Danıştay 13. Daire Başkanlığı 2021/5264 E. , 2022/384 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2021/5264
Karar No:2022/384
TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Kurumu
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVACI) : … Teknolojik Ürünler Bilgisayar Yazılım Donanım
Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti.
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN_KONUSU : … İdare Mahkemesi’nin …. tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: … İl Sağlık Müdürlüğü’nce … tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen 2021/192061 ihale kayıt numaralı “…, YBBYS (Yoğun Bakım Bilgi Yönetim Sistemi) ve ADSM ve ADSH HBYS (Hastane Bilgi Yönetim Sistemi) Hizmet Alımı” ihalesine yönelik olarak davacı şirket tarafından yapılan itirazen şikâyet başvurusu üzerine düzeltici işlem belirlenmesine ilişkin … tarih ve … sayılı Kamu İhale Kurulu (Kurul) kararının davacı şirketin aleyhine olan kısmının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: …. İdare Mahkemesi’nce verilen kararda; davalı idare tarafından davacının ihaleyi gerçekleştiren idarenin aşırı düşük teklif açıklaması istemi yazısında önemli teklif bileşenlerinin belirtilmediği ve söz konusu açıklama talebinin mevzuata uygun olmadığı yönündeki iddiasının yerinde görülerek ihalenin üçüncü kısmına teklif veren istekliler arasında teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden yeniden aşırı düşük teklif açıklaması istenilmesine karar verildiği, bu suretle davacı da dahil olmak üzere ihalenin üçüncü kısmına teklif veren istekliler arasında, teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden yeniden aşırı düşük teklif açıklaması alınacağı, bu nedenle ihalenin üçüncü kısmına ilişkin olarak teklifi geçerli sayılacak olan isteklilerin henüz belirlenmediği, ihaleye ilişkin teknik şartnamenin demonstrasyon ve içeriği başlıklı dördüncü maddesinde, demo işlemlerine ihale komisyonunca yapılan belge değerlendirmesi sonucu teklifi geçerli sayılan en düşük/avantajlı teklifi veren istekliden başlanacağı hususunun düzenlendiği, bu kapsamda demo işlemleri aşamasına teknik şartname hükümlerine uygun olarak geçilebilmesi için öncelikle geçerli sayılan tekliflerin belirlenerek en düşük/avantajlı teklif sıralamasının doğru olarak yapılması gerektiği, dava konusu işlemle ihalenin üçüncü aşamasına teklif veren ve teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden yeniden aşırı düşük teklif açıklaması istenilmesine karar verildiği, henüz dava konusu ihalenin üçüncü aşamasına ilişkin verilen tekliflerin hangilerinin geçerli sayılacağının belli olmadığı, dolayısıyla komisyonca yapılacak incelemede geçerli sayılan tekliflerin belirlenerek en düşük/avantajlı teklif sıralamasının doğru olarak yapılmasının bu aşamada mümkün olmadığı anlaşıldığından dava konusu işlemin davacının ikinci iddiasının reddine ilişkin kısmında hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle hukuka aykırı bulunan dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI: Davalı idare tarafından, dava konusu … tarih ve … sayılı Kurul kararının gerekçesine aynen yer verilmek suretiyle işlemin hukuka uygun olduğu ve İdare Mahkemesi kararının iptale ilişkin kısımlarının hukuka aykırı olduğu ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından, tekliflerin değerlendirilmesinde yapılan hatanın ardından diğer aşamaya geçilmesinin hukuka aykırı olduğu, teklif tespiti hatalı ve geçersiz olduğundan, sonrasındaki tüm işlemlerin geçersiz sayılması gerektiği, geçerli teklifler mevzuata uygun biçimde belirlenmeden isteklilerin bir kısmının demonstrasyona çağrılmasının haksız rekabete sebep olduğu, dava konusu işlemin itirazen şikâyet başvurusunun reddine ilişkin kısmının hukuka aykırı olduğu belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’İN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi’nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, dosya tekemmül ettiğinden yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
1-) … Müdürlüğü tarafından … tarihinde açık ihale usulüyle gerçekleştirilen “… (Sağlık Bilgi Yönetim Sistemi), YBBYS (Yoğun Bakım Bilgi Yönetim Sistemi) ve ADSM ve ADSH HBYS (Hastane Bilgi Yönetim Sistemi) Hizmet Alımı” ihalesinin 3. kısmına (ADSM ve ADSH HBYS Hastane Bilgi Yönetim Sistemi Hizmet Alımı) yönelik olarak davacı şirketin de aralarında bulunduğu dört firma teklif sunmuş, bir isteklinin teklifi dokümana uygun olmadığından değerlendirme dışı bırakılmış, teklif bedeli sınır değerin atında olan diğer üç istekliden 20/05/2021 tarihli yazı ile aşırı düşük teklif açıklaması istenilmiştir.
2-) Davacı şirket tarafından davalı idareye sunulan 27/05/2021 tarihli yazı ile açıklama istem yazısı mevzuata aykırı olduğundan açıklama yapılmadığı belirtilmiş, diğer iki isteklinin aşırı düşük açıklaması ise idarece uygun bulunmuş, dava dışı … Bilgisayar Program ve Hizmetleri Sanayi Ticaret A.Ş. unvanlı istekli en avantajlı teklif sahibi olarak belirlenmiş ve ihale anılan isteklinin üzerinde bırakılmış, davacı şirketin teklifi ise aşırı düşük teklif açıklaması sunmaması nedeniyle reddedilmiştir.
3-) Davacı şirket tarafından yapılan 10/06/2021 tarihli şikayet başvurusu ile aşırı düşük teklif açıklaması istem yazısının mevzuata aykırı olduğu ve ihale dokümanı gereğince geçerli teklif sahiplerinin idarece gerçekleştirilecek üç aşamalı demonstrasyonda yeterlik sağlanması gerektiği ancak demonstrasyon yapılmadan ihalenin sonuçlandırıldığının ileri sürülmesi üzerine, ihaleyi gerçekleştiren idare tarafından yapılan inceleme sonucunda aşırı düşük teklif açıklamasına ilişkin iddia yerinde görülmemiş, demonstrasyona ilişkin iddia ise yerinde görülerek geçerli teklif sahipleri tarafından demonstrasyon gerçekleştirilmesine karar verilmiştir.
4-) Bunun üzerine davacı şirket tarafından aşırı düşük teklif açıklaması istem yazısının mevzuata aykırı olduğu ve buna bağlı olarak geçerli teklifler belirlenmeden demonstrasyon yapılmasına karar verildiği, demonstrasyon işleminin mevzuata aykırı biçimde gerçekleştirildiği, bu nedenle ihalenin 3. kısmının iptal edilmesi gerektiği iddialarıyla davalı idareye itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuş, davacının aşırı düşük teklif açıklaması istem yazısının mevzuata aykırı olduğuna ilişkin iddiası yönünden başvuru kabul edilerek düzeltici işlem belirlenmesine diğer iddia yönünden ise başvurunun reddine karar verilmesi üzerine bakılan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 37. maddesinde; “….Tekliflerin değerlendirilmesinde, öncelikle belgeleri eksik olduğu veya teklif mektubu ile geçici teminatı usulüne uygun olmadığı 36 ncı maddeye göre ilk oturumda tespit edilen isteklilerin tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılmasına karar verilir. … Bu ilk değerlendirme ve işlemler sonucunda belgeleri eksiksiz ve teklif mektubu ile geçici teminatı usulüne uygun olan isteklilerin tekliflerinin ayrıntılı değerlendirilmesine geçilir. Bu aşamada, isteklilerin ihale konusu işi yapabilme kapasitelerini belirleyen yeterlik kriterlerine ve tekliflerin ihale dokümanında belirtilen şartlara uygun olup olmadığı ile birim fiyat teklif cetvellerinde aritmetik hata bulunup bulunmadığı incelenir. Uygun olmadığı belirlenen isteklilerin teklifleri ile birim fiyat teklif cetvellerinde aritmetik hata bulunan teklifler değerlendirme dışı bırakılır.”, “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38. maddesinde, “İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister…., “İhalenin karara bağlanması ve onaylanması” başlıklı 40. maddesinde ise “37 ve 38 inci maddelere göre yapılan değerlendirme sonucunda ihale, ekonomik açıdan en avantajlı teklifi veren isteklinin üzerinde bırakılır. ” kurallarına yer verilmiştir.
İhalenin 3’üncü kısmına ilişkin “Mersin İl Sağlık Müdürlüğüne Bağlı ADSM ve ADSH HBYS (Hastane Bilgi Yönetim Sistemi) Hizmet Alımı Teknik Şartnamesi’nin “4. Demonstrasyon ve İçeriği” başlıklı bölümünde; “4.1.Demonstrasyon işlemleri (demo) İdare tarafından belirlenecek işin idari ve teknik boyutta değerlendirilmesini sağlayacak personel tarafından yapılacaktır.. 4.6.İsteklinin yapacağı yeterlilik demo’su sonunda ihale komisyonundan yeterlilik alması zorunludur. Demo, ihale komisyonunca yapılan belge değerlendirmesi sonucu teklifi geçerli sayılan en düşük/avantajlı teklifi veren firmadan başlanacak şekilde yapılacaktır. Demo sonucuna göre yeterli görülen 1. ve 2. en avantajlı olarak belirlenen istekliler tespit edildiğinde diğer isteklilerden demo yapmaları istenmeyebilecektir. … 4.11.Demonstrasyon sürecinde aşağıdaki sırayla gidilecektir. Birinci ve ikinci aşamayı tamamlayanlar üçüncü aşama için değerlendirilecektir. Birinci ve ikinci aşamayı geçemeyenler doğrudan yetersiz sayılacak üçüncü aşama uygulanmayacaktır.” kuralları yer almıştır.
HUKUKÎ DEĞERLENDİRME:
Dava konusu ihaleye ilişkin teknik şartname gereğince, belge değerlendirmesi sonucu teklifi geçerli sayılan isteklilerin idarece yapılacak demonstrasyonda başarılı olarak yeterlik alması gerektiği, demonstrasyon işleminin ise en avantajlı teklif sahibinden başlayarak yapılacağı anlaşılmaktadır.
Dosyanın incelenmesinden; davacı şirket tarafından aşırı düşük teklif açıklaması istem yazısının mevzuata aykırı olduğu ve ihale dokümanı gereğince geçerli teklif sahiplerinin idarece gerçekleştirilecek üç aşamalı demonstrasyonda yeterlik sağlanması gerektiği ancak demonstrasyon yapılmadan ihalenin sonuçlandırıldığının ileri sürülmesi üzerine, ihaleyi gerçekleştiren idare tarafından yapılan inceleme sonucunda aşırı düşük teklif açıklamasına ilişkin iddia yerinde görülmemekle birlikte, demonstrasyona ilişkin iddia yerinde görülerek demonstrasyon gerçekleştirilmesine karar verildiği, bu kapsamda idarece isteklilere 17/06/2021 tarihinde EKAP üzerinden gönderilen yazılar ile, birinci ve ikinci aşama demonstrasyon işlemlerini gerçekleştirmek üzere en avantajlı teklif sahibi … Bilgisayar A.Ş. ile … tarihinde, en avantajlı ikinci teklif sahibi … Yazılım Güven Sistemleri Telekom İnşaat Gıda Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. ile … tarihinde demonstrasyon işlemini gerçekleştirmek üzere anılan isteklilerin demonstrasyona davet edildiği, yapılan demonstrasyon işlemlerinin sonucuna ilişkin her bir istekli adına ayrı ayrı “demonstrasyon raporu” düzenlendiği ve anılan isteklilerin demonstrasyonunun uygun bulunduğu, … tarihinde EKAP üzerinden gönderilen yazılar ile üçüncü aşama demonstrasyon işlemlerini gerçekleştirmek üzere en avantajlı teklif sahibi … Bilgisayar A.Ş. ile 12/07/2021 tarihinde, en avantajlı ikinci teklif sahibi … Yazılım Ltd. Şti. ile 13/07/2021 tarihinde demonstrasyon işlemini gerçekleştirmek üzere anılan isteklilerin demonstrasyona davet edildiği, davacı tarafından idareye yapılan itirazen şikayet başvurusunun 2. maddesinde ise esas itibarıyla, “demonstrasyon yapılabilmesi için öncelikle geçerli tekliflerin belirlenmesi gerektiği, idare tarafından mevzuata uygun olmayan aşırı düşük açıklaması sonucunda belirlenen geçerli teklif sahiplerinin demonstrasyona çağrıldığı, aşırı düşük açıklaması yönünden düzeltici işlem kararı verilmesi halinde dahi gerçekleştirilen işlemlerin mevzuata aykırı olacağı ve demonstrasyonun tekrarlanması halinde bu sürecin haksız rekabete de yol açacağı” iddialarına yer verildiği görülmektedir.
Dava konusu işlemin 1. iddiaya ilişkin kısmında “teklifi sınır değerin altında olan isteklilerden yeniden aşırı düşük teklif açıklaması istenilmesi gerektiği” şeklinde düzeltici işlem belirlenmesine karar verildiği görülmekte olup ihaleyi gerçekleştiren idare tarafından dava konusu işlemde belirtilen gerekçeler doğrultusunda isteklilerden yeniden aşırı düşük açıklaması istenileceği açıktır. Nitekim EKAP üzerinden yapılan incelemede ihaleyi gerçekleştiren idarenin …. tarihli yazısı ile yeniden aşırı düşük teklif açıklaması istenildiği, devam eden süreçte ise davacı şirketin başka bir başvurusu üzerine davalı idarenin … tarih ve … sayılı kararı ile en avantajlı ikinci teklif sahibi olan … Yazılım Ltd. Şti’nin aşırı düşük açıklamasının reddedilmesine karar verildiği anlaşılmaktadır.
Bu itibarla, ihaleyi gerçekleştiren idare tarafından ihale dokümanına göre yapılan demonstrasyon işlemleri sonucunda verilecek uygunluk ya da uygunsuzluk kararının düzeltici işlem kararı sonrasında aşırı düşük teklif açıklamasının yeniden istenilmesine ilişkin olarak gerçekleştirilecek süreçten ayrılabilir nitelikte olduğu; dava konusu işlem gereğince yeniden yapılacak olan aşırı düşük açıklamasının idare tarafından uygun bulunmayarak tekliflerinin reddedilmesi halinde bu isteklilerce daha önce demonstrasyon işleminin gerçekleştirilmiş olmasının herhangi bir sonucu olmayacağı, diğer yandan daha önce demonstrasyon işleminde başarılı olan ve aşırı düşük açıklaması da uygun bulunan isteklilerin ise yeniden demonstrasyon işlemini gerçekleştirmesine gerek kalmayacağı, bu bakımdan demonstrasyon işlemleri sonucu yapılacak olan değerlendirmenin aşırı düşük teklif açıklaması istenilmesine ilişkin süreçten bağımsız olduğu, kaldı ki aşırı düşük teklif açıklaması sürecinden ayrı olarak idarece gerçekleştirilen demonstrasyon işlemlerine yönelik olarak isteklilerce şikayet veya itirazen şikayet başvurusunda da bulunulabileceği hususları göz önüne alındığında, dava konusu Kurul kararının davacının 2. iddiası bakımından itirazen şikâyet başvurusunun reddine ilişkin kısmında hukuka aykırılık, dava konusu işlemin iptali yönündeki İdare Mahkemesi kararında ise hukukî isabet bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalının temyiz isteminin kabulüne;
2. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesi uyarınca … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. DAVANIN REDDİNE,
4.Ayrıntısı aşağıda gösterilen …-TL ilk derece yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına,
5. Davalı idare tarafından sarf olunan ….-TL temyiz yargılama gideri ile Avukatlık Asgarî Ücret Tarifesi uyarınca belirlenen .…-TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine,
6. Kullanılmayan …TL temyiz yürütmeyi durdurma harcının istemi hâlinde davalı idareye iadesine,
7. Posta giderleri avansından artan tutarın taraflara iadesine,
8. Dosyanın anılan Mahkeme’ye gönderilmesine,
9. 2577 sayılı Kanun’un 20/A maddesinin ikinci fıkrasının (i) bendi uyarınca kesin olarak (karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere), 10/02/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.