Danıştay 13. Daire Başkanlığı         2022/1566 E.  ,  2023/195 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2022/1566
Karar No:2023/195

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …Dekorasyon İnşaat Taahhüt Hayvancılık Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti.
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Bakanlığı
VEKİLİ : I. Hukuk Müşaviri Yrd. V. …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı şirketin, 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’nun 25. maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi ve 26. maddesi uyarınca 1 yıl süreyle bütün kamu kurum ve kuruluşlarının ihalelerine katılmaktan yasaklanmasına ilişkin 05/12/2020 tarihli ve 31325 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan işlemin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesi’nce verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararda; davacı şirketin ihaleden yasaklanmasına konu olan işi süresinde bitirememesi nedeniyle sözleşmenin feshedildiği, sözleşmenin feshi işlemine karşı açılan davada, … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla, “…davaya konu Yozgat ili Sorgun ilçesine 24 Derslik EML ve 2 adet Atölye Binası ile 200 Öğrencilik Yurt Binası Yapımı İşinin 16/10/2017 tarihinde ihale edildiği, 10/11/2017 tarihinde sözleşme imzalanarak 21/11/2017 tarihinde işyeri teslimi yapıldığı, verilen süre uzatımları dahil işin bitim tarihinin 30/03/2020 olduğu, ‘COVID19 Salgınının Kamu İhale Sözleşmelerine Etkisi’ konulu ve 2020/5 sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesi’nin 02/04/2020 tarihli ve 31087 sayılı Resmî Gazete’de yayımlandığı, Genelge kapsamında yapılan başvurularda, idarece karar alınmadan önce Hazine ve Maliye Bakanlığının görüşünün alınması, idarelerce yapılan değerlendirme sonucunda, ortaya çıkan durumun yükleniciden kaynaklanan bir kusurdan ileri gelmemiş olması, yüklenicinin sözleşmeden doğan yükümlülüklerini yerine getirmesine engel nitelikte olması ve yüklenicinin bu engeli ortadan kaldırmaya gücünün yetmemesi şartlarının birlikte gerçekleştiğinin tespit edilmesi gerektiği; Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın … tarihli ve … sayılı işlemi ile tasfiye talebine olumsuz görüş bildirildiği, Cumhurbaşkanlığı Genelgesinin, süre uzatımları dahil davaya konu işin süresi bittikten sonra yayımlandığı, dolayısıyla dava konusu yapım işinin COVİD19 salgınından etkilendiğinin ileri sürülemeyeceği, ayrıca yapım işinin söz konusu salgından (pandemi sürecinden) etkilendiğinin belgelendirilemediği, idarece yapılan ihtarlara rağmen verilen süre içerisinde şantiyede yüklenicinin herhangi bir çalışmasının bulunmadığının tespit edildiği hususları birlikte değerlendirildiğinde dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı” gerekçesine yer verilerek davanın reddine karar verildiğinin görüldüğü, bu durumda, davacı şirketin ihale konusu işi süresinde bitiremeyerek taahhüdünü yerine getiremediği hususunun sabit olduğu, ayrıca sözleşmenin feshine karşı açılan davanın da reddine karar verildiği dikkate alındığında, sözleşme hükümlerine uygun olarak taahhüdünü yerine getirmeyen davacı şirket hakkında 4735 sayılı Kanunun 26. maddesi hükmü uyarınca bir yıl süreyle bütün kamu kurum ve kuruluşlarının ihalelerine katılmaktan yasaklanmasına ilişkin dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlem hukuka uygun bulunarak davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi’nce; istinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının usul ve hukuka uygun olduğu ve davacı tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, karara dayanak gösterilen … İdare Mahkemesi kararının kesinleşmediği, sözleşmenin feshinden kaynaklanan başka bir uyuşmazlığa karşı açılan davanın …Asliye Hukuk Mahkemesi’nde derdest olduğu, dava konusu işlemin mevzuatta yer alan sürelere riayet edilmeksizin tesis edildiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, dava konusu işlemin hukuka uygun olduğu belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’İN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi’nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
ESAS YÖNÜNDEN:
MADDİ OLAY :
Yozgat Hizmet Birliği’nce 16/01/2017 tarihinde “Sorgun İlçesine 24 Derslikli EML ve 2 Adet Atölye Binası ile 200 Öğrencilik Yurt Binası Yapım İşi” ihalesi Köylere Hizmet Götürme Birliği İhale Yönetmeliğinin 18. maddesi uyarınca açık ihale usulü ile gerçekleştirilmiş, ihale uhdesinde kalan iş ortaklığı ile 10/11/2017 tarihinde sözleşme imzalanarak 21/11/2017 tarihinde işyeri teslimi yapılmış, idarenin, … tarih ve … sayılı, … tarih ve … sayılı ve … tarih ve … sayılı yazıları ile verilen süre uzatımları dâhil işin bitim tarihinin 30/03/2020 olduğu anlaşılmıştır.
İdarenin, … tarih ve … sayılı yazısı ile yapım işinin %63 seviyesinde tamamlandığı belirtilerek 16/04/2020 tarihine kadar kadar işin geçici kabule hazır hâle getirilmesi yükleniciden istenilmiş, bununla birlikte, Yozgat 1. Noterliği nezdinde düzenlenen … tarih ve … yevmiye numaralı ihtarname ile tebliğ tarihinden itibaren 10 günlük süre içerisinde işin geçici kabule hazır hâle getirilmemesi halinde sözleşmenin feshedileceği hususu yüklenici iş ortaklığına bildirilmiştir.
Yüklenici iş ortaklığı tarafından 06/04/2020 ve 27/07/2020 tarihli dilekçeler ile 2020/5 sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesi kapsamında sözleşmenin feshedilerek tasfiye edilmesi talep edilmiş, söz konusu talep Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın olumsuz görüşüne istinaden reddedilmiştir.
İdarenin ihtarlarına rağmen sözleşme konusu işin tamamlanmadığından bahisle Yozgat Hizmet Birliğinin … tarih ve … sayılı işlemi ile sözleşme feshedilmiş, sözleşmenin feshedilmesinden sonra Yozgat Valiliği’nin 06/11/2020 tarihli yazısıyla ihaleden yasaklama kararı verilmek üzereye davalı idareye bildirimde bulunulmuş, söz konusu bildirim üzerine davacı şirketin bir yıl süreyle bütün kamu kurum ve kuruluşlarının ihalelerine katılmaktan yasaklanmasına karar verilerek, bu karar 05/12/2020 tarih ve 31325 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmıştır.
Anılan yasaklama kararının iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dosyanın incelenmesinden, davacı şirketin, mücbir sebepler dışında, ihale dokümanı ve sözleşme hükümlerine uygun olarak taahhüdünü yerine getirmediğinden bahisle dava konusu yasaklama işleminin tesis edildiği, bakılan davada, İdare Mahkemesi’nce, davacı şirketin ihaleden yasaklanmasına konu olan işi süresinde bitirememesi nedeniyle sözleşmenin feshi işlemine karşı açılan davanın …İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla reddedildiği, davacı şirketin ihale konusu işi süresinde bitiremeyerek taahhüdünü yerine getiremediği hususunun sabit olduğu ve sözleşmenin feshine karşı açılan davanın reddedildiği gerekçesiyle davanın reddine karar verildiği, …İdare Mahkemesi’nin anılan kararında yer alan gerekçeler dışında, uyuşmazlığın esasına yönelik herhangi bir inceleme yapılmadığı, anılan İdare Mahkemesi kararına yönelik istinaf başvurusu sonucunda verilen temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi kararında ise, istinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının usul ve hukuka uygun olduğu gerekçesiyle istinaf başvurusunun reddine karar verildiğinin belirtildiği anlaşılmaktadır.
Anılan Mahkeme Kararlarına dayanak teşkil ettiği anlaşılan … İdare Mahkemesi’nin davanın reddi yolundaki kararına yönelik istinaf başvurusunun reddine ilişkin … Bölge İdare Mahkemesi …İdari Dava Dairesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararı, Dairemizin 17/02/2022 tarih ve E:2021/5329, K:2022/539 sayılı kararıyla, “tarafların serbest iradesi ile akdedilen yapım işi sözleşmesinin ifası aşamasında ve sözleşme hükümlerinin uygulanmasına ilişkin olarak mücbir sebep kabul edilebilecek hâllerin gerçekleşip gerçekleşmediğine dair ortaya çıkan uyuşmazlığın, anılan sözleşme ve özel hukuk kuralları uyarınca adlî yargı yerinde çözümlenmesi gerektiği” gerekçesiyle bozulmuştur.
UYAP üzerinden yapılan incelemede, … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi’nce, Dairemizin anılan bozma kararına uyularak verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararda, istinaf başvurusunun kabulü ile istinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının kaldırılmasına, dava dosyasının yeniden bir karar verilmek üzere anılan Mahkemeye gönderilmesine karar verildiği, anılan karar üzerine, … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararı ile davanın görev yönünden reddine karar verildiği ve bu karara karşı taraflarca kanun yoluna başvurulmadığından kararın kesinleştiği görülmektedir.
Bu itibarla, oluşan bu yeni hukukî duruma göre dava konusu işlemin hukuka uygun olup olmadığı incelenerek yeniden bir karar verilmek üzere temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerekmektedir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin kabulüne;
2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin İdare Mahkemesi kararına yönelik istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesi uyarınca BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi’ne gönderilmesine, 18/01/2023 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.