Danıştay 13. Daire Başkanlığı 2020/704 E. , 2020/3844 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No : 2020/704
Karar No : 2020/3844
DAVACILAR : 1- … İnşaat Sanayi Ticaret A.Ş.
2- … İnşaat Ltd. Şti.
VEKİLİ : Av. …
DAVALI : … Genel Müdürlüğü
VEKİLLERİ : Hukuk Müşaviri …
Hukuk Müşaviri …
DAVANIN KONUSU :
1-10/09/2008 tarih ve 26993 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Vakıf Kültür Varlıklarının Restorasyon veya Onarım Karşılığı Kiraya Verilmesi İşlemlerinin Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik’in 24. maddesinin (c) bendi ile 27. maddesinin iptali,
2- İstanbul ili, Üsküdar ilçesi, … mevkiinde bulunan ve tapunun … pafta, … ada, … sayılı parselinde kayıtlı taşınmazın 5737 sayılı Vakıflar Kanunu’nun 20. maddesi ve Yönetmeliğin 27. maddesi uyarınca 49 yıl süreyle … Otelcilik A.Ş.’ye kiralanmasına ilişkin Vakıflar Meclisi’nin … tarih ve …sayılı kararının iptali istenilmektedir.
DAVACILARIN İDDİALARI :
Uyuşmazlığa konu taşınmazın kullanımına yönelik yapılan ön izin ihalesinin üzerlerinde kaldığı, ancak kamulaştırma yoluyla Hazine adına tescil edilen arazinin geri alınması amacıyla Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından açılan dava sonucu taşınmazın Vakıflar Genel Müdürlüğü adına tescil edilmesine karar verildiği, Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından verilen ön iznin iptal edildiği, ön iznin iptali ve ret cevabı aleyhine açılan davaların henüz sonuçlanmadığı, buna rağmen söz konusu taşınmazın … Otelcilik A.Ş.’ye ihalesiz olarak tahsisinin yapıldığı, tahsis yapılan şirketin ortaklarının kamu kurumları olduğu, tahsis işleminden kısa bir süre sonra kamu kurumlarının hisselerinin özelleştirilmesine yönelik çalışmaların başladığı, muvazaalı bir durumun bulunduğu, taşınmazın üçüncü kişi konumundaki özel şirketlere ihalesiz satılmasının amaçlandığı, Vakıflar Genel Müdürlüğü’ne ait taşınmazların kiralanmasında 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun uygulanmayacağına ve konunun Yönetmelik ile düzenleneceğine ilişkin hükmün Anayasa’nın eşitlik ve hukuk devleti ilkelerine aykırı olduğu ileri sürülmüştür.
DAVALININ SAVUNMASI :
Usul yönünden, davacıların dava konusu edilen meclis kararının tarafı olmadığı, bu nedenle dava açma ehliyetlerinin bulunmadığı; esas yönünden ise, Genel Müdürlüğe ve mazbut vakıflara ait taşınmazların onarım veya inşa karşılığı kiralamalarında yirmi yıldan kırk dokuz yıla kadar kira süresini belirlemeye yönelik karar alma yetkisinin Vakıflar Kanunu’nun 42. maddesi gereğince Vakıflar Meclisinin görevleri arasında bulunduğu, söz konusu taşınmazın açılan dava sonucu, tapu kaydında eski eser şerhi bulunması ve … Vakfı’na ait olması nedeniyle idareleri lehine tescil kaydının yapıldığı, taşınmazın 5737 sayılı Vakıflar Kanunu’nun 20. maddesi ve Yönetmeliğin 27. maddesi uyarınca 49 yıl süreyle … Otelcilik A.Ş.’ye kiralanmasına Vakıflar Meclisince karar verildiği, 13/01/2011 tarihinde kira sözleşmesinin imzalandığı, günün koşullarına uygun ve ekonomik bir şekilde taşınmazın yatırıma dönüştürülmesine karar verildiği, ilgili Yönetmelik ile doğrudan kiralama yönteminin getirildiği, vakıf kültür varlıklarının zarar görmeden restorasyon işlemlerinin zamanında tamamlanabilmesi için önceden yeterliliği olan, uhdesinde kalmış işleri eksiksiz tamamlamış, güvenilir, referans sahibi ve bilinen firmaların sunduğu tanıtım dosyaları üzerinden karar vererek kültür varlığı olan bir eserin ihyasının sorunsuz bir şekilde sonuçlandırılmasının amaçlandığı, yapılan ihalelerin 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’na tabi olmadığı ileri sürülerek davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’IN DÜŞÜNCESİ : Vakıflar Meclisi’nin … tarih ve … sayılı kararının iptaline karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.
DANIŞTAY SAVCISI …’UN DÜŞÜNCESİ : Dava; İstanbul ili, Üsküdar ilçesi, … mevkiinde bulunan, tapuda … pafta, … ada, … sayılı parselde kayıtlı taşınmazın 5737 sayılı Vakıflar Kanunu’nun 20. maddesi ve Yönetmeliğin 27. maddesi uyarınca 49 yıl süreyle … Otelcilik A.Ş.’ye kiralanmasına ilişkin Vakıflar Meclisi’nin … tarih ve … sayılı kararı ve anılan kararın dayanağı olan 10.09.2008 tarih ve 26993 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Vakıf Kültür Varlıklarının Restorasyon veya Onarım Karşılığı Kiraya Verilmesi İşlemlerinin Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik’in 24. maddesinin (c) bendi ile 27. maddesinin iptali istemiyle açılmıştır.
Danıştay Onüçüncü Dairesi’nin 16/06/2015 günlü, E:2011/2467, K:2015/2206 sayılı davanın reddi yolundaki kararı, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu’nun 27.11.2017 günlü, E:2015/3400, K:2017/3991 sayılı kararı ile; davacıların temyiz isteminin kısmen kabul edilerek, Danıştay Onüçüncü Dairesi kararının 10/09/2008 günlü, 26993 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Vakıf Kültür Varlıklarının Restorasyon veya Onarım Karşılığı Kiraya Verilmesi İşlemlerinin Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik’in 24. maddesinin (c) bendi ile 27. maddesine yönelik kısmı onanmış, Vakıflar Meclisi’nin … günlü, … sayılı kararına yönelik kısmı ise bozulmuş, davalı idarenin karar düzeltme talebi de reddedilmiştir.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesi uyarınca, Danıştay’ın ilk derece mahkemesi olarak baktığı davaların temyizen incelenmesi sonucunda Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu’nca verilen bozma kararlarına Danıştay dava dairelerince ısrar etme olanağı tanınmamış olması nedeniyle, kısmen bozma kararında yer alan gerekçelerle, Vakıflar Meclisi’nin … günlü, … sayılı kararının iptaline karar verilmesinin uygun olacağı düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi’nce, Dairemizin “davanın reddi” yolundaki 16/06/2015 tarih ve E:2011/2467, K:2015/2206 sayılı kararının, Danıştay İdarî Dava Daireleri Kurulu’nun 27/11/2017 tarih ve E:2015/3400, K:2017/3991 sayılı kararıyla kısmen onanması, kısmen bozulması ve davalı idarenin karar düzeltme isteminin de İdarî Dava Daireleri Kurulu’nun 27/11/2019 tarih ve E:2019/601, K:2019/5948 sayılı kararıyla reddedilmesi üzerine, bozulan kısımla ilgili olarak işin gereği yeniden görüşüldü:
MADDİ OLAY VE HUKUKİ SÜREÇ :
İstanbul ili, Üsküdar ilçesi, … mevkiinde bulunan ve tapunun … pafta, … ada, … sayılı parselinde kayıtlı taşınmaz üzerinde bulunan … ve …’nun, Maliye Bakanlığı’nca Kültür ve Turizm Bakanlığı’na tahsis edildiği, Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından yapılan ihale neticesinde, taşınmazın, davacı şirketlerin oluşturduğu ortak girişime 07/07/2005 tarihinde ön izinle turizm amaçlı tahsis edildiği, bu arada … Asliye Hukuk Mahkemesi’nde açılan tapu tescili davasında verilen … tarih ve E:…, K…. sayılı kararla, taşınmazın … Vakfı’na ait olması nedeniyle Vakıflar Genel Müdürlüğü lehine tapuda tesciline karar verildiği, 21/02/2008 tarihinde davacıların ön izin sözleşmesinin Kültür ve Turizm Bakanlığı Yatırım ve İşletmeler Genel Müdürlüğü işlemiyle iptal edildiği, daha sonra 5737 sayılı Kanun’un 20. maddesi ve Vakıf Kültür Varlıklarının Restorasyon ve Onarım Karşılığı Kiraya Verilmesi İşlemlerinin Usul ve Esasları Hakkında Yönetmeliğin 27. maddesi çerçevesinde 49 yıl süreyle … Otelcilik Anonim Şirketi’ne kiraya verilmesi için Vakıflar Meclisi’nce … tarih ve … sayılı kararın alındığı ve 13/01/2011 tarihinde davalı idare ile … Otelcilik Anonim Şirketi arasında kiralama sözleşmesi imzalandığı, bunun üzerine davacılar tarafından, uyuşmazlığa konu taşınmazın 49 yıl süreyle … Otelcilik A.Ş.’ye kiralanmasına ilişkin Vakıflar Meclisi’nin … tarih ve … sayılı kararı ile, bu işlemin dayanağı olduğu ileri sürülen Vakıf Kültür Varlıklarının Restorasyon veya Onarım Karşılığı Kiraya Verilmesi İşlemlerinin Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik’in 24. maddesinin (c) bendi ile 27. maddesinin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
İNCELEME VE GEREKÇE:
Dairemizin 16/06/2015 tarih ve E:2011/2467, K:2015/2206 sayılı kararıyla “davanın reddine” karar verildiği, anılan kararın davacılar tarafından temyiz edildiği, Danıştay İdarî Dava Daireleri Kurulu’nun 27/11/2017 tarih ve E:2015/3400, K:2017/3991 sayılı kararı ile; “Dosyanın incelenmesinden, dava konusu taşınmazın, Maliye Bakanlığınca Kültür ve Turizm Bakanlığı’na tahsis edildiği, Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından yapılan ihale neticesinde taşınmazın davacı şirketlerin oluşturduğu ortak girişime 07/07/2005’te ön izinle turizm amaçlı tahsis edildiği, bu sırada … Asliye Hukuk Mahkemesi’nde açılan tapu tescili davasında verilen … günlü, E:…, K…. sayılı kararla taşınmazın … Vakfından olması nedeniyle Vakıflar Genel Müdürlüğü lehine tapuda tesciline karar verildiği, 21/02/2008’de davacıların ön izin sözleşmesinin Kültür ve Turizm Bakanlığı Yatırım ve İşletmeler Genel Müdürlüğü işlemiyle iptal edildiği, daha sonra 5737 sayılı Kanun’un 20. maddesi ve Vakıf Kültür Varlıklarının Restorasyon ve Onarım Karşılığı Kiraya Verilmesi İşlemlerinin Usul ve Esasları Hakkında Yönetmeliğin 27. maddesi çerçevesinde, anılan taşınmaz üzerinde bulunan vakıf kültür varlığının (… ve …) rölöve, restitüsyon ve restorasyon projelerinin, elektrik tesisat projelerinin, peyzaj projelerinin hazırlanması, zemin etütlerinin yapılması, statik raporların alınması ve söz konusu projelerin Belediye ve Bölge Anıtlar Kurulundan yüklenici tarafından onaylatılması amacıyla 2 yıl tüm projelerin hazırlanarak ilgili kurum ve kuruluşlara onaylattırılması, 3 yıl restorasyon, 33 yıl amortisman ve 11 yıl kâr etme süresi olmak üzere toplam 49 yıl süreyle restorasyon ve onarım karşılığı kiralama modeline göre … Otelcilik Anonim Şirketi’ne kiraya verilmesi için Vakıflar Meclisince … günlü, … sayılı kararın alındığı ve 13/01/2011’de davalı idare ile … Otelcilik A.Ş. arasında kiralama sözleşmesi imzalandığı görülmektedir.
… Otelcilik A.Ş.’nin ortaklık yapısı incelendiğinde; … Bankası’nın %51,001, … Kurumu’nun %31,425, Vakıflar Genel Müdürlüğü’nün %16,137, … Sigorta A.Ş.’nin %1,433, … Medresesi Vakfı’nın %0,004 pay oranının bulunduğu, buna göre … Otelcilik A.Ş.’nin ortaklarından … Bankası’nın ortaklık yapısının da önem arzettiği, … Bankasının ortakları incelendiğinde ise; Vakıflar Genel Müdürlüğü’nün idare ve temsil ettiği mazbut vakıflar %43,002, mülhak vakıflar %15,448, diğer mülhak vakıflar %0,1264, diğer mazbut vakıflar %0,057, … Mem. ve Hizm. Em. ve Sağ. Yard. San. Vakfı %16,102, diğer gerçek ve tüzel kişiler %0,062, ve halka açık %25,199 pay oranlarına sahip bulunduğu anlaşılmaktadır.
Bu durumda, 5737 sayılı Kanun’un 4. maddesi hükmüne göre, vakıfların, özel hukuk tüzel kişiliğine sahip olduğu hususu da dikkate alındığında, dava konusu Vakıflar Meclisi kararıyla uyuşmazlığa konu taşınmazı kiralayan … Otelcilik A.Ş.’nin Yönetmeliğin 27. maddesinde yer alan koşulları taşımadığı sonucuna varılmaktadır.” gerekçesiyle davacıların temyiz isteminin kısmen kabul edilerek, Dairemiz kararının “Vakıflar Meclisi’nin … tarih ve … sayılı kararına” ilişkin kısmının bozulmasına karar verildiği, davalı idarenin karar düzeltme isteminin de İdarî Dava Daireleri Kurulu’nun 27/11/2019 tarih ve E:2019/601, K:2019/5948 sayılı kararıyla reddedildiği anlaşılmaktadır.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 46. maddesinin birinci fıkrasında, Danıştay dava dairelerinin nihaî kararlarının Danıştay’da temyiz edilebileceği; 2575 sayılı Danıştay Kanunu’nun 38. maddesinde, İdarî Dava Daireleri Kurulu’nun, idarî dava dairelerinden ilk derece mahkemesi olarak verilen kararları temyizen inceleyeceği; 2577 sayılı Kanun’un 49/4 ve 50. maddelerinde, Danıştay dava dairelerine ısrar imkânı tanınmayıp, Danıştay İdarî ve Vergi Dava Daireleri Kurulları kararlarına uyulmasının zorunlu olduğu kurala bağlanmıştır.
Aktarılan kanun hükümlerine göre, Danıştay dava dairelerince ilk derece mahkemesi olarak verilen kararların Danıştay İdarî ve Vergi Dava Daireleri Kurullarınca bozulması hâlinde Danıştay dava dairelerine ısrar imkânı tanınmadığından, bozma kararına uyularak İdarî Dava Daireleri Kurulu kararında belirtilen gerekçelerle, Vakıflar Meclisi’nin … tarih ve … sayılı kararının iptaline karar verilmesi gerekmektedir.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Vakıflar Meclisi’nin … tarih ve … sayılı kararının İPTALİNE,
2. Dava kısmen iptal, kısmen ret kararı ile sonuçlandığından, ayrıntısı aşağıda gösterilen ve davacılar tarafından yapılan toplam …-TL yargılama giderinin yarısı olan … TL’nin davalı idareden alınarak davacılara verilmesine, kalan …TL’nin davacılar üzerinde bırakılmasına; davalı idare tarafından yapılan toplam …-TL yargılama giderinin yarısı olan … TL’nin davacılardan alınarak davalı idareye verilmesine, kalan … TL’nin davalı idare üzerinde bırakılmasına,
3. Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca …-TL vekâlet ücretinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine,
4. Posta gideri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra taraflara iadesine,
5. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay İdarî Dava Daireleri Kurulu’na temyiz yolu açık olmak üzere, 23/12/2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.