Danıştay 13. Daire Başkanlığı         2020/65 E.  ,  2020/273 K.
T.C.

D A N I Ş T A Y

ONÜÇÜNCÜ DAİRE

Esas No : 2020/65

Karar No : 2020/273

DAVACILAR : 1. …

2. …

VEKİLİ : …

DAVALILAR : 1. …

2. …

3. …

DAVANIN KONUSU :

1. Orman Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu’nun 27/08/2019 tarih ve …, .. ve … sayılı kararları üzerine tesis edildiği ileri sürülen oda online sistemi üzerinden ihaleli işlere erişimin engellenmesi idari tedbirlerinin,

2. Orman Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu’nun 01/04/2011 tarih ve … sayılı kararı ile yürürlüğe giren 4 no.lu “Serbest Ormancılık ve Orman Ürünleri Bürolarının Şirketlerinin, Oda Şube ve Temsilciliklerinin Mesleki İş ve İşlemlerinin Denetlenmesine Dair Alt Düzenleme”nin,

3. Aynı alt düzenlemenin “Büro ve şirketlerin, 5531 sayılı Kanun ve ikincil mevzuata dayanarak ürettikleri ihaleli ve ihalesiz hizmetlerin denetimi” başlıklı 11. maddesinin 3. fıkrasının (a) bendinde yer alan “…soruşturma sürecinin başlamasıyla birlikte onur kurulunun kararına kadar Oda online sistemi üzerinden yalnızca ihale yetkinlik belgesine erişimi geçici olarak kapatılır. Kamu ihale mevzuatı gereğince, bu iş için sözleşme imzalanmadan önce istenen Meslek Mensupluğu Oda Kayıt Belgesi alınarak sözleşme imzalanmaz.” ibaresinin,

4. Aynı alt düzenlemenin “Şikâyete konu dosyalar” başlıklı 12. maddesinin 1. fıkrasının,

5. Ormancılık ve Orman Ürünleri Bürolarının Kuruluş ve Çalışma Esasları Yönetmeliği’nin “Düzenleme yetkisi” başlıklı 71. maddesinin 1. fıkrasınının,

6.Oda online sistemi üzerinden ihaleli işlere erişiminin engellenmesi nedeniyle davalı idare tarafından tesis edildiği ileri sürülen sözleşme imzalanmaması ve geçici teminatın irat kaydedilmesi işleminin,

7.08/11/2019 tarih ve 30942 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan ihalelere katılmaktan yasaklama işleminin iptalleri istenilmektedir.

Ayrıca, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 58. maddesinin 1. fıkrasında yer alan, “…üzerine ihale yapıldığı hâlde mücbir sebep hâlleri dışında usulüne göre sözleşme yapmayanlar hakkında ise altı aydan az olmamak üzere bir yıla kadar…” ibaresinin ceza miktarının tespitinde objektif bir kriter öngörülmemiş olması nedeniyle Anayasa’nın 7, 10 ve 38. maddelerine aykırı olduğu ileri sürülerek iptali için Anayasa Mahkemesi’ne başvurulması istenilmektedir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ … ‘UN DÜŞÜNCESİ : 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 5. maddesine uygun bulunmayan dava dilekçesinin reddi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi’nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dava dilekçesi 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 14. maddesi uyarınca incelendikten sonra gereği görüşüldü:

MADDİ OLAY VE HUKUKİ SÜREÇ :

… Orman İşletme Müdürlüğü’nce 20/08/2019 tarihinde gerçekleştirilen … ihale kayıt numaralı “Orman Yol Ağı Planlarının Düzenlenmesi Danışmanlık” ihalesinin “… İşletme Müdürlüğü Dahilindeki İşletme Şeflikleri Orman Yol Ağı Planlarının Düzenlenmesi”, “… İli Dahilindeki İşletme Şeflikleri Orman Yol Ağı Planlarının Düzenlenmesi” ve “… İli Dahilindeki İşletme Şeflikleri Orman Yol Ağı Planlarının Düzenlenmesi” kısımları davacı şirketin uhdesinde kalmıştır.

… Orman İşletme Müdürlüğü’nün “Sözleşmeye davet” konulu yazılarıyla, anılan ihalelerin davacı şirketin üzerinde kaldığı belirtilerek, söz konusu yazının tebliğ tarihini izleyen günden itibaren en geç on gün içinde ihale tarihinde 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 10. maddesinin 4. fıkrasının (a), (b), (c), (d), (e) ve (g) bentlerinde sayılan durumlarda olmadığına dair belgeler ile diğer yasal yükümlülükleri yerine getirmek suretiyle ihale konusu işe ilişkin sözleşmelerin imzalanması gerektiği davacı şirkete bildirilmiştir.

Davacı şirketin 17/09/2019 tarihli başvurusu ile söz konusu belgelerin sunulduğu … Orman İşletme Müdürlüğü İhale Komisyonu Başkanlığı’na bildirilmiş, 19/09/2019 tarihli başvurusu ile de ihaleyi gerçekleştiren idareden sözleşmenin imzalanması, imzalanmaması durumunda da sözleşmenin imzalanmamasının gerekçesinin bildirilmesi istenilmiştir.

… Orman İşletme Müdürlüğü’nce 23/09/2019 tarihinde EKAP üzerinden gönderilen “Sözleşmenin imzalanmaması” konulu yazıda, davacı şirket tarafından idareye sunulan oda kayıt ve yetkinlik belgesinin ticaret odasından alındığı belirtilerek, mevzuatı gereği kayıtlı olduğu oda olan Orman Mühendisleri Odasından mesleki faaliyetlerini sürdürdüğüne dair belgenin sunulmaması nedeniyle 4734 sayılı Kanun’un 10. maddesinin (j) bendi gereğince geçici teminatının gelir kaydedildiği davacı şirkete bildirilmiştir.

Tarım ve Orman Bakanlığı’nca, anılan ihaleye ilişkin olarak davacı şirketin 4734 sayılı Kanun hükümleri uyarınca bir yıl süreyle tüm ihalelere katılmaktan yasaklanmasına dair karar 08/11/2019 tarih ve 30942 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmıştır.

Bunun üzerine bakılan dava açılmıştır.

İNCELEME VE GEREKÇE :

USUL YÖNÜNDEN:

İLGİLİ MEVZUAT

2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun “Aynı dilekçe ile dava açılabilecek hâller” başlığını taşıyan 5. maddesinde, her idarî işlem aleyhine ayrı ayrı dava açılacağı, ancak, aralarında maddî veya hukukî yönden bağlılık ya da sebep-sonuç ilişkisi bulunan birden fazla işleme karşı bir dilekçe ile dava açılabileceği, birden fazla şahsın müşterek dilekçe ile dava açabilmesi için davacıların hak veya menfaatlerinde iştirak bulunması ve davaya yol açan maddî olay veya hukukî sebeplerin aynı olması gerektiği; 14. maddesinin 3. fıkrasında, dava dilekçelerinin, görev ve yetki, idarî merci tecavüzü, ehliyet, idarî davaya konu olabilecek kesin ve yürütülmesi gereken bir işlem olup olmadığı, süre aşımı, husumet, 3. ve 5. maddelere uygun olup olmadıkları yönlerinden sırasıyla inceleneceği; 15. maddesinin 1. fıkrasının (d) bendinde ise, dilekçelerin 3. ve 5. maddelere uygun olmadıklarının tespiti hâlinde, yeniden dava açılmak üzere dilekçenin reddedileceği kurala bağlanmıştır.

2577 sayılı Kanun’un 7. maddesinde, “1. Dava açma süresi, özel kanunlarında ayrı süre gösterilmeyen hâllerde Danıştay’da ve idare mahkemelerinde altmış… gündür.”; 20/A maddesinde, “1. İvedi yargılama usulü aşağıda sayılan işlemlerden doğan uyuşmazlıklar hakkında uygulanır:

a) İhaleden yasaklama kararları hariç ihale işlemleri.

…

2. İvedi yargılama usulünde:

a) Dava açma süresi otuz gündür.

…

g) Verilen nihai kararlara karşı tebliğ tarihinden itibaren on beş gün içinde temyiz yoluna başvurulabilir…” kurallarına yer verilmiştir.

2577 sayılı Kanun’un 6545 sayılı Kanun’un 19. maddesiyle değiştirilen “İstinaf” başlıklı 45. maddesinin 1. fıkrasında, idare ve vergi mahkemelerinin kararlarına karşı, başka kanunlarda aksine hüküm bulunsa dahi, mahkemenin bulunduğu yargı çevresindeki bölge idare mahkemesine, kararın tebliğinden itibaren otuz gün içinde istinaf yoluna başvurulabileceği; 6. fıkrasında, bölge idare mahkemelerinin 46. maddeye göre temyize açık olmayan kararlarının kesin olduğu; 8. fıkrasında ise, ivedi yargılama usulüne tabi olan davalarda istinaf yoluna başvurulamayacağı kuralları yer almıştır.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53. maddesinin (b) bendinin (1) numaralı alt bendinde, ihalelerin başlangıcından sözleşmenin imzalanmasına kadar olan süre içerisinde idarece yapılan işlemlerin 4734 sayılı Kanun ve ilgili mevzuat hükümlerine uygun olmadığına ilişkin şikâyetleri inceleyerek sonuçlandırmanın Kamu İhale Kurumu’nun görev ve yetkileri arasında bulunduğu; 54. maddesinde, ihale sürecindeki hukuka aykırı işlem veya eylemler nedeniyle bir hak kaybına veya zarara uğradığını veya zarara uğramasının muhtemel olduğunu iddia eden aday veya istekli ile istekli olabileceklerin, 4734 sayılı Kanun’da belirtilen şekil ve usul kurallarına uygun olmak şartıyla şikâyet ve itirazen şikâyet başvurusunda bulunabilecekleri, şikâyet ve itirazen şikâyet başvurularının, dava açılmadan önce tüketilmesi zorunlu idari başvuru yolları olduğu; 55. maddesinde, şikâyet başvurusunun, ihale sürecindeki işlem veya eylemlerin hukuka aykırılığı iddiasıyla, bu işlem veya eylemlerin farkına varıldığı veya farkına varılmış olması gereken tarihi izleyen günden itibaren 21. maddenin (b) ve (c) bentlerine göre yapılan ihalelerde beş gün, diğer hâllerde ise on gün içinde ve sözleşmenin imzalanmasından önce, ihaleyi yapan idareye yapılacağı; 56. maddesinde, idareye şikâyet başvurusunda bulunan veya idarece alınan kararı uygun bulmayan aday, istekli veya istekli olabilecekler tarafından 55. maddenin dördüncü fıkrasında belirtilen hâllerde ve sürede, sözleşme imzalanmadan önce itirazen şikâyet başvurusunda bulunulabileceği; 57. maddesinde, şikâyetler ile ilgili Kurum tarafından verilen nihaî kararların Türkiye Cumhuriyeti mahkemelerinde dava konusu edilebileceği kurala bağlanmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME :

Dosyanın incelenmesinden, davacılar tarafından, aynı dilekçede “Sözleşme imzalanmaması ve geçici teminatın irat kaydedilmesi işlemi”nin; “08/11/2019 tarih ve 30942 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan ihalelere katılmaktan yasaklama işlemi”nin; oda online sistemi üzerinden ihaleli işlere erişimin engellenmesi idari tedbirlerinin; 4 no.lu “Serbest Ormancılık ve Orman Ürünleri Bürolarının Şirketlerinin, Oda Şube ve Temsilciliklerinin Mesleki İş ve İşlemlerinin Denetlenmesine Dair Alt Düzenleme”nin ve “Ormancılık ve Orman Ürünleri Bürolarının Kuruluş ve Çalışma Esasları Yönetmeliği”nin 71. maddesinin 1. fıkrasınının iptalinin istenildiği görülmektedir.

“Sözleşme imzalanmaması ve geçici teminatın irat kaydedilmesi işlemi” ile davacı şirket hakkında tesis edilen “08/11/2019 tarih ve 30942 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan ihalelere katılmaktan yasaklama işlemi” yönünden yapılan incelemede;

Sözleşme imzalanmaması ve geçici teminatın irat kaydedilmesi işlemlerinin iptali istemiyle doğrudan dava açılamayacağı, 4734 sayılı Kanun’da öngörülen usul izlenerek, idarî dava açılmadan önce tüketilmesi zorunlu başvuru yolları olan şikâyet ve itirazen şikâyet başvurusu üzerine Kamu İhale Kurulu’nca verilecek kararın dava konusu edilebileceği, bu usul izlenerek işlem tesis edilmesi hâlinde söz konusu işlemin iptali istemiyle açılacak davanın ivedi yargılama usulûne tâbi olacağı; ihalelere katılmaktan yasaklama işleminin ise, ivedi yargılama usulüne tâbi bir işlem olmadığı, genel usuller çerçevesinde sonuçlandırılması gereken bir işlem olduğu açıktır.

Bu itibarla, “Sözleşme imzalanmaması ve geçici teminatın irat kaydedilmesi işlemi”nin iptali için ayrı, ihalelere katılmaktan yasaklama işleminin iptali için ayrı dilekçelerle dava açılması gerekmektedir.

Oda online sistemi üzerinden ihaleli işlere erişimin engellenmesi idari tedbirlerinin; 4 no.lu “Serbest Ormancılık ve Orman Ürünleri Bürolarının Şirketlerinin, Oda Şube ve Temsilciliklerinin Mesleki İş ve İşlemlerinin Denetlenmesine Dair Alt Düzenlemesi” ile “Ormancılık ve Orman Ürünleri Bürolarının Kuruluş ve Çalışma Esasları Yönetmeliği” yönünden yapılan inceleme;

Danıştay Başkanlık Kurulu’nun, 2575 sayılı Danıştay Kanunu’nun 27. maddesi uyarınca aldığı “Danıştay Dava Daireleri Arasındaki İş Bölümü”nün belirlenmesine ilişkin 31/12/2016 tarih ve 29935 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 29/12/2016 tarih ve K:2016/72 sayılı kararında, Danıştay Sekizinci Dairesi’nin kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları mevzuatından kaynaklanan davaları ve temyiz başvurularını çözümleyeceği; Danıştay Onüçüncü Dairesi’nin ise, maddede sayılan kanunlardan doğan uyuşmazlıklardan Danıştay’ın diğer dava dairelerinin görevleri dışında kalan davaları ve temyiz başvurularını çözümleyeceği kurala bağlanmıştır.

Uyuşmazlığa konu, oda online sistemi üzerinden ihaleli işlere erişimin engellenmesi idari tedbirlerinin; 4 no.lu “Serbest Ormancılık ve Orman Ürünleri Bürolarının Şirketlerinin, Oda Şube ve Temsilciliklerinin Mesleki İş ve İşlemlerinin Denetlenmesine Dair Alt Düzenlemesi” ile “Ormancılık ve Orman Ürünleri Bürolarının Kuruluş ve Çalışma Esasları Yönetmeliği”nin kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları mevzuatına ilişkin olduğu ve dava konusu edilen diğer işlemlerle aralarında maddî veya hukukî yönden bağlılık ya da sebep sonuç ilişkisinin bulunmadığı anlaşılmaktadır.

Bu itibarla, dava dilekçesinde yer alan bu iptal istemlerine karşı ayrı dilekçelerle dava açılması gerektiği hâlde aynı dilekçe ile dava açılmasının 2577 sayılı Kanun’un 5. maddesine göre mümkün olmadığı sonucuna varıldığından, dilekçenin reddine karar verilmesi gerekmektedir.

KARAR SONUCU :

Açıklanan nedenlerle;

1. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 15/1-d maddesi uyarınca, bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 gün içinde 5. maddeye uygun olarak ve yukarıda açıklandığı şekilde ayrı ayrı dilekçelerle, dilekçe ret kararını veren yargı yeri sıfatıyla Danıştay’da yeniden dava açmakta serbest olmak üzere DİLEKÇENİN REDDİNE,

2. Aynı Kanun’un 15/5. maddesi hükmüne göre dilekçenin reddi üzerine yeniden verilecek dilekçede aynı yanlışlık yapıldığı takdirde davanın reddedileceğinin davacılara tebliğine,

3. Ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam …-TL yargılama giderlerinin davacılar üzerinde bırakılmasına, posta gideri avansından artan tutarın ve istemi hâlinde kullanılmayan …-TL yürütmenin durdurulması harcının davacılara iadesine, 31/01/2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.