Danıştay 13. Daire Başkanlığı         2021/1520 E.  ,  2023/2140 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2021/1520
Karar No:2023/2140

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … Elektrik Dağıtım A.Ş.
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Kurumu
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN_KONUSU : …Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı şirket tarafından, … tarih ve … sayılı Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu (Kurul) kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesi’nce verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararda; 2006-2010 yılları arasını kapsayan I. Uygulama Dönemine ait gerçekleşen ve devam etmekte olan yatırımların ne şekilde değerlendirileceğinin … tarih ve …sayılı ve … tarih ve … sayılı Kurul kararları ile belirlendiği, bu kararlara karşı davacı şirket tarafından herhangi bir dava açılmadığı, bu itibarla, mevzuat hükümleri uyarınca gerçekleşen ve devam etmekte olan yatırımların dağıtım tarifesine yansıtılmasına karar verilmesi yetkisinin Kurul tarafından kullanılabileceği ve I. Uygulama Döneminin dağıtım tarifesine yansıtılacak unsurlarına yönelik Kurul tarafından alınmış kararlara karşı açılmış herhangi bir dava bulunmadığı anlaşıldığından, dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlem hukuka uygun bulunarak davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi’nce; istinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının usul ve hukuka uygun olduğu ve davacı tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, … tarih ve … sayılı Kurul kararıyla tarifenin tüm parametrelerinin belirlenerek düzenlemeye esas varlık tabanının kararlaştırıldığı, özelleştirmeden önce imzalanan protokol gereği kredi anapara, faiz ve kur farkından kaynaklanan tüm giderlerin vadesinde ödendiği, hisse devir sözleşmesinden önce şirketin yatırım programlarının onaylanmasının Devlet Planlama Teşkilatı tarafından hazırlanan yatırım programı kapsamında gerçekleştirildiği, kredi geri ödemelerinin tarifeye yansıtılmaması nedeniyle söz konusu kredi ile yapılan tesislerin mülkiyetinin kamuya ait olmayacağı ve elektrik dağıtım tesisi hâline gelmemiş varlıkların oluşmasına sebebiyet vereceği, aynı şekilde imar planlarının değişmesi, yeni yerleşim yerlerinin açılması, müşteri memnuniyetinin sağlanması, can ve mal emniyeti açısından tehdit oluşturan durumlara son verilmesi, yeni aydınlatma tesislerinin kurulması, acil deplase işlerinin yapılması amacını taşıyan yatırım harcamalarının da aktifleştirilmemiş kısmının varlıkların kullanıma hazır hâle getirilmesi ile birlikte düzenlemeye esas yatırım harcamasından sayılmadığı, kamu adına yapılan dağıtım tesislerinin maliyetinin tarife yoluyla karşılanması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI: Davalı idare tarafından, I. Uygulama Dönemi sonu itibarıyla “Yapılmakta Olan Yatırımlar” hesabında yer alan yatırım harcamalarının, yatırım tavanını aşması hâlinde bu tutarların II. Uygulama Döneminde tarife hesaplamalarında dikkate alınmayacağını şirketin bildiği, Kurul’dan onay alınmadan yatırım yapılmasının ve bu yatırımların tarife hesaplamalarında dikkate alınmasının mevzuata aykırı olacağı, konuyla ilgili emsal yargı kararlarının bulunduğu belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile Bölge İdare Mahkemesi kararının Dairemiz kararında belirtilen gerekçeyle onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi’nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 17. maddesinin ikinci fıkrası uyarınca davacının duruşma istemi yerinde görülmeyerek gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
ESAS YÖNÜNDEN:
MADDİ OLAY :
Dosyanın incelenmesinden, davacı şirketin I. Uygulama Dönemi olarak kabul edilen 2006-2010 yılları arasında kamu adına yapmış olduğu yatırımların ve kullandığı kredilerin düzenlenmiş varlık tabanına yansıtılmamasına yönelik alınan Kurul kararının, düzenlenmiş varlık tabanının yeniden hesaplanarak yatırımların ve/veya kredilerin dağıtım tarifesine yansıtılacak şekilde düzeltilmesi istemiyle başvuruda bulunduğu, bu başvurunun dava konusu Kurul kararıyla reddedilmesi üzerine bakılmakta olan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
03/03/2001 tarih ve 24335 1. Mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu’nun 2. maddesinin 4. fıkrasının (c) bendinin (6) numaralı alt bendinde, dağıtım lisanslarında belirlenen bölgelerde talep tahminlerinin hazırlanması ve TEİAŞ’a bildirilmesi görevinin dağıtım şirketlerine ait olduğu, Kurul’un bu talep tahminlerini onaylayacağı ve tahminlerin TEİAŞ tarafından yayımlanacağı; (7) numaralı alt bendinde, mülkiyeti kamuda olan dağıtım tesislerinin, Kurul onaylı talep tahminleri doğrultusunda yatırım planlarının hazırlanmasının ve Kurul onayına sunulmasının, onaylanan yatırım planı uyarınca yatırım programına alınan, dağıtım tesislerindeki gerekli iyileştirme ve güçlendirme işlemlerinin gerçekleştirilmesinin ve/veya yeni dağıtım tesislerinin inşa edilmesi görevinin söz konusu dağıtım tesislerini işleten dağıtım şirketlerine ait olduğu; (8) numaralı alt bendinde, 4046 sayılı Kanun çerçevesinde yapılan özelleştirme sonrası elektrik dağıtım tesislerinin iyileştirilmesi, güçlendirilmesi ve genişletilmesi için yapılan yatrımların mülkiyetinin kamuya ait olduğu, özelleştirilen elektrik dağıtım tesis ve varlıklarına ilişkin her türlü işletme ile yatırım planlaması ve uygulamasında onay ve değişiklik yetkisinin Kurul’a ait olduğu, Kurul’un hizmetin verilmesini sağlayacak yatırımların teklif edilmemesi hâlinde talep edeceği ve onaylanmış yatırımlar gerçekleştirilmediği takdirde lisansı iptal ederek yeniden ihale yapacağı; 5. maddesinin 7. fıkrasının (c) bendinde, Kurul’un yetkileri arasında dağıtım şirketleri tarafından hazırlanıp TEİAŞ tarafından sonuçlandırılan talep tahminlerini onaylamak, gerektiğinde revize ettirmek; (d) bendinde, Kurul onaylı talep tahminlerine dayanarak TEİAŞ tarafından hazırlanan üretim kapasite projeksiyonu ve iletim yatırım planı ile bu planlarla uyumlu olarak mülkiyeti kamuda olan dağıtım tesislerini işleten dağıtım şirketleri tarafından hazırlanan dağıtım yatırım planlarını onaylamak, gerektiğinde revize edilmesini sağlamak ve onay verdiği yatırım planlarının uygulanmalarını denetlemek olduğu kurala bağlanmıştır.
Öte yandan, uyuşmazlık tarihi itibarıyla 4628 sayılı Kanuna, 10/05/2006 tarih ve 5496 sayılı Kanun’un 6. maddesiyle eklenen Geçici 9. maddede, “Düzenlemeye tabi tarifeler üzerinden elektrik enerjisi satın alan tüketicileri, dağıtım bölgeleri arası maliyet farklılıkları nedeniyle var olan fiyat farklılıklarından kısmen veya tamamen koruyacak şekilde tesis edilmiş geçici bir “Fiyat Eşitleme Mekanizması” uygulanır. Fiyat Eşitleme Mekanizmasına ilişkin usul ve esaslar ile … Ticaret ve Taahhüt A.Ş. ve perakende satış lisansı sahibi dağıtım şirketlerinin bu uygulamaya ilişkin görev ve yükümlülükleri, Bakanlık ile Hazine Müsteşarlığı’nın görüşleri alınmak suretiyle Kurul tarafından altmış gün içerisinde çıkarılacak tebliğ ile düzenlenir. Fiyat Eşitleme Mekanizmasının uygulanacağı geçiş dönemi 31/12/2010 tarihinde sona erer. Bu tarihte sona eren ilk uygulama dönemi için …tarafından yapılan tarife tekliflerinde ulusal tarife uygulamasının gerekleri esas alınır ve teklif edildiği şekliyle Kurulca onaylanır. Bu dönem süresince abone grupları arasında çapraz sübvansiyon uygulanır. Bu kapsamda, … tarafından ilk uygulama dönemini kapsayacak şekilde Kuruma yapılan tarife teklifinde abone grupları için uygulanacak çapraz sübvansiyona da yer verilir. Kurul onaylı bu tarifeler ile çapraz sübvansiyon, ancak Bakanlar Kurulu Kararı çerçevesinde yapılacak öneri ile değiştirilebilir. Geçiş dönemi süresince tüm hesaplar 4628 sayılı Kanun ve ilgili mevzuatına uygun şekilde ayrıştırılarak tutulur.” kuralına yer verilmiştir.
09/07/2008 tarih ve 5784 sayılı Kanun’un 7. maddesi ile 4628 sayılı Kanun’un Geçici 9. maddesinde değişiklik yapılmış olup, anılan madde “31/12/2012 tarihinde sona erecek geçiş döneminde düzenlemeye tabi tarifeler üzerinden elektrik enerjisi satın alan tüketicileri, dağıtım bölgeleri arası maliyet farklılıkları nedeniyle var olan fiyat farklılıklarından kısmen veya tamamen koruyacak şekilde tesis edilmiş ve uygulamaya ilişkin hususları tebliğle düzenlenmiş olan fiyat eşitleme mekanizması uygulanır. Tüm kamu ve özel dağıtım şirketleri fiyat eşitleme mekanizması içerisinde yer alır. Geçiş dönemi süresince ulusal tarife uygulamasının gerekleri esas alınır ve ulusal tarifede çapraz sübvansiyon uygulanır. Ulusal tarife Kurumca hazırlanır ve Kurul onayıyla yürürlüğe girer. Kurul onaylı çapraz sübvansiyon ancak Bakanlar Kurulu kararı ile değiştirilebilir. Geçiş dönemi süresince tüm hesaplar ilgili mevzuata göre ayrıştırılarak tutulur.” şeklini almıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Davacı şirketin hisselerinin tamamının kamuya ait olduğu I. Uygulama Döneminde kendi öz kaynakları ve bütçesi ile finanse ettiği bir kısım yatırım harcaması Kurul onayı alınmadan yapılmıştır. Söz konusu yatırım harcamalarının 4628 sayılı Kanun ve ikincil mevzuat hükümleri uyarınca yatırım harcamalarının tarife yolu ile geri alınabilmesi için aranan “Kuruldan yatırım onayı alınması” şartını taşımadığı için tarifeye yansıtılmasına ve bu şekilde itfa edilmesine olanak bulunmamaktadır.
Diğer taraftan, davacı şirketin I. Uygulama Döneminde gerçekleştirdiği ve Kurul onayı olmadığı için tarifeye yansıtılmayan dış krediyle yapılan yatırım harcamalarına gelince, gerek 4628 ve 6446 sayılı Kanunlar, gerekse İşletme Hakkı Devir Sözleşmesi ve Hisse Satış Sözleşmesi hükümlerinin birlikte değerlendirilmesinden, bir yatırım harcamasının tarifeye yansıtılabilmesi için Kurul’dan onay alınması öngörülmüştür. Yatırım kaynağı yönünden herhangi bir ayrım yapılmayarak Kurul tarafından onaylanmayan dış kredi ile yapılan yatırım harcamalarına ilişkin olarak da farklı bir düzenleme bulunmamaktadır.
Bu itibarla, davacı şirketin Kurul onayı almadan öz kaynak ve dış krediden sağlanan finansman ile I. Uygulama Döneminde yaptığı onaylı yatırım tavanını aşan harcamaların tarifeye yansıtılamayacağı anlaşıldığından, dava konusu işlemde hukuka aykırılık, davanın reddi yolundaki İdare Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun reddine ilişkin temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararında sonucu itibarıyla hukukî isabetsizlik görülmemiştir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin reddine,
2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin İdare Mahkemesi kararına yönelik istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu …Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesinde sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından, anılan Bölge İdare Mahkemesi kararının yukarıda belirtilen GEREKÇEYLE ONANMASINA,
3. Temyiz giderlerinin istemde bulunan üzerinde bırakılmasına,
4. Posta giderleri avansından artan tutarın davacıya iadesine,
5. 2577 sayılı Kanun’un 50. maddesi uyarınca, bu gerekçeli onama kararının taraflara tebliğini ve bir örneğinin de … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi’ne gönderilmesini teminen dosyanın … İdare Mahkemesi’ne gönderilmesine, 03/05/2023 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.