Danıştay 13. Daire Başkanlığı 2020/974 E. , 2020/3136 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No : 2020/974
Karar No : 2020/3136
DAVACI : … İnşaat Sanayi ve Ticaret A.Ş.
VEKİLİ : Av. …
DAVALI : … Kurumu
VEKİLİ : Av. … – Aynı adreste
DAVANIN KONUSU :
1- Karayolları 5. Bölge Müdürlüğü’nce 31/10/2019 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Tarsus-Adana-Gaziantep Otoyolunun Bahçe Kavşağı-Gaziantep Doğu Kavşağı, Gaziantep Doğu Kavşağı – 9. Bölge Sınırı Arasında ve Gaziantep Çevre Otoyolunda Muhtelif Kesimlerinin ve Bağlantı Yollarının Üstyapı Onarımı İşi” ihalesine ilişkin olarak, … Grup İnşaat Taahhüt Turizm Sanayi ve Ticaret A.Ş.- … İnşaat Sanayi Taahhüt ve Ticaret Ltd. Şti. ortak girişimi tarafından yapılan itirazen şikâyet başvurusu üzerine davacının teklifinin değerlendirme dışı bırakılması yönünde düzeltici işlem belirlenmesine ilişkin Kamu İhale Kurulu’nun (Kurul) 26/02/2020 tarih ve 2020/UY.I-438 sayılı kararının,
2- Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin 54. maddesinin beşinci fıkrasındaki “şekil ve içerik” ile “teklif mektubu standart formuna” ibaresinin ve anılan Yönetmeliğin ekindeki “Birim Fiyat Teklifinin Standart Formunun” 2 no.lu başlığında yer alan “Ayrıca ihale tarihi itibarıyla mesleki faaliyetimizi mevzuatı gereği ilgili odaya kayıtlı olarak sürdürdüğümüzü ve ihalenin üzerimizde kalması halinde sözleşme imzalanmadan önce bu durumu tevsik eden belgeleri 4734 sayılı Kanun ve ilgili mevzuat ile ön yeterlik ve ihale dokümanında yer alan düzenlemelere uygun olarak idarenize sunacağımızı taahhüt ediyoruz” ibaresinin iptali istenilmektedir.
DAVACININ İDDİALARI :
Dava konusu Yönetmeliğin 54. maddesinin beşinci fıkrasındaki “şekil ve içerik” ile “teklif mektubu standart formuna” ibareleri ile standart formda yer alan “Ayrıca ihale tarihi itibarıyla mesleki faaliyetimizi mevzuatı gereği ilgili odaya kayıtlı olarak sürdürdüğümüzü ve ihalenin üzerimizde kalması halinde sözleşme imzalanmadan önce bu durumu tevsik eden belgeleri 4734 sayılı Kanun ve ilgili mevzuat ile ön yeterlik ve ihale dokümanında yer alan düzenlemelere uygun olarak idarenize sunacağımızı taahhüt ediyoruz” ibaresinin, 4734 sayılı Kanun’a aykırı olduğu, teklif mektuplarında yer alması gereken kayıtların 4734 sayılı Kanun’da tahdidi olarak yer aldığı, Kanun’da yer almayan bir şartın getirilemeyeceği, değerlendirme dışı bırakılması yönünde tesis edilen Kurul kararına yönelik olarak standart formda yer alan kayıtları içermeyen teklif mektuplarının geçersiz sayılamayacağı ve kendi malı olması istenen asfalt plentine yönelik kapasite raporu ile fatura arasındaki uygunsuzluğun mali müşavirinin hatasından kaynaklandığı ve anılan eksikliğin bilgi eksikliği olarak kabul edilerek düzeltilebileceği ileri sürülmüştür.
DAVALININ SAVUNMASI :
Dava konusu standart formda yer alan ibarenin 4734 sayılı Kanun’a uygun olduğu, standart forma uygun verilmeyen tekliflerin geçersiz olduğu, bu hususun ihale dokümanında belirtildiği, kendi malı olması istenen iş makinesinin kapasite raporu ile faturasının uyumsuz olduğu belirtilerek dava konusu işlemin hukuka uygun olduğu savunulmuştur.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’İN DÜŞÜNCESİ :
Davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.
DANIŞTAY SAVCISI …’IN DÜŞÜNCESİ :
Karayolları 5. Bölge Müdürlüğü’nce 31/10/2019 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Tarsus-Adana-Gaziantep Otoyolunun Bahçe Kavşağı-Gaziantep Doğu Kavşağı, Gaziantep Doğu Kavşağı – 9. Bölge Sınırı Arasında ve Gaziantep Çevre Otoyolunda Muhtelif Kesimlerinin ve Bağlantı Yollarının Üstyapı Onarımı İşi” ihalesine ilişkin olarak, … Grup İnş. Taah. Tur. San. Ve Tic. A.Ş.- … İnş. San. Taah. ve Tic. Ltd. Şti. Ortak Girişimi tarafından yapılan itirazen şikâyet başvurusu üzerine davacının teklifinin değerlendirme dışı bırakılması yönünde düzeltici işlem belirlenmesine ilişkin Kamu İhale Kurulu’nun (Kurul) 26/02/2020 tarih ve 2020/UY.I-438 sayılı kararının iptali ile anılan kararın dayanağı, Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin 54. maddesinin beşinci fıkrasındaki “şekil ve içerik” ile “teklif mektubu standart formuna” ibaresini ve anılan yönetmeliğin ekindeki “Birim Fiyat Teklifinin Standart Formunun 2 no.lu başlığında yer alan “Ayrıca ihale tarihi itibarıyla mesleki faaliyetimizi mevzuatı gereği ilgili odaya kayıtlı olarak sürdürdüğümüzü ve ihalenin üzerimizde kalması halinde sözleşme imzalanmadan önce bu durumu tevsik eden belgeleri 4734 sayılı Kanun ve ilgili mevzuat ile ön yeterlik ve ihale dokümanında yer alan düzenlemelere uygun olarak idarenize sunacağımızı taahhüt ediyoruz” ibaresinin iptali istemiyle açılmıştır.
Anayasa’nın 124. maddesi gereği Başbakanlık, bakanlıklar ve kamu tüzelkişilerinin, kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve tüzüklerin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak koşuluyla yönetmelikler çıkarabileceği açıktır. Yönetmelikler, yasa tekniğine uygun olmaması ve güçlükler bulunması nedeniyle yasal düzenlemelerde yer almayan, ancak idarenin işleyişi ve kamu yararı için önceden belirlenmesi zorunlu bulunan teknik konu ve ayrıntıları yasal çerçeve içerisinde kalmak koşuluyla düzenleyebilir. Kamu idaresi tarafından görev alanına giren konularda yönetmelikler yapılırken, dayanağı yasanın bütününe bağlı kalınması zorunlu olduğu gibi, yasayı ve yasanın amacını aşar veya yasa konusu alanlara girer nitelikte düzenleme yapma olanağı da bulunmamaktadır.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 1. maddesinde, “Bu Kanun’un amacı, kamu hukukuna tâbi olan veya kamunun denetimi altında bulunan veyahut kamu kaynağı kullanan kamu kurum ve kuruluşlarının yapacakları ihalelerde uygulanacak esas ve usulleri belirlemektir.” kuralına; 5. maddesinde ise, “İdareler, bu Kanun’a göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur.” kuralına yer verilmiştir.
Kanun’un 53. maddesinin (a) bendinde, Kamu İhale Kurumu’nun, bu Kanun’da belirtilen esas, usul ve işlemlerin doğru olarak uygulanması konusunda görevli ve yetkili olduğu belirtilmiş; (b) bendinin (2) no’lu alt bendinde de, “Bu Kanun’a ve Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’na ilişkin bütün mevzuatı, standart ihale dokümanlarını ve tip sözleşmeleri hazırlamak, geliştirmek ve uygulamayı yönlendirmek” Kamu İhale Kurumu’nun görev ve yetkileri arasında sayılmış; Kurum’un, Kurul kararıyla bu Kanun’un ve Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’nun uygulanmasına ilişkin standart ihale dokümanı, tip sözleşme, yönetmelik ve tebliğler çıkarmaya yetkili olduğu; Kurul ve Kurum’un, yetkilerini, düzenleyici işlemler tesis ederek ve özel nitelikli kararlar alarak kullanacağı; standart ihale dokümanları, tip sözleşmeler, yönetmelik ve tebliğlerin Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe konulacağı öngörülmüştür.
“İhaleye katılımda yeterlik kuralları” başlıklı 10. maddesinde, “İhaleye katılacak isteklilerden, ekonomik ve malî yeterlik ile mesleki ve teknik yeterliklerinin belirlenmesine ilişkin olarak aşağıda belirtilen bilgi ve belgeler istenebilir: … B) Mesleki ve teknik yeterliğin belirlenmesi için; 1) İsteklinin mevzuatı gereği ilgili odaya kayıtlı olarak faaliyette bulunduğunu ve teklif vermeye yasal olarak yetkili olduğunu kanıtlayan belgeler” kuralına yer verilmiş, “Tekliflerin hazırlanması ve sunulması” başlıklı 30. maddesinde ise;
Teklif mektubu ve geçici teminat da dahil olmak üzere ihaleye katılabilme şartı olarak istenilen bütün belgeler bir zarfa konulur. Zarfın üzerine isteklinin adı, soyadı veya ticaret unvanı, tebligata esas açık adresi, teklifin hangi işe ait olduğu ve ihaleyi yapan idarenin açık adresi yazılır. Zarfın yapıştırılan yeri istekli tarafından imzalanır ve mühürlenir.
Teklif mektupları yazılı ve imzalı olarak sunulur. Teklif mektubunda ihale dokümanının tamamen okunup kabul edildiğinin belirtilmesi, teklif edilen bedelin rakam ve yazı ile birbirine uygun olarak açıkça yazılması, üzerinde kazıntı, silinti, düzeltme bulunmaması ve teklif mektubunun ad, soyad veya ticaret unvanı yazılmak suretiyle yetkili kişilerce imzalanmış olması zorunludur. Mal alımı ihalelerinde, ihale dokümanında alternatif teklif verilebileceğine dair hüküm bulunması halinde, alternatif tekliflerde aynı şekilde hazırlanarak sunulur”şeklinde kurala bağlanmıştır. Yine aynı Kunun’un “Tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklık 37. maddesinin 1. fıkrasında, “ihale komisyonunun talebi üzerine idare tekliflerin incelenmesi, karşılaştırılması ve değerlendirilmesinde yararlanmak üzere net olmayan hususlarla ilgili isteklilerden yazılı olarak tekliflerini açıklamalarını isteyebilir. Ancak bu açıklama, hiçbir şekilde teklif fiyatında değişiklik yapılması veya ihale dokümanında yer alan şartlara uygun olmayan tekliflerin uygun hâle getirilmesi amacıyla istenilmez ve yapılmaz”, 2. fıkrasında ise, ‘Tekliflerin değerlendirilmesinde, öncelikle belgeleri eksik olduğu veya teklif mektubu ile geçici teminatı usulüne uygun olmadığı 36’ncı maddeye göre ilk oturumda tespit edilen isteklilerin tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılmasına karar verilir. Ancak, teklifin esasını değiştirecek nitelikte olmaması kaydıyla, belgelerde bilgi eksikliği bulunması hâlinde idarece belirlenen sürede isteklilerden bu eksik bilgilerin tamamlanması yazılı olarak istenir. Belirlenen sürede bilgileri tamamlamayan istekliler değerlendirme dışı bırakılır ve geçici teminatları gelir kaydedilir. Bu ilk değerlendirme ve işlemler sonucunda belgeleri eksiksiz ve teklif mektubu ile geçici teminatı usulüne uygun olan isteklilerin tekliflerinin ayrıntılı değerlendirilmesine geçilir. Bu aşamada, isteklilerin ihale konusu işi yapabilme kapasitelerini belirleyen yeterlik kriterlerine ve tekliflerin ihale dokümanında belirtilen şartlara uygun olup olmadığı ile birim fiyat teklif cetvellerinde aritmetik hata bulunup bulunmadığı incelenir. Uygun olmadığı belirlenen isteklilerin teklifleri ile birim fiyat teklif cetvellerinde aritmetik hata bulunan teklifler değerlendirme dışı bırakılır.” kurallarına yer verilmiştir.
Yapım İşleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Başvuru ve teklif mektuplarının şekli” başlıklı 54. maddesinin 1.fıkrasında; “Başvuru ve teklif mektupları bu Yönetmeliğin ekinde yer alan standart formlar esas alınarak hazırlanır.” hükmü, aynı Yönetmeliğin beşinci fıkrasında da;”(5) Teklif mektuplarının şekil ve içerik bakımından yukarıda belirtilen niteliklere ve teklif mektubu standart formuna uygun olmaması teklifin esasını değiştirecek nitelikte bir eksiklik olarak kabul edilir. Taşıması zorunlu hususlardan herhangi birini taşımayan teklif mektuplarının değiştirilmesi, düzeltilmesi veya eksikliklerinin giderilmesi gibi yollara başvurulamaz. Teklif mektubu usulüne uygun olmayan isteklinin teklifi değerlendirme dışı bırakılır.” hükmüne; Yönetmeliğin ekindeki Birim Fiyat Teklif Mektubu Standart Formu’nun 2. maddesinde “Ayrıca ihale tarihi itibarıyla mesleki faaliyetimizi mevzuatı gereği ilgili odaya kayıtlı olarak sürdürdüğümüzü ve ihalenin üzerimizde kalması halinde sözleşme imzalanmadan önce, bu durumu tevsik eden belgeleri 4734 sayılı Kanun ve ilgili mevzuat ile ön yeterlik ve ihale dökümanında yer alan düzenlemelere uygun olarak idarenize sunacağımızı taahhüt ediyoruz” ibaresine yer verilmiştir.
Yukarıda aktarılan mevzuat hükümlerinin değerlendirilmesinden, ihaleye katılacak isteklilerin mesleki ve teknik yeterliliklerinin belirlenebilmesi için mevzuatı gereği ilgili odaya kayıtlı olarak faaliyette bulunduğunu ve teklif vermeye yasal olarak yetkili olduğunu kanıtlayan belgeleri sunmaları gerektiği, tekliflerin değerlendirilmesinde, öncelikle belgeleri eksik olan isteklilerin tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılmasına karar verileceği, ancak teklifin esasını değiştirecek nitelikte olmaması kaydıyla, belgelerde bilgi eksikliği bulunması halinde idarece belirlenen sürede isteklilerden bu eksik bilgilerin tamamlanmasının yazılı olarak isteneceği sonucuna ulaşılmış olup, idarece belirlenen ihale şartlarına uygun ve yeterlik kriterlerini karşılayan teklifleri hazırlama ve sunmanın isteklilerin sorumluluğunda olduğu açıktır.
4734 sayılı Kanun’un 53’üncü maddesi uyarınca, 4734 ve 4735 sayılı Kanun’un uygulanması konusunda genel düzenleyici işlemler yapma yetkisini haiz olan Kamu İhale Kurumunca söz konusu yetkiye istinaden hazırlanan ve 04/03/2019 tarihli 27159 Mükerrer sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin 54. maddesinin dava konusu “şekil ve içerik” ile “teklif mektubu standart formuna” ibaresinin yer aldığı beşinci fıkrasında teklif mektuplarının şekil ve içerik bakımından yukarıda belirtilen niteliklere ve standart formuna uygun olmamasının teklifin esasını değiştirecek nitelikte bir eksiklik olarak kabul edileceği hüküm altına alınmış, Yönetmeliğin ekinde yer alan “Birim fiyat teklifinin standart formunun 2 no’lu başlığında da isteklinin mesleki faaliyetini mevzuat gereği ilgili odaya kayıtlı olarak sürdürdüğüne ve sözleşme imzalanmadan önce bu durumun belgelendirilerek idareye sunulacağına ilişkin ibareye yer verilmiştir. Anılan Yönetmelik hükümleriyle Kanunda öngörülen tekliflerin hazırlanması ve sunulması ile tekliflerin değerlendirilmesine ve ihaleye katılımda yeterlik kurallarının belirlenmesine ilişkin hükümlere bağlı kalınarak Kanuna ve Kanun’un amacına uygun düzenlemeler getirildiği anlaşılmaktadır.
Bu itibarla, Yönetmeliğin dava konusu edilen kısımlarında kanuna, kamu yararına ve hukuka aykırılık görülmemiştir.
Dava konusu 26/02/2020 tarih ve 2020/UY.I-438 karar nolu Kamu İhale Kurulu Kararına gelince;
Dosyanın incelenmesinden; Karayolları 5. Bölge Müdürlüğü’nce 31/10/2019 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Tarsus-Adana-Gaziantep Otoyolunun Bahçe Kavşağı-Gaziantep Doğu Kavşağı, Gaziantep Doğu Kavşağı – 9. Bölge Sınırı Arasında ve Gaziantep Çevre Otoyolunda Muhtelif Kesimlerinin ve Bağlantı Yollarının Üstyapı Onarımı İşi” ihalesine ilişkin olarak, … Grup İnş. Taah. Tur. San. Ve Tic. A.Ş.- … İnş. San. Taah. ve Tic. Ltd. Şti. Ortak Girişimi tarafından yapılan itirazen şikâyet başvurusu üzerine Kamu İhale Kurulun’ca İdari Şartname’nin 7.1 maddesinde isteklilerin ihaleye katılabilmeleri için şartname ekinde yer alan standart forma uygun teklif mektubu düzenlemeleri gerektiği öngörülmesine rağmen davacının birim fiyat teklif mektubunda standart formun ikinci maddesindeki taahhüt cümlesine yer verilmediği, bu taahhüdü ikame edebilecek ilgili oda kaydına ilişkin belgenin de teklif zarfı içerisinde sunulmadığının anlaşıldığı; diğer taraftan davacı şirketin yine idare şartnamenin 7.5.5 maddesinde ihale konusu işin yerine getirilebilmesi için belirtilen 1 Adet Asfalt Plenti (Toz Tutucu Filtre Sistemli) (Bitüm Modifikasyonuna Entegre) (En az 240 Ton/saat) tesis, makine, teçhizat ve diğer ekipmanın kendi malı olma şartının arandığı ve kendi malı olan ekipmanın demirtaş veya amortisman defterine kayıtlı olduğuna dair noter tespit tutanağı ya da yeminli mali müşavir (YMM) raporu ile tevsik edilmesi gerektiği ve sanayi odası tarafından düzenlenmiş geçerlilik tarihi uygun kapasite raporlu olması gerektiği düzenlemesine yer verilmesine karşın davacı şirketin teklif zarfında sunduğu belgelerden YMM raporuna konu asfalt plentinin kapasite raporlu olma şartını sağlamadığının anlaşıldığı gerekçeleriyle davacı şirketin teklifinin değerlendirme dışı bırakılmasına ve düzeltici işlem belirlenmesine karar verildiği anlaşılmaktadır.
Olayda; yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri uyarınca; teklif mektuplarının Yönetmelik ekinde yer alan standart form esas alınarak hazırlanması, mevzuatta öngörülen taşıması zorunlu hususlara ve istenilen bilgilere doğru olarak tereddüte yer vermeyecek şekilde tam ve eksiksiz olarak yer verilmesi gerektiğinden ve taşıması zorunlu hususlardan herhangi birini taşımayan veya hatalı olan teklif mektuplarının değiştirilmesi ve düzeltilmesinin de olanaklı olmaması nedeniyle idarece yukarıda hukuka uygunluğu ortaya konulan Yönetmelik hükümleri de dikkate alınarak davacının teklifinin değerlendirme dışı bırakılarak düzeltici işlem belirlenmesi yolunda tesis edilen dava konusu işlemde mevzuata ve hukuka aykırılık görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle davanın reddine karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
MADDİ OLAY VE HUKUKİ SÜREÇ :
Karayolları 5. Bölge Müdürlüğü’nce 31/10/2019 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Tarsus-Adana-Gaziantep Otoyolunun Bahçe Kavşağı-Gaziantep Doğu Kavşağı, Gaziantep Doğu Kavşağı – 9. Bölge Sınırı Arasında ve Gaziantep Çevre Otoyolunda Muhtelif Kesimlerinin ve Bağlantı Yollarının Üstyapı Onarımı İşi” ihalesine ilişkin olarak yapılan itirazen şikâyet başvurusu üzerine Kurul tarafından, davacının teklifinin değerlendirme dışı bırakılması yönünde düzeltici işlem belirlenmesine ilişkin 26/02/2020 tarih ve 2020/UY.I-438 sayılı karar alınmıştır.
Bakılan dava, Kurul’un 26/02/2020 tarih ve 2020/UY.I-438 sayılı kararı ile Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin 54. maddesinin beşinci fıkrasındaki “şekil ve içerik” ile “teklif mektubu standart formuna” ibareslerinin ve anılan Yönetmeliğin ekindeki “Birim Fiyat Teklifinin Standart Formunun” 2 no.lu başlığında yer alan “Ayrıca ihale tarihi itibarıyla mesleki faaliyetimizi mevzuatı gereği ilgili odaya kayıtlı olarak sürdürdüğümüzü ve ihalenin üzerimizde kalması halinde sözleşme imzalanmadan önce bu durumu tevsik eden belgeleri 4734 sayılı Kanun ve ilgili mevzuat ile ön yeterlik ve ihale dokümanında yer alan düzenlemelere uygun olarak idarenize sunacağımızı taahhüt ediyoruz” ibaresinin hukuka aykırı olduğu iddialarıyla açılmıştır.
İNCELEME VE GEREKÇE:
ESAS YÖNÜNDEN:
İLGİLİ MEVZUAT:
4734 sayılı Kamu İhale Kanun’un, 53. maddesinin (a) bendinde, Kamu İhale Kurumu’nun, bu Kanun’da belirtilen esas, usul ve işlemlerin doğru olarak uygulanması konusunda görevli ve yetkili olduğu belirtilmiş; (b) bendinin (2) no’lu alt bendinde de, “Bu Kanun’a ve Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’na ilişkin bütün mevzuatı, standart ihale dokümanlarını ve tip sözleşmeleri hazırlamak, geliştirmek ve uygulamayı yönlendirmek” Kamu İhale Kurumu’nun görev ve yetkileri arasında sayılmış; Kurum’un, Kurul kararıyla bu Kanun’un ve Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’nun uygulanmasına ilişkin standart ihale dokümanı, tip sözleşme, yönetmelik ve tebliğler çıkarmaya yetkili olduğu; Kurul ve Kurum’un, yetkilerini, düzenleyici işlemler tesis ederek ve özel nitelikli kararlar alarak kullanacağı; standart ihale dokümanları, tip sözleşmeler, yönetmelik ve tebliğlerin Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe konulacağı öngörülmüş, “İhaleye katılımda yeterlik kuralları” başlıklı 10. maddesinde, “İhaleye katılacak isteklilerden, ekonomik ve malî yeterlik ile mesleki ve teknik yeterliklerinin belirlenmesine ilişkin olarak aşağıda belirtilen bilgi ve belgeler istenebilir: “…. Mesleki ve teknik yeterliğin belirlenmesi için; 1) İsteklinin mevzuatı gereği ilgili odaya kayıtlı olarak faaliyette bulunduğunu ve teklif vermeye yasal olarak yetkili olduğunu kanıtlayan belgeler” kuralına yer verilmiş, “Tekliflerin hazırlanması ve sunulması” başlıklı 30. maddesinde ise; Teklif mektubu ve geçici teminat da dahil olmak üzere ihaleye katılabilme şartı olarak istenilen bütün belgeler bir zarfa konulur. Zarfın üzerine isteklinin adı, soyadı veya ticaret unvanı, tebligata esas açık adresi, teklifin hangi işe ait olduğu ve ihaleyi yapan idarenin açık adresi yazılır. Zarfın yapıştırılan yeri istekli tarafından imzalanır ve mühürlenir. Teklif mektupları yazılı ve imzalı olarak sunulur. Teklif mektubunda ihale dokümanının tamamen okunup kabul edildiğinin belirtilmesi, teklif edilen bedelin rakam ve yazı ile birbirine uygun olarak açıkça yazılması, üzerinde kazıntı, silinti, düzeltme bulunmaması ve teklif mektubunun ad, soyad veya ticaret unvanı yazılmak suretiyle yetkili kişilerce imzalanmış olması zorunludur…” kuralı yer almıştır.
Yapım İşleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Başvuru ve teklif mektuplarının şekli” başlıklı 54. maddesinin 1. fıkrasında; “Başvuru ve teklif mektupları bu Yönetmeliğin ekinde yer alan standart formlar esas alınarak hazırlanır.” hükmü, aynı Yönetmeliğin beşinci fıkrasında da; “(5) Teklif mektuplarının şekil ve içerik bakımından yukarıda belirtilen niteliklere ve teklif mektubu standart formuna uygun olmaması teklifin esasını değiştirecek nitelikte bir eksiklik olarak kabul edilir. Taşıması zorunlu hususlardan herhangi birini taşımayan teklif mektuplarının değiştirilmesi, düzeltilmesi veya eksikliklerinin giderilmesi gibi yollara başvurulamaz. Teklif mektubu usulüne uygun olmayan isteklinin teklifi değerlendirme dışı bırakılır.” kuralına; Yönetmeliğin ekindeki Birim Fiyat Teklif Mektubu Standart Formu’nun 2. maddesinde “Ayrıca ihale tarihi itibarıyla mesleki faaliyetimizi mevzuatı gereği ilgili odaya kayıtlı olarak sürdürdüğümüzü ve ihalenin üzerimizde kalması halinde sözleşme imzalanmadan önce, bu durumu tevsik eden belgeleri 4734 sayılı Kanun ve ilgili mevzuat ile ön yeterlik ve ihale dökümanında yer alan düzenlemelere uygun olarak idarenize sunacağımızı taahhüt ediyoruz” ibaresine yer verilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin 54. maddesinin beşinci fıkrasındaki “şekil ve içerik” ile “teklif mektubu standart formuna” ibaresini ve anılan yönetmeliğin ekindeki “Birim Fiyat Teklifinin Standart Formunun” 2 no.lu başlığında yer alan “Ayrıca ihale tarihi itibarıyla mesleki faaliyetimizi mevzuatı gereği ilgili odaya kayıtlı olarak sürdürdüğümüzü ve ihalenin üzerimizde kalması halinde sözleşme imzalanmadan önce bu durumu tevsik eden belgeleri 4734 sayılı Kanun ve ilgili mevzuat ile ön yeterlik ve ihale dokümanında yer alan düzenlemelere uygun olarak idarenize sunacağımızı taahhüt ediyoruz” ibaresinin incelenmesi:
Sözlük anlamı ile “düzenli hâle koymak, düzen vermek, tanzim ve tertip etmek” olarak tanımlanan “düzenleme”, kamu hukukunda kural koyma ile eş anlamlıdır. Kural ise; sürekli, soyut, nesnel, genel (kişilik dışı) durumları belirleyen ve gösteren norm olarak tanımlanmaktadır. (ÖZAY İl Han, Günışığında Yönetim, 2017, İstanbul, s.426)
İdare, Anayasa ve kanunlardan aldığı yetki ile, kural koyma (düzenleme yapma) yetkisine sahiptir. “Kural işlemler” (ya da diğer adıyla “genel düzenleyici işlemler”), üst hukuk kurallarına uygun olarak hukuk düzenine yeni kural getiren ya da mevcut bir kuralı değiştiren veya kaldıran tek yanlı idarî işlemlerdir. Düzenleme yetkisini kullanarak, düzenleyici işlemleri yapan idarenin bir işleminin düzenleyici nitelik taşıdığının kabul edilebilmesi için, söz konusu işlemin sürekli, soyut, nesnel, genel durumları belirleyen ve gösteren hükümler içermesi, başka bir anlatımla, belirtilen nitelikte kurallar konulmuş olması zorunlu olup, bu genel düzenlemelerin üst hukuk kurallarına aykırı hükümler içermemesi gerekir.
4734 sayılı Kanun’un 53. maddesi uyarınca, kamu tüzel kişiliğini haiz, idarî ve mali özerkliğe sahip bir kamu kurumu olan Kamu İhale Kurumu’nun 4734 ve 4735 sayılı Kanunların kendisine tanıdığı görev ve yetkilerle sınırlı olarak yönetmelik çıkarma yetkisi bulunmaktadır.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53. maddesinde, Kamu İhale Kurumu’nun görev ve yetkileri belirlenmiş, “Bu Kanuna ve Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununa ilişkin bütün mevzuatı, standart ihale dokümanlarını ve tip sözleşmeleri hazırlamak, geliştirmek ve uygulamayı yönlendirmek” bu görev ve yetkiler arasından sayılmıştır.
Dava konusu kurallar incelendiğinde, ihaleye katılacak isteklilerin mesleki ve teknik yeterliliklerinin belirlenebilmesi için mevzuatı gereği ilgili odaya kayıtlı olarak faaliyette bulunduğunu ve teklif vermeye yasal olarak yetkili olduğunu kanıtlayan belgeleri sunmalarının zorunlu olduğu, Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin 54. maddesinin dava konusu “şekil ve içerik” ile “teklif mektubu standart formuna” ibaresinin yer aldığı beşinci fıkrasında teklif mektuplarının şekil ve içerik bakımından standart formuna uygun olmaması halinde teklifin esasını değiştirecek nitelikte bir eksiklik kabul edileceğinin düzenlendiği görülmektedir.
Teklif mektuplarının şekil ve içerik bakımından teklif mektubu standart formuna uygun olmamasının teklifin esasını değiştirecek nitelikte bir eksiklik olarak kabul edileceğine ilişkin dava konusu kural ile Yönetmeliğin ekinde yer alan “Birim fiyat teklifinin standart formunun 2 no’lu başlığında da isteklinin mesleki faaliyetini mevzuat gereği ilgili odaya kayıtlı olarak sürdürdüğüne ve sözleşme imzalanmadan önce bu durumun belgelendirilerek idareye sunulacağına ilişkin ibareye yer verildiği, standart formda olması istenen bu ibarenin, 4734 sayılı Kanun’a aykırı olmadığı, isteklilerin mevzuatı gereği ilgili odaya kayıtlı olarak faaliyette bulunduğunu ve teklif vermeye yasal olarak yetkili olduğunu kanıtlayan belgeleri sunmasının ihalede yeterlilik kuralları arasında düzenlendiği ve dava konusu ibarenin 4734 sayılı Kanun’un 10. maddesiyle uyumlu olduğu görülmektedir.
Bu itibarla, Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin 54. maddesinin beşinci fıkrasındaki “şekil ve içerik” ile “teklif mektubu standart formuna” ibaresi ve anılan Yönetmeliğin ekindeki “Birim Fiyat Teklifinin Standart Formunun” 2 no.lu başlığında yer alan “Ayrıca ihale tarihi itibarıyla mesleki faaliyetimizi mevzuatı gereği ilgili odaya kayıtlı olarak sürdürdüğümüzü ve ihalenin üzerimizde kalması halinde sözleşme imzalanmadan önce bu durumu tevsik eden belgeleri 4734 sayılı Kanun ve ilgili mevzuat ile ön yeterlik ve ihale dokümanında yer alan düzenlemelere uygun olarak idarenize sunacağımızı taahhüt ediyoruz” ibaresinde hukuka aykırılık görülmemiştir.
Dava konusu Kurulu Kararına gelince;
İdari Şartname’nin 7.1 maddesinde isteklilerin ihaleye katılabilmeleri için şartname ekinde yer alan standart forma uygun teklif mektubu düzenlemeleri gerektiği öngörülmesine rağmen davacının birim fiyat teklif mektubunda standart formun ikinci maddesindeki taahhüt cümlesine yer verilmediği, bu taahhüdü ikame edebilecek ilgili oda kaydına ilişkin belgenin de teklif zarfı içerisinde sunulmadığı görülmektedir. Diğer taraftan İdarî Şartnamenin 7.5.5 maddesinde ihale konusu işin yerine getirilebilmesi için belirtilen 1 adet asfalt plenti (Toz Tutucu Filtre Sistemli) (Bitüm Modifikasyonuna Entegre) (En az 240 Ton/saat) tesis, makine, teçhizat ve diğer ekipmanın kendi malı olma şartının arandığı ve kendi malı olan ekipmanın demirbaş veya amortisman defterine kayıtlı olduğuna dair noter tespit tutanağı ya da yeminli mali müşavir (YMM) raporu ile tevsik edilmesi gerektiği ve sanayi odası tarafından düzenlenmiş geçerlilik tarihi uygun kapasite raporlu olması gerektiği düzenlemesine yer verilmesine karşın davacı şirketin teklif zarfında sunduğu belgelerden 300 ton/saat kapasiteli asfalt plentinin 06/02/2018 tarihinde satın alındığına ilişkin faturanın sunulduğu ancak kapasite raporunun ise bir başka asfalt plentine ilişkin olduğu (270 ton/saat) görüldüğünden, anılan şartı sağlamadığı görülmektedir.
Bu itibarla dava konusu Kurul kararında da hukuka aykırılık görülmemiştir.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. DAVANIN REDDİNE,
2. Ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam …-TL yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına,
3. Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca …-TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine,
4. Posta gideri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra davacıya iadesine,
5. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (onbeş) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu’na temyiz yolu açık olmak üzere, 12/11/2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.