Danıştay 13. Daire Başkanlığı 2022/276 E. , 2022/4914 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2022/276
Karar No:2022/4914
TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVALI) : … Büyükşehir Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi’nin … tarih ve E:…, K:…sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Muğla Büyükşehir Belediyesi Fen İşleri Dairesi Başkanlığı’nca 28/03/2018 tarihinde gerçekleştirilen “Muğla Büyükşehir Belediyesi Turgutreis Yaşam Merkezi Yapılması İşi” ihalesi uhdesinde kalan …İnşaat Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. – … iş ortaklığı (…- … iş ortaklığı) ile söz konusu işe ilişkin imzalanan sözleşmenin, 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’nun Geçici 4. maddesi uyarınca devredildiğinden bahisle davacı tarafından, yatırılan 655.000,00-TL bedelli kesin teminat mektubundan kalan bakiye tutarın kendisine iadesi talebiyle yapılan başvurunun reddine ilişkin davalı idare işleminin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesi’nce verilen …tarih ve E:…, K:…sayılı kararda; davalı idare ile …- … iş ortaklığı arasında anılan ihaleye ilişkin sözleşmenin 04/05/2018 tarihinde imzalandığı, yapım işi taahhüdüne yönelik olarak 655.000,00-TL bedelli kesin teminat mektubu düzenlendiği, yapım işi devam ederken söz konusu iş ortaklığının devir talebinde bulunması üzerine idarece devir talebinin uygun görüldüğü ve devir sözleşmesinin imzalandığı, davacı tarafından 23/07/2020 tarihli dilekçe ile teminat mektubu tutarından kalan bakiye tutarın kendi adına iade edilmesinin talep edildiği, davalı idarece teminatın iadesinin anılan iş ortaklığına yapılacağından bahisle talebin reddi üzerine bakılan davanın açıldığı; davaya konu yapım işine yönelik olarak tesis edilen tüm işlemlerde anılan iş ortaklığının yüklenici sıfatıyla temsil edildiği, davacı tarafın tek başına yüklenici sıfatının bulunmadığı, yapım işi dolayısıyla verilen kesin teminat mektubunun ise yapım işini üstlenen yüklenici ortaklık adına verildiğinin kabulü gerektiği, yapım işinden kaynaklı borç tutarlarının davalı idarece mahsubu sonucu kalan teminat tutarının ise ilgili mevzuat hükümleri gereğince yüklenici sıfatı bulunan iş ortaklığına iade edilmesi gerektiği anlaşıldığından, davacının teminat mektubundan kalan tutarın kendi adına iade edilmesi yönündeki talebinin reddine ilişkin dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlem hukuka uygun bulunarak davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: …Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi’nce; istinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının usul ve hukuka uygun olduğu ve davacı tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, kesin teminat mektubunun yalnızca kendisi adına verildiği ve tüm rizikoların kendisi tarafından üstlenildiği, bu hâlde teminat mektubunun iadesinin ortaklık adına yapılmasının hukuka ve iyiniyet kurallarına aykırı olduğu, kaldı ki kendisinin ortaklık adına açılmış hesaba erişim yetkisinin olmadığı ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, temyize konu Mahkeme kararının hukuka uygun olduğu belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi’nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
USUL YÖNÜNDEN:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 14. maddesinin üçüncü fıkrasında, açılan davaların görev ve yetki yönünden öncelikle inceleneceği, 15/1-(a) maddesinde, idari yargının görevine girmeyen davaların görev yönünden reddedileceği, 14. maddesinin altıncı fıkrasında, ilk incelemeye ilişkin hususların sonradan anlaşılması hâlinde davanın her aşamasında 15. maddenin uygulanacağı kurala bağlanmıştır.
İdarî yargı mercilerinde yargısal denetimi yapılarak çözümlenecek uyuşmazlıklarda, öncelikle davaya konu işlemin idarî bir işlem olup olmadığı hususunun, başka bir anlatımla idare hukuku kurallarına göre tesis edilen, kamu gücüne dayanarak diğer tarafın rızasını aramaya gerek olmaksızın hukukî durumda tek yanlı irade açıklamasıyla değişiklik meydana getiren bir işlem olup olmadığının ortaya konulması gerekmektedir. İdarî makamlar tarafından tesis edilmiş olsa bile, özel hukuk hükümlerine tâbi olan işlem ve sözleşmelerden kaynaklanan uyuşmazlıkların çözümünde adli yargı mercileri görevlidir.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu ve diğer ihale mevzuatı kapsamında idarece tesis edilen işlemlerden ihale sürecine ilişkin olanlar, kesin ve icraî olmaları şartıyla, idarî işlemlerin diğer özelliklerini taşımaları durumunda idarî işlem olarak nitelendirilebilecek ve iptal davasına konu edilebilecektir. İhale sözleşmesinin imzalanmasından sonra tesis edilen işlemler ise, idarî işlemlerin diğer özelliklerini taşısalar bile, kamu gücü kullanılmak suretiyle değil, sözleşmenin tanıdığı yetkilere dayanılarak özel hukuk kurallarına göre tesis edilmeleri sebebiyle idarî işlem olarak nitelendirilemeyecek ve iptal davasına konu edilemeyecektir.
Bu kapsamda, ihale aşamasında tesis edilen işlemlerden doğabilecek uyuşmazlıkların idari yargı yerlerince, ihale safhası tamamlanıp taraflar arasında sözleşme imzalandıktan sonra ortaya çıkan ve sözleşmenin uygulanmasından kaynaklanan uyuşmazlıkların ise adli yargı yerlerince çözümlenmesi gerekmektedir.
Dosyanın incelenmesinden, ”Muğla Büyükşehir Belediyesi Turgutreis Yaşam Merkezi Yapılması İşi” ihalesinin …- … iş ortaklığı uhdesinde kaldığı, ihaleye yönelik olarak …Bankası A.Ş. Bodrum Şubesi’nce 25/04/2018 tarihli ve 655.000,00-TL tutarlı kesin teminat mektubu düzenlendiği, anılan iş ortaklığı ile davalı idare arasında 04/05/2018 tarihinde sözleşme imzalandığı, yapım işinin devamı sırasında söz konusu iş ortaklığı tarafından 15/03/2019 tarihli dilekçeyle, firmalarının inşaatı sürdürme imkânı kalmadığından bahisle 4735 sayılı Kanun’un Geçici 4. maddesi kapsamında sözleşmenin devrinin talep edildiği, devir talebi ile ilgili olarak Hazine ve Maliye Bakanlığı’nca olumlu görüş bildirilmesinin ardından devir işlemlerinin gerçekleştirildiği, sonrasında davacı tarafından 01/09/2020 tarihli dilekçe ile kesin teminat mektubu tutarından, hesap kesme hakedişinde belirtilen borcun mahsubu sonucu kalan tutarın kendi adına iade edilmesinin talep edildiği, Muğla Büyükşehir Belediyesi Fen İşleri Dairesi Başkanlığı’nın … tarih ve … sayılı işlemi ile teminatın iadesinin sözleşmeyi devreden Yemak – Hacı Bayram iş ortaklığına yapılacağından bahisle talebin reddedilmesi üzerine anılan işlemin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı görülmektedir.
İhtilaf konusu ihaleye ilişkin olarak davacının dahil olduğu iş ortaklığı ile yapılan sözleşmenin, 4735 sayılı Kanun’un Geçici 4. maddesi kapsamında devrinden sonra, davacı tarafından kesin teminat mektubundan kalan tutarın kendisine iade edilmesi istemiyle başvuru yapıldığı göz önünde bulundurulduğunda; yapılan başvurunun reddine ilişkin davalı idare işleminin idarî işlem niteliğinde bir ihale işlemi olarak nitelendirilemeyeceği, özel hukuk hükümlerine tâbi olduğu, dolayısıyla uyuşmazlığın görüm ve çözümünün adlî yargı mercilerinin görev alanına girdiği sonucuna ulaşılmaktadır.
Bu itibarla, davanın görev yönünden reddine karar verilmesi gerekirken, esasın incelenmesi suretiyle verilen davanın reddi yolundaki İdare Mahkemesi kararına yönelik istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararında usul kurallarına uygunluk bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin kabulüne;
2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin İdare Mahkemesi kararına yönelik istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu …Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesi uyarınca BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın …Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi’ne gönderilmesine, 21/12/2022 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.