Danıştay 13. Daire Başkanlığı 2021/5350 E. , 2023/1971 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2021/5350
Karar No:2023/1971
TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVALILAR) : 1. … Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …
2. … Kaymakamlığı
İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi’nin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Muğla ili, Bodrum ilçesi, … Mahallesi, … Caddesi, No:… adresinde bulunan davacıya ait iş yerinin faaliyetinin Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın … tarih ve … sayılı kararının uygulanması kapsamında 1 (bir) ay süreyle geçici olarak durdurulmasına ilişkin Bodrum Kaymakamlığı’nın … tarih ve … sayılı işlemi ile anılan işlem gereğince işyerinin mühürlenmeye hazır hâle getirilmesi hususunun tebliğine ilişkin 30/09/2019 tarihli Bodrum Belediye Başkanlığı işleminin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesi’nce verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararda; dava konusu işlemlerin dayanağı niteliğindeki, … tarih ve … sayılı Bakanlık Olur’unun gereğinin yerine getirilmesinin Muğla Valiliği’nden istenilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı Hazine ve Maliye Bakanlığı Finansal Piyasalar ve Kambiyo Genel Müdürlüğü işleminin iptali istemiyle açılan davanın, … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla reddedildiği görüldüğünden, mahkeme kararıyla hukuka uygunluğu tespit edilen Hazine ve Maliye Bakanlığı işleminin uygulanmasına ilişkin dava konusu işlemlerde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle, dava konusu işlemler hukuka uygun bulunarak davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi’nce; istinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının usul ve hukuka uygun olduğu ve davacı tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, istinaf başvurusunun gerekçesiz olarak reddedildiği, iş yerine BPN Ödeme Kuruluşu tarafından BPN yurt dışı işlemleri ve ödeme hizmeti sunmak için Western Union yetkili temsilci sertifikası verildiği, hızlı para transferi işlemlerinin döviz alım satımı olarak değerlendirilmesinin hatalı olduğu, belediye zabıtasının iş yerini kapatma yetkisinin bulunmadığı, faaliyetin durdurulmasına ilişkin Kaymakamlık kararının tebliğine ilişkin işlemler tamamlanmadan kararın uygulanmasının hukuka aykırı olduğu ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMALARI : Davalı Bodrum Belediye Başkanlığı tarafından, temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararının hukuka uygun olduğu belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.
Davalı Bodrum Kaymakamlığı tarafından savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi’nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
USUL YÖNÜNDEN:
MADDİ OLAY:
Gelir İdaresi Başkanlığı’nın … tarih ve … sayılı yazısı ile, davacıya ait Muğla ili, Bodrum ilçesi, … Mahallesi, … Caddesi, No:… adresinde bulunan iş yerine yönelik olarak düzenlenen e-yoklama fişi Hazine ve Maliye Bakanlığı’na (Bakanlık) iletilmiştir.
Muğla Vergi Dairesi Başkanlığı Bodrum Vergi Dairesi Müdürlüğü’nce düzenlenen söz konusu e-yoklama fişinde, 05/07/2019 tarihinde yapılan denetimde, iş yerinde 20/06/2019 tarihinden itibaren döviz alım satım faaliyetine başlandığı, iş yeri dışında “Change/Exchange” ibareli tabela bulunduğu tespitlerine yer verilmiştir.
Bakanlık Makamının … tarih ve …sayılı Olur’u ile, davacıya ait iş yerinin Bakanlıktan izin almadan döviz alım satımı yaptığının tespit edildiğinden bahisle, 1567 sayılı Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında Kanun’un 3. maddesinin beşinci fıkrası uyarınca faaliyetinin bir ay boyunca geçici olarak durdurulmasına karar verilmiştir.
Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın … tarih ve … sayılı yazısıyla, Muğla Valiliği’nden, Muğla ili, Bodrum ilçesi, … Mahallesi, … Caddesi, No:… adresinde bulunan davacıya ait iş yerinin bir ay süreyle kapatılması ve sonucundan Bakanlığa bilgi verilmesi istenilmiştir.
Bodrum Kaymakamlığı’nın … tarih ve … sayılı işlemiyle, Bakanlığın … tarih ve … sayılı yazısı ilgi tutularak, Bodrum Belediye Başkanlığı, Bodrum İlçe Jandarma Komutanlığı ve Bodrum İlçe Emniyet Müdürlüğü’nden, davacıya ait iş yerinin de aralarında bulunduğu yetkisiz döviz alım satımı yapan iş yerlerinin faaliyetlerinin durdurularak yapılan işlem sonucundan Kaymakamlığa bilgi verilmesi istenilmiştir.
Bodrum Belediyesi’nin 30/09/2019 tarihli işlemi ile, Bodrum Kaymakamlığı’nın anılan işlemi gereğince, davacıya ait iş yerinin faaliyeti bir ay süreyle durdurulacağından, iş yerinin mühürlenmeye hazır hâle getirilmesi hususu davacıya tebliğ edilmiştir.
Bunun üzerine bakılan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
2577 sayılı İdarî Yargılama Usûlü Kanunu’nun 32. maddesinin birinci fıkrasında, göreve ilişkin hükümler saklı kalmak şartıyla, bu Kanun’da veya özel kanunlarda yetkili idare mahkemesinin gösterilmemiş olması hâlinde, yetkili idare mahkemesinin, idarî işlemi veya idarî sözleşmeyi yapan idarî merciin bulunduğu yerdeki idare mahkemesi olduğu kurala bağlanmıştır.
1567 sayılı Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında Kanun’un 3. maddesinin beşinci fıkrasında, bu Kanun’a dayanılarak çıkarılan karar, yönetmelik ve tebliğler ile diğer genel ve düzenleyici işlemler uyarınca faaliyet izni veya yetki belgesi alınması zorunlu olan konularda, gerekli izin veya belgeyi almaksızın ticarî faaliyette bulunanların elli bin Türk lirasından iki yüz elli bin Türk lirasına kadar idarî para cezası ile cezalandırılacağı ve yetkisiz faaliyetin gerçekleştirildiği iş yerindeki tüm faaliyetlerin bir aydan altı aya kadar, tekrarı hâlinde ise sürekli olarak durdurulacağı, yetkisiz olarak faaliyette bulunanların ilân ve reklamlarından veya yaptıkları işin mahiyetinden söz konusu iş yerini sadece faaliyet izni veya yetki verilmesi gereken faaliyet konularında iştigal etmek maksadıyla açtıkları veya işlettikleri anlaşılıyorsa söz konusu iş yerindeki faaliyetin sürekli olarak durdurulacağı, durdurma işlemlerinin Hazine Müsteşarlığı’nın talebi üzerine valiliklerce yerine getirileceği kural altına alınmıştır.
HUKUKÎ DEĞERLENDİRME:
Davacıya ait iş yerinin faaliyetinin 1 (bir) ay süreyle geçici olarak durdurulmasına ilişkin işlemin icrası Bodrum Kaymakamlığı’nın … tarih ve … sayılı işlemi ile 30/09/2019 tarihli Bodrum Belediye Başkanlığı işlemi uyarınca gerçekleştirilmiş ise de, 1567 sayılı Kanun’un 3. maddesinin beşinci fıkrası uyarınca yetkisiz faaliyetin gerçekleştirildiği iş yerindeki tüm faaliyetlerin 1 (bir) aydan 6 (altı) aya kadar geçici olarak durdurulmasına ilişkin icraî karar alma yetkisi Bakanlığa (Hazine Müsteşarlığı’na) ait olup, davacıya ait iş yerinin faaliyetinin 1 (bir) ay süreyle geçici olarak durdurulmasına … tarih ve … sayılı Bakanlık Olur’uyla karar verilmiş, anılan fıkranın son cümlesi uyarınca Hazine ve Maliye Bakanlığı’nca söz konusu durdurma işleminin yerine getirilmesi Muğla Valiliği’nden talep edilmiştir.
Bu itibarla, dava konusu işlemlerin, Bakanlığın Valilikten talebi doğrultusunda, doğrudan … tarih ve … sayılı Hazine ve Maliye Bakanlığı kararının gereğinin yerine getirilmesi amacıyla tesis edildiği, Hazine ve Maliye Bakanlığı’nca Muğla Valiliği’ne, Bodrum Kaymakamlığı’nca da Bodrum Belediye Başkanlığı’na kararın uygulanması için talep ve bildirimde bulunulmasının, işlemin Muğla Valiliği, Bodrum Kaymakamlığı ve/veya Bodrum Belediye Başkanlığı’nca tesis edildiği anlamına gelmeyeceği dikkate alındığında, davacıya ait iş yerinin faaliyetlerinin 1 (bir) ay süreyle geçici olarak durdurulmasına ilişkin Bodrum Kaymakamlığı’nın … tarih ve … sayılı işlemi ile anılan işlem gereğince iş yerinin mühürlenmeye hazır hâle getirilmesi hususunun tebliğine ilişkin 30/09/2019 tarihli Bodrum Belediye Başkanlığı işleminin işleminin iptali istemiyle Bodrum Kaymakamlığı ve Bodrum Belediye Başkanlığı’na karşı açılan davanın görüm ve çözümünde, dava konusu işlemi tesis eden Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın bulunduğu yerdeki idare mahkemesi olan … İdare Mahkemesi’nin yetkili olduğu anlaşıldığından, yetkisiz yargı yerince uyuşmazlığın esası incelenerek verilen kararda usûl kurallarına uygunluk bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin kabulüne;
2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin İdare Mahkemesi kararına yönelik istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesi uyarınca BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi’ne gönderilmesine, 17/04/2023 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.