapıldığı, ancak başvurunun yapı kayıt belge bedeli yatırılmadığı gerekçesiyle iptal edildiği, dolayısıyla dava konusu taşınmaza ilişkin bir Yapı Kayıt Belgesi’nin bulunmadığı, öte yandan, davacı tarafından taşınmazın kendisine satılması için davalı idareye yapılan başvurunun reddine ilişkin işleme karşı açılan davada Mahkemelerinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla davanın reddine karar verildiği, yine davacı tarafından söz konusu taşınmazın mülkiyetinin trampa suretiyle Üsküdar Belediyesi’ne devrine ilişkin işlemin iptali istemiyle açılan davada Mahkemelerinin … tarih ve E:…, K:… sayılı davanın ehliyet yönünden reddine karar verildiği, bu durumda, davacının, mülkiyet bağı olmayan taşınmazın satışı hususunda belediye encümenine yetki verilmesine ilişkin …tarih ve …sayılı Üsküdar Belediye Meclisi kararı ile taşınmazın 2886 sayılı Kanun uyarınca kapalı teklif usulüyle satışına dair … tarih ve …sayılı Üsküdar Belediye Encümeni kararının iptali istemiyle işbu davayı açmakta hukuken korunabilir bir menfaati bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle davanın ehliyet yönünden reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, uyuşmazlık konusu taşınmazın üzerinde kendisine ait bir yapının bulunduğu ve taşınmazın uzun süredir zilyetliğinde bulunduğu, İmar Kanunu’nun Geçici 16. maddesi uyarınca taşınmazın mülkiyetini satın almak için başvuruda bulunduğu ancak satış işleminin gerçekleşmediği, taşınmazın Üsküdar Belediyesi’ne devir işleminin iptali için ve idareye yapılan satış talebinin reddine dair işlemin iptali için açılan davaların henüz kesinleşmediği, taşımaz üzerindeki zilyetliğinin hukuken sonlandırılmadığı, belde sakin olması nedeniyle de dava konusu işlemlerin iptal edilmesinde menfaatinin bulunduğu ve bu yönüyle davanın esasını incelenmesi gerektiği ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi’nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
USUL YÖNÜNDEN:
MADDİ OLAY :
Üsküdar Belediye Meclisi’nin … tarih ve …sayılı kararı ile İstanbul, ili, Çekmeköy ilçesi, …Mahallesi, …ada, …parsel sayılı 7.459,85 m² yüzölçümlü taşınmazın 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu uyarınca satışı hususunda belediye encümenine yetki verilmesine karar verilmiş, Üsküdar Belediye Encümeni’nin …tarihli …sayılı kararıyla, taşınmazın 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 35/a maddesi uyarınca kapalı teklif usulüyle 21/01/2021 tarihinde gerçekleştirilen ihaleye katılan tek istekliye satılmasına karar verilmiştir.
Bunun üzerine Üsküdar Belediye Meclisi’nin … tarih ve …sayılı kararı ile Üsküdar Belediye Encümeni’nin … tarihli …sayılı kararının iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın “Anayasanın bağlayıcılığı ve üstünlüğü” başlıklı 11. maddesinde, Anayasa hükümlerinin, yasama, yürütme ve yargı organlarını, idare makamlarını ve diğer kuruluş ve kişileri bağlayan temel hukuk kuralları olduğu; “Hak arama hürriyeti” başlıklı 36. maddesinde, herkesin, meşru vasıta ve yollardan faydalanmak suretiyle yargı mercileri önünde davacı veya davalı olarak iddia ve savunma ile adil yargılanma hakkına sahip olduğu kurala bağlanmıştır.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 2. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinde, iptal davaları, idari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlâl edilenler tarafından açılan davalar olarak tanımlanmıştır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
2577 sayılı Kanun’un 2. maddesinde yer alan ve iptal davasının subjektif ehliyet koşulu olan “menfaat ihlâli” kavramı doktrin ve içtihatlarda dava konusu işlemle davacı arasında kurulan kişisel, meşru, güncel bir menfaat ilişkisi olarak tanımlanmaktadır. Sözü edilen menfaat ilişkisinin varlığı ve sınırları her olayda yargı yerince ihtilâfın niteliğine göre belirlenmektedir.
Yargısal denetim amacıyla her idari işleme karşı herkes tarafından iptal davası açılmasının idari işlemlerde istikrarsızlığa neden olmaması ve idarenin işleyişinin bu yüzden olumsuz etkilenmemesi için, dava konusu edilecek işlem ile dava açacak kişi arasında belli ölçüler içinde menfaat ilişkisi bulunması koşuluna ihtiyaç vardır.
İptal davası açılabilmesi için gerekli olan menfaat ilişkisi kişisel, meşru, güncel bir menfaatin bulunması hâlinde gerçekleşecektir. Başka bir anlatımla, iptal davasına konu olan işlemin davacının menfaatini ihlâl ettiğinden söz edilebilmesi için, davacıyı etkilemesi, yani davacının kişisel menfaatini ihlâl etmesi, işlem ile davacı arasında ciddi ve makul bir ilişkinin bulunması gerekmektedir.
“Meşru menfaat” ilgisinden kasıt, kişi ile işlem arasında hukuken kabul edilebilir, başka anlatımla, dinlenilebilir, korunmaya değer bir ilginin varlığı iken; “kişisel menfaat” ilgisiyle, işlemin, kişinin hukukunu etkilemesi, kişi bakımından hukuk aleminde sonuç doğurması kastedilmektedir.
Dosyanın incelenmesinden, davacı tarafından İstanbul, ili, Çekmeköy ilçesi, …Mahallesi, …ada, …sayılı parselde bulunan taşınmazın uzun süredir zilyetliğinde bulunduğu ve üzerinde kendisine ait yapı bulunduğundan bahisle 3194 sayılı Kanun’un Geçici 16. maddesi kapsamında Yapı Kayıt Belgesi almak amacıyla başvuru yapıldığı, başvurusunun reddedilmesi üzerine ret işlemine karşı dava açıldığı, ayrıca taşınmazın kendisine satılması için davalı idareye yapılan başvurunun reddine ilişkin işleme karşı da dava açıldığı anlaşılmaktadır.
Bu itibarla, davacının söz konusu taşınmazın satışı hususunda belediye encümenine yetki verilmesine ilişkin Üsküdar Belediye Meclisi kararı ile taşınmazın ihale ile satışına dair Üsküdar Belediye Encümeni kararı ile makul bir menfaat ilgisinin, dolayısıyla dava açma ehliyetinin bulunduğunun kabulü gerektiğinden, davanın ehliyet yönünden reddi yönündeki İdare Mahkemesi kararında usul kurallarına uygunluk bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin kabulüne;
2. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesi uyarınca …… İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkeme’ye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanun’un 20/A maddesinin ikinci fıkrasının (i) bendi uyarınca kesin olarak (karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere), 16/02/2023 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.