Danıştay 13. Daire Başkanlığı 2022/4415 E. , 2023/300 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2022/4415
Karar No:2023/300
TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVALI) : … Kaymakamlığı
MÜDAHİL (DAVALI YANINDA) : …
İSTEMİN KONUSU : …İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Yozgat ili, Çayıralan ilçesi, … Köyü’nde bulunan … ada … parsel sayılı taşınmazın 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu uyarınca satışına ilişkin işlemin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: …İdare Mahkemesi’nce verilen kararda; hileli davranışlarla ihaleye katılma yeterliğine veya koşullarına sahip olan kişilerin ihaleye veya ihale sürecindeki işlemlere katılmalarının engellenmesi ile cebir veya tehdit kullanmak suretiyle ya da hukuka aykırı diğer davranışlarla ihaleye, ihale sürecindeki işlemlere katılmalarının engellenmesinin ihaleye fesat karıştırmak fiilleri arasında yer aldığı olayda, mülkiyeti Hazine’ye ait olan Yozgat ili, Çayıralan ilçesi, … Köyü’nde bulunan … ada … parsel, …ada … parsel ve dava konusu … ada … parsel sayılı taşınmazların 2886 sayılı Kanun’un 45. maddesine göre açık teklif usulü ile satış ihalesine çıkartıldığı, davacı tarafından, ihale saati beklenirken müdahil ve kardeşi tarafından tehdit edildiği belirtilerek bazı konuşma ve mesajlar dava dilekçesi ekinde sunulmuş ise de, ihaleye çıkarılmış olan üç parselin ikisinin davacının üzerinde kaldığı, ihale saati beklenirken tehdit edilmiş olduğuna ilişkin dosyaya bilgi ve belge sunulamadığı, ihaleye ilişkin kamera kaydının bulunmadığı, davacının ihalelere katıldığı ve teklif sunduğu, ihale esnasında herhangi bir tartışma veya hakaret içeren bir olay yaşanmadığı, ihaleye katılması nedeniyle tehdit edildiğine dair ihale komisyonuna ve davalı idareye şikâyet başvurusunda bulunulmadığı, dilekçe eki görüşme ve mesajların davacı ile müdahil arasında olmadığı, anılan taşınmazın 2886 sayılı Kanun’da öngörülen usullere uygun olarak ihaleye çıkarıldığı, ihalede açıklık ve rekabetin sağlanması ilkesi ile kamu yararı gözetildiği hususları dikkate alındığında dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlem hukuka uygun bulunarak davanın reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, müdahil tarafından savcılıkta verilen ifadede tehdit mesajlarının kendisi tarafından atıldığının beyan edildiği, bu bakımdan tehdit suretiyle ihaleye fesat karıştırıldığının sabit olduğu, Mahkemece savcılık işlemlerinin tamamlanması beklenmeden karar verilmiş olmasının hukuka aykırı olduğu ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare ve müdahil tarafından, savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi’nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, dosya tekemmül ettiğinden yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
ESAS YÖNÜNDEN:
MADDİ OLAY :
Yozgat ili, Çayıralan ilçesi, … Köyü’nde bulunan mülkiyeti Hazine’ye ait … ada …parsel, … ada … parsel ve dava konusu …ada …parsel sayılı taşınmazlar 2886 sayılı Kanun’un 45. maddesine göre açık teklif usulü ile satış ihalesine çıkartılmış, söz konusu taşınmazlara ait ihale 08/06/2022 tarihinde yapılmış, … ada … parselin ihalesi saat 11:45’de, … ada … parsel sayılı taşınmazın ihalesi ise saat 12:00’da gerçekleştirilmiş, her iki taşınmaz da yapılan ihale sonucunda davacının üzerinde kalmış, davaya konu … ada … parsel sayılı taşınmazın ihalesi ise saat 13:30’da gerçekleştirilmiş, … ada … parsel sayılı taşınmazın ihalesine davacı ile müdahil … katılmış, anılan ihalede davacının ilk teklifi 51.600,00-TL, ikinci teklifi 52.100,00-TL, üçüncü teklifi ise 53.200,00-TL olup, …’in ilk teklifi 51.500,00-TL, ikinci teklifi 52.000,00-TL, üçüncü teklifi 53.000,00-TL, 4. ve son teklifi ise 55.000,00-TL olmuş, bu teklif üzerine davacı ihaleden çekildiğini beyan ederek pey zaptını imzalamış, davaya konu taşınmazın ihalesi müdahilin üzerinde kalmıştır.
Bunun üzerine davacı tarafından, … ada … parsel sayılı taşınmazın satışına ilişkin ihale saati beklenirken öğle arasında, ihaleye katılan müdahil … ve kardeşi … tarafından bahçe kapısında tehdit edildiği, yapılan tehditler nedeniyle ihaleden çekildiği, tehdit eden kişilerin ihaleye fesat karıştırmak suretiyle kamuyu zarara uğrattığı ileri sürülerek iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun “Kapsam” başlıklı 1. maddesinde, “Genel bütçeye dahil dairelerle katma bütçeli idarelerin, özel idare ve belediyelerin alım, satım, hizmet, yapım, kira, trampa, mülkiyetin gayri ayni hak tesisi ve taşıma işleri bu Kanunda yazılı hükümlere göre yürütülür.”; “İlkeler” başlıklı 2. maddesinde, “Bu Kanunun yürütülmesinde, ihtiyaçların en iyi şekilde, uygun şartlarla ve zamanında karşılanması ve ihalede açıklık ve rekabetin sağlanması esastır.”; “Yasak fiil ve davranışlar” başlıklı 83. maddesinde, “İhale işlemlerinin hazırlanması, yürütülmesi ve sonuçlandırılması sırasında; a) Hile, desise, vait, tehdit, nüfuz kullanma ve çıkar sağlama suretiyle veya başka yollarla ihaleye ilişkin işlemlere fesat karıştırmak veya buna teşebbüs etmek yasaktır.” kuralı yer almaktadır.
5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun “İhaleye fesat karıştırma” başlıklı 235. maddesinde, “Kamu kurumu veya kuruluşları adına yapılan mal veya hizmet alım veya satımlarına ya da kiralamalara ilişkin ihaleler ile yapım ihalelerine fesat karıştıran kişi, üç yıldan yedi yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
(2) Aşağıdaki hâllerde ihaleye fesat karıştırılmış sayılır:
a) Hileli davranışlarla;
1. İhaleye katılma yeterliğine veya koşullarına sahip olan kişilerin ihaleye veya ihale sürecindeki işlemlere katılmalarını engellemek,
2. İhaleye katılma yeterliğine veya koşullarına sahip olmayan kişilerin ihaleye katılmasını sağlamak,
3. Teklif edilen malları, şartnamesinde belirtilen niteliklere sahip olduğu hâlde, sahip olmadığından bahisle değerlendirme dışı bırakmak,
4. Teklif edilen malları, şartnamesinde belirtilen niteliklere sahip olmadığı hâlde, sahip olduğundan bahisle değerlendirmeye almak.
b) Tekliflerle ilgili olup da ihale mevzuatına veya şartnamelere göre gizli tutulması gereken bilgilere başkalarının ulaşmasını sağlamak.
c) Cebir veya tehdit kullanmak suretiyle ya da hukuka aykırı diğer davranışlarla, ihaleye katılma yeterliğine veya koşullarına sahip olan kişilerin ihaleye, ihale sürecindeki işlemlere katılmalarını engellemek.
d) İhaleye katılmak isteyen veya katılan kişilerin ihale şartlarını ve özellikle fiyatı etkilemek için aralarında açık veya gizli anlaşma yapmaları.
(3) İhaleye fesat karıştırma suçunun;
a) Cebir veya tehdit kullanmak suretiyle işlenmesi hâlinde temel cezanın alt sınırı beş yıldan az olamaz. Ancak, kasten yaralama veya tehdit suçunun daha ağır cezayı gerektiren nitelikli hâllerinin gerçekleşmesi durumunda, ayrıca bu suçlar dolayısıyla cezaya hükmolunur.
b) İşlenmesi sonucunda ilgili kamu kurumu veya kuruluşu açısından bir zarar meydana gelmemiş ise, bu fıkranın (a) bendinde belirtilen hâller hariç olmak üzere, fail hakkında bir yıldan üç yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.
(4) İhaleye fesat karıştırma dolayısıyla menfaat temin eden görevli kişiler, ayrıca bu nedenle ilgili suç hükmüne göre cezalandırılırlar.
(5) Yukarıdaki fıkralar hükümleri, kamu kurum veya kuruluşları aracılığı ile yapılan artırma veya eksiltmeler ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, kamu kurum veya kuruluşlarının ya da kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının iştirakiyle kurulmuş şirketler, bunların bünyesinde faaliyet icra eden vakıflar, kamu yararına çalışan dernekler veya kooperatifler adına yapılan mal veya hizmet alım veya satımlarına ya da kiralamalara fesat karıştırılması hâlinde de uygulanır.” kuralına yer verilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Davacı tarafından yapılan suç duyurusu üzerine müdahil …’in kollukta vermiş olduğu 06/09/2022 tarihli ifadesinde, “… benim asıl almak istediğim ihale bu değildi. Diğer ihaleyi almak istiyordum, ancak İbrahim bahse konu ihaleyi aldı, …’nun dilekçesinde belirttiği gibi ben kendisini kesinlikle tanımıyorum ve tehdit etmedim. Ayrıca dosyada tarafıma gösterilen sosyal medya hesabı bana aittir ve bahse konu paylaşımları ben yaptım. Yapmış olduğum paylaşımı ihaleden yaklaşık 2-3 saat sonra sinirimden yaptım. Çünkü almak istediğim ihaleye çok emek verdim ve alamadım. Bu yüzden yapmış olduğum paylaşımı … isimli şahsa ve … isimli şahsa hitaben yazdım. Fakat yapmış olduğum paylaşımdan dolayı çok pişmanım. …” şeklinde; Müdahil …’in kardeşi … ise 08/09/2022 tarihli ifadesinde, “… Abim … ihaleye girdi. İhalede toplamda 3 adet arsa vardı. İki adet arsayı tanımadığımız … isimli şahıs adına … isimli şahıs aldı. Ayrıca dosyada tarafıma gösterilen sosyal medya hesabı bana aittir ve mesajları ben kendim gönderdim. Bende bu ihaleyi almak için çok uğraştığımızdan bir anlık sinirle … isimli şahsı sosyal medyadan buldum ve kendisine mesaj gönderdim. 3. ihaleye girerken ben ihale yapılan yerde değildim. Abim bana 3. ihaleye girerken …’in yanına gelerek “burası sizin hakkınız, ben bu ihaleyi almayacağım, size bırakacağım” demiş. sonrasında abim son ihaleyi aldı. Konu orada kapandı. …”şeklinde beyanda bulunduğu görülmektedir.
Dairemizce yapılan 21/12/2022 tarihli ara kararı ile … Cumhuriyet Başsavcılığı’ndan, “Davacının Yozgat ili, Çayıralan ilçesi, … Köyü’nde bulunan … ada … parsel sayılı taşınmazın satışına ilişkin ihaleye katılması nedeniyle tehdit edildiği ve bu nedenle ihaleden çekilmek zorunda kaldığı hususunda Başsavcılığınıza yapılan şikâyet üzerine Başsavcılığınızın … esasına kayden yürütülen soruşturmanın akıbetinin ne olduğunun, dava açılmış ise açılan davanın hangi Mahkemede ve hangi esas numarası ile görüldüğünün sorularak söz konusu davaya ilişkin iddianamenin istenilmesine” karar verilmiş, …Cumhuriyet Başsavcılığı’nca gönderilen 17/01/2023 sayılı cevabî yazıda, ilgililer hakkında tehdit ve ihaleye fesat karıştırma suçlarından … tarih ve Soruşturma No:…, İddianame No:… sayılı iddianamenin düzenlendiği belirtilmiştir.
Dosya kapsamında yer alan bilgi ve belgelerin incelenmesinden, 08/06/2022 tarihinde üç adet taşınmazın 2886 sayılı Kanun’un 45. maddesine göre açık teklif usulü ile satış ihalesinin gerçekleştirildiği, … ada … parsel sayılı taşınmazın 48.600,00-TL tahmini bedel ile ihaleye çıkarıldığı, saat 11:45’de gerçekleştirilen ihalede 100.500,00-TL bedelle söz konusu ihalenin davacının üzerinde kaldığı; … ada … parsel sayılı taşınmazın 45.300,00-TL tahmini bedel ile ihaleye çıkarıldığı, saat 12:00’da gerçekleştirilen ihalede 80.000,00-TL bedelle söz konusu taşınmazın davacının üzerinde kaldığı; dava konusu … ada … parsel sayılı taşınmazın ise 51.300,00-TL tahmin bedel ile ihaleye çıkarılmış olmasına karşın 55.000,00-TL bedel ile müdahilin üzerinde kaldığı anlaşılmaktadır.
Gerek iddianamede yer alan hususlar gerekse üç adet taşınmaz için idarece hesaplanan tahmini bedeller ve sunulan teklifler birlikte değerlendirildiğinde, dava konusu … ada … parsel sayılı taşınmaza ilişkin olarak 2886 sayılı Kanun’un 2. maddesi uyarınca gerçekleştirilen ihalede beklenen rekabet ortamının oluşmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
Bu itibarla, dava konusu ihalede hukuka uygunluk, davanın reddi yönündeki İdare Mahkemesi kararında ise hukukî isabet bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin kabulüne;
2. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesi uyarınca … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. DAVA KONUSU İŞLEMİN İPTALİNE,
4. Ayrıntısı aşağıda gösterilen ilk derece ve temyiz yargılama giderleri toplamı …-TL ile Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca …-TL vekâlet ücretinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine,
5. Müdahil tarafından yapılan yargılama giderlerinin üzerinde bırakılmasına,
6. Posta giderleri avansından artan tutarın ve istemi hâlinde kullanılmayan …-TL yürütmeyi durdurma harcının davacıya iadesine,
7. Dosyanın anılan Mahkeme’ye gönderilmesine,
8. 2577 sayılı Kanun’un 20/A maddesinin ikinci fıkrasının (i) bendi uyarınca kesin olarak (karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere), 24/01/2023 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.