Danıştay 13. Daire Başkanlığı 2022/3114 E. , 2023/1045 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2022/3114
Karar No:2023/1045
TEMYİZ EDEN (DAVACI): … Gayrimenkul ve Enerji Yatırmları A.Ş.
VEKİLLERİ : Av. … Av. …
KARŞI TARAF (DAVALI): … Büyükşehir Belediyesi Başkanlığı
VEKİLİ: Av. …
İSTEMİN KONUSU: … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Mardin Büyükşehir Belediyesi’nce … tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen … ihale kayıt numaralı “Mardin İli Kızıltepe İlçesi İlçe Otogarı Yapım İşi” ihalesi üzerinde bırakılan ve 25/11/2021 tarihinde sözleşmeye davet yazısı gönderilen davacı tarafından, ihale konusu yapım işinin ekonomik sebeplerle gerçekleştirilemeyeceği ileri sürülerek cezai işlem uygulanmadan (geçici teminatın irat kaydı ve yasaklama kararı) ihale kararının iptal edilmesi talebiyle yapılan 22/11/2021 tarihli başvurunun reddine ilişkin … tarih ve … sayılı işlemin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesi’nce verilen kararda; ihale üzerinde kalan isteklinin sözleşmeye davet edilmesine rağmen kesin teminatı vererek 10 gün içerisinde sözleşme imzalamaması durumunda herhangi bir bildirime gerek kalmaksızın geçici teminatının irat kaydedileceği; İhale üzerinde bırakılan davacı şirket tarafından yapılan 22/11/2021 tarihli başvuruda; ekonomik sebeplerle işin yapılmasının imkânsız hâle geldiğinden bahisle cezai işlem uygulanmadan ihalenin iptaline karar verilmesinin istenildiği, davalı idarenin 24/11/2021 tarihli işlemiyle bu talebinin reddedilmesi üzerine, davacı şirket tarafından idareye 30/11/2021 tarihinde yeni bir başvuru yapılarak, bu kez fiyat artışlarının göz önünde bulundurularak 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun 138. maddesinde düzenlenen uyarlama müessesesinin uygulanması, uyarlama isteminin reddedilmesi hâlinde ise ihalenin iptal edilerek, ihalelerden yasaklanmaya ilişkin ceza işlem uygulanmadan geçici teminatının taraflarına iadesinin istenildiği, davalı idare tarafından bu istemin 02/12/2021 tarihli işlem ile reddedilmesi üzerine bakılan davanın açıldığı;
Bu durumda, davalı idare tarafından, ihaleyi kazanan davacı şirkete sözleşmeye davet yazısının gönderildiği, davacı şirket tarafından davete icap edilmeyerek sözleşme imzalamaktan imtina edilmesi üzerine geçici teminatının irat kaydedildiği, ayrıca davacı şirketin ihalelerden yasaklanması için Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na yazı yazıldığı anlaşıldığından, mevzuat hükümleri uyarınca ihale üzerinde kalan isteklinin sözleşmeye davet edilmesine rağmen kesin teminatı vererek 10 gün içerisinde sözleşme imzalamaması durumunda herhangi bir bildirime gerek kalmaksızın geçici teminatının irat kaydedileceği ve sözleşme yapmaktan imtina eden isteklinin hakkında yasaklama kararı verilmek üzere ilgili Bakanlığa bildirilmesi gerektiği göz önünde bulundurulduğunda, cezai işlem uygulanmaksızın ihalenin iptaline karar verilmesi istemiyle yapılan başvurunun reddine ilişkin dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Öte yandan, davacı tarafından, mücbir sebep hâli bulunması sebebiyle sözleşmenin ifasının imkânsız olduğu ileri sürülerek cezai şart uygulanmaması (somut durumda geçici teminatın irat kaydedilmemesi ve ihalelerden yasaklanma kararı verilmemesi) gerektiği ileri sürülmekte ise de, bakılan davanın davacı tarafından geçici teminatın gelir kaydedilmeyerek ihalenin iptal edilmesine yönelik başvurusunun reddine ilişkin işlem olduğu, bu aşama itibarıyla mücbir sebebin bulunmadığı dikkate alındığında, anılan iddiaya itibar edilmediği belitilmiştir.
Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlem hukuka uygun bulunarak davanın reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI: Davacı tarafından, ihalenin yapıldığı tarih ile sözleşme imzalanması istenen tarih arasında Türkiye’de yaşanan ekonomik değişiklikler sebebiyle inşaat maliyetlerinde fahiş fiyat farkı ortaya çıktığı, ihale tarihinden itibaren çok kısa bir süre içinde ülkenin ekonomik koşullarında olağanüstü, öngörülemez ve önlenemez değişiklikler meydana geldiği, bu süreçte özellikle yüklenici durumunda olan tarafların aleyhine şartların değiştiği, gerek ülkenin para biriminde gerekse inşaat girdilerinde meydana gelen bu değişimlerin normal zamanlarda olan artışın çok üzerinde gerçekleştiği, bu nedenle önceden öngörerek ve hesaplamalar yaparak tedbir almanın mümkün olmadığı, verilen teklif üzerinden sözleşme imzalanması ve işe başlanması hâlinde kaldıramayacakları aşırı bir yük altına girecekleri, bu durumun ihale konusu işin yapımının tamamlanmasını tehlikeye düşürebileceği gibi şirketlerinin iflasına da sebep olabileceği, idarenin, ihaleyi kazanmış olan şirketlerinin durumunu ekonomik şartlardaki önlenemez ve kendilerinden kaynaklanmayan değişikliği göz önüne alarak değerlendirmesi ve mücbir sebep nedeniyle ihale bedelinde bir uyarlama yapması veya cezai şart uygulamadan ihaleyi iptal ederek geçici teminatı iade etmesi gerekirken başvuruların reddedilmesinin hukuka aykırı olduğu ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI: Davalı idare tarafından, verilen kararın hukuka uygun olduğu belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’IN DÜŞÜNCESİ: Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi’nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
İdare ve vergi mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, dilekçede ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin reddine,
2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddi yolundaki … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı temyize konu kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesinde sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından anılan Mahkeme kararının ONANMASINA,
3. Temyiz giderlerinin istemde bulunan üzerinde bırakılmasına,
4. Posta giderleri avansından artan tutarın davacıya iadesine,
5. Dosyanın anılan Mahkeme’ye gönderilmesine,
6. 2577 sayılı Kanun’un 20/A maddesinin ikinci fıkrasının (i) bendi uyarınca kesin olarak (karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere), 08/03/2023 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.