Danıştay 13. Daire Başkanlığı 2022/3217 E. , 2023/171 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2022/3217
Karar No:2023/171
TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Valiliği
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVACI) : … Sanayi ve Ticaret A.Ş.
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Ankara Valiliği İl Emniyet Müdürlüğü’nün Ekim 2019 tarihinde il emniyet müdürlüğü personeline sürücü belgesi eğitimi verilmek üzere yapmış olduğu hizmet alımına ilişkin işlem ile bu işleme karşı yapılan itirazın reddine ilişkin … tarih ve … sayılı işlemin iptal istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesi’nce verilen kararda; Emniyet Genel Müdürlüğü’nün motorlu araç sürücüsü ihtiyacını karşılamak üzere mevzuat kapsamında belirli eğitim programları ve sınavlar yapabileceği tartışmasız olmakla birlikte, davalı idarenin Kamu İhale Kanunu’nun 2. maddesinde yer verilen idarelerden olduğu, işbu dava konusu edilen hizmet alımının da aynı madde kapsamında ifade edilen işlerden olduğunun anlaşıldığı, bu itibarla anılan sınav kapsamında yapılacak sürücü eğitimi için hizmet alımı işinin Kamu İhale Kanunu kapsamında yürütülmesi gerektiği hâlde söz konusu kurala uyulmadan tesis edilen Ankara Valiliği İl Emniyet Müdürlüğü’nün Ekim 2019 tarihinde il emniyet müdürlüğü personeline sürücü belgesi eğitimi verilmek üzere yapmış olduğu hizmet alımına ilişkin işlem ile bu işleme karşı yapılan itirazın reddine ilişkin … tarih ve … sayılı işlemde hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle hukuka aykırı bulunan dava konusu işlemlerin iptaline karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, Emniyet Genel Müdürlüğü’nün 07/10/2013 tarihli Emniyet Teşkilatı Motorlu Araç Sürücüsü Eğitim ve Sınavları Uygulama Yönergesi gereği Ankara ilinde görevli emniyet personeline sürücü kursu ve sınavı açılmasına Valilik Makamının 29/04/2019 tarihli Oluru ile karar verildiği, bu Yönerge’nin 14. maddesi uyarınca ücreti kursiyerler tarafından karşılanmak üzere İkmal Şube Müdürlüğü tarafından hizmet alımı yapıldığı, bahse konu hizmet alımının 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’na bağlı bir alım olmadığı ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından, Emniyet Teşkilatı Motorlu Araç Sürücüsü Eğitim ve Sınavları Uygulama Yönergesi’nin “Sınavlara İlişkin Özel Dosya Açılması” başlıklı 16. maddesinde, eğitime ilişkin olarak evrak ve yazışmaların muhafazasından bahsedilmesine karşın davalı idarece söz konusu evrakların dosyaya sunulmadığı, yapılan işlemlerin Yönerge’ye uygun olup olmadığının anlaşılabilmesi için söz konusu evrakların dosyaya sunulmasının önem arz ettiği, idarenin takdir yetkisinin kullanımının sınırsız olmadığı, Yönerge’nin hiçbir maddesinde hizmet alımından bahsedilmediği, sınavda kullanılmak üzere araç temininden bahsedilmesine rağmen dava konusu işlem ile araç temini ve direksiyon eğitimi için eğitici temini yapıldığı, söz konusu alım 4734 sayılı Kanun’a göre değil Yönerge’ye göre yapılmışsa bile yapılan alımın Yönerge’ye de aykırı şekilde gerçekleştirildiği belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’IN DÜŞÜNCESİ : 29/04/2019 tarihli Valilik Makamı Olurunda, “Araç Tekniği ile Direksiyon eğitimlerinin sürücü kurslarında görevli eğitici personel tarafından verilmesi, ders görevlilerine 13/11/2006 tarih ve 2006/11239 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı çerçevesinde ders ücreti ödenmesi, Emniyet Teşkilatı Motorlu Araç Sürücüsü Eğitim ve Sınavları Uygulama Yönergesi’nin 14. maddesi gereğince, direksiyon eğitim ve sınav araçları sürücü kurslarından hizmet alımı yoluyla alınacağından ücretlerin kursiyerler tarafından karşılanması” ifadelerine yer verilmiş olması nedeniyle bu Olur kapsamında yapılacak alımlarda sadece direksiyon eğitim ve sınavlarında kullanılmak üzere araç kiralanmasına ilişkin alım yapılabilecekken, direksiyon eğitmenlerinin ders ücretlerinin de dahil edilerek yapılan alımın hukuka aykırı olması nedeniyle söz konusu alımın 4734 sayılı Kanun kapsamında yapılmadığı gerekçesi ile Mahkemece dava konusu işlemlerin iptaline karar verildiğinden, Mahkemece verilen kararda sonucu itibarıyla hukukî isabetsizlik bulunmadığından Mahkeme kararının gerekçeli olarak onanması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi’nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
ESAS YÖNÜNDEN:
MADDİ OLAY :
Davacı şirketin Ankara ilinde sürücü kursu işlettiği, Ankara Valiliği’nin 29/04/2019 tarihli Oluru ile Emniyet Teşkilatının motorlu araç sürücüsü ihtiyacını karşılamak amacıyla Ankara ilinde görevli personel için sürücü belgesi sınavının açılmasının uygun bulunduğu, bilahare davalı idare tarafından oluşturulan komisyon tarafından 14/10/2019 tarihinde “Teşkilatımızın Motorlu araç sürücüsü ihtiyacını karşılamak için A, B, C, D ve CE sınıfı sürücü kursu verilmesi İşi” ile ilgili olarak 4 ayrı firmadan alınan tekliflerin değerlendirilmek suretiyle hizmet alımının yapıldığı, akabinde anılan hizmet alımına ilişkin olarak davacı şirket tarafından 25/10/2019 tarihinde şikâyet başvurusunda bulunulduğu, söz konusu başvurunun bahse konu hizmet alımının 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu kapsamında bir alım olmadığı, alım yönteminin Emniyet Teşkilatı Motorlu Araç Sürücüsü Eğitim ve Sınavları Uygulama Yönetmeliği’ne göre gerçekleştirildiği belirtilmek suretiyle reddedildiği, bunun üzerine Ankara Valiliği İl Emniyet Müdürlüğü’nün Ekim 2019 tarihinde il emniyet müdürlüğü personeline sürücü belgesi eğitimi verilmek üzere yapmış olduğu hizmet alımına ilişkin işlem ile bu işleme karşı yapılan itirazın reddine ilişkin … tarih ve … sayılı işlemin iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Kapsam” başlıklı 2. maddesinde, “Aşağıda belirtilen idarelerin kullanımında bulunan her türlü kaynaktan karşılanan mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin ihaleleri bu Kanun hükümlerine göre yürütülür:
a) Genel bütçe kapsamındaki kamu idareleri ile özel bütçeli idareler, il özel idareleri ve belediyeler ile bunlara bağlı; döner sermayeli kuruluşlar, birlikler (meslekî kuruluş şeklinde faaliyet gösterenler ile bunların üst kuruluşları hariç), tüzel kişiler.
b) Kamu iktisadi kuruluşları ile iktisadi devlet teşekküllerinden oluşan kamu iktisadi teşebbüsleri.
c) Sosyal güvenlik kuruluşları, fonlar, özel kanunlarla veya Cumhurbaşkanlığı Kararnameleriyle kurulmuş ve kendilerine kamu görevi verilmiş tüzel kişiliğe sahip kuruluşlar (meslekî kuruluşlar ve vakıf yüksek öğretim kurumları hariç) ile bağımsız bütçeli kuruluşlar.
…” kuralına yer verilmiştir.
4734 sayılı Kanun’un “Tanımlar” başlıklı 4. maddesinde, doğrudan temin, “Bu Kanun’da belirtilen hâllerde ihtiyaçların, idare tarafından davet edilen isteklilerle teknik şartların ve fiyatın görüşülerek doğrudan temin edilebildiği usul” olarak tanımlanmış; “Temel ilkeler” başlıklı 5. maddesinde, idarelerin, bu Kanun’a göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumlu olduğu kurala bağlanmıştır.
Anılan Kanun’un “Doğrudan temin” başlıklı 22. maddesinde, “Aşağıda belirtilen hâllerde ihtiyaçların ilân yapılmaksızın ve teminat alınmaksızın doğrudan temini usulüne başvurulabilir:
a) İhtiyacın sadece gerçek veya tüzel tek kişi tarafından karşılanabileceğinin tespit edilmesi.
b) Sadece gerçek veya tüzel tek kişinin ihtiyaç ile ilgili özel bir hakka sahip olması.
c) Mevcut mal, ekipman, teknoloji veya hizmetlerle uyumun ve standardizasyonun sağlanması için zorunlu olan mal ve hizmetlerin, asıl sözleşmeye dayalı olarak düzenlenecek ve toplam süreleri üç yılı geçmeyecek sözleşmelerle ilk alım yapılan gerçek veya tüzel kişiden alınması.
d) Büyükşehir belediyesi sınırları dahilinde bulunan idarelerin onbeş milyar, diğer idarelerin beşmilyar Türk Lirasını aşmayan ihtiyaçları ile temsil ağırlama faaliyetleri kapsamında yapılacak konaklama, seyahat ve iaşeye ilişkin alımlar.
…
Bu maddeye göre yapılacak alımlarda, ihale komisyonu kurma ve 10’uncu maddede sayılan yeterlik kurallarını arama zorunluluğu bulunmaksızın, ihale yetkilisince görevlendirilecek kişi veya kişiler tarafından piyasada fiyat araştırması yapılarak ihtiyaçlar temin edilir.” kuralına yer verilmiştir.
07/10/2013 tarihli Emniyet Teşkilatı Motorlu Araç Sürücüsü Eğitim ve Sınavları Uygulama Yönergesi’nin 14. maddesinde, “Direksiyon sınavları, kursun açıldığı birimde çift debriyaj ve çift fren sistemi olan araç varsa bu araçlarla, yok ise ücreti kursiyerler tarafından karşılanmak üzere herhangi bir sürücü kursundan temin edilecek araç ile yapılır. …” kuralı yer almıştır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
4734 sayılı Kamu İhale Kanun’unun 2. maddesi uyarınca bu Kanun’un kapsamına giren ve büyükşehir belediyesi sınırları dahilinde bulunan idarelerin onbeş milyar (2019 yılı için 90.358,00-TL), diğer idarelerin beşmilyar (2019 yılı için 30.101,00-TL) Türk Lirasını aşmayan ihtiyaçlarına ilişkin alımlar Kanun’un 22. maddesi uyarınca ilân yapılmaksızın ve teminat alınmaksızın doğrudan temin yöntemi ile piyasa fiyat araştırması yapılarak temin edilebilmektedir.
Dairemizin 10/11/2022 tarihli ara kararı ile davalı idareden, “… Hizmet alımı kapsamında kalan eğitimlerin 2019 yılı içerisinde iki dönem olarak planlandığı, bu kapsamda yapılan hizmet alımının her iki dönemi de kapsar şekilde tek bir alım kapsamında mı yoksa iki farklı alım kapsamında mı yapıldığı, söz konusu alım kapsamında kaç kursiyerin direksiyon eğitimi ve sınavına katıldığı, kursiyerlerden toplam ne kadar eğitim ücreti alındığı (eğitim başvurusu yapan bütün kursiyerlerin ödemiş olduğu toplam bedel), … sorulmasına, bu hususlara ilişkin tüm bilgi ve belgelerin gönderilmesinin istenilmesine,” karar verilmiş, davalı idarece ara kararına verilen cevapta, söz konusu eğitime 826 personelin katıldığı, sürücü kursuna toplam 78.470,00-TL ödeme yapıldığı belirtilmiştir.
Emniyet teşkilatının motorlu araç sürücüsü ihtiyacını karşılamak amacıyla A, B, C, D ve CE sınıfı sürücü kursu hizmeti alımına ilişkin olarak Emniyet Teşkilatı Motorlu Araç Sürücüsü Eğitim ve Sınavları Uygulama Yönerge’nin 14. maddesinde tanınan yetki uyarınca alım yapılmasına karar verildiği, söz konusu alım kapsamında davalı idarece piyasa fiyat araştırması yapılması amacıyla 4 firmadan teklif alındığı ve alımın bu teklifler dikkate alınarak gerçekleştirildiği ve söz konusu alım tutarının büyükşehir belediyesi sınırları dahilinde bulunan idarelere ilişkin olarak belirlenen 2019 yılı doğrudan temin sınırının altında kaldığı hususları bir arada değerlendirildiğinde her ne kadar davalı idare tarafından yapılan alımın 4734 sayılı Kanun kapsamında yapılmadığı belirtilmiş ise de yapılan alımın Yönerge’nin 14. maddesinin tanımış olduğu yetki uyarınca 4734 sayılı Kanun kapsamında ve Kanunun 22. maddesine uygun şekilde gerçekleştirildiği anlaşıldığından, dava konusu işlemlerde hukuka aykırılık görülmemiştir.
Bu itibarla, dava konusu işlemlerin iptali yönündeki İdare Mahkemesi kararında hukukî isabet bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalının temyiz isteminin kabulüne;
2. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesi uyarınca … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. DAVANIN REDDİNE,
4. Ayrıntısı aşağıda gösterilen …-TL ilk derece yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına,
5. …-TL temyiz yargılama gideri ile Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca …-TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine,
6. 492 sayılı Harçlar Kanunu’nun 13/j maddesi uyarınca harçtan muaf olan davalı idareden temyiz aşamasında tahsil edilmeyen …TL temyiz başvuru harcın ve …-TL temyiz karar harcının davacıdan tahsil edilerek Hazine’ye irat kaydedilmesine, gereği için Mahkemece ilgili vergi dairesine müzekkere yazılmasına,
7. Dosyanın anılan Mahkeme’ye gönderilmesine,
8. 2577 sayılı Kanun’un 20/A maddesinin ikinci fıkrasının (i) bendi uyarınca kesin olarak (karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere), 17/01/2023 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.