Danıştay 13. Daire Başkanlığı         2020/960 E.  ,  2023/70 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2020/960
Karar No:2023/70

TEMYİZ EDEN (DAVACILAR) : 1- … İnşaat Turizm Sanayi İç ve Dış Ticaret Ltd. Şti.
2- …
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Bakanlığı…
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi’nin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: … Bankası Anonim Şirketi tarafından 22/12/2015 tarihinde gerçekleştirilen “Marmara (Balıkesir) Atıksu Tesisi ve Kanalizasyon İşi” ihalesi üzerinde kalarak sözleşme imzalayan davacı şirketin, mücbir sebepler dışında, ihale dokümanı ve sözleşme hükümlerine uygun olarak taahhüdünü yerine getirmediğinden bahisle 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’nun 25/f ve 26. maddeleri uyarınca davacı şirketin ve şirketin %50’den fazla hissesine sahip diğer davacının 1 (bir) yıl süreyle tüm ihalelere katılmaktan yasaklanmasına ilişkin 12/05/2018 tarih ve 30419 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan işlemin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesi’nce verilen … tarih ve E:… , K:… sayılı kararda; ihale konusu işe ilişkin sözleşmenin 31/03/2016 tarihinde imzalanmasından sonra 15/04/2016 tarihinde yer teslimi yapıldığı, işin bitim tarihinin ana iş programına göre 27/08/2017 olduğu, yer tesliminden itibaren 27/08/2017 tarihine kadar geçen süreçte davacı şirketin sırasıyla … , … , … , … , … , … , … , … tarih ve E… , E… , E… , E… , E… , E… , E… , E… sayılı yazılarıyla iş programının gerisinde kalındığı, çalışmalara hız verilmesi gerektiği hususlarında uyarıldığı, 27/08/2017 tarihine kadar toplam %20 oranında nakdi gerçekleşme sağlayabildiği, davacı şirketin 07/07/2017 tarihli süre uzatım talebi üzerine … Bankası Anonim Şirketi Bursa Bölge Müdürlüğü’nün … tarih ve E… sayılı Olur’u ile 225 gün süre uzatımı verilerek revize inşaat iş bitim tarihinin 09/04/2018 olarak belirlendiği, 09/04/2018 tarihine kadar geçen süreçte de davacı şirketin sırasıyla … , … , … , … , … , … , … , … , … tarih ve E… , E… , E… , E… , E… , E… , E… , E… , E… sayılı yazılarıyla iş programının gerisinde kalındığı, çalışmalara hız verilmesi gerektiği hususlarında uyarıldığı, 04/04/2018 tarihinde yapılan kontrollerde %27 ile %30 oranında nakdi gerçekleşme sağlandığının tespit edildiği, 09/04/2018 tarihinde iş bitirilemediğinden 10 gün ihtarlı süre verildiği, 24/04/2018 tarihli tespit tutanağında, işin 10 gün mühletli ihtarın ardından 19/04/2018 tarihi itibarıyla tamamlanamadığı ve geçici kabule hazır hâle getirilemediği, yaklaşık olarak %30-%33 arasında nakdi gerçekleşme sağlandığının tespit edildiği, işin sözleşmesinde belirlenen 500 gün ve davacıdan kaynaklanmayan sebepler için verilen ek 225 günde tamamlanamadığı, bu hususun … tarih ve E… sayılı yazı ile … Bankası A.Ş. Genel Müdürlüğü’ne bildirildiği, Genel Müdürlüğün … tarih ve E… sayılı işlemi ile sözleşmenin feshedildiğinin görüldüğü, davacı şirket yetkilisinin ihtirazi kayıt ile imzaladığı 10/05/2018 tarihli tutanaktan da davacı şirketin uhdesinde kalan Marmara (Balıkesir) Atıksu Tesisi ve Kanalizasyon İşi’ni 725 günlük sürede yaklaşık %30-%33 seviyesine getirerek süresinde tamamlamadığının anlaşıldığı; davacı tarafın sözleşmenin feshinin usulüne uygun tebliğ edilmediği iddiası yönünden, işin süresinde bitirilmemesi hâlinde sözleşmenin feshedileceği ihtarının yapıldığı görülmekle bu hususun dava konusu işlemin hukuki değerlendirmesine etki etmeyeceği; hava şartlarının işin yapılmasına engel olduğu, hava şartları nedeniyle adaya ulaşımda aksamalar yaşandığı iddiası yönünden, işin yapılacağı yer, ulaşım imkânları, çalışma şartlarının idari ve teknik şartnameler çerçevesinde göz önünde bulundurularak teklif verilmesi gerektiği, doğal afet niteliğine ulaşmadıkça işin süresinde tamamlanamamasını haklı çıkarmayacağı; iş sahibi idarenin çalışanlarının olumsuz tutumu, şirketin itibarsızlaştırılması, enerji nakil hatları ve trafoların inşaası için anlaşılan şirketin iş sahibi kurumun yetkililerince işi yapmaması konusunda telkinlerle engellendiği gibi sebeplerle işin süresinde tamamlanamadığı iddiası yönünden genel olarak adli ve idari şikâyet süreçlerinin işletilmesi gereken bir husus olduğu, ihale konusu işin tamamlanmasına engel olduğu iddia edilmekte ise de bu hususun ispat edilemediği; süre uzatım taleplerinin karşılanmadığı iddiası yönünden işin 500 günlük sürede %23 kadarının gerçekleştirilmesinin ve sürekli uyarılarda bulunulmasına rağmen 225 gün ilave süre verildiği, iş sahibi kurumdan kaynaklı olarak beton tedarikinin geciktiği, işin yapılacağı yerin turizm bölgesi olması sebebiyle 12 Haziran – 13 Eylül tarihleri arasında iş yasağı olduğu iddiası yönünden, iş sahibi kurumun gerekli beton santrali araştırmalarının yapılmasına katkı sağladığı, şartnameye uygun kalitede beton temininde maliyetin artacak olmasının ihaleye teklif verme sürecinde öngörülebilir olması gerektiği; inşaa sürecinde olağanüstü hal yaşanması, seçim gündemi nedeniyle döviz kurlarındaki artışın öngörülemez nitelikte olduğu, maliyetlerin arttığı iddiası yönünden bu hususun sözleşme hükümleri çerçevesinde karşılanabileceği, sözleşme hükümlerinin uygulanmasından kaynaklı uyuşmazlıkların Mahkemelerinin görev alanında olmadığından, davacıların iddialarına itibar edilmediği, bu durumda, davalı idarenin ihtarına ve verilen ek süreye rağmen taahhüdünü yerine getirilmediğinden bahisle davacı şirketin ve şirketin %50’den fazla hissesine sahip diğer davacının yasaklanmalarına ilişkin dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlem hukuka uygun bulunarak davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi’nce; istinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının usul ve hukuka uygun olduğu ve davacılar tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacılar tarafından, iş sahibi idare çalışanlarının olumsuz tutumu, şirketin itibarsızlaştırılması, işçilerine iş yapmaması hususunda tehdit ve telkinlerle işin yapılmasının engellendiği, beton tedarikininin adadaki tedarikçilerden sağlanmasının yahut küçük çaplı bir beton santrali kurmak suretiyle üretimi sağlayarak beton ihtiyacınının karşılanmasının teklif edildiği ancak bu makul ve geçerli talebin kabul edilmediği, betonun ada dışından hazır beton firmalarından tedarik edilmesinde ısrarcı olunduğu, bölge turizm alanı olduğundan 12 Haziran – 13 Eylül tarihleri arasında iş yasağı olduğu, hava şartları nedeniyle adaya ulaşımda aksamalar yaşandığından adaya ulaşılamadığı, inşaa sürecinde olağanüstühâl yaşanması ve seçim gündemi nedeniyle döviz kurlarındaki artışın öngörülemez nitelikte olduğu, işin süresinde tamamlanamamasının bu sebeplerden kaynaklandığı ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, temyize konu kararın hukuka uygun olduğu belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ … ‘NIN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile Bölge İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi’nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 17. maddesinin ikinci fıkrası uyarınca davacıların duruşma istemi yerinde görülmeyerek gereği görüşüldü:

HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
Bölge idare mahkemesi kararlarının temyizen bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, dilekçede ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacıların temyiz isteminin reddine,
2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin İdare Mahkemesi kararına yönelik istinaf başvurusunun reddi yolundaki … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi’nin … tarih ve E:… , K:… sayılı temyize konu kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesinde sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından, anılan Bölge İdare Mahkemesi kararının ONANMASINA,
3. Temyiz giderlerinin istemde bulunan üzerinde bırakılmasına,
4. Posta giderleri avansından artan tutarın davacılara iadesine,
5. 2577 sayılı Kanun’un 50. maddesi uyarınca, bu onama kararının taraflara tebliğini ve bir örneğinin de … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi’ne gönderilmesini teminen dosyanın … İdare Mahkemesi’ne gönderilmesine, 12/01/2023 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.