Danıştay 13. Daire Başkanlığı 2021/4824 E. , 2023/2075 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2021/4824
Karar No:2023/2075
TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … İnşaat Ltd. Şti.
VEKİLLERİ : Av. … Av. …, Av. …
KARŞI TARAF (DAVALI) : … Bakanlığı
VEKİLİ : Hukuk Müşaviri …
İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Trakya Üniversitesi Rektörlüğü’nce 21/06/2018 tarihinde gerçekleştirilen Edirne ili, … Mahallesi, … ada ve … parsel sayılı taşınmaz üzerine “4200 Kişilik Öğrenci Yurtları ve Sosyal Tesisleri Yapımına İlişkin İrtifak Hakkı Tesisi” ihalesi üzerinde kalan davacı şirket tarafından, mücbir sebep dışında taahhüdün sözleşme ve şartnamane hükümlerine uygun olarak yerine getirilmediğinden bahisle 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 84. maddesi uyarınca bir (1) yıl süreyle kurum ihalelerine katılmaktan yasaklanmasına ilişkin 09/04/2020 tarih ve 31094 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan işlemin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesi’nce verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararda; davacı şirketin ihaleye konu taşınmazın yerini görmek suretiyle ihaleye katıldığı, dava konusu ihaleye ilişkin İdari Şartname’nin 17. maddesinde, irtifak hakkı kurulan alanın değiştirilemeyeceği ve genişletilemeyeceği kuralına yer verildiği, yine İdari Şartname’nin “İrtifak (üst) Hakkı Hasılat Payları”nın düzenlendiği 8. maddesinde, irtifak hakkı kurulan taşınmaz üzerinde yapılacak 4.200 kişi kapasiteli tesisin bizzat hak lehtarı işletmeci tarafından işletilmesi, taşınmazın üzerinde bulunan 4.200 kişi kapasiteli yurt hariç diğer sosyal amaçlı tesislerin tamamının veya bir kısmının hak lehtarınca üçüncü kişilere kiraya verilmesi, söz konusu 4.200 kişi kapasiteli yurdun tamamı veya bir kısmının sosyal tesisleri ile birlikte veya değil hak lehtarınca Kredi ve Yurtlar Kurumu Genel Müdürlüğü’ne kiralanması durumundaki hasılat payı yüzdelerinin düzenlendiği göz önünde bulundurulduğunda, ihale konusu yurdun yalnızca Kredi ve Yurtlar Kurumu’na kiralama şartının bulunmadığı, ihale konusu yurdun davacı tarafından işletilmesinin, üçüncü kişilere kiraya verilmesinin ya da Kredi ve Yurtlar Kurumu Genel Müdürlüğü’ne kiraya verilmesinin mümkün olduğu, dolayısıyla Ön Protokollü Kira Sözleşmesi yapılması talebiyle Kredi ve Yurtlar Kurumu Genel Müdürlüğü’ne yapılan başvurunun, yurt yapılacak olan alanın üniversiteye uzak olması nedeniyle uygun bulunmadığı belirtilmek suretiyle reddedilmesinin davacı şirketin taahhüdünü sözleşme ve şartname hükümlerine uygun olarak yerine getirmesine engel teşkil etmeyeceği, sözleşmede yer verilen taahhüdün yerine getirilmemesinde dava şirketin kusurunun olduğu ve davacı şirketin fiilinin 2886 sayılı Kanun’un 84. maddesinin 3. fıkrası kapsamında bulunduğu anlaşıldığından, davacı şirketin, mücbir sebep dışında taahhüdünü sözleşme ve şartnamane hükümlerine uygun olarak yerine getirmediğinden bahisle 2886 sayılı Kanun’un 84. maddesi uyarınca bir (1) yıl süreyle kurum ihalelerine katılmaktan yasaklanmasına ilişkin işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlem hukuka uygun bulunarak davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi’nce; istinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının usul ve hukuka uygun olduğu ve davacı tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, ihale dosyası ekindeki ve sonrasında tanzim edilen evrak incelendiğinde, yurt ve sosyal tesis inşasının Kredi ve Yurtlar Kurumu’na kiraya verilmek amacıyla ihaleye konu edildiğinin görüldüğü, ihaleye konu yurt ve sosyal tesislerin inşasına ilişkin teknik detaylar belirlenirken de inşaatın Kredi ve Yurtlar Kurumu’nun teknik şartlar protokolüne uygun yapılmasının gerektiğine yönelik şartnamede birçok atıf bulunduğu, yurt ve sosyal tesislerin Kredi ve Yurtlar Kurumu’na kiralanması hâlinde kira bedelinin ne şekilde tahsil edileceğinin belirlendiği, yurdun Kredi ve Yurtlar Kurumu’na kiralanması hâlinde ise öğrenci kabul ve kayıt işlemlerinin Kredi ve Yurtlar Kurumu tarafından belirlenen esaslara göre Kredi ve Yurtlar Kurumu tarafından yapılacağının belirlendiği, yine Üniversite tarafından davacıya Kredi ve Yurtlar Kurumu ile kiralamaya esas ön protokolün yapılması ve ruhsat işlemlerinin tamamlanması amacıyla ön izin verildiği, tüm ihale dokümanı Kredi ve Yurtlar Kurumu ile kiralama üzerine inşa edildiği ve davacı şirket tarafından da bu amaçla ihaleye girildiği, davacının taahhüdünü yerine getirememesinde hiçbir kusurunun bulunmadığı, ihalenin üzerinde kalması üzerine gerekli başvuruların yapıldığı ancak inşa faaliyetinin yapılacağı arazi “uzaklık” gerekçesi ile kabul edilmediği, buna istinaden Üniversite’den bir başka yer gösterilmesi talep edilmiş ise de bu talebin de kabul görmediği, Kredi ve Yurtlar Kurumu tarafından uygun görülmeyen bir taşınmazda Kredi ve Yurtlar Kurumu standartlarında bir yurt inşa ettirmenin ve ayrıca uzaklık sebebiyle Üniversite’nin gösterdiği yere yurt yapılmasının da kamu yararına uygun düşmeyeceği, bu sebeple Üniversite’nin davacıya başkaca bir yer göstermemesinin izahının bulunmadığı, zira idare, Kredi ve Yurtlar Kurumu’na kiralama hâlinde, davacının kendi kullanımından gelecek gelirin iki katı daha fazla gelir elde edilecekken, yer göstermemesi sebebiyle tüm bu gelirden yoksun kaldığı, dolayısıyla Kredi ve Yurtlar Kurumu tarafından, idareye ait taşınmazının yurt inşaatı için uygun olmadığının belirtilmiş olması ve taraflarına Trakya Üniversitesi’nce bir başka yer gösterilmemiş olması karşısında taahhüdün yerine getirilmemesinin doğal olduğu, dava konusu olayda 2886 sayılı Kanun’un 84. maddesinde sayılan durumların oluşmadığı, kaldı ki yasaklama kararının her halükârda orantısız olduğu, ilk derece Mahkemesi kararında yer alan muhalefet şerhinde davanın haklılığı ve davanın reddine ilişkin kararın ise doğru olmadığını ortaya koyulduğu, eylemin 2886 sayılı Kanun’un 84. maddesi çerçevesinde değerlendirilemeyeceği, yasaklamanın 83. maddesi çerçevesinde sınırlı olması gerektiği, buna göre şirketlerinin aleyhinde tesis edilen işlemin tüm kamu kurumlarını kapsar nitelikte olması itibarıyla ölçüsüz olmakla birlikte usûl ve yasaya da aykırı bir işlem olduğu ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, davacının söz konusu ihaleye tüm koşulları bilerek ve isteyerek katıldığı, söz konusu yeri de ön izin sözleşmesinden önce gördüğü, ancak yükümlülüklerini yerine getirmediği, bu nedenle davacının Kredi ve Yurtlar Kurumu’na yapılan başvurusunun reddedilmesinden dolayı ihaleye aykırı davranmasının ihaleye katılan davacı şirketin tüm hâl ve koşulları değerlendirerek, basiretli bir tacir olarak teklif vermesi gerektiği gerçeğini değiştirmeyeceği, İdari Şartname’nin 8. ve 17. maddelerinde irtifak konusu alanın değiştiremeyeceği ve yerin Kredi ve Yurtlar Kurumu’na kiraya verilmesi şart koşulmadığından, davacının iddialarının gerçek dışı olduğu, davacının ihale konusu taşınmazı yerinde gördüğüne dair 21/06/2018 tarihli “Yer Görme Belgesi”nin bulunduğu, İdari Şartname’nin 8. maddesinde yüklenicinin ihale konusu yurdu Kredi ve Yurtlar Kurumu’na kiralama şartı olmadığının açık ve net bir şekilde ifade edildiği, İdari Şartname’nin 17. maddesinde irtifak hakkı kurulan alanın değiştirilemeyeceği ve genişletilemeyeceğinin yer alması nedeniyle davacının temyizdeki iddialarının mesnetsiz Mahkeme kararının usul ve yasaya uygun olduğu belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi’nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Trakya Üniversitesi Rektörlüğü’nce 2886 sayılı Kanun’un 36. maddesi uyarınca 21/06/2018 tarihinde gerçekleştirilen Edirne ili, … Mahallesi, … ada ve … parsel sayılı taşınmaz üzerine “4200 Kişilik Öğrenci Yurtları ve Sosyal Tesisleri Yapımına İlişkin İrtifak Hakkı Tesisi” ihalesi davacı şirket üzerinde bırakılmış, ihale konusu taşınmaz üzerinde 4200 kişilik öğrenci yurtları ve sosyal tesisleri yapım işini gerçekleştirmek amacıyla ve fiili kullanım olmaksızın öncelikle taşınmazın tescil, ifraz, tevhit, terk benzeri işlemlerinin yapılması ve/veya imar planının yaptırılması, değiştirilmesi, zemin etüdü işlemlerinin yaptırılması, uygulama projelerinin hazırlatılması, Kredi ve Yurtlar Kurumu ile kiralamaya esas ön protokolün yapılması ve ruhsat işlemlerinin tamamlanması amacıyla 12 ay süreli “Trakya Üniversitesi Rektörlüğü 4200 Kişilik Öğrenci Yurtları ve Sosyal Tesisleri Yapım İşi Ön İzin Sözleşmesi” davacı şirket ile Trakya Üniversitesi Rektörlüğü arasında 18/07/2018 tarihinde imzalanmıştır.
18/07/2018 tarihli ön izin sözleşmesi sonrasında davacı şirket tarafından, ihale konusu yurt binasının yapılması ve işletilmesi konusunda Ön Protokollü Kira Sözleşmesi yapılması talebiyle 05/12/2018 tarihinde Kredi ve Yurtlar Kurumu Genel Müdürlüğü’ne başvuruda bulunulmuş, Kredi ve Yurtlar Kurumu Genel Müdürlüğü’ne yapılan başvuru üzerine, yapılan değerlendirme neticesinde, yurt yapılacak olan alanın üniversiteye uzak olması nedeniyle talebin uygun bulunmadığı belirtilmek suretiyle … tarih ve … sayılı yazı ile bu başvuru reddedilmiş, davacı şirket tarafından 30/04/2019 tarihinde dava konusu ihaleye ilişkin İdari Şartname’nin 8/A maddesi ve Ön İzin Sözleşmesi’nin 9. maddesinde, “(…) Ancak, ön izin sahibinin (yüklenicinin) kusuru dışında, ön izin süresi içinde, ön izin yükümlülüklerinin yerine getirilmesinin mümkün olmayacağının anlaşılması hâlinde, idareye yapılacak başvuru üzerine sözleşme feshedilir ve teminat ile kalan süreye ilişkin ön izin bedeli iade edilir.” kuralı bulunduğundan bahisle ihaleye konu işin kusuru dışında ve Kurum’dan kaynaklı sebepten dolayı yapımının mümkün olmadığı belirtilerek sözleşmenin feshi ile birlikte teminat ve ön izin bedelinin iadesi talep edilmiş, davacı şirketin söz konusu talebi, ihale konusu taşınmazın yerinde görüldüğüne dair 21/06/2018 tarihli yer görme belgesinin bulunduğu, İdari Şartname’nin 8. maddesinde yüklenicinin ihale konusu yurdu Kredi ve Yurtlar Kurumu’na kiralama şartı olmadığının açık ve net bir şekilde belirtildiği, İdari Şartname’nin 17. maddesinde ve irtifak hakkı kurulan alanın değiştirilemeyeceği ve genişletilemeyeceği kuralına yer verildiği belirtilerek uygun görülmemiştir.
Bunun üzerine, idarenin kusuru olmaksızın yüklenicinin taahhüdünü yerine getirmediğinden bahisle 2886 sayılı Kanun gereğince teminatın gelir kaydedilmesi ve ihaleden yasaklama hususunda gerekli işlemlerin başlatılmasına karar verilerek, … tarih ve … sayılı Olur ile, davacı şirketin mücbir sebepler dışında taahhüdünü sözleşme ve şartname hükümlerine uygun olarak yerine getirmediğinden bahisle bir yıl süre ile kurum ihalelerinden yasaklanması karar verilmiş, anılan işlemin iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun “İdarelerce İhalelere Katılmaktan Geçici Yasaklama” başlıklı 84. maddesinde, “83’üncü maddede belirtilen fiil veya davranışlarda bulundukları anlaşılanlar, bu fiil ve davranışlar ihale safhasında vaki olmuşsa idarelerce o ihaleye iştirak ettirilmeyecekleri gibi fiil veya davranışlarının özelliğine göre ihaleyi yapan bakanlık veya ilgili bakanlık tarafından, haklarında bir yıla kadar bütün ihalelere katılmaktan yasaklama kararı verilir. Kararı veren idareler, bu kararı, Resmî Gazete’de ilân ettirirler. Bu kararlar ilgililerin müteahhitlik siciline de işlenir. İhalelere katılmaktan yasaklananlar, yasaklı oldukları süre içinde diğer idarelerce yapılacak ihalelere de müteahhit veya müşteri sıfatıyla katılamazlar.
Haklarında bu yolda işlem yapılanların sermayesinin çoğunluğuna sahip bulunduğu tespit edilen tüzel kişilere de aynı müeyyide uygulanır.
Üzerine ihale yapıldığı hâlde usûlüne göre sözleşme yapmayan istekliler ile sözleşme yapıldıktan sonra taahhüdünden vazgeçen ve mücbir sebepler dışında taahhüdünü sözleşme ve şartname hükümlerine uygun olarak yerine getirmeyen müteahhit veya müşteriler hakkında da, ihaleyi yapan bakanlık veya ilgili bakanlık tarafından, bir yıla kadar ihalelere katılmaktan yasaklama kararı verilir ve bu kararlar Resmî Gazete’de ilân ettirildiği gibi ilgililerin müteahhitlik sicillerine işlenir.” kurallarına yer verilmiştir.
İhaleye ait İdari Şartname’nin 2. maddesinde, “İhaleyi kazanan hak lehtarı tarafından, belirtilen alan içerisinde kalmak şartıyla projelerine uygun olarak en az 4.200 kişi (Dörtbinikiyüz) kapasiteli, öğrenci yurdu, ticari ve sosyal alanların tüm altyapı ve çevre düzenlemesi ile birlikte gayrimenkul üzerine inşaatları yaptırılacaktır. Söz konusu inşaatlar ön izin süresi, süreç içindeki işlemlerin bitimi ve yapı ruhsatının alınmasından itibaren işe başlanarak 540 (beşyüzkırk) gün içerisinde bitirilerek işletmeye alınacaktır. Yapılacak binalar yukarıda belirtilen yatırım amaçlarında işletilecektir. İrtifak hakkı süresinin sonunda idareye bakımlı, borçtan ari ve bedelsiz şekilde devredilecektir. İrtifak hakkı kurulan gayrimenkul amacı dışında kullanılamaz ve sınırları değiştirilemez.”; “İrtifak (üst) Hakkı Hasılat Payları” başlıklı 8.maddesinde, “a) İrtifak hakkı kurulan taşınmaz üzerinde yapılacak 4.200 kişi kapasiteli tesisin bizzat hak lehtarı işletmeci tarafından işletilmesi hâlinde, bu tesisin işletilmesinden elde edilen toplam yıllık hasılatın %3’ü (yüzdeüç) oranında pay alınır. Ve bu bedel üzerinden hesaplanacak %18 (onsekiz) oranında katma değer vergisi idarenin Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı veznesine yatırılacaktır. Ayrıca irtifak hakkı lehtarının bu yerler üzerinde yürüttüğü faaliyetin niteliği toplam yıllık hasılatının tespit edilememesi durumunda; hak lehtarından cari yıl irtifak hakkı bedelinin yüzde yirmisi (%20) hasılat payı olarak alınır. (…) c) İrtifak hakkı kurulan İdare taşınmazın üzerinde bulunan 4.200 kişi kapasiteli yurt hariç diğer sosyal amaçlı tesislerin tamamının veya bir kısmının hak lehtarınca üçüncü kişilere kiraya verilmesi hâlinde, hak lehtarından brüt kiranın yüzde üçü (%3’ü), ve bu bedel üzerinden hesaplanacak %18 (onsekiz) oranında katma değer vergisi idarenin Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı veznesine yatırılacaktır. Kiracılardan ise, tesisin işletilmesinden elde edilecek toplam yıllık hasılattan hak lehtarına ödenen kira bedeli düşüldükten sonra, kalan tutar üzerinden yüzde üç (%3) oranında ayrıca pay alınır. Kiralanan bu yerler üzerinde yürüttüğü faaliyetin niteliği gereği toplam yıllık hasılatının tespit edilememesi durumunda; hak lehtarından cari yıl irtifak hakkı bedelinin yüzde yirmisi (%20) hasılat payı olarak alınır. d) Söz konusu 4.200 kişi kapasiteli yurdun tamamı veya bir kısmının sosyal tesisleri ile birlikte veya değil hak lehtarınca Kredi ve Yurtlar Kurumu Genel Müdürlüğü’ne kiralanması hâlinde Kredi Yurtlar Kurumundan elde edilen yıllık kira/devir bedelinin yüzde üçü (%3’ü) oranında hak lehtarından pay alınır. Ve bu bedel üzerinden hesaplanacak %18 (onsekiz) oranında katma değer vergisi idarenin Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı veznesine yatırılacaktır. Kiracılardan ise, tesisin işletilmesinden elde edilecek toplam yıllık hasılattan hak lehtarına ödenen kira bedeli düşüldükten sonra, kalan tutar üzerinden yüzde üç (%3) oranında ayrıca pay alınır. İrtifak hakkı bedeli ise hak lehtarından ayrıca alınır.”; 17. maddesinde, “İrtifak hakkı süresince, idarece izin verilmedikçe, hak lehtarı irtifak hakkının ve taşınmazın amacını değiştiremez ve amacı dışı kullanamaz, İrtifak Hakkı kurulan alanın sınırları genişletilemez ve değiştirlemez” kurallarına yer verilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Uyuşmazlık konusu yasaklama işleminin hukuka uygun olup olmadığının değerlendirilebilmesi için öncelikle “4200 Kişilik Öğrenci Yurtları ve Sosyal Tesisleri Yapımına ilişkin İrtifak Hakkı Tesisi” ihalesine ilişkin dokümanın incelenmesi gerekmektedir.
İhaleye ait İdari Şartname’nin 2. maddesinde, ihaleyi kazanan hak lehtarı tarafından, belirtilen alan içerisinde kalmak şartıyla projelerine uygun olarak en az 4.200 kişi kapasiteli, öğrenci yurdu, ticari ve sosyal alanların tüm altyapı ve çevre düzenlemesi ile birlikte gayrimenkul üzerine inşaatların yaptırılacağı, söz konusu inşaatların ön izin süresi, süreç içindeki işlemlerin bitimi ve yapı ruhsatının alınmasından itibaren işe başlanarak 540 gün içerisinde bitirilerek işletmeye alınacağı, yapılacak binaların İdari Şartname’de belirtilen yatırım amaçlarında işletileceği, irtifak hakkı süresinin sonunda idareye bakımlı, borçtan ari ve bedelsiz şekilde devredileceği, irtifak hakkı kurulan gayrimenkulün amacı dışında kullanılamayacağı ve sınırlarının değiştirilemeyeceği; 4. maddesinde, irtifak hakkı süresinin 30 yıl olduğu, irtifak hakkı süresinin ihale sonuçlanarak, sözleşmenin tapuya tescili ile başlayacağı; “İrtifak (üst) Hakkı Hasılat Payları” başlıklı 8. maddesinin (a) bendinde, irtifak hakkı kurulan taşınmaz üzerinde yapılacak 4.200 kişi kapasiteli tesisin bizzat hak lehtarı işletmeci tarafından işletilmesi hâlinde, bu tesisin işletilmesinden elde edilen toplam yıllık hasılatın %3’ü (yüzdeüç) oranında pay alınacağı ve bu bedel üzerinden hesaplanacak %18 (onsekiz) oranında katma değer vergisinin idarenin Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı veznesine yatırılacağı, ayrıca irtifak hakkı lehtarının bu yerler üzerinde yürüttüğü faaliyetin niteliği gereği yatırılacağı, ayrıca irtifak hakkı lehtarının bu yerler üzerinde yürüttüğü faaliyetin niteliği gereği toplam yıllık hasılatının tespit edilememesi durumunda, hak lehtarından cari yıl irtifak hakkı bedelinin yüzde yirmisinin (%20) hasılat yapı olarak alınacağı; aynı maddenin (c) bendinde, irtifak hakkı kurulan idare taşınmazın üzerinde bulunan 4.200 kişi kapasiteli yurt hariç diğer sosyal amaçlı tesislerin tamamının veya bir kısmının hak lehtarınca üçüncü kişilere kiraya verilmesi hâlinde, hak lehtarından brüt kiranın yüzde üçü (%3’ü) ve bu bedel üzerinden hesaplanacak %18 (onsekiz) oranında katma değer vergisinin idarenin Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı veznesine yatırılacağı, kiracılardan ise, tesisin işletilmesinden elde edilecek toplam yıllık hasılattan hak lehtarına ödenen kira bedeli düşüldükten sonra, kalan tutar üzerinden yüzde üç (%3) oranında ayrıca pay alınacağı, kiralanan bu yerler üzerinde yürüttüğü faaliyetin niteliği gereği toplam yıllık hasılatının tespit edilememesi durumunda, hak lehtarından cari yıl irtifak hakkı bedelinin yüzde yirmisinin (%20) hasılat payı olarak alınacağı; aynı maddenin (d) bendinde, söz konusu 4.200 kişi kapasiteli yurdun tamamı veya bir kısmının sosyal tesisleri ile birlikte veya değil hak lehtarınca Kredi ve Yurtlar Kurumu Genel Müdürlüğü’ne kiralanması hâlinde, Kredi ve Yurtlar Kurumu’ndan elde edilen yıllık kira/devir bedelinin yüzde üçü (%3’ü) oranında hak lehtarından pay alınacağı ve bu bedel üzerinden hesaplanacak %18 (onsekiz) oranında katma değer vergisinin idarenin Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı veznesine yatırılacağı, kiracılardan ise, tesisin işletilmesinden elde edilecek toplam yıllık hasılattan hak lehtarına ödenen kira bedeli düşüldükten sonra, kalan tutar üzerinden yüzde üç (%3) oranında ayrıca pay alınacağı, irtifak hakkı bedelinin ise hak lehtarından ayrıca alınacağı; Sözleşme Tasarısı’nın 5. maddesinde, hak lehtarı tarafından, belirtilen alan içerisinde kalmak şartıyla en az 4.200 (dörtbinikiyüz) kapasiteli öğrenci yurdu, ticari alanlar ve bu projeler idare tarafından onaylandıktan sonra gayrimenkul üzerine projelerine uygun olarak inşaatların yaptırılacağı, söz konusu inşaatların, irtifak hakkı tesis edilen taşınmazın hak lehtarına veya temsilcisine verilen ön izin süresi, süreç içindeki işlemlerin bitimi ve yapı ruhsatının alınmasından itibaren işe başlanarak 540 gün içerisinde bitirilerek işletmeye alınacağı; Özel Teknik Şartnamesi’nin 8. maddesinde, öğrenci yurtlarının toplam yatak kapasitesinin en az 4.200 (dörtbinikiyüz) kişilik olarak planlanacağı, odaların YURTKUR’un planlanması çerçevesinde belirlenecek minimum kapasitelerde tayin edileceği, [Gençlik ve Spor bakanlığı – Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu Genel Müdürlüğü’nün 15 yıla kadar Ön Protokolle Bina Kiralanması Genel ve Teknik Şartlar Protokolü 2017]; “Yurt İnşaatının Proje tasarımında ve inşaatında uyulacak kurallar” başlıklı 9.1.1. maddesinde, ıslak hacimlerin iç kapıların suya dayanıklı ve Kredi ve Yurtlar Kurumu’nun Tip Sözleşmesinin şartlarına uygun olacağı; “İnşaat İşlerinde Uyulacak Standartlar” başlıklı 9.1.2. maddesinde, bu Sözleşme’nin ekleri haricinde uyulması zorunlu olan şartnameler arasında Gençlik ve Spor Bakanlığı-Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu Genel Müdürlüğü’nün 15 Yıla Kadar Ön Protokolle Bina Kiralanması Genel ve Teknik Şartlar Protokolü’ne yer verildiği “Genel Hususlar” başlıklı 9.2.1. maddesinde, mekanik tesisat işlerinde, [Gençlik ve Spor Bakanlığı-Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu Genel Müdürlüğü’nün 15 Yıla Kadar Ön Protokolle Bina Kiralanması Genel ve Teknik Şartlar Protokolü. 2017]ne uyulacağı; “Havalandırma Tesisatı” başlıklı 9.2.4. başlıklı maddesinin (a) “Genel” başlıklı bölümünde, “Gençlik ve Spor Bakanlığı-Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu Genel Müdürlüğü’nün 15 Yıla Kadar Ön Protokolle Bina Kiralanması Genel ve Teknik Şartlar Protokolü. 2017″ne uygun imalatlar yapılacağı; “Diğer Hususlar” başlıklı 16. maddesinin 3. fıkrasında, uygulanacak projede önceliğin “Gençlik ve Spor Bakanlığı-Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu Genel Müdürlüğü’nün 15 Yıla Kadar Ön Protokolle Bina Kiralanması Genel ve Teknik Şartlar Protokolü. 2017″de olduğu, ancak olmayan hususlarda Özel Teknik Şartname’ye bakılacağı; Gençlik ve Spor Bakanlığı Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu Genel Müdürlüğü Ön Protokol’ün 1. maddesinde, Yüksek Öğrenim ve Kredi Yurtlar Kurumu Genel Müdürlüğü (Kurum/İdare) tarafından yurt olarak kullanılmak üzere proje safhasında ya da yurt binası olarak yapılmış, şartnamedeki tüm hususları sağlamış olması koşulu ile natamam binaların 15 yıla kadar kiralanacağı belirtilmiştir.
Ayrıca, Edirne … Noterliği’nin … tarih ve … yevmiye nolu davacı şirket ile Trakya Üniversitesi Rektörlüğü arasında imzalanan Ön İzin Sözleşmesi’nin 2. maddesinde, tapu kaydı, niteliği ve diğer özellikleri belirtilen taşınmazın üzerinde 4.200 kişilik öğrenci yurtları ve sosyal tesisleri yapım işini gerçekleştirmek amacıyla ve fiili kullanım olmaksızın, öncelikle taşınmazın tescil, ifraz, tevhit, terk ve benzeri işlemlerin yapılması ve/veya imar planın yaptırılması, değiştirilmesi, zemin etüdü işlemlerinin yapılması, uygulama projelerinin hazırlatılması, Kredi ve Yurtlar Kurumu ile kiralamaya esas ön protokolün yapılması ve ruhsat işlemlerinin tamamlanması amacıyla ön izin verildiği kuralı yer almıştır.
Bu bağlamda, uyuşmazlık konusu ihaleye ait doküman ve Trakya Üniversitesi Rektörlüğü ile davacı şirket arasında imzalanan ön izin sözleşmesine göre, ihale konusu öğrenci yurdu ve sosyal tesislere ilişkin inşaatların ön izin süresi, süreç içindeki işlemlerin bitimi ve yapı ruhsatlarının alınmasından itibaren işe başlanarak 540 gün içerisinde bitirilerek işletmeye alınacağı, irtifak hakkı süresinin 30 yıl olduğu, irtifak hakkı hasılat payları hususunda, 4.200 kişilik yurt binasının bizzat hak lehtarı davacı tarafından işletilmesi hâlinde veya yurt hariç sosyal tesislerin bir kısmının/tamamının hak lehtarı davacı tarafından 3. kişilere kiraya verilmesi hâlinde veya 4.200 kişilik yurt binasının tamamının/bir kısmının hak lehtarı davacı tarafından Kredi ve Yurtlar Kurumu’na kiralanması hâllerinde elde edilecek gelire yönelik düzenlemeler yapıldığı, İrtifak Hakkı Tesisi Sözleşme Tasarısı’nın ekleri arasında “T.C. Gençlik ve Spor Bakanlığı Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu Genel Müdürlüğü Ön Protokol (15 Yıla Kadar Bina Kiralanması Genel ve Teknik Şartları, Değerlendirme Kriterleri, Ön Protokol ve Kira Sözleşmesi)” bulunduğu, ihaleye ait Özel Teknik Şartname’de de “Gençlik ve Spor Bakanlığı-Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu Genel Müdürlüğü’nün 15 Yıla Kadar Ön Protokolle Bina Kiralanması Genel ve Teknik Şartlar Protokolü”ne atıflar yapıldığı görülmüştür.
Bu itibarla, ihaleye ait İdare Şartname’de, söz konusu yurt binasının bizzat davacı tarafından işletilebileceği gibi Kredi ve Yurtlar Kurumu’na kiraya verilebileceği şeklinde alternatifler yer almakla birlikte, ihale dokümanı bir bütün olarak incelendiğinde ihalenin Kredi ve Yurtlar Kurumu’na kiraya verilmesine yönelik olarak ayrıntılı düzenlemelere yer verildiği, dolayısıyla yurt binasının Kredi ve Yurtlar Kurumu tarafından kiralanacağına ilişkin davacı nezdinde haklı beklenti oluşturulduğu, ihalenin davacı üzerinde bırakılması üzerine Trakya Üniversitesi Rektörlüğü ile imzalanan … tarih ve … yevmiye nolu Ön İzin Sözleşmesi’nin 2. maddesinde Kredi ve Yurtlar Kurumu ile kiralamaya esas ön protokol yapılacağına da yer verildiğinden, davacı tarafından, ihale konusu yurt binasının yapılması ve işletilmesi konusunda ön protokollü kira sözleşmesi yapılması talebiyle Kredi ve Yurtlar Kurumu Genel Müdürlüğü’ne 05/12/2018 tarihinde başvuruda bulunulduğu, yapılan başvurunun irtifak hakkına konu olan taşınmazın bulunduğu yer itibarıyla mevcut üniversiteye uzak olması nedeniyle reddedildiği, bu bakımdan Kredi ve Yurtlar Kurumu ile ön protokollü kira sözleşmesi imzalanacağına dair davacı üzerinde oluşturulan haklı beklenti nedeniyle sözleşmede yer verilen taahhüdün yerine getirilmemesinde davacının kusurunun bulunmadığı, somut olayda 2886 sayılı Kanun’un 84. maddesinin 3. fıkrasında belirtilen fiilin gerçekleşmediği anlaşıldığından, davacı şirket hakkında tesis edilen yasaklama işleminde hukuka uygunluk, davanın reddi yönündeki İdare Mahkemesi kararına yönelik istinaf isteminin reddine ilişkin temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararında ise hukukî isabet bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin kabulüne;
2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin İdare Mahkemesi kararına yönelik istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesi uyarınca BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi’ne gönderilmesine, 27/04/2023 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.