Danıştay 13. Daire Başkanlığı 2021/666 E. , 2023/1518 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2021/666
Karar No:2023/1518
TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … A.Ş.
(Devrolunan … A.Ş.
Eski Unvan: … A.Ş.)
KARŞI TARAF (DAVALI) : … Kurulu
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : …. Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı şirkete ait “…” logosuyla yayın yapan televizyon kanalında 01/04/2019 tarihinde yayınlanan “…” adlı programda, 6112 sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayın Hizmetleri Hakkında Kanun’un 8. maddesinin birinci fıkrasının (ç) bendinde yer alan yayın ilkesinin ihlâl edildiğinden bahisle 279.631,00-TL idari para cezası uygulanmasına ilişkin … tarih ve … sayılı Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (Üst Kurul) kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesi’nce verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararda; dosyaya sunulan bilgi ve belgeler ile deşifre metinleri incelendiğinde, “…” logosuyla yayın yapan televizyon kanalında yayınlanan davaya konu programda, … adlı karakterin yeğenine bakmakla görevli sağlık personelinin, hastası tarafından taciz edildiği iddiasına ilişkin görüntülere yer verildiği, bu görüntülerde sağlık görevlisi kadının, hastası tarafından tacize uğradığına inandırabilmek için üstünü başını yırtmış ve saçını dağıtmış şekilde koşarak … adlı karakterin yanına geldiği, kamera görüntülerinden sağlık görevlisi kadının anlattıklarının doğru olmadığının ortaya çıkması üzerine … adlı karakterin sağlık görevlisi kadını kolundan sürükleyerek dışarı çıkardığı ve yere doğru ittirerek “Alın şu paçavrayı geldiği yere bırakın” şeklinde talimat verdiği, bir başka sahnede yeğeninin hastalığının kötüye gittiğini düşünen …’ın tedaviden sorumlu hastane başhekimiyle hakaret içeren telefon görüşmesi yaptığı, başhekime, “Günden güne kötüleşiyor doktor. Beklenen tabloymuş. Ne konuşuyorsun sen bana … Başlatma hastanenden. … delik deşik edip hiç bir şey bulamayıp gönderiyorsunuz. Bana bak ya adam gibi bu çocuğu tedavi edersin ya yakında sen tedavi görürsün. Bana ne senin kongrenden, yarın gönderiyorum uçağı tıpış tıpış bineceksin. Sabah kapımdasın. Yoksa seni de hastaneni de başhekimliği de yakarım.” diyerek tehdit ettiği, bu şekilde sağlık sektöründe çalışan meslek mensuplarının aşağılandığı, toplum huzurunda küçük düşürüldüğü görüldüğünden, uygulanan idari para cezasında hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlem hukuka uygun bulunarak davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi’nce; istinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının ve usul ve hukuka uygun olduğu ve davacı tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, dava konusu programın türünün “dizi film” olduğu, ihlâl edildiği ileri sürülen ilkenin, dizi filmlerde uygulanabilecek nitelikte olmadığı, insan onuru ve insan haklarına saygı ilkesinin ihlâli için öncelikle gerçek bir kişinin ekrana getirilmesi ve söz konusu … Birliği’nin şikâyet dilekçesinde belirttiği iddialardan ziyade mezkûr sahnelerin genel izleyici yani toplum üzerinde bıraktığı etkinin incelenmesi gerektiği ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, 6112 sayılı Kanun’da belirlenen yayın ilkelerinin medya hizmet sağlayıcı kuruluşlar tarafından yayınlanan her türlü içerik için geçerli ilkeler olduğu, dizi film yayınlarının bu ilkelerden muaf olmasının söz konusu olmadığı, dava konusu yayında sağlık çalışanlarına yönelik olarak kullanılan ifadelerin bu meslek mensubu kişileri rahatsız ettiği ve bu yönde Üst Kurul’a 1 Nisan – 8 Nisan tarihleri arasında yaklaşık 500 adet şikayet dilekçesinin ulaştığı, diziye ait deşifre metinden de anlaşılacağı üzere söz konusu yayında yer verilen içeriklerin ülkemizdeki doktorları ve sağlık sektöründe yer alan diğer çalışanları rencide edebilecek ve onları küçük düşürebilecek nitelikte olduğu, yayının dizi film ve kurgu olmasının medya hizmet sağlayıcı kuruluşun yayınlarında sorumlu yayıncılık bilinci ile hareket etme zorunluluğunu ortadan kaldırmadığı belirtilerek temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi’nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
ESAS YÖNÜNDEN:
MADDİ OLAY :
Davacı şirkete ait “…” logosuyla yayın yapan televizyon kanalında 01/04/2019 tarihinde yayınlanan “…” adlı diziye yönelik olarak sağlık çalışanları ve …Birliği tarafından yapılan 09/04/2019 tarihli şikâyet başvurusu üzerine gerçekleştirilen inceleme neticesinde, davalı idare tarafından, söz konusu dizideki … karakteri ile sağlık çalışanları arasında geçen diyalogların, kişi ve kuruluşların manevi varlığına yönelik onur kırıcı, incitici ve küçük düşürücü nitelikte olduğu ve bu nedenle 6112 sayılı Kanun’un 8. maddesinin birinci fıkrasının (ç) bendinin ihlâl edildiğinden bahisle 279.631,00-TL idarî para cezası uygulanmasına karar verilmiş, bunun üzerine anılan kararın iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
6112 sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayın Hizmetleri Hakkında Kanun’un “Yayın hizmeti ilkeleri” başlıklı 8. maddesinin 1. fıkrasında, “Medya hizmet sağlayıcılar, yayın hizmetlerini kamusal sorumluluk anlayışıyla bu fıkrada yer alan ilkelere uygun olarak sunarlar. Yayın hizmetleri; … ç) İnsan onuruna ve özel hayatın gizliliğine saygılı olma ilkesine aykırı olamaz, kişi ya da kuruluşları eleştiri sınırları ötesinde küçük düşürücü, aşağılayıcı veya iftira niteliğinde ifadeler içeremez. …”; “İdarî yaptırımlar” başlıklı 32. maddesinin 2. fıkrasının dava konusu Üst Kurul kararının tesis edildiği tarih itibarıyla yürürlükte bulunan hâlinde ise, “8 inci maddenin birinci fıkrasının diğer bentleri ile ikinci ve üçüncü fıkralarında ve bu Kanunun diğer maddelerinde belirlenen ilke, yükümlülük veya yasaklara aykırı yayın yapan ve/veya bu Kanun hükümleri kapsamında Üst Kurul tarafından belirlenen yükümlülüklerini yerine getirmeyen medya hizmet sağlayıcıya ihlâlin ağırlığı ve yayının ortamı ve alanı göz önünde bulundurularak, ihlâlin tespit edildiği aydan bir önceki aydaki brüt ticari iletişim gelirinin yüzde birinden üçüne kadar idari para cezası verilir. İdarî para cezası miktarı, radyo kuruluşları için bin Türk Lirasından, televizyon kuruluşları ve isteğe bağlı medya hizmet sağlayıcıları için onbin Türk Lirasından az olamaz.” kuralına yer verilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
6112 sayılı Kanun ile medya hizmet sağlayıcıları, yayın hizmetlerini kamusal sorumluluk anlayışıyla yayın ilkelerine uygun olarak sunmakla yükümlü kılınmıştır. Bu ilkelerden biri de medya hizmet sağlayıcılarının yayınlarının kişi ya da kuruluşları eleştiri sınırları ötesinde küçük düşürücü, aşağılayıcı veya iftira niteliğinde ifadeler içermemesi gerektiğine ilişkindir.
Dosyanın incelenmesinden, “…” adlı dizinin davacı şirkete ait “…” logosuyla yayın yapan televizyon kanalında yayınlandığı, dizinin 01/04/2019 tarihinde ekrana getirilen bölümüne yönelik olarak … Birliği ile sağlık çalışanları tarafından 1 Nisan – 8 Nisan tarihleri arasında Üst Kurul’a yaklaşık 500 adet şikâyet dilekçesi sunulduğu, anılan şikâyet dilekçelerinde, dava konusu programda geçen diyalog ve sahnelerin doktorları ve sağlık sektöründe yer alan diğer çalışanları rencide edebilecek ve onları küçük düşürebilecek nitelikte olduğundan bahisle ilgili yayına yönelik olarak yaptırımda bulunulmasının talep edildiği, söz konusu başvurular üzerine yapılan inceleme neticesinde dava konusu işlemin tesis edildiği anlaşılmaktadır.
Dava konusu yayında yer alan görüntü ve ifadelere yönelik olarak yaptırım uygulanabilmesi için hedef alındığı iddia olunan meslek grubu açısından somut olarak isim ve kişiliklerin belirginleştirilmiş olması, onları hedef alacak şekilde yayın yapılması, somut olarak üçüncü kişiler yönünden kimden veya kimlerden bahsediliyor olunduğunun anlaşılması gerektiği, oysa hayali karakterlerin yer aldığı uyuşmazlık konusu yayında ekrana getirilen görüntülerle somut olarak isim ve unvanları belirtilerek belirli kişi veya kişilerin hedef alınmadığı gibi anılan yayının kişi ya da kuruluşları eleştiri sınırları ötesinde küçük düşürücü, aşağılayıcı veya iftira niteliğinde ifadeler de içermediği, ayrıca yayında yer alan görüntülerin şikâyet başvurusunda iddia olunan hususları da ihtiva etmediği anlaşıldığından, dava konusu işlemde hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Bu itibarla, davanın reddi yolundaki İdare Mahkemesi kararına yönelik istinaf başvurusunun reddine ilişkin temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararında hukukî isabet bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin kabulüne;
2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin İdare Mahkemesi kararına yönelik istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesi uyarınca BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi’ne gönderilmesine, 29/03/2023 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.